RAK PIERSI

III Katedra i Klinika Chirurgii Ogólnej CM UJ w
Krakowie

Kierownik
Prof. dr hab. med. Roman M. Herman

RAK PIERSI

Epidemiologia i

Patofizjologia

Leczenie

Screening

Rozpoznanie

Epidemiologia i Patofizjologia

Zapadalność i umieralność

Czynniki ryzyka

Wpływy genetyczne i hormonalne

Klasyfikacja raka piersi

Stopień zaawansowania

Czynniki prognostyczne

EPIDEMIOLOGIA I PATOFIZJOLOGIA

ZAPADALNOŚĆ I UMIERALNOŚĆ

Rak piersi jest najczęstszym
nowotworem złośliwym u kobiet z
ponad 570000 nowych przypadków
rocznie na świecie.

W krajach Wspólnoty Europejskiej rak
piersi odpowiada za 24% zgonów z
powodu chorób nowotworowych.

W ciągu ostatnich 40 lat współczynnik
zapadalności na raka piersi stale
wzrasta, nie jest jednak jasne czy
spowodowane jest to większą i
wcześniejszą wykrywalnością poprzez
samobadanie i mammografię czy
związane z czynnikami
środowiskowymi.

Skala problemu

EPIDEMIOLOGIA I PATOFIZJOLOGIA

ZAPADALNOŚĆ I UMIERALNOŚĆ

Współczynnik zapadalności na
raka piersi jest niższy w
niektórych częściach Chin i
Japonii, pośredni w Afryce
Południowej, na Karaibach i we
Wschodniej Europie, a wyższy w
Europie Zachodniej i w Ameryce
Północnej.

Zmienność zapadalności na
świecie

EPIDEMIOLOGIA I PATOFIZJOLOGIA

ZAPADALNOŚĆ I UMIERALNOŚĆ

Istnieje uderzająca różnica pomiędzy umieralnością z powodu
raka piersi w różnych krajach świata. Generalnie wskaźnik
umieralności jest wyższy w krajach Europy Zachodniej i Ameryki
Północnej niż w krajach azjatyckich.

Umieralność

0

5

10

15

20

25

30

35

A

ng

lia

i

W

al

ia

D

an

ia

Ir

la

nd

ia

B

el

gi

a

N

.Z

el

an

di

a

H

ol

an

di

a

U

ru

gw

aj

S

zw

aj

ca

ria

K

an

ad

a

N

ie

m

cy

(

d.

R

F

N

)

Iz

ra

el

U

S

A

A

us

tr

ia

W

ęg

ry

W

ło

ch

y

A

us

tr

al

ia

C

ze

ch

os

ło

w

ac

ja

F

ra

nc

ja

N

or

w

eg

ia

F

in

la

nd

ia

N

ie

m

cy

(

d.

N

R

D

)

P

or

tu

ga

lia

H

is

zp

an

ia

K

ub

a

G

re

cj

a

P

ol

sk

a

ZS

R

R

C

hi

le

K

uw

ej

t

H

on

g

K

on

g

M

ek

sy

k

Ja

po

ni

a

C

hi

ny

K

or

ea

P

łd

T

aj

la

nd

ia

U

m

ie

ra

ln

o

ś

ć

n

a

1

0

0

t

y

s

.

k

o

b

ie

t

n

a

r

o

k

EPIDEMIOLOGIA I PATOFIZJOLOGIA

ZAPADALNOŚĆ I UMIERALNOŚĆ

Najwyższy wskaźnik umieralności z powodu raka
piersi mają Anglia i Walia, a najniższy Japonia i
Tajlandia.

Wskaźnik ten w wielu krajach pozostaje
niezmienny lub wzrasta. Od połowy lat 70-tych
do połowy lat 80-tych w wielu krajach o
największym wskaźniku umieralność nie
zmieniła się.

Odwrotnie zaś, w krajach o niskiej umieralności
wskaźnik ten zwiększył się co spowodowało
zacieranie się różnic.

Różnice w umieralności w krajach świata

EPIDEMIOLOGIA I PATOFIZJOLOGIA

ZAPADALNOŚĆ I UMIERALNOŚĆ

Badania nad rakiem piersi w populacjach emigrantów przyniosły wgląd w
etiologię raka piersi.
Zazwyczaj w ciągu 2 pokoleń rak piersi występuje tak samo często w
populacjach imigrantów co w populacji przyjmującej.
Wskazuje to na większe znaczenie czynników środowiskowych niż
genetycznych w etiologii tej choroby.

Badania nad migracjami

Japonki mieszkające w USA i na Hawajach mają
wyższy wskaźnik umieralności niż Japonki
mieszkające w Japonii.

Chinki które żyją w Singapurze, Hong Kongu i USA
mają wyższą umieralność niż Chinki z Szanghaju.

EPIDEMIOLOGIA I PATOFIZJOLOGIA

CZYNNIKI RYZYKA

Przyczyna(y) raka piersi jest
nieznana, jest jednak
prawdopodobne, że udział
mają czynniki genetyczne,
wrodzone czynniki
metaboliczne i wpływy
środowiskowe.

Zidentyfikowano wiele
czynników które są związane
z wyższą niż średnia
zapadalnością na raka piersi.

Zostały one podzielone na

„stałe”

(których nie można

zmniejszyć) i

„niestałe”

(na

które można mieć wpływ).

Czynniki ryzyka raka piersi

Leczenie estrogenami
i doustna antykoncepc
ja

Wiek menarche

i menopauzy

Późna pierwsza ciąża i
bezdzietność.

Dieta i waga ciała

Narażenie na promien
iowanie

Czynniki środowiskow
e

Płeć

Wiek

Pochodzenie z kraju
Europy Zachodniej i
Ameryki Północnej

Obciążający wywiad r
odzinny

Wcześniejsze niezłośli
we choroby piersi

EPIDEMIOLOGIA I PATOFIZJOLOGIA

WPŁYWY GENETYCZNE I HORMONALNE

Pierś dojrzałej kobiety zbudowana jest z
elementów nabłonkowych i podścieliska.
Tkanki nabłonkowe tworzą rozgałęziające
się przewody budujące czynnościowe i
morfologiczne jednostki czyli zraziki, które
łączą się pod brodawką.

Podścielisko tworzą tkanka tłuszczowa i
włóknista, które stanowią większość
objętości gruczołu w okresie
nielaktacyjnym.

Ponad 95% złośliwych nowotworów piersi
rozwija się z tkanek nabłonkowych.

Anatomia gruczołu

EPIDEMIOLOGIA I PATOFIZJOLOGIA

WPŁYWY GENETYCZNE I HORMONALNE

Jako drugorzędowy organ płciowy, pierś odpowiada
na hormonalne środowisko ciała. I normalne i
złośliwe komórki są wrażliwe na działanie steroidów
płciowych, szczególnie estrogenów, progesteronu i
androgenów.
To działanie mediowane jest przez receptory , takie
jak receptor estrogenowy ( ER), progesteronowy ( PR
). Estrogeny głównie zdają się pobudzać normalny
wzrost przewodów, podczas gdy progesteron jest
odpowiedzialny rozwój pęcherzyków zrazikowych.
Pewna część raków piersi wykazuje ekspresję ER i
PR. Takie guzy są zazwyczaj lepiej zróżnicowane i
pacjenci z tymi guzami mają lepsze rokowanie.
Ilość ER i PR jest czynnikiem pozwalającym
przewidywać odpowiedź na leczenie hormonalne.

Wpływy hormonalne

EPIDEMIOLOGIA I PATOFIZJOLOGIA

KLASYFIKACJA RAKA PIERSI

Rak piersi klinicznie i patologicznie jest bardzo niejednorodną chorobą,
obejmującą grupę zmian o różnym obrazie mikroskopowym i różnej biologii.
Przebieg choroby może różnić się znacznie u różnych pacjentek w zależności od
stopnia złośliwości i indywidualnej odpowiedzi na chorobę.
Wyróżnia się dwie główne grupy raków piersi:

Ogólny podział raka
piersi

Rak nienaciekający (in situ)

Rak naciekający

EPIDEMIOLOGIA I PATOFIZJOLOGIA

KLASYFIKACJA RAKA PIERSI

Rozróżnia się dwa główne typy raka piesi in situ:

rak przewodowy in situ

(CDIS - carcinoma ductale in situ) i

rak zrazikowy in situ

(CLIS - carcinoma

lobulare in situ).

Rak nienaciekający (in
situ)

DCIS

LCIS

Występowanie

częsty

rzadki

Objawy

przypadkowe stwierdzenie, zmiana w mammografii, zmiana na

przypadkowe

brodawce, guzek wyczuwalny palpacyjnie, choroba Pageta

stwierdzenie

Lokalizacja

przewody

zraziki

Postacie

comedo

non-comedo mixtum

(czopiasty)

cribriforme

micropapillare

papillare

solidum

solidum

Mikrozwapnienia

obecne

lub brak

zazwyczaj brak

Ryzyko naciekania

wysokie

niskie

Leczenie

chirurgiczne i napromienianie

obserwacja lub

chirurgiczne

EPIDEMIOLOGIA I PATOFIZJOLOGIA

KLASYFIKACJA RAKA PIERSI

Jest to niejednorodna grupa raków piersi o różnych cechach histologicznych.

Raki naciekające (inwazyjne)

Rak przewodowy naciekający „bez cech

Rak zrazikowy naciekający

specyficznych”

Częstość

częsty (ok. 75% raków naciekających)

raczej rzadki (5-10% raków naciekających)

Wykrycie

przypadkowe wykrycie, zmiana w mammo- zgrubienie skóry lub palpacyjnie

badalny guz

grafii, choroba Pageta, badalny guz

Wygląd

lity guz

lity guz, czasempolicykliczny

makroskopowy

Wygląd

różny stopień zróżnicowania

(skala

małe komórki z owalnymi jądrami

mikroskopowy

Blooma - Richardsona)

Pozostałe podtypy raka przewodowego naciekającego (raki przewodowe
naciekające „o cechach specyficznych”) są bardzo rzadkie:

ca tubullare

ok. 2%,

ca medullare

ok. 7%,

ca mucinosum

ok. 2%,

ca papillare

1-

2%
Raki te zazwyczaj lepiej rokują niż rak przewodowy naciekający „bez cech

specyficznych”.

EPIDEMIOLOGIA I PATOFIZJOLOGIA

KLASYFIKACJA RAKA PIERSI

Niektóre typy raka piersi wymagają
szczególniejszej uwagi. Są one często
klasyfikowane oddzielnie od ogólnego
podziału na raki in situ i inwazyjne.
Są to:

rak zapalny sutka

choroba Pageta
brodawki sutkowej

Raki rzadko spotykane

EPIDEMIOLOGIA I PATOFIZJOLOGIA

KLASYFIKACJA RAKA PIERSI

Rak piersi może przerzutować do niemal wszystkich tkanek i narządów
ustroju. Przerzuty mogą być stwierdzone w chwili rozpoznania choroby jak i
mogą się rozwinąć po leczeniu systemowym.

Najczęstszymi miejscami rozwoju przerzutów jako wznowy po leczeniu są:
okoliczne

węzły chłonne i ściana klatki piersiowej

(20-40%),

kości

(20-60%),

wątroba

(5-15%),

płuca i opłucna

(15-25%),

centralny system nerwowy

(5-

10%).

W badaniach pośmiertnych przerzuty najczęściej rozpoznaje się w

kościach

(60-90%),

płucach i opłucnej

(50-75%),

wątrobie

(50-75%),

centralnym

systemie nerwowym

(30-75%). Zajęte mogą też być narządy

układu

pokarmowego

inne niż wątroba (trzustka, jelita, żołądek) w 30-40%,

układu

wewnątrzwydzielniczego

(jajniki, tarczyca, nadnercza, przysadka) w 40-60%,

układu krążenia

(osierdzie, mięsień sercowy) w 25-40%.

Przerzutowanie raka
piersi

EPIDEMIOLOGIA I PATOFIZJOLOGIA

STOPIEŃ ZAAWANSOWANIA

Aktualnie

przyjęte

jest

określanie

stopnia

zaawansowania raka piersi według systemu TNM
zaakceptowanego przez International Union Against
Cancer (IUCC) i American Joint Committee on
Cancer (AJCC).

W systemie tym cecha T określa guz, N stan
okolicznych węzłów chłonnych a M obecność
przerzutów.

Kliniczne

określenie

stopnia

zaawansowania (z ang. „staging”) oparte jest na
wszystkich dostępnych

przed podjęciem leczenia

informacjach pochodzących z badania fizykalnego,
badań obrazowych i badania histopatologicznego (w
tym przypadku stosuje się przedrostek p).

Jeżeli istnieją wątpliwości co do kategorii do jakiej
włączyć daną pacjentkę, to klasyfikuje się ją do
grupy o mniejszym zaawansowaniu (kategorii
niższej).

Klasyfikacja TNM

T - tumor

N - nodi

lymphatici

M -
metastases

EPIDEMIOLOGIA I PATOFIZJOLOGIA

STOPIEŃ ZAAWANSOWANIA

Tx guz pierwotny nie może być określony
T0 nie stwierdza się obecności guza pierwotnego
Tis rak in situ

Cecha T (guz pierwotny)

guz <2cm w na
jwiększym wym
iarze

guz >2cm i

<5cm w

największym

wymiarze

guz >5cm w

największym

wymiarze

Bardziej zaawans
owane miejscowo
postacie

EPIDEMIOLOGIA I PATOFIZJOLOGIA

STOPIEŃ ZAAWANSOWANIA

Cecha N (węzły chłonne)

Węzły chłonne

pachowe

niebadalne

Badalne

ruchome węzły

chłonne

Badalne pakiety

węzłów

chłonnych

Przerzuty w

węzłach

chłonnych

wzdłuż tętnicy

piersiowej

wewnętrznej

EPIDEMIOLOGIA I PATOFIZJOLOGIA

STOPIEŃ ZAAWANSOWANIA

Cecha M (przerzuty)

Obecność przerzutów
nie może być
określona

Brak przerzutów

odległych

Obecne przerzuty

odległe (w tym

również w węzłach

nadobojczykowych)

0
I
IIA

IIB

IIIA

IIIB

IV

Tis
T1
T0
T1
T2
T2
T3
T0
T1
T2
T3
T3
T4
każde T
każde T

N0
N0
N1
N1
N0
N1
N0
N2
N2
N2
N1
N2
każde N
N3
każde N

M0
M0
M0
M0
M0
M0
M0
M0
M0
M0
M0
M0
M0
M0
M1

EPIDEMIOLOGIA I PATOFIZJOLOGIA

STOPIEŃ ZAAWANSOWANIA

Nieoficjalną i nieprecyzyjną
ale powszechnie stosowaną
skalą

jest skala

stadiów

klinicznych

oparta

na

systemie TNM.

Stopnie zaawansowania

Stopnie

zaawansowania

EPIDEMIOLOGIA I PATOFIZJOLOGIA

CZYNNIKI PROGNOSTYCZNE

Kliniczny

stopień

zaawansowania jest jednym z
najważniejszych

czynników

rokowniczych. Szansa pacjentki
na przeżycie ponad 5 do 10 lat
bezpośrednio

zależą

od

zaawansowania

w

chwili

rozpoznania.

Kliniczny stopień zaawansowania

Lata po

rozpoznaniu

O

d

se

te

k

p

rz

e

ży

ć

(%

)

EPIDEMIOLOGIA I PATOFIZJOLOGIA

CZYNNIKI PROGNOSTYCZNE

Wielkość guza określana w
badaniu

histopatologicznym

bezpośrednio

koreluje

z

przeżyciem

i

jest

silnym

czynnikiem ryzyka wystąpienia
nawrotu choroby.

Wielkość guza

O

d

se

te

k

p

rz

e

ży

ć

(%

)

Lata po

rozpoznaniu

Wielkość guza

EPIDEMIOLOGIA I PATOFIZJOLOGIA

CZYNNIKI PROGNOSTYCZNE

Obecność

lub

brak

przerzutów

w

węzłach

chłonnych pachowych jest

najsilniejszym

czynnikiem

rokowniczym przeżycia w
raku piersi.
Zajęcie węzłów chłonnych
sugeruje bowiem obecność
mikroprzerzutów w innych
narządach.

Obecność przerzutów w węzłach chłonnych
pachowych

Lata po

rozpoznaniu

O

d

se

te

k

p

rz

e

ży

ć

(%

)

Liczba zajętych

węzłów

EPIDEMIOLOGIA I PATOFIZJOLOGIA

CZYNNIKI PROGNOSTYCZNE

Typ

histologiczny

jest

dobrym

czynnikiem

rokowniczym przeżycia odległego. Niektóre typy
raka naciekającego (np. ca mucinosum,
ca medullare, ca tubulare, ca papillare, ca
lobulare) wiążą się z lepszym rokowaniem niż rak
przewodowy

naciekający

„bez

cech

specyficznych”.

Histologiczny stopień złośliwości jest również
ważnym czynnikiem rokowniczym.

Mniej korzystne

rokowanie

związane

jest

ze

słabym

zróżnicowaniem komórek (

stopień III

wg Blooma

Richardsona) a

lepsze

w guzach o zróżnicowanych

komórkach (

stopień I

).

Histologiczny typ i stopień złośliwości

EPIDEMIOLOGIA I PATOFIZJOLOGIA

CZYNNIKI PROGNOSTYCZNE

Obecność

receptora estrogenowego

(RE)

jest

ważnym

czynnikiem

rokowniczym i pozwala przewidywać
odpowiedź na leczenie hormonalne.
Pacjentki z RE dodatnim mają dłuższy
okres przeżycia bezobjawowego niż z
RE ujemnym: różnica w przeżyciach
wynosi ok. 10% po 5 latach.

Obecność

receptora dla nabłonkowego

czynnika wzrostu ( z ang. EGFR)

w

błonie komórek raka piersi odwrotnie
koreluje z obecnością RE i jest związana
ze

skróceniem

czasu

przeżycia

bezobjawowego

oraz

zmniejsza

całkowite

przeżycia.

Pacjentki

z

dodatnimi EGFR słabo odpowiadają na
leczenie hormonalne.

Receptory hormonalne i dla czynnika wzrostu

RE
dodatni
e

RE
ujemne

O

d

se

te

k

p

rz

e

ży

ć

(%

)

Lata po

rozpoznaniu

Receptory dla EGF są obecnie badane pod kątem
możliwości leczniczych (przeciwciała monoklonalne).

EPIDEMIOLOGIA I PATOFIZJOLOGIA

CZYNNIKI PROGNOSTYCZNE

Wiek

Lata po

rozpoznaniu

Wznowa
miejscowa

Rozsiew

Wiek
(lata)

Pacjentki młode (poniżej 35 r.ż.) mają
raczej gorsze rokowanie zarówno jeśli
chodzi o wznowę miejscową jak i
rozsiew choroby niż pacjentki starsze
mające raka w tym samym stopniu
zaawansowania.
Może to sugerować że biologia raka u
pacjentek młodszych jest różna od tej
u starszych. Identyfikacja genów
BRCA1 i BRCA2 w części przypadków
rodzinnego raka piersi może pozwolić
na wyjaśnienie różnic w biologii
nowotworu w zależności od wieku.

Leczenie

Leczenie chirurgiczne

Chemioterapia

Radioterapia

Hormonoterapia

Immunoterapia

LECZENIE

LECZENIE CHIRURGICZNE

Rola leczenia chirurgicznego

Leczenie oszczędzające

Mastektomia prosta

Radykalna mastektomia

Rekonstrukcja piersi

LECZENIE

LECZENIE CHIRURGICZNE

Rola leczenia chirurgicznego

Stadium 0 - Ca ductale in situ: tumorektomia lub leczenie oszczędzające (odchodzi się

od limfadenektomii pachowej w tym przypadku) lub mastektomia prosta
Ca lobulare in situ: leczenie oszczędzające (zazwyczaj bez
limfadenektomii pachowej)

Stadium I - leczenie oszczędzające lub zmodyfikowana radykalna mastektomia

Stadium II - leczenie oszczędzające lub zmodyfikowana radykalna mastektomia

Stadium III - IIIA: zmodyfikowana radykalna mastektomia lub standardowa radykalna

mastektomia lub leczenie oszczędzające po chemioterapii
neoadjuwantowej
IIIB: biopsja diagnostyczna. Jeżeli skuteczna była chemioterapia
neoadjuwantowa to standardowa radykalna mastektomia lub
zmodyfikowana radykalna mastektomia

Stadium VI - biopsja diagnostyczna

LECZENIE

LECZENIE CHIRURGICZNE

Leczenie to polega na wycięciu guza z odpowiednio dużym marginesem
zdrowych tkanek (zabieg nazywany tumorektomią, lumpektomią) i układu
chłonnego pachy (limfadenektomia pachowa).

Stanowi ono alternatywę dla amputacji piersi (względy psychologiczne i
kosmetyczne)

Leczenie operacyjne

musi być uzupełnione pooperacyjnym

napromienianiem

.

Efekty takiego leczenia (przy zachowaniu przeciwwskazań) nie różnią się od
efektów zmodyfikowanej radykalnej mastektomii.

Leczenie oszczędzające (BCT-breast conserving
therapy)

LECZENIE

LECZENIE CHIRURGICZNE

Wskazaniami do BCT są:

- Rak przewodowy in situ
- Rak przewodowy naciekający nie przekraczający 3

cm średnicy, bez badalnych węzłów chłonnych lub
pojedynczy podejrzany węzeł

Leczenie oszczędzające: wskazania

LECZENIE

LECZENIE CHIRURGICZNE

1. Słabo ograniczone guzy
2. Wzrost wieloogniskowy
3. Ciąża
4. Przebyte napromienianie piersi
5. Guzy położone centralnie z zajęciem

brodawki

6. Przewidywany efekt kosmetyczny

będzie niesatysfakcjonujący

7. Brak współpracy ze strony pacjentki
8. Choroby płuc, serca, kolagenozy,

choroby psychiczne.

Leczenie oszczędzające: przeciwwskazania

Guz wieloogniskowy

Guz położony centralnie z

naciekiem brodawki

LECZENIE

LECZENIE CHIRURGICZNE

U pacjentek z dużymi guzami można
zastosować

przedoperacyjną

chemioterapię dla zmniejszenia masy
guza.

Badanie Mediolańskie (The Milan Study)
wykazało że zastosowanie stosunkowo
krótkiej chemioterapii neoadjuwantowej
powoduje

zmniejszenie

stopnia

zaawansowania

(„down

-

staging”)

dużego, ale operacyjnego, pierwotnego
guza piersi do średnicy mniejszej niż 3 cm
u większości pacjentek.
Daje to możliwość zastosowania leczenia
oszczędzającego.

Leczenie oszczędzające po chemioterapii
neoadjuwantowej

LECZENIE

LECZENIE CHIRURGICZNE

Cięcie skórne wykonuje się bezpośrednio nad guzem
wzdłuż linii napięcia skóry lub wokół areoli.
Cięcie powinno obejmować bliznę po uprzedniej biopsji.

Leczenie oszczędzające: technika

Wycięcie guza do powięzi z marginesem zdrowych tkanek i
oznaczenie brzegów w sposób zrozumiały dla patologa.
Niektórzy chirurdzy pozostawiają w brzegach loży tzw. „klipsy”
- metalowe znaczniki dla ułatwienia radioterapii.

Zamknięcie rany

1

2

3

LECZENIE

LECZENIE CHIRURGICZNE

Limfadenektomia pachowa. W przypadku guzów
położonych w górno-bocznym kwadrancie możliwe
jest wykonanie operacji z jednego cięcia i wycięcie
wraz z guzem.

Leczenie oszczędzające: technika

Wycięcie zawartości dołu pachowego.

Zamknięcie
rany.

1

2

3

LECZENIE

LECZENIE CHIRURGICZNE

Mastektomia prosta: wskazania

Mastektomia prosta (mastectomia simplex) to zabieg polegający na
wycięciu całego gruczołu piersiowego.

Wskazaniami do niego są:

- Mięsaki piersi
- Rak przewodowy in situ (o niekorzystnych cechach
rokowniczych - Van Nuys Prognostic Index równy 8-9)
- Profilaktyka raka piersi u kobiet z grupy wysokiego
ryzyka (np. w raku zrazikowym in situ około 15-20%
pacjentek rozwinie raka naciekającego w tej samej
piersi a dalsze 10-15% w drugiej piersi)

LECZENIE

LECZENIE CHIRURGICZNE

Mastektomia prosta: technika

Cięcie okalające i bbrodawkę i areolę oraz bliznę po
biopsji lub tumorektomii.

Odpreparowanie płatów skórnych.

1

2

LECZENIE

LECZENIE CHIRURGICZNE

Mastektomia prosta: technika

Odjęcie gruczołu z powięzią mięśnia
piersiowego większego.

Drenaż i zamknięcie rany

3

4

LECZENIE

LECZENIE CHIRURGICZNE

Operacja

ta

polega

na

usunięciu

gruczołu

piersiowego wraz z układem
chłonnym pachy.

Koncepcja

tego

zabiegu

wywodzi się z teorii Halsteda
mówiącej o tym że rak szerzy
się najpierw do okolicznych
węzłów chłonnych a dopiero
potem do innych narządów

Zmodyfikowana radykalna mastektomia
(operacja Patey’a)

Grupy węzłów chłonnych
pachowych

Poziom III

Poziom II

Poziom I

LECZENIE

LECZENIE CHIRURGICZNE

Operacja Patey’a: technika

Cięcie okalające brodawkę i areolę oraz bliznę po
biopsji lub tumorektomii.

Odpreparowanie gruczołu.

1

2

3

Dostęp do dołu
pachowego
(klasycznie poprzez
przecięcie mięśnia
piersiowego
mniejszego,
obecnie nie
przecina się go
tylko odsuwa).

LECZENIE

LECZENIE CHIRURGICZNE

Operacja Patey’a: technika

Wycięcie zawartości dołu pachowego
en bloc z gruczołem piersiowym.

Drenaż i zamknięcie rany.

4

5

LECZENIE

LECZENIE CHIRURGICZNE

Operacja Halsteda (standardowa radykalna
mastektomia)

Operacja sposobem Halsteda polega na wycięciu w jednym bloku
gruczołu piersiowego,

mięśni piersiowych

i układu chłonnego pachy.

Następstwem jej jest dość znaczne upośledzenie ruchów kończyny
górnej oraz deformacja klatki piersiowej.

Z tego powodu, a także ze względu na coraz liczniejsze doniesienia o
braku przewagi w wynikach leczenia tym sposobem w porównaniu do
operacji Patey`a coraz bardziej zawężają się wskazania do jej
wykonywania (obecnie są to naciekanie przez guz mięśnia
piersiowego, duży guz po chemioterapii indukcyjnej).

LECZENIE

LECZENIE CHIRURGICZNE

Rekonstrukcja piersi.

Dla wielu kobiet groźba utraty kobiecości
jest

bardziej

psychologicznie

traumatyzującą niż strach przed śmiercią z
powodu raka piersi. Jedno z badań
wykazało że jedna na cztery kobiety po
mastektomii ma myśli samobójcze.

W

czasie

ostatnich

dwóch

dekad

rekonstrukcja piersi stała się integralną
częścią leczenia raka piersi.

Dokonane w ostatnich latach postępy w
zakresie

ekspanderów

tkankowych,

materiałów stosowanych do wyrobu protez,
postępy mikrochirurgii naczyniowej oraz
nowe miejsca pobierania przeszczepów
autologicznych znacznie polepszyły wyniki
operacji odtwórczych.

LECZENIE

LECZENIE CHIRURGICZNE

Rekonstrukcja piersi.

Rekonstrukcja piersi może być

- wczesna

(jednoczasowo z mastektomią)
preferowana obecnie powszechnie z
powodu korzyści psychologicznych,
braku wpływu na biologię raka i na
leczenie uzupełniające, braku
konieczności przeprowadzania drugiej
operacji a także ze względów
ekonomicznych

- odroczona

LECZENIE

LECZENIE CHIRURGICZNE

Techniki rekonstrukcji piersi.

Istnieje kilka technik rekonstrukcji
piersi.

Każda z nich ma swoje wady i zalety
i ma zastosowanie u różnych
pacjentek.

Proteza

Ekspander

Płat

uszypułowany

Wolny płat

autologiczny

Rekonstrukcja
brodawki

LECZENIE

CHEMIOTERAPIA

Rola chemioterapii w raku piersi

Stadium 0 - chemioterapia nie jest wskazana

Stadium I - leczenie chemiczne jest wskazane w razie istnienia niekorzystnych
czynników rokowniczych (najważniejszy: zajęcie węzłów chłonnych pachowych);
sądzi się że u kobiet w wieku przedmenopauzalnym, z rakiem o III stopniu
złośliwości i bez zajęcia węzłów też należy podać chemioterapię

Stadium II - chemioterapia adjuwantowa lub neoadjuwantowa

Stadium III - chemioterapia adjuwantowa lub neoadjuwantowa

Stadium VI - chemioterapia paliatywna (u ok. 10-20% może wystąpić całkowita
remisja)

LECZENIE

CHEMIOTERAPIA

Powszechnie akceptowana jest dzisiaj teoria że mikroprzerzuty
narządowe mogą powstawać jeszcze przed klinicznym
ujawnieniem się guza. Są one niewykrywalne żadnymi
metodami i oczywiście leczenie lokoregionalne nie może ich
zniszczyć.
Właśnie w celu wyleczenia

mikroprzerzutów

stosuje się

leczenie systemowe.

Generalnie mikroprzerzuty odpowiadają na leczenie w ten sam
sposób jak przerzuty wykrywalne. Odpowiedzi w przypadku
jawnych przerzutów są zazwyczaj częściowe lub niepełne.
Stopień odpowiedzi na leczenie zależy od

masy guza

,

nabytej

lub

wewnątrzpochodnej oporności na leki

,

kinetyki wzrostu

.

W mikroprzerzutach prawdopodobnie więcej komórek dzieli
się i przez to są bardziej wrażliwe na efekt cytotoksyczny
leków. Z powodu niestabilności genetycznej w komórkach
guza wciąż zachodzą mutacje które mogą powodować
oporność na leczenie i stąd przerzuty małe (lub
mikroprzerzuty) są bardziej wrażliwe niż duże.

Chemioterapia adjuwantowa

LECZENIE

CHEMIOTERAPIA

Wskazania do chemioterapii adjuwantowej nie są jasno sprecyzowane.
Wyodrębniono grupy chorych które przypuszczalnie odniosą korzyść z jej
zastosowania:

Pacjentki przed menopauzą z zajętymi węzłami chłonnymi

-leczenie chemiczne nie budzi kontrowersji

Pacjentki po menopauzie z zajętymi węzłami

- w ich przypadku

przy obecnych receptorach estrogenowych podstawowym leczeniem
uzupełniającym jest hormonoterapia, jednak w przypadku niekorzystnych
czynników rokowniczych warto rozważyć również leczenie chemiczne

Pacjentki z niezajętymi węzłami chłonnymi

- tu zastosowanie

jest kontrowersyjne. Ze względu na toksyczność chemioterapii podejście
do każdej pacjentki powinno być zindywidualizowane, należy rozważyć
czynniki prognostyczne.

Chemioterapia adjuwantowa: wskazania

LECZENIE

CHEMIOTERAPIA

W przeciwieństwie do konwencjonalnej chemioterapii, chemioterapię
neoadjuwantową podaje się

przed

leczeniem operacyjnym. Jest to metoda

stosunkowo nowa i jej wartość wymaga jeszcze potwierdzenia, jednak
dotychczasowe efekty są obiecujące.

Leczenie adjuwantowe znacznie polepsza wyniki leczenia w stadiach
wczesnych nowotworu. Kluczowym problemem jest jednak to że leczenie
mikroprzerzutów prowadzone jest „na ślepo” bez możliwości monitorowania
efektów. W terapii neoadjuwantowej „markerem” odpowiedzi nowotworu na
leczenie jest guz pierwotny. W zależności od jego zachowania można
zwiększać dawki leków lub stosować inne, skuteczniejsze schematy leczenia.

Chemioterapia neoadjuwantowa

LECZENIE

CHEMIOTERAPIA

Zalety:
- możliwość dobrania optymalnego schematu leczenia
- zmiejszenie ryzyka rozwinięcia lekooporności (zgodnie z hipotezą Goldie -
Coldmana prawdopodobieństwo powstania klonów opornych zwiększa się wraz z
masą guza z powodu coraz większej liczby dzielących się i ulegających
mutacjom komórek)
- zmniejszenie niekorzystnego wpływu operacji na wzreost nowotworu (badania
doświadczalne wykazały że zabieg operacyjny i gojenie rany powodują wzrost
poziomu czynników wzrostu, które działając na mikroprzerzuty mogą promować
ich wzrost. Powstała hipoteza że leczenie ich przed operacją może wyeliminować
ten wpływ)

Wady:
- niemożność określenia po operacji najważniejszych czynników prognostycznych
(stanu węzłów chłonnych, złośliwości histologicznej i dokładnej wielkości guza)

Chemioterapia neoadjuwantowa

Leki alkilujące

Cyklofosfamid
Chlorambucil
Mitomycyna C

Antracykliny

Doxorubicyna
Epirubicyna
Mitoksantron

Antymetabolity

5-Fluorouracyl
Metotreksat

Leki antytubulinowe

Docetaksel

Paklitaksel
Winorelbina
Winkrystyna
Winblastyna
Windesyna

LECZENIE

CHEMIOTERAPIA

Leki stosowane w leczeniu raka
piersi

Najczęstsze efekty uboczne:
- nudności, wymioty
- zapalenia i owrzodzenia śluzówek
przewodu pokarmowego
- mielosupresja i wynikające stąd
neutropenia, anemia, małopłytkowość
- wyłysienie
- infekcje
- utrata masy ciała
- neuropatie (pochodne Vinca rosea)
- kardiotoksyczność (antracykliny)
- krwotoczne zapalenie pęcherza
moczowego (Cyklofosfamid)

LECZENIE

CHEMIOTERAPIA

Leczenie I rzutu
CMF (Cyklofosfamid, Metotreksat, 5-Fluorouracyl)
FAC (5-Fluorouracyl, Adriamycyna (Doxorubicyna), Cyklofosfamid)
FEC (5-Fluorouracyl, Epirubicyna, Cyklofosfamid)

Leczenie II rzutu
Taksany (Docetaksel, Paklitaksel)
Navelbina (Winorelbina)

Najczęściej stosowane schematy:

LECZENIE

RADIOTERAPIA

Rola radioterapii w raku piersi

Stadium 0 - inegralna część leczenia oszczędzającego

Stadium I - część leczenia oszczędzającego lub jako leczenie uzupełniające po
radykalnej mastektomii

Stadium II - część leczenia oszczędzającego lub jako leczenie uzupełniające
po radykalnej mastektomii

Stadium III - leczenie uzupełniające po radykalnej mastektomii

Stadium VI - radioterapia paliatywna (najczęściej napromienia się przerzuty
do kości i centralnego układu nerwowego)

LECZENIE

RADIOTERAPIA

-

CDIS

(przy VNPI 5-7 pkt wycięcie guza z napromienianiem)

-

Leczenie oszczędzające

-

Obecność przerzutów w więcej niż 3 węzłach

chłonnych pachowych lub wielkość guza wynosząca
ponad 5 cm lub G3 według Blooma Richardsona

-

Nieradykalność zabiegu

-

Nawrót lokoregionalny

-

Uzupełniająco po chemioterapii neoadjuwantowej i

operacji guza pierwotnie nieoperacyjnego

Wskazania do napromieniania.

Cel

radioterapii:

Zmniejszenie częstości wystąpienia wznowy
miejscowej oraz przedłużenie przeżyć
odległych.

LECZENIE

RADIOTERAPIA

Leczenie to w raku piersi polega na
napromienieniu z kilku pól całego
gruczołu (w przypadku leczenia
oszczędzającego) lub ściany klatki
piersiowej i blizny (w przypadku operacji
radykalnych) oraz pól zawierających
okoliczne węzły chłonne.
Narządami krytycznymi (najbardziej
narażonymi na wystąpienie powikłań),
których napromieniania należy uniknąć
napromieniając pierś są płuca i serce.
Jednym z najważniejszych etapów tego
leczenia jest zaplanowanie
napromieniania.

Planowanie napromieniania

Tomografia

komputerowa

Określenie obszaru

naprom.

Ustalenie pól

napromieniania

Symulacja 3D

Stworzenie bloków

Potwierdzenie rozkładu

dawki

LECZENIE

RADIOTERAPIA

- Powikłania miejscowe (owrzodzenia, zapalenie skóry)

- Uszkodzenie splotu ramiennego

- Obrzęk kończyny górnej (częściej bywa powikłaniem po operacji radykalnej)

- Choroba niedokrwienna serca i popromienne zapalenie i zwłóknienie płuca -
powikłania te zostały w znacznej mierze wyeliminowane dzięki zastosowaniu
nowoczesnych technik napromieniania (pola styczne, omijanie płuc i serca)

- Złamania żeber

- Wtórny nowotwór (rak drugiej piersi, mięsak tkanek miękkich lub kości, rak
płuca, białaczka) - powikłanie raczej rzadkie

Efekty uboczne radioterapii

LECZENIE

HORMONOTERAPIA

Rola hormonoterapii w raku piersi

Stadium 0 - nie stosuje się

Stadium I, II, III, IV - wskazana jest u kobiet z dodatnimi receptorami
estrogenowymi

Profilaktyka - u kobiet z grup wysokiego ryzyka (zastosowanie w fazie
badań)

LECZENIE

HORMONOTERAPIA

Leczenie hormonalne polega na długotrwałym (5 lat) podawaniu

antagonistów

receptorów estrogenowych

(Tamoksifen, Raloksifen) lub

blokerów aromatazy

(enzymu biorącego udział w syntezie hormonów płciowych) (Femara,
Arimidex) lub

agonistów LHRH

(w fazie badań, raczej u kobiet przed

menopauzą „kastracja farmakologiczna”) (Goserelina, Buserelina, Leuprolid).
Lekiem z wyboru jest

Tamoksifen.

Wskazania

:

- Rak naciekający piersi

, z odpowiednim statusem receptorowym

(

dodatnie receptory estrogenowe

; dodatkowo obecność receptorów

progesteronowych polepsza odpowiedź na leczenie i rokowanie)

LECZENIE

HORMONOTERAPIA

Efekty uboczne są

rzadkie

.

Najczęstsze to:
- objawy braku estrogenów (podobne do menopauzalnych)
- zaburzenia miesiączkowania, krwawienia z dróg rodnych
- zwiększone ryzyko raka endometrium
- zakrzepowe zapalenie żył głębokich, zator tętnicy płucnej (zwłaszcza u
kobiet po 50 rż)
- upośledzenie czynności wątroby

Efekty uboczne

LECZENIE

IMMUNOTERAPIA

Leczenie immunologiczne nowotworów wciąż jeszcze znajduje się w fazie
badań, jakkolwiek w przypadku czerniaka złośliwego lub raka
jasnokomórkowego nerki badania te są już daleko posunięte.

W raku piersi próby leczenia takiego podejmowane są w chorobie w stadium
rozsiewu.

Rola immunoterapii w raku piersi

LECZENIE

IMMUNOTERAPIA

Zidentyfikowano kilka antygenów które spotyka się często (choć nie zawsze
w komórkach raka piersi). Są to:

- Antygen karcinoembrionalny (CEA)
- Polimorficzna mucyna nabłonkowa (PEM)
- p53
- c-erb B2 (her-2)
- c-myc

Antygeny związane z guzem

(Tumour-Associated Antigens, TAAs)

LECZENIE

IMMUNOTERAPIA

Celem dla przeciwciał mogą
być antygeny zlokalizowane na
powierzchni komórki takie jak

PEM

lub

c-erb B2 (her-2)

.

Wprowadzono już do leczenia
preparat

HERCEPTYNA

będący

monoklonalnymi

przeciwciałami

przeciwko

antygenom c-erb B2.

Immunoterapia z użyciem
przeciwciał

Antygen

Przeciwciał

o

KOMÓRKA

RAKA

SCREENINIG

BADANIA PRZESIEWOWE

1. Waga problemu. Rak piersi u kobiet jest chorobą częstą (24% zgonów z powodu
nowotworów wśród kobiet w UE). Rokowanie jest związane ze stopniem
zaawansowania choroby a więc wczesne wykrycie polepsza wyniki leczenia.

2. Nieskomplikowane metody diagnostyczne.

3. Mała uciążliwość metod diagnostycznych dla pacjentki.

4. Potwierdzona w wielu badaniach międzynarodowych skuteczność
skriningu.

5. Względy ekonomiczne. Tańsze jest prowadzenie badań przesiewowych i leczenie
we wczesnych stadiach niż leczenie raków zaawansowanych.

Sens prowadzenia skriningu.

SCREENINIG

BADANIA PRZESIEWOWE

Samobadanie piersi.

Badanie piersi przez
lekarza.

Mammografia.

Ulrasonografia

Badania genetyczne.

Rodzaje badań przesiewowych.

SCREENINIG

BADANIA PRZESIEWOWE

Stwierdzono, że około 80% pacjentek leczonych z powodu raka piersi zgłosiło
się do lekarzy z powodu stwierdzenia u siebie podejrzanej zmiany w piersi.

Kobiety powinny rozpocząć regularne samobadanie piersi około 20 roku życia.

Badanie to powinno być wykonywane raz w miesiącu. W przypadku kobiet
miesiączkujących najlepiej wykonywać je około tydzień od zakończenia
miesiączki (ze względu na luźniejszą konsystencję gruczołów). Kobiety w wieku
pomenopauzalnym powinny wyznaczyć sobie jeden określony, stały dzień
miesiąca kiedy będą dokonywać samobadania.

Samobadanie piersi.

SCREENINIG

BADANIA PRZESIEWOWE

Jako badanie przesiewowe powinno być wykonywane

co około 3 lata u kobiet przed 40 rż

co około 1 rok u kobiet po 40 rż

Badanie przez lekarza.

SCREENINIG

BADANIA PRZESIEWOWE

Pierwsza mammografia (u kobiet bez podejrzanych zmian palpacyjnych)
powinna być wykonana ok. 40 - 45 roku życia.

Po 50 roku życia zaleca się regularne wykonywanie mammografii w dwóch
projekcjach co około 18 miesięcy.

Mammografia.

SCREENINIG

BADANIA PRZESIEWOWE

Ultrasonografia jest raczej metodą diagnostyczną pozwalającą różnicować
zmiany lite i torbielowate.

Jako badanie przesiewowe, alternatywne dla mammografii, może być
stosowana u kobiet w ciąży lub w trakcie laktacji, u kobiet młodych oraz u
kobiet o bardzo spoistej konsystencji piersi.

Ultrasonografia.

SCREENINIG

BADANIA PRZESIEWOWE

U kobiet z obciążającym wywiadem rodzinnym (rak piersi u krewnej pierwszego
stopnia, zwłaszcza w młodym wieku) powinno się przeprowadzić diagnostykę w
kierunku ewentualnych mutacji genów

BRCA1, BRCA2, Rb-1, p53

.

Testy genetyczne.

Rozpoznanie

Badanie kliniczne

Mammografia

Ultrasonografia

Biopsja aspiracyjna cienkoigłowa

Biopsja

Nowe techniki

ROZPOZNANIE

BADANIE KLINICZNE

Zbierając wywiad u chorej ze zmianą w piersi należy zwrócić szczególną
uwagę na:

- dynamikę zmian w piersiach, związek z cyklem miesiączkowym,

bolesność, obecność i charakter wycieku z brodawki

- obecność czynników ryzyka raka piersi

- wywiad rodzinny

Wywiad.

ROZPOZNANIE

BADANIE KLINICZNE

W trakcie oglądania piersi
należy zwrócić uwagę na:

- symetrię piersi

- wygląd skóry piersi

(obecność ewentualnego
zaciągania skóry, objawu
„skórki pomarańczy”, nacieku
zapalnego, owrzodzeń)

- wygląd brodawki i otoczki

Badanie fizykalne - oglądanie.

ROZPOZNANIE

BADANIE KLINICZNE

Badanie fizykalne - palpacja.

W razie stwierdzenia badaniem palpacyjnym
guzka należy ocenić jego:

- położenie

(kwadrant)

- wielkość

(w centymetrach)

- bolesność

- konsystencję

(twardy-miękki)

- stosunek do otaczających tkanek

(dobrze lub nieostro odgraniczony, ruchomość
w stosunku do podłoża, stan skóry nad guzem)

ROZPOZNANIE

BADANIE KLINICZNE

Nieodzowną częścią badania fizykalnego
piersi jest ocena palpacyjna stanu węzłów
chłonnych

- pachowych

- podobojczykowych

- nadobojczykowych

i ocena ich wielkości, konsystencji,
ruchomości względem podłoża i skóry i
ewentualnego tworzenia pakietów.

Badanie fizykalne - badanie węzłów chłonnych.

ROZPOZNANIE

MAMMOGRAFIA

Oprócz zastosowania mammogafii jako metody skriningowej, badanie to
służy też jako metoda diagnostyki wyczuwalnych zmian palpacyjnych w
piersiach.

Badanie to powinno być wykonane przed biopsją aspiracyjną guzka (w
bliźnie po nakłuciu zmiany mogą powstać zwapnienia) i pozwala
- wzmóc podejrzenie charakteru złośliwego zmiany lub
- wykazać niezłośliwy charakter guzka i uniknąć diagnostyki inwazyjnej
(rzadko).

Jeżeli zmiana w badaniu klinicznym wydaje się podejrzana, ujemny
wynik mammografii nie zwalnia od dalszej diagnostyki!

Rola mammografii

ROZPOZNANIE

MAMMOGRAFIA

Badanie mammograficzne jest
zdjęciem RTG piersi, każdej w dwóch
projekcjach:
- CC (craniocaudal view)
- MLO (mediolateral oblique view)

Wiąże się ono z narażeniem pacjentki
na promieniowanie jonizujące, ale
dawka promieniowania jest mała
(średnio ok. 40 mrad w głębi piersi
dla każdej projekcji).

Technika

ROZPOZNANIE

MAMMOGRAFIA

Lekarz oceniający zdjęcia mammograficzne musi zwrócić uwagę na:

symetrię obu piersi
obecność i wygląd mikrozwapnień
morfologię guza
brzegi guza
położenie i wymiary guza

Ocena badania

ROZPOZNANIE

MAMMOGRAFIA

Asymetria

ROZPOZNANIE

MAMMOGRAFIA

Mikrozwapnienia

ROZPOZNANIE

MAMMOGRAFIA

Morfologia masy guza

Obszar podejrzany może mieć w mammografii różny wygląd.
Ogólnie, im bardziej jest on nieregularny tym większe jest
prawdopodobieństwo raka.

ROZPOZNANIE

MAMMOGRAFIA

Wygląd brzegów masy

Bardzo ważna jest ocena granic podejrzanego obszaru.
Zmiany łagodne są zazwyczaj dobrze, ostro odgraniczone od otaczającego miąższu.
Większość natomiast raków piersi ma nieostre obrysy, klasycznie z wypustkami.

ROZPOZNANIE

MAMMOGRAFIA

Wielkość i położenie masy

ROZPOZNANIE

ULTRASONOGRAFIA

Jest ono badaniem uzupełniającym badanie mammograficzne i w przypadku
stwierdzenia zmian w mammografii powinno być wykonane.
Pozwala przede wszystkim różnicować zmiany lite od zmian torbielowatych,
nie daje odpowiedzi na pytanie czy zmiana jest złośliwa czy łagodna.

Wskazania do wykonania USG:
- wykrycie zmian podejrzanych mammograficznie
- guzek u kobiety poniżej 30 roku życia (w tym wieku mammografia jest
raczej niewskazana)
- okres ciąży i laktacji
- zmiany bolesne w piersiach (mammografia ze względu na konieczność
ściśnięcia piersi może być niewykonalna)
- kobiety o spoistych piersiach (radiologicznie „gęstych”)

Rola badania USG

ROZPOZNANIE

ULTRASONOGRAFIA

Lekarz wykonujący USG piersi powinien ocenić

położenie, rozmiar i granice zmiany

echogeniczność wnętrza zmiany

obecność lub brak cienia akustycznego za zmianą

Ocena USG

ROZPOZNANIE

ULTRASONOGRAFIA

Obraz USG torbieli piersi

ROZPOZNANIE

ULTRASONOGRAFIA

Obraz USG zmiany podejrzanej w piersi

ROZPOZNANIE

BIOPSJA ASPIRACYJNA CIENKOIGŁOWA

Wskazaniami do BAC jest

Badalna palpacyjnie (lub
widoczna w USG), podejrzana
klinicznie lub w badaniach
obrazowych zmiana w piersi.

Ujemny wynik BAC nie wyklucza
raka!

Wskazania do wykonania BAC

ROZPOZNANIE

BIOPSJA ASPIRACYJNA CIENKOIGŁOWA

Technika wykonania BAC

Z użyciem zwykłej

strzykawki

Strzykawka w specjalnym

uchwycie

Dla bardziej dokładnego
wkłucia BAC można wykona
pod kontrolą USG.

ROZPOZNANIE

BIOPSJA ASPIRACYJNA CIENKOIGŁOWA

Możliwymi powikłaniami BAC są:

- krwiak w miejscu wkłucia

- uszkodzenie opłucnej i odma

- rozsiew komórek nowotworowych w kanale wkłucia (powikłanie
teoretyczne, liczne badania doświadczalne nie potwierdziły ich obecności)

- zafałszowanie obrazu mammograficznego

Powikłania BAC

ROZPOZNANIE

BIOPSJA

Rozróżnia się
- biopsję gruboigłową (z ang. „core-needle biopsy”, „jet biopsy”)
- biopsję otwartą (z ang. „excisional biopsy”)

Wskazania
- biopsję gruboigłową stosuje się w przypadkach podejrzanych klinicznie
zmian w piersiach, w których BAC nie dała potwierdzenia raka.

Wynik ujemny

tego badania nie wyklucza raka!

Na podstawie pobranego w ten sposób

materiału tkankowego można określić typ nowotworu i obecność receptorów.

- biopsja otwarta (wycięcie podejrzanej zmiany w całości, tumorectomia) jest

jedyną metodą która może wykluczyć złośliwy charakter zmiany

. Wykonuje

się ją gdy BAC nie potwierdziła raka.

Rodzaje i wskazania

ROZPOZNANIE

BIOPSJA

Biopsję gruboigłową można
wykonywać pod kontrolą USG lub pod
kontrolą palpacyjną.

W jej wyniku otrzymuje się wałeczek
tkanki o średnicy ok. 1 mm i długości
ok. 2 cm.

Biopsja gruboigłowa - technika.

ROZPOZNANIE

BIOPSJA

Biopsja otwarta - technika

ROZPOZNANIE

BIOPSJA

Zmiany

widoczne

w

mammografii

ale

niebadalne palpacyjnie oznacza się pod kontrolą
mammografii igłą lokalizacyjną („kotwiczką”)
lub podaje się do podejrzanego obszaru
barwnik, a następnie wycina.

Technika ABBI (Advanced Breast Biopsy
Instrumentation) - wycięcie fragmentu tkanki
pod stereotaktyczną kontrolą mammograficzną.

Biopsja zmian niebadalnych palpacyjnie

ROZPOZNANIE

NOWE TECHNIKI

Chociaż wciąż najlepszą techniką w skriningu i diagnostyce raka piersi jest
mammografia, to jednak i ta metoda ma swoje ograniczenia jeśli chodzi o
czułość i rozdzielczość.

W fazie testowania są nowe techniki obrazowania:
- mammografia cyfrowa
- diagnostyka wspomagana komputerowo (CAD Computer Aided Diagnosis)
- tomografia rezonansu magnetycznego
- pozytronowa tomografia emisyjna (PET)

Diagnostyczne techniki eksperymentalne w raku
piersi.

ROZPOZNANIE

NOWE TECHNIKI

Diagnostyka guzów piersi z użyciem tomografii rezonansu magnetycznego z
kontrastem (Gadolin) bywa stosowana u:

- kobiet z „gęstymi” radiologicznie, skrajnie nieprzeziernymi piersiami, w
połączeniu z USG
- pacjentek po leczeniu oszczędzającym raka piersi
- pacjentek po wszczepieniu protezy silikonowej
- dla bardzo dokładnej oceny naciekania raka

MRI