KOMPETENCJE MENEDŻERSKIE

KOMPETENCJE MENEDŻERSKIE

dr Krystyna Kmiotek

dr Krystyna Kmiotek

Kompetencja – zdolność do wykonywania

Kompetencja – zdolność do wykonywania

czegoś, co jest potrzebne, umiejętność

czegoś, co jest potrzebne, umiejętność

„

„

Zdolność” – fakt posiadania umiejętności

Zdolność” – fakt posiadania umiejętności

lub innych jakości potrzebnych do

lub innych jakości potrzebnych do

wykonywania czegoś; inaczej: jest to cecha

wykonywania czegoś; inaczej: jest to cecha

fizyczna lub psychiczna

fizyczna lub psychiczna

Umiejętność –dotyczy zachowań związanych

Umiejętność –dotyczy zachowań związanych

z wykonywaniem zadań, które to zachowania

z wykonywaniem zadań, które to zachowania

mogą być nabyte poprzez uczenie się i

mogą być nabyte poprzez uczenie się i

usprawnianie, poprzez praktykę, doradztwo;

usprawnianie, poprzez praktykę, doradztwo;

to skuteczne wykonywanie czynności w

to skuteczne wykonywanie czynności w

określonym czasie (zgodnie ze standardami)

określonym czasie (zgodnie ze standardami)

Sposoby przedstawiania kompetencji:

Sposoby przedstawiania kompetencji:

Kompetencja w aspekcie sprawnościowym

Kompetencja w aspekcie sprawnościowym

– kompetentny menedżer to osoba, która

– kompetentny menedżer to osoba, która

bardzo dobrze wykonuje swoja pracę, ma

bardzo dobrze wykonuje swoja pracę, ma

stosowną wiedze i umiejętności i potrafi je

stosowną wiedze i umiejętności i potrafi je

właściwie wykorzystać

właściwie wykorzystać

kompetencje jako opis behawioralny

kompetencje jako opis behawioralny

(amerykańskie rozumienie kompetencji) –

(amerykańskie rozumienie kompetencji) –

kompetencja dotyczy charakterystyki

kompetencja dotyczy charakterystyki

menedżera, który bardzo dobrze wykonuje

menedżera, który bardzo dobrze wykonuje

swoje pracę (może to być motywacja,

swoje pracę (może to być motywacja,

cechy osobowości, umiejętności,

cechy osobowości, umiejętności,

samoocena związana z funkcjonowaniem

samoocena związana z funkcjonowaniem

w grupie, wiedza

w grupie, wiedza

Sposoby przedstawiania kompetencji, cd.:

Sposoby przedstawiania kompetencji, cd.:

kompetencje jako opis zadań lub

kompetencje jako opis zadań lub

oczekiwanych efektów działań związanych z

oczekiwanych efektów działań związanych z

określonym stanowiskiem pracy (angielskie

określonym stanowiskiem pracy (angielskie

rozumienie kompetencji) – to zdolność do

rozumienie kompetencji) – to zdolność do

wykonywania działań w ramach zawodu, czy

wykonywania działań w ramach zawodu, czy

funkcji zgodnie z oczekiwanymi standardami;

funkcji zgodnie z oczekiwanymi standardami;

kompetencja dotyczy zdolności do

kompetencja dotyczy zdolności do

transferowania umiejętności i wiedzy w

transferowania umiejętności i wiedzy w

nowych sytuacjach w ramach wykonywanego

nowych sytuacjach w ramach wykonywanego

zawodu

zawodu

Zatem kompetencje mogą być rozumiane jako:

Zatem kompetencje mogą być rozumiane jako:

Zdolność skutecznej realizacji określonych

Zdolność skutecznej realizacji określonych

zadań związanych z praca lub osiągania

zadań związanych z praca lub osiągania

pożądanych, wymiernych wyników

pożądanych, wymiernych wyników

Zdolność realizacji konkretnych wzorców

Zdolność realizacji konkretnych wzorców

zachowań

zachowań

Kompetencje w znaczeniu prawnym i

Kompetencje w znaczeniu prawnym i

potocznym to zakres pełnomocnictw i

potocznym to zakres pełnomocnictw i

uprawnień; uprawnienie i zarazem obowiązek

uprawnień; uprawnienie i zarazem obowiązek

do realizowania określonego przepisami prawa

do realizowania określonego przepisami prawa

działania; zakres czyjejś wiedzy, umiejętności,

działania; zakres czyjejś wiedzy, umiejętności,

odpowiedzialności; kompetentny to

odpowiedzialności; kompetentny to

uprawniony do działania; decydowania;

uprawniony do działania; decydowania;

mający podstawy, kwalifikacje do

mający podstawy, kwalifikacje do

wypowiadania sądów i ocen

wypowiadania sądów i ocen

Kompetencje – wiedza, umiejętności,

Kompetencje – wiedza, umiejętności,

zachowania, przymioty i postawy

zachowania, przymioty i postawy

wyróżniające tych, którzy osiągają

wyróżniające tych, którzy osiągają

najwyższą efektywność

najwyższą efektywność

Strukturyzacja kompetencji

Strukturyzacja kompetencji

:

:

Ze względu na poziom posiadanej (lub nie)

Ze względu na poziom posiadanej (lub nie)

kompetencji

kompetencji

Kompetencje progowe, krytyczne – zbiór

Kompetencje progowe, krytyczne – zbiór

minimalnych wymagań, którym należy sprostać,

minimalnych wymagań, którym należy sprostać,

by dana praca była wykonywana efektywnie

by dana praca była wykonywana efektywnie

Kompetencje wysokie – to wyznacznik poziomu

Kompetencje wysokie – to wyznacznik poziomu

wydajności lub efektywności oczekiwany od

wydajności lub efektywności oczekiwany od

doświadczonego pracownika na danym

doświadczonego pracownika na danym

stanowisku

stanowisku

Niekompetencji – zbiór zachowań niepożądanych

Niekompetencji – zbiór zachowań niepożądanych

lub obniżających efektywność i

lub obniżających efektywność i

uniemożliwiających skuteczne wykonywanie

uniemożliwiających skuteczne wykonywanie

zadań na danym stanowisku

zadań na danym stanowisku

Strukturyzacja kompetencji, cd.:

Strukturyzacja kompetencji, cd.:

Ze względu na rodzaj kompetencji

Ze względu na rodzaj kompetencji

można wyróżnić kompetencje związane

można wyróżnić kompetencje związane

z:

z:

procesami myślenia, np.

procesami myślenia, np.

analizowaniem, podejmowaniem

analizowaniem, podejmowaniem

decyzji

decyzji

działaniem, np. osiąganiem

działaniem, np. osiąganiem

pożądanych rezultatów

pożądanych rezultatów

relacjami interpersonalnymi (np. pracą

relacjami interpersonalnymi (np. pracą

z ludźmi)

z ludźmi)

Typy kompetencji (R.E. Boytazis)

Typy kompetencji (R.E. Boytazis)

Typy kompetencji

kompetencje

poziom

Kierowanie celami i

działaniami

Troska

i

wywieranie

wpływu

Wykorzystanie koncepcji

diagnostycznych

Orientacja

na

efektywność

Umiejętność,

motywacja

Umiejętności,

rola

społeczna

Umiejętność,

motywacja,

rola

społeczna

Przywództwo

Ogólne zrozumienie

Wiara w siebie

Ustna prezentacja

Umiejętność

Umiejętność,

rola

społeczna

Umiejętność,

rola

społeczna

Zarządzanie

zasobami ludzkimi

Kierowanie

procesami

grupowymi

Wykorzystanie społecznej

władzy

Umiejętność

Umiejętność,

rola

społeczna

Kierowanie

podwładnymi

Rozwijanie innych

Spontaniczność

Wykorzystanie

władzy

formalnej

Umiejętność,

rola

społeczna

Umiejętność

Umiejętność,

rola

społeczna

Koncentrowanie się

na innych rodzajach

kompetencji

Obiektywność

postrzegania

Samokontrola

Adaptacyjność i witalność

Umiejętność

Umiejętność

cecha

Wiedza

specjalistyczna

Wiedza specjalistyczna

Rola społeczna

Kluczowe kompetencje menedżerów (D.A.

Kluczowe kompetencje menedżerów (D.A.

Whetten, K.S. Cameron):

Whetten, K.S. Cameron):

1.

1.

Umiejętności intrapersonalne (osobiste) -

Umiejętności intrapersonalne (osobiste) -

potrzebne do zrozumienia własnych

potrzebne do zrozumienia własnych

zachowań i emocji, do poznania samego

zachowań i emocji, do poznania samego

siebie, tj.

siebie, tj.



rozwijanie samoświadomości

rozwijanie samoświadomości

(osobowość, uznawane wartości osobiste,

(osobowość, uznawane wartości osobiste,

styl poznawczy),

styl poznawczy),



kierowanie stresem

kierowanie stresem

(zarządzanie czasem,

(zarządzanie czasem,

ustalanie celów, równowaga realizowanych

ustalanie celów, równowaga realizowanych

aktywności);

aktywności);



twórcze rozwiązywanie problemów

twórcze rozwiązywanie problemów

(myślenie lateralne, tworzenie bloków

(myślenie lateralne, tworzenie bloków

koncepcyjnych, redefiniowanie problemów)

koncepcyjnych, redefiniowanie problemów)

2. Umiejętności interpersonalne –

2. Umiejętności interpersonalne –

przejawiające się w bezpośrednich

przejawiające się w bezpośrednich

kontaktach z innymi, tj.

kontaktach z innymi, tj.



ustanawianie wspierającej komunikacji

ustanawianie wspierającej komunikacji

(słuchanie, empatia, doradzanie);

(słuchanie, empatia, doradzanie);



zdobywanie władzy i wpływu

zdobywanie władzy i wpływu

(identyfikacja źródeł władzy,

(identyfikacja źródeł władzy,

wykorzystanie władzy jako czynnika

wykorzystanie władzy jako czynnika

wpływu na innych, właściwe i

wpływu na innych, właściwe i

niedaużywające wykorzystanie

niedaużywające wykorzystanie

władzy);

władzy);



motywowanie innych (umiejętność identyfikacji i

motywowanie innych (umiejętność identyfikacji i

potrzeb podwładnych, umiejętność nagradzania

potrzeb podwładnych, umiejętność nagradzania

skutecznych działań, umiejętność ustalania

skutecznych działań, umiejętność ustalania

standardów do wykonywanych zadań);

standardów do wykonywanych zadań);



skuteczne delegowanie (określanie zadań, które

skuteczne delegowanie (określanie zadań, które

można delegować, wyznaczanie i przekazywanie

można delegować, wyznaczanie i przekazywanie

zadań, nadzór i ocena zadań);

zadań, nadzór i ocena zadań);



kierowanie konfliktami (identyfikacja źródeł

kierowanie konfliktami (identyfikacja źródeł

konfliktu, asertywne zachowania; radzenie sobie

konfliktu, asertywne zachowania; radzenie sobie

z krytyką);

z krytyką);



grupowe podejmowanie decyzji (umiejętność

grupowe podejmowanie decyzji (umiejętność

prowadzenia zebrań, umiejętne korzystanie z

prowadzenia zebrań, umiejętne korzystanie z

technik grupowego podejmowania decyzji,

technik grupowego podejmowania decyzji,

unikanie błędów związanych ze źle

unikanie błędów związanych ze źle

prowadzonymi spotkaniami; skuteczna

prowadzonymi spotkaniami; skuteczna

prezentacja

prezentacja

Typy umiejętności kierowniczych:

Typy umiejętności kierowniczych:

Umiejętności techniczne

Umiejętności techniczne

: niezbędne do

: niezbędne do

wykonywania lub zrozumienia zadań związanych

wykonywania lub zrozumienia zadań związanych

z daną organizacją; ze względu na wielkość ról,

z daną organizacją; ze względu na wielkość ról,

jakie muszą odgrywać menedżerowie, powinni

jakie muszą odgrywać menedżerowie, powinni

także umieć pracować z dostawcami, klientami,

także umieć pracować z dostawcami, klientami,

inwestorami i innymi partnerami spoza

inwestorami i innymi partnerami spoza

organizacji.

organizacji.

Umiejętności interpersonalne

Umiejętności interpersonalne

- umiejętność

- umiejętność

nawiązywania kontaktu zarówno z jednostkami,

nawiązywania kontaktu zarówno z jednostkami,

jak i z grupami, rozumienia ich i motywowania.

jak i z grupami, rozumienia ich i motywowania.

Umiejętności koncepcyjne

Umiejętności koncepcyjne

- te umiejętności

- te umiejętności

pozwalają im myśleć strategicznie, dostrzegać

pozwalają im myśleć strategicznie, dostrzegać

„ogólny obraz” i podejmować na tej podstawie

„ogólny obraz” i podejmować na tej podstawie

decyzje służące organizacji jako całości. Są to

decyzje służące organizacji jako całości. Są to

umiejętności zależne od zdolności myślenia

umiejętności zależne od zdolności myślenia

abstrakcyjnego.

abstrakcyjnego.

Dla przykładu: KOMPETENCJE PRACA Z LUDŹMI

Dla przykładu: KOMPETENCJE PRACA Z LUDŹMI

Zarządzanie relacjami międzyludzkimi

Zarządzanie relacjami międzyludzkimi

buduje relacje wewnętrzne (np. prezentuje przyjazny

buduje relacje wewnętrzne (np. prezentuje przyjazny

styl bycia, by rozwijać relacje międzyludzkie;

styl bycia, by rozwijać relacje międzyludzkie;

elastycznie dostosowuje formę komunikowania i

elastycznie dostosowuje formę komunikowania i

sposób prezentacji informacji do potrzeb odbiorców;

sposób prezentacji informacji do potrzeb odbiorców;

nawiązuje i utrzymuje kontakty z osobami, które są od

nawiązuje i utrzymuje kontakty z osobami, które są od

niego zależne lub mają wpływ na jego pracę)

niego zależne lub mają wpływ na jego pracę)

buduje relacje zewnętrzne (np. utrzymuje regularne

buduje relacje zewnętrzne (np. utrzymuje regularne

kontakty z partnerami spoza organizacji; określa

kontakty z partnerami spoza organizacji; określa

rangę poszczególnych kontaktów i dba o utrzymanie

rangę poszczególnych kontaktów i dba o utrzymanie

dobrych stosunków z osobami ze środowiska

dobrych stosunków z osobami ze środowiska

zewnętrznego, które mogą mieć wpływ na sprawne

zewnętrznego, które mogą mieć wpływ na sprawne

funkcjonowanie firmy)

funkcjonowanie firmy)

podtrzymuje i rozwija relacje zewnętrzne (np.

podtrzymuje i rozwija relacje zewnętrzne (np.

uwzględnia w swym działaniu odmienność kultur i

uwzględnia w swym działaniu odmienność kultur i

stylów działania organizacji, z którymi ma do

stylów działania organizacji, z którymi ma do

czynienia; aktywnie zarządza relacjami z osobami

czynienia; aktywnie zarządza relacjami z osobami

spoza organizacji w ramach współpracy biznesowej;

spoza organizacji w ramach współpracy biznesowej;

określa właściwą oprawę i okoliczności kontaktów oraz

określa właściwą oprawę i okoliczności kontaktów oraz

wykorzystuje różne imprezy w celu ich rozwijania)

wykorzystuje różne imprezy w celu ich rozwijania)

Praca zespołowa

Praca zespołowa

jest członkiem zespołu (np. poprzez swoje zachowanie

jest członkiem zespołu (np. poprzez swoje zachowanie

zachęca innych do udziału w pracy zespołu; bierze pod

zachęca innych do udziału w pracy zespołu; bierze pod

uwagę innych i traktuje z szacunkiem ich wkład w pracę

uwagę innych i traktuje z szacunkiem ich wkład w pracę

zespołu; dzieli się doświadczeniami i wiedzą z kolegami i

zespołu; dzieli się doświadczeniami i wiedzą z kolegami i

przekazuje im posiadane informacje, przydatne w pracy

przekazuje im posiadane informacje, przydatne w pracy

zespołu)

zespołu)

wspiera innych członków zespołów (np. zachęca innych

wspiera innych członków zespołów (np. zachęca innych

kolegów aby uczestniczyli w pracy zespołowej; potrafi

kolegów aby uczestniczyli w pracy zespołowej; potrafi

określić, kiedy inni członkowie zespołu potrzebują

określić, kiedy inni członkowie zespołu potrzebują

pomocy lub wsparcia i udziela ich w dostępnym zakresie;

pomocy lub wsparcia i udziela ich w dostępnym zakresie;

reaguje pozytywnie na osiągnięcia innych i uznaje ich

reaguje pozytywnie na osiągnięcia innych i uznaje ich

wkład w pracę zespołu)

wkład w pracę zespołu)

wyznacza kierunki i działania rozwoju zespołu (np.

wyznacza kierunki i działania rozwoju zespołu (np.

wykorzystuje znajomość silnych stron swoich

wykorzystuje znajomość silnych stron swoich

pracowników oraz wiedzę o ich zainteresowaniach i

pracowników oraz wiedzę o ich zainteresowaniach i

potrzebach rozwoju do umiejętnego delegowania zadań;

potrzebach rozwoju do umiejętnego delegowania zadań;

dostarcza konieczne informacje, analizuje i komentuje na

dostarcza konieczne informacje, analizuje i komentuje na

bieżąco zadania zespołu; dba by członkowie zespołu

bieżąco zadania zespołu; dba by członkowie zespołu

dobrze rozumieli zarówno swoje indywidualne obowiązki

dobrze rozumieli zarówno swoje indywidualne obowiązki

i swój zakres odpowiedzialności, jak i zadania zespołowe)

i swój zakres odpowiedzialności, jak i zadania zespołowe)

Oddziaływanie i wywieranie wpływu

Oddziaływanie i wywieranie wpływu

oddziałuje pozytywnie na członków zespołu (np.

oddziałuje pozytywnie na członków zespołu (np.

formułuje ustne i pisemne przekazy w sposób zwięzły i

formułuje ustne i pisemne przekazy w sposób zwięzły i

klarowny oraz bierze pod uwagę wpływ, jaki mogą

klarowny oraz bierze pod uwagę wpływ, jaki mogą

wywrzeć na odbiorców; podczas wystąpień dostosowuje

wywrzeć na odbiorców; podczas wystąpień dostosowuje

swe zachowanie do sytuacji; ma pozytywny stosunek do

swe zachowanie do sytuacji; ma pozytywny stosunek do

organizacji, jej pracowników oraz produktów i usług)

organizacji, jej pracowników oraz produktów i usług)

wpływa na sposób myślenia i opinie innych (np. podczas

wpływa na sposób myślenia i opinie innych (np. podczas

dyskusji wysuwa stosowne i dobrze umotywowane

dyskusji wysuwa stosowne i dobrze umotywowane

argumenty; z przekonaniem przedstawia swoje

argumenty; z przekonaniem przedstawia swoje

argumenty; potrafi dostosować argumenty do

argumenty; potrafi dostosować argumenty do

okoliczności i sposobu myślenia rozmówcy)

okoliczności i sposobu myślenia rozmówcy)

zmienia opinie i poglądy innych (np. podczas dyskusji i

zmienia opinie i poglądy innych (np. podczas dyskusji i

negocjacji dąży do osiągnięcia porozumienia

negocjacji dąży do osiągnięcia porozumienia

korzystnego dla obu stron; stara się, by osoby, których

korzystnego dla obu stron; stara się, by osoby, których

dotyczą określone działania lub które mogą odczuć ich

dotyczą określone działania lub które mogą odczuć ich

skutki, wzięły udział w tych działaniach; stara się

skutki, wzięły udział w tych działaniach; stara się

poznać poglądy innych i w stosownych sytuacjach

poznać poglądy innych i w stosownych sytuacjach

używa właściwie dobranych kontrargumentów, by

używa właściwie dobranych kontrargumentów, by

osiągnąć pożądane cele lub wypracować kompromis)

osiągnąć pożądane cele lub wypracować kompromis)

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ