Salmonella spp.

Shigella spp.

Salmonella spp.



pałeczki Gram-ujemne,



zwykle ruchome,



względnie beztlenowe,



niesporujące,



okołorzęse, wytwarzają otoczkę,



gatunki dzielą się w oparciu a antygeny O, H, K na

ważne z epidemiologicznego punktu widzenia serotypy,



większość to drobnoustroje oportunistyczne,

występujące w jelicie grubym (fizjologiczna flora

jelitowa), a także na skórze, w gardle oraz w wodzie,



pierwotnie patogenne, wywołujące zakażenia

żołądkowo-jelitowe

Gatunki

•

S. Typhi

•

S.paratyphi

•

S.enteritidis

•

S.typhimurim

•

S. Hadar

Czynniki patogenności

•

Endotoksyna - LPS zawierający antygen O,

•

Antygen Vi – czynnik zjadliwości o własnościach

antyfagocytarnych (otoczkowy polisacharyd

Salmonella Typhi),

•

Inwazyny - białka w błonie zewnętrznej

warunkujące przyleganie i penetrację

enterocytów ,

•

Czynniki fagocytooporności – umożliwiają

przeżycie wewnątrz komórek fagocytarnych :

•

neutralizujące wolne rodniki tlenowe :katalaza,

dysmutaza ponadtlenkowa,

•

czynniki neutralizujące defenzyny i małe białka

kationowe,

•

Czynniki oporności na kwaśne pH – przeżycie w

żołądku i fagolizosomach,

Epidemiologia

•

rezerwuar – zwierzęta domowe, bydło,
drób, trzoda chlewna

•

wrota zakażenia – nabłonek jelita cienkiego

•

zakażenie drogą pokarmową – skażone
mięso drobiowe, jaja – salmonellozy

•

zakażenie drogą fekalno-oralną – skażona
woda, posiłki skażonepodczas
przygotowywania przez bezobjawowych
nosicieli - dur brzuszny, dury rzekome

Przewlekłe nosicielstwo



Przewlekli nosiciele to ozdrowieńcy, którzy nie

wyeliminowali patogenów w ciągu 3 miesięcy

od ustąpienia objawów choroby;



Bakterie lokują się

najczęściej w zbliznowaciałych

ścianach pęcherzyka

żółciowego i są wydalane w

dużych ilościach z kałem;



Leczenie: antybiotykoterapia,

cholecystektomia;

Salmonella Typhi

•

Wywołuje dur brzuszny

•

Jedynym rezerwuarem jest człowiek

•

Zakażenie drogą fekalno- oralną od osób
chorych i przewlekłych nosicieli; potrzebna do
niego duża dawka bakterii – od miliona
komórek

•

Dur brzuszny rozwija się długo – 10 -14 dni

•

Faza wysokiej gorączki (duru) związana jest z
bakteriemią

•

Występują objawy ze strony układu
pokarmowego : wymioty, biegunka oraz
występuje wysypka skórna – różyczka durowa

S.paratyphi



Wywołuje dur rzekomy - przebiega

podobnie do duru brzusznego, lecz
znacznie łagodniej;



powikłania występują bardzo rzadko;



występują nieliczne i bardziej

powierzchniowe owrzodzenia jelitowe;

Salmonellozy jelitowe

•

Choroba zaczyna się nagle : biegunka,
gorączka, wymioty i ból brzucha pojawiają się
po 18-24 h inkubacji i ustępują po 2-5 dniach

•

Powikłania: odwodnienie i zaburzenia
elektrolitowe ( starsze i bardzo młode osoby)

•

Uwaga! S. eneritidis u chorych na
niedokrwistość sierpowatokrwinkową może
spowodować zapalenie szpiku kostnego

Zapobieganie



Salmonelozy jelitowe:



profilaktyka ekspozycyjna – higiena żywności



Immunizacja zwierząt przeznaczonych do jedzenia przez

ludzi



Salmonelozy durowe:



profilaktyka ekspozycyjna



Higiena żywności



Higiena wody pitnej



Eliminacja patogenu u nosicieli



Immunoprofilaktyka - szczepienie



w Polsce stosuje się szczepionki zawierające zabite S.

typhi podawane podskórnie; szczepienie podróżnych i w

szczególnych sytuacjach np. dużej powodzi



Zarejestrowana jest doustna szczepionka zawierająca

atenuowany szczep Ty21a

Shigella spp.



Gram- pałeczki



bytują w przewodzie pokarmowym
człowieka



czynnik etiologiczny czerwonki
bakteryjnej



nie posiadają rzęsek ani otoczek



są wrażliwe na czynniki zewnętrzne
(70 stopni 15 min) oraz antyseptyki

Gatunki



S. dysenteriae



S. flexneri



S. boydi



S. sonnei

Czynniki chorobotwórczości

•

inwazyjne antygeny kodowane przez
plazmidy

•

LPS

•

toksyna czerwonkowa Shiga –
ciepłochwiejna, cytotoksyczna egzotoksyna
wytwarzana przez S.dysynterie typ 1,
inaktywuje ona podjednostkę 60S rybosomu
hamując w ten sposób syntezę białek

Patogeneza

•

z człowieka na człowieka szerzą się drogą
fekalno-oralną przez skażony pokarm,
wodę lub przez kontakt bezpośredni

•

Shigella spp. po przedostaniu się do
przewodu pokarmowego lokalizuje się w j.
grubym powodując tam: mikroropnie,
martwicę błony śluzowej, płytkie
owrzodzenia pokryte
pseudobłoną

Czerwonka bakteryjna



silne kurczowe bóle brzucha



częste i bolesne oddawanie małych ilości stolca z

krwią, śluzem i ropą



gorączka



po 2-5 dniach choroba może ustąpić samoistnie



u dzieci i osób starszych na skutek silnego

odwodnienia – zgon



po wyzdrowieniu stan nosicielstwa lub wznowień

choroby



zespól hemolityczno-mocznicowy – S. dysynteriae typ

1 – egzotoksyna Shiga (wewnątrznaczyniowe

wykrzepianie + hemoliza + niewydolność nerek)



wodniste biegunki

Zapobieganie i leczenie

1.Profilaktyka nieswoista



higiena osobista, poprawne warunki

sanitarne



kontrola sanitarna mleka, żywności, wody



izolacja chorych



dezynfekcja wydalin i ścieków



wykrywanie nosicieli

2. Leczenie



płyny, elektrolity



ampicylina, amoksycylina, kotrimoksazol,

chinolony

Dziękuję za uwagę