Stan materii 
charakteryzujący się 
prawidłowym 
rozmieszczeniem 
przestrzennym atomów, 
jonów lub cząsteczek jest 
nazywany stanem 
krystalicznym.

 

 

Prosta sieciowa – każda prosta łącząca 
środki dwóch atomów w krysztale.
Parametr sieci – najbliższa odległość na 
prostej sieciowej.
Płaszczyzna sieciowa -  przesunięcie 
prostej sieciowej o period identyczności w 
kierunku różnym od kierunku prostej.
Sieć przestrzenna – płaszczyzna 
sieciowa poddana translacjom w kierunku 
do niej nierównoległym.

 

 

a

b

c

Schemat sieci przestrzennej metali:

a,b,c – podstawowe periody identyczności

 

 

     Liczba elementów symetrii w 
elementarnej komórce sieciowej 
decyduje o podziale na 7 układów 
krystalograficznych, przedstawionych 
w tabeli poniżej.

 

 

Układ 

krystalograficzny

Parametry 

elementarnej 

komórki sieciowej

Typy  sieci przestrzennej

Symbol 

sieci 

przestrzen

nej

Trójskośny

abc

90

Prymitywna

P

Jednoskośny

abc

==90

Prymitywna,
Centrowana na 
podstawach

P

C

Rombowy

abc

===90

Prymitywna,
Przestrzennie 
centrowana,
Ściennie centrowana,
Centrowana na 
podstawach.

P

I

F

C

Romboedryczny

a=b=c

==90

Prymitywna

R

Tetragonalny

a=bc

===90

Prymitywna,
Przestrzennie 
centrowana.

P

I

Heksagonalny

a=bc

==90

=120

Prymitywna

P

Regularny

a=b=c

===90

Prymitywna,
Przestrzennie 
centrowana,
Ściennie centrowana

P

I

F

Układy krystalograficzne i typy sieci 
przestrzennych

 

 

 

 







c

b

a



c

b

a



c

b

a

TRÓJSKOŚN

A PROSTA

JEDNOSKOŚN

A PROSTA

JEDNOSKOŚN

A 

CENTROWANA 

NA 

PODSTAWACH

 

 

c

b

a

c

b

a

c

b

a

c

b

a

ROMBOWE

PROSTACENTROWANA 

NA

PODSTAWACH

PRZESTRZENNIE

CENTRYCZNA

ŚCIENNIE

CENTRYCZNA

 

 

c

a

a

HEKSAGONAL
NA

ROMBOEDRYCZ
NA

TETRAGONALN

A PROSTA

TETRAGONALN

A 

PRZESTRZENNI

E CENTRYCZNA

a

a

a



c

a

a

c

a

a

 

 

a

a

a

a

a

a

a

a

a

REGULARNE

PROSTA

PRZESTRZENNIE 

CENTRYCZNA

ŚCIENNIE 

CENTRYCZN

A

 

 

      Na podstawie wskaźników 
węzła w jednoznaczny sposób 
określa się węzły, kierunki i 
płaszczyzny w sieci 
krystalograficznej. Dokonuje się 
tego przez podanie trzech liczb – 
tzw. wskaźników węzła lub 
płaszczyzny.

 

 

Współrzędne węzła sieciowego 

określają liczby periodów 

identyczności a, b i c 

x

y

z

a

c

b







Komórka elementarna sieci przestrzennej 
kryształu

 

 

Kierunek krystalograficzny opisuje 

współrzędne węzła najbliższego od 

początku układu, przez który 

przechodzi prosta równoległa do 

analizowanego kierunku, przesunięta 

do początku układu. Wskaźniki 

kierunku krystalograficznego podaje 

się w nawiasach kwadratowych [uvw], 

np. [111].

 

 

W celu oznaczenia płaszczyzny  

sieciowej należy określić liczby 

periodów identyczności, odciętych 

przez daną płaszczyznę na 

poszczególnych osiach układu 

współrzędnych z,y,z, wyznaczyć ich 

odwrotność i następnie otrzymane 

ułamki sprowadzić do wspólnego 

mianownika. Liczniki ułamków o 

wspólnym mianowniku oznaczone 

h,k,l stanowią wskaźniki 

płaszczyzny.

 

 

     Rzeczywiste metale i kryształy 
wykazują skończone wymiary i liczne 
wady budowy krystalicznej. 
Najogólniej wady te za względu na ich 
cechy geometryczne można podzielić 
na:

- punktowe, 

- liniowe (dyslokacje),

- powierzchniowe.

 

 

Do wad punktowych, cechującymi się 

niewielkimi wymiarami we wszystkich 

kierunkach, należą wakense (rys. A)  oraz 

atomy międzywęzłowe (rys. B).

Rys A.

Rys. B.

 

 

     Polega on 
na 
przemieszcz
aniu się 
atomu na 
powierzchni
ę kryształu 
metalu, w 
wyniku 
czego 
powstaje 
wakans w 
sieci.

 

 

     Polega on 
na 
przemieszcza
niu się się 
rdzenia 
atomowego z 
węzłowej do 
przestrzeni 
międzywęzło
wej.

 

 

     Do głównych rodzajów dyslokacji 
należą:

-krawędziowe,

-śrubowe,

-mieszane.