ZABURZENIA FUNKCJI
TARCZYCY

•

Niedoczynność tarczycy 

zaburzenie wydzielania TSH lub
hormonów tarczycy

•

Nadczynność tarczycy 

nadprodukcja wytwarzania
hormonów tarczycy (nowotwory)

Zaburzenia funkcji tarczycy



Niedoczynność
występuje u psów
(spowodowane to
jest obecnością
nowotworów
tarczycy),



Bardzo rzadko
niedoczynność
występuje u kotów



Nadczynność
występuje bardzo
często u kotów co
spowodowane jest
guzami tarczycy.



U psów guzy tarczycy
z reguły prowadzą do
niedoczynności
ponieważ indukują
destrukcję tkanki
tarczycy, natomiast
nie wytwarzają
hormonów

.

FARMAKOLOGIA

TARCZYCY



Aktywność biologiczna hormonów

tarczycy



Leki stosowane w niedoczynności

tarczycy



Leki przeciwtarczycowe

(stosowane w nadczynności)

Regulacja wydzielania hormonów

tarczycy

HORMONY TARCZYCY



Głównym hormonem syntetyzowanym i

wydzielanym przez tarczycę jest

tyroksyna

(T4)



Trijodotyronina

(T3) powstaje w tkankach na

obwodzie z tyroksyny.



Oba hormony zawierają w swojej cząsteczce jod



Tyroksyna i trijodotyronina 

stymulacja

procesów metabolicznych, regulacja wzrostu i

rozwoju organizmu.



Kalcytonina

 hormon regulujący gospodarkę

wapniową

BIOSYNTEZA I METABOLIZM

TYROKSYNY



Tyroksyna powstaje w gruczole

tarczowym z tyrozyny oraz anionów jodu.



Jodowanie tyrozyny jest związane z

czynnym przenoszeniem do komórki

gruczołowej anionów jodu.



Aniony jodu utleniają się do jodu

atomowego, który joduje tyrozynę.



Powstaje w ten sposób dijodotyrozyna.



Dwie cząsteczki dijodotyrozyny łączą się

 tyroksyna (tetrajodotyronina) – reakcja

Harringtona

BIOSYNTEZA I METABOLIZM

TYROKSYNY



Powstała we wnętrzu komórki gruczołowej

tyroksyna jest połączona z białkiem tworząc

tyreoglobulinę.



Pod wpływem enzymów proteolitycznych

tyroksyna uwalnia się z połączenia z białkiem

i opuszcza wnętrze komórek gruczołowych

przedostając się do krwiobiegu.



Krążąca tyroksyna prawie w całości jest

związana z globulinami (50%), prealbuminami

(40%) i albuminami (10%).



W tkankach tyroksyna traci jeden atom jodu i

powstaje

trijodotyronin

a (liotyronina)

odpowiednio działająca na tkanki.

BIOSYNTEZA I METABOLIZM

HORMONÓW TARCZYCY



Metabolizm tyroksyny i trijodotyroniny związany
jest z odszczepianiem kolejnych atomów jodu



Ponadto oba związki podlegają deaminacji i
wydalane są z moczem i żółcią w postaci
połączeń z kwasem siarkowym i glukuronowym.



Eliminacja tyroksyny odbywa się wolno, okres
półtrwania wynosi 6-8 dni.



W nadczynności tarczycy ulega skróceniu, w
niedoczynności wydłużeniu



Okres półtrwania trijodotyroniny wynosi 24 godz.

AKTYWNOŚĆ BIOLOGICZNA

TYROKSYNY I

TRIJODOTYRONINY



Wzrost przemiany podstawowej



Przyśpieszenie procesów spalania



Zwiększenie zużycia tlenu w tkankach



Wzrost temperatury ciała



Wzrost stężenia glukozy we krwi



Obniżenie stężenia cholesterolu 

przyśpieszenie jego przemiany do kwasów

żółciowych



Obniżenie stężenia fosfolipidów i triglicerydów



Wzrost stężenia wolnych kwasów tłuszczowych

AKTYWNOŚĆ BIOLOGICZNA

TYROKSYNY I

TRIJODOTYRONINY

UKŁAD KRĄŻENIA:



Wzrost pojemności minutowej serca



Przyśpieszenie czynności serca



Wzrost zużycia tlenu przez mięsień
sercowy



Wzrost napięcia układu współczulnego



Rozszerzenia naczyń krwionośnych skóry

AKTYWNOŚĆ BIOLOGICZNA

TYROKSYNY I

TRIJODOTYRONINY



Hormony tarczycy są odpowiedzialne za
prawidłowy cykl płciowy zwierząt.



Wywierają stymulujący wpływ na szpik
kostny.



Są odpowiedzialne za syntezę i
prawidłową funkcję płytek krwi.



Wywierają modulujące działanie na
odpowiedź humoralną i komórkową
układu immunologicznego.

AKTYWNOŚĆ BIOLOGICZNA

TYROKSYNY I TRIJODOTYRONINY



Biorą udział w biosyntezie białek związanych
z prawidłowym funkcjonowaniem układu
nerwowego i mięśniowego.



Regulują budowę i czynność skóry i włosów



Wpływają na syntezę i uwalnianie
hormonów:

wzrostu, gonadotropowych,

sterydów nadnerczowych



Hamują sekrecję prolaktyny

AKTYWNOŚĆ BIOLOGICZNA

TYROKSYNY I

TRIJODOTYRONINY



Zwiększenie przesączania kłębuszkowego



Zwiększenie wydzielania moczu



Utrzymanie prawidłowej czynności
skurczowej żołądka i jelit



Wpływ na czynności psychiczne i
czynność bioelektryczną mózgu



Wpływ na wewnątrzkomórkowe receptory
jądrowe  modulacja transkrypcji genów i

następowa stymulacja syntezy białek.

ZASTOSOWANIE LECZNICZE



Tyroidyna otrzymywana w postaci
proszku z gruczołu tarczowego bydła,
owiec i świń



Sól sodowa L-tyroksyny



Sól sodowa L-trijodotyroniny



Trijodotyronina działa 5 razy silniej niż
tyroksyna

ZASTOSOWANIE LECZNICZE



Hormony tarczycy stosuje się w stanach
chorobowych związanych ze zmniejszoną
czynnością gruczołu tarczowego:

obrzęk śluzowaty
wole proste
chirurgiczne usunięcie tarczycy



Jest to typowa terapia
zastępcza

Niedoczynność tarczycy u psów

Niedoczynność tarczycy u kotów

WPŁYW LEKÓW NA HORMONY

TARCZYCY

LEKI ZMNIEJSZAJĄCE STĘŻENIE LUB METABOLIZM

HORMONÓW TARCZYCY:



Glikokortykosterydy



Leki przeciwdrgawkowe



Salicylany



Fenylbutazon



Furosemid



Chinidyna



Amiodaron



Potencjonowane sulfonamidy

TERAPIA ZASTĘPCZA



Terapię zastępczą hormonami tarczycy
można prowadzić jedynie po prawidłowo
przeprowadzonej diagnostyce
występującego niedoboru !!!!



Konieczność prowadzenia ciągłej obserwacji
klinicznej i okresowych badań określających
stężenie hormonów oraz stanu układu krążenia.



Należy pamiętać, że działanie tyroksyny
podanej doustnie pojawia się późno (

po kilku

dniach

) i utrzymuje się długo (

do kilku tygodni

)

ZASTOSOWANIE LECZNICZE



L-tyroksynę

podaje się doustnie lub w postaci

iniekcji domięśniowych lub podskórnych.



Stosuje się u psów, kotów i koni



Pies i kot: doustnie 0,02-0,04 mg/kg 1 x dziennie
lub w dwóch dawkach podzielonych, lub im lub sc
0,01-02 mg/kg 1 x dziennie



Koń: doustnie 0,01-0,1 mg/kg 1 x dziennie lub w
dwóch dawkach podzielonych



L-trijodotyroninę

stosuje się jedynie doustnie:

pies 4-6 ug/kg co 8-12 godz., kot 4,4 ug/kg co 8-12
godz.

DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE



Przyśpieszona czynność serca



Napady dławicy piersiowej



Zawał serca



Blok przedsionkowo-komorowy



Reakcje uczuleniowe



Pobudzenie ruchowe



Cukrzyca



Wzrost ciśnienia krwi



Biegunka (

przyśpieszenie perystaltyki jelit

)



Wzrost ciepłoty ciała

NADCZYNNOŚĆ TARCZYCY

Nadczynność tarczycy u kotów

Nadczynność tarczycy u kotów

Nadczynność tarczycy



Objawy ogólne:
–

mocno powiększona tarczyca,

– utrata masy ciała połączona jednocześnie z ogromnym
apetytem,
– nadpobudliwość, agresywność, nadmierna ruchliwość,
– utrata połysku sierści, rzadsze dbanie o nią przez kota.



Objawy żołądkowo-jelitowe:

– biegunka i wymioty, spowodowane szybszą pracą
przewodu pokarmowego i bezpośrednim drażnieniem
strefy wyzwalającej wymioty przez hormony tarczycowe,
– anoreksja,
– zaburzenia funkcji wątroby (podwyższona aktywność
enzymów wątrobowych we krwi).



Objawy nerkowe:
–

zwiększone pragnienie oraz częstsze oddawanie moczu,

spowodowane szybszą pracą nerek,
– azotemia przednerkowa.



Objawy układu sercowo-naczyniowego:
–

szmery serca,

– galopujący rytm serca,
– przerost mięśnia sercowego,
– niewydolność serca,
– zaburzenia EKG, erytrocytoza,
– kardiomiopatia,
– nadciśnienie tętnicze. Objawy nerkowe:
– zwiększone pragnienie oraz częstsze oddawanie moczu,
spowodowane szybszą pracą nerek,
– azotemia przednerkowa.

LEKI PRZECIWTARCZYCOWE



Leki przeciwtarczycowe hamują syntezę
hormonów tarczycy i są stosowane w
terapii nadczynności gruczołu tarczowego



Zmniejszona zawartość tyroksyny powoduje,
wskutek sprzężenia zwrotnego, zwiększenie
wydzielania TSH, co wywołuje przerost
tarczycy.

LEKI PRZECIWTARCZYCOWE

TIOAMINY:



Tiouracyl



Propylotiouracyl



Metimazol



Karbimazol

Mechanizm: tioaminy zapobiegają jodowaniu

tyreoglobuliny, spowodowane to jest

zahamowaniem utleniania jodków do wolnego

aktywnego jodu, który łączy się z tyreoglobuliną

LEKI PRZECIWTARCZYCOWE



Metimazol

jest stosowany u kotów w dawce 5

mg 3 x dziennie doustnie



Po 3-6 miesiącach terapii należy oznaczyć
stężenie hormonów tarczycowych



Propylotiouracyl

stosuje się doustnie u

kotów w dawce 50 mg/zwierzę co 8-12 godzin



Należy również okresowo monitorować
stężenie hormonów tarczycy i stan kliniczny
zwierzęcia

LEKI PRZECIWTARCZYCOWE

DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE:



Anoreksja



Wymioty



Stany zaburzenia świadomości



Uszkodzenie wątroby



Trombocytopenia, leukopenia z eozynofilią i

limfocytozą



Agranulocytoza



zwiększona zapadalność na choroby

infekcyjne



Wytworzenie przeciwciał przeciwjądrowych



zapalenie skóry, poliartritis, zapalenie kłębuszków

nerkowych, anemia hemolityczna



Zaburzenia ze strony przewodu pokarmowego (anoreksja i

wymioty) samoistnie ustępują po miesiącu prowadzenia

leczenia.