Otoczenie prawne
Otoczenie prawne
sektora polskiej
sektora polskiej
energetyki
energetyki
dr inż. Mieczysław
Świętochowski, mgr
Przemysław Bukowski
Zawartość
Zawartość
tematyczna
tematyczna
prezentacji
prezentacji
1. Wewnętrzne akty prawne.
1. Wewnętrzne akty prawne.
2. Układy międzynarodowe.
2. Układy międzynarodowe.
3. Prawo Unii Europejskiej.
3. Prawo Unii Europejskiej.
4. Uwarunkowania prawne a
4. Uwarunkowania prawne a
rzeczywista rola Państwa na rynku
rzeczywista rola Państwa na rynku
energetycznym.
energetycznym.
Wewnętrzne akty
Wewnętrzne akty
prawne
prawne
Wewnętrzne akty prawne stanowią tę część otoczenia
Wewnętrzne akty prawne stanowią tę część otoczenia
działalności gospodarczej, której oddziaływanie ma
działalności gospodarczej, której oddziaływanie ma
charakter regulacyjny przez określanie norm i zasad
charakter regulacyjny przez określanie norm i zasad
prowadzenia działalności w kraju.
prowadzenia działalności w kraju.
Podstawowym i zwartym wewnętrznym
Podstawowym i zwartym wewnętrznym
aktem prawnym jest
aktem prawnym jest
USTAWA Z
USTAWA Z
DNIA 10 KWIETNIA 1997 r.
DNIA 10 KWIETNIA 1997 r.
„PRAWO ENERGETYCZNE”.
„PRAWO ENERGETYCZNE”.
Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r.
Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r.
PRAWO OCHRONY ŚRODOWISKA
PRAWO OCHRONY ŚRODOWISKA
(Dz. U. Nr 62)
(Dz. U. Nr 62)
Wewnętrzne
akty prawne
Zadania ustawy
Zadania ustawy
PRAWO
PRAWO
ENERGETYCZNE
ENERGETYCZNE
Jak możemy przeczytać (Ustawa, art. 1) „ustawa określa
Jak możemy przeczytać (Ustawa, art. 1) „ustawa określa
zasady kształtowania polityki energetycznej państwa,
zasady kształtowania polityki energetycznej państwa,
zasady i warunki zaopatrzenia i użytkowania paliw i
zasady i warunki zaopatrzenia i użytkowania paliw i
energii, w tym ciepła, oraz działalności przedsiębiorstw
energii, w tym ciepła, oraz działalności przedsiębiorstw
energetycznych, a także określa organy właściwe w
energetycznych, a także określa organy właściwe w
sprawach gospodarki paliwami i energią.”
sprawach gospodarki paliwami i energią.”
W art. 2: „Celem ustawy jest tworzenie warunków do
W art. 2: „Celem ustawy jest tworzenie warunków do
zrównoważonego rozwoju kraju, zapewnienia
zrównoważonego rozwoju kraju, zapewnienia
bezpieczeństwa energetycznego, oszczędnego i
bezpieczeństwa energetycznego, oszczędnego i
racjonalnego użytkowania paliw i energii, rozwoju
racjonalnego użytkowania paliw i energii, rozwoju
konkurencji, przeciwdziałania negatywnym skutkom
konkurencji, przeciwdziałania negatywnym skutkom
naturalnych monopoli, uwzględniania wymogów ochrony
naturalnych monopoli, uwzględniania wymogów ochrony
środowiska, zobowiązań wynikających z umów
środowiska, zobowiązań wynikających z umów
międzynarodowych oraz ochrony interesów odbiorców i
międzynarodowych oraz ochrony interesów odbiorców i
minimalizacji kosztów.”
minimalizacji kosztów.”
Wewnętrzne
akty prawne
Struktura ustawy
Struktura ustawy
Prawo Energetyczne zawiera 70 artykułów,
Prawo Energetyczne zawiera 70 artykułów,
zgromadzonych w ośmiu rozdziałach:
zgromadzonych w ośmiu rozdziałach:
1. Przepisy ogólne.
1. Przepisy ogólne.
2. Dostarczanie energii i paliw.
2. Dostarczanie energii i paliw.
3. Polityka energetyczna.
3. Polityka energetyczna.
4. Organ do spraw regulacji gospodarki paliwami i
4. Organ do spraw regulacji gospodarki paliwami i
energią.
energią.
5. Koncesje i taryfy.
5. Koncesje i taryfy.
6. Urządzenia, instalacje, sieci i ich eksploatacja.
6. Urządzenia, instalacje, sieci i ich eksploatacja.
7. Kary pieniężne.
7. Kary pieniężne.
8. Zmiany w przepisach obowiązujących, przepisy
8. Zmiany w przepisach obowiązujących, przepisy
przejściowe i końcowe.
przejściowe i końcowe.
Wewnętrzne
akty prawne
Prace nad ustawą
Prace nad ustawą
Prawo Energetyczne było wielokrotnie
Prawo Energetyczne było wielokrotnie
nowelizowane.
nowelizowane.
Ostatniej, obszernej nowelizacji dokonano
Ostatniej, obszernej nowelizacji dokonano
ustawą z dnia 24 lipca 2002 r. o zmianie ustawy -
ustawą z dnia 24 lipca 2002 r. o zmianie ustawy -
Prawo energetyczne (Dz. U. z 2002 r. Nr 135,
Prawo energetyczne (Dz. U. z 2002 r. Nr 135,
poz. 1144).
poz. 1144).
Większość zmian dokonanych tą ustawą weszła
Większość zmian dokonanych tą ustawą weszła
w życie z dniem 1 stycznia 2003 r., przy czym
w życie z dniem 1 stycznia 2003 r., przy czym
niektóre z nowych przepisów mają zastosowanie
niektóre z nowych przepisów mają zastosowanie
od niedawna, bowiem od dnia uzyskania przez
od niedawna, bowiem od dnia uzyskania przez
Polskę członkostwa w Unii Europejskiej (1 maja
Polskę członkostwa w Unii Europejskiej (1 maja
2004).
2004).
Wewnętrzne
akty prawne
Kilka ważnych pojęć
Kilka ważnych pojęć
Pojęcie "przesyłania" oznacza transport paliw lub energii
Pojęcie "przesyłania" oznacza transport paliw lub energii
za pomocą sieci, bez specyfikacji rodzaju sieci. Przesyłanie
za pomocą sieci, bez specyfikacji rodzaju sieci. Przesyłanie
w rozumieniu ustawy występuje zarówno w sieciach
w rozumieniu ustawy występuje zarówno w sieciach
tradycyjnie zwanych "przesyłowymi", jak i w sieciach
tradycyjnie zwanych "przesyłowymi", jak i w sieciach
rozdzielczych czy tradycyjnie zwanych "dystrybucyjnymi"
rozdzielczych czy tradycyjnie zwanych "dystrybucyjnymi"
"Dystrybucja" natomiast w rozumieniu ustawy, a więc
"Dystrybucja" natomiast w rozumieniu ustawy, a więc
rozdział i dostarczanie do odbiorców paliw lub energii za
rozdział i dostarczanie do odbiorców paliw lub energii za
pomocą sieci, może występować również w sieciach
pomocą sieci, może występować również w sieciach
przesyłowych.
przesyłowych.
Występuje także pojęcie "obrót", które oznacza działalność
Występuje także pojęcie "obrót", które oznacza działalność
gospodarczą polegającą na handlu hurtowym lub
gospodarczą polegającą na handlu hurtowym lub
detalicznym paliwami lub energią.
detalicznym paliwami lub energią.
Ustawa operuje określeniami "paliwa i/lub energia", w
Ustawa operuje określeniami "paliwa i/lub energia", w
których przez pojęcie "energii" rozumie się tylko energię
których przez pojęcie "energii" rozumie się tylko energię
przetworzoną, a nie w ogóle energię.
przetworzoną, a nie w ogóle energię.
Wewnętrzne
akty prawne
Organy kontrolne
Organy kontrolne
Minister gospodarki
Minister gospodarki
przejmuje odpowiedzialność za kreowanie
przejmuje odpowiedzialność za kreowanie
polityki energetycznej i nadzór nad jej realizacją. Służą temu założenia
polityki energetycznej i nadzór nad jej realizacją. Służą temu założenia
polityki energetycznej państwa, które są obowiązujące dla innych
polityki energetycznej państwa, które są obowiązujące dla innych
organów administracji, przedsiębiorstw oraz odbiorców. Minister
organów administracji, przedsiębiorstw oraz odbiorców. Minister
gospodarki zobowiązany jest także do wydania większości rozporządzeń
gospodarki zobowiązany jest także do wydania większości rozporządzeń
wykonawczych.
wykonawczych.
Ustawa powołuje organ do spraw regulacji gospodarki paliwami i
Ustawa powołuje organ do spraw regulacji gospodarki paliwami i
energią oraz promowania konkurencji, a więc
energią oraz promowania konkurencji, a więc
Prezesa Urzędu
Prezesa Urzędu
Regulacji Energetyki
Regulacji Energetyki
, działającego jako centralny organ administracji
, działającego jako centralny organ administracji
rządowej. Działa on głównie w obszarach sektora paliwowo-
rządowej. Działa on głównie w obszarach sektora paliwowo-
energetycznego, gdzie występują monopole naturalne. Z kolei wszędzie
energetycznego, gdzie występują monopole naturalne. Z kolei wszędzie
tam, gdzie istnieje obecnie lub zostanie stworzony rynek konkurencyjny
tam, gdzie istnieje obecnie lub zostanie stworzony rynek konkurencyjny
będzie działał nadal Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów.
będzie działał nadal Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów.
Minister Skarbu
Minister Skarbu
realizuje funkcje właścicielskie w stosunku do tych
realizuje funkcje właścicielskie w stosunku do tych
przedsiębiorstw, w których Skarb Państwa ma udziały. Ustawa o
przedsiębiorstw, w których Skarb Państwa ma udziały. Ustawa o
komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw przyznaje mu także
komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw przyznaje mu także
inicjatywę podejmowania procesów prywatyzacyjnych. Zapewniony
inicjatywę podejmowania procesów prywatyzacyjnych. Zapewniony
przez ustawę przejrzysty podział funkcji i kompetencji organów
przez ustawę przejrzysty podział funkcji i kompetencji organów
administracji państwowej w stosunku do przedsiębiorstw, to
administracji państwowej w stosunku do przedsiębiorstw, to
podstawowy warunek prowadzenia przez nie działalności w warunkach
podstawowy warunek prowadzenia przez nie działalności w warunkach
gospodarki rynkowej i rozwijającej się konkurencji w elektroenergetyce
gospodarki rynkowej i rozwijającej się konkurencji w elektroenergetyce
Wewnętrzne
akty prawne
Uprawnienia URE
Uprawnienia URE
Do najważniejszych uprawnień i obowiązków organu regulacji
Do najważniejszych uprawnień i obowiązków organu regulacji
energetyki należą w szczególności:
energetyki należą w szczególności:
udzielanie koncesji,
udzielanie koncesji,
zatwierdzanie i kontrolowanie taryf,
zatwierdzanie i kontrolowanie taryf,
uzgadnianie planów rozwoju sieciowych przedsiębiorstw
uzgadnianie planów rozwoju sieciowych przedsiębiorstw
elektroenergetycznych,
elektroenergetycznych,
kontrolowanie parametrów jakościowych dostaw i obsługi
kontrolowanie parametrów jakościowych dostaw i obsługi
odbiorców energii,
odbiorców energii,
rozstrzyganie ewentualnych sporów pomiędzy podmiotami.
rozstrzyganie ewentualnych sporów pomiędzy podmiotami.
Już w 1998 roku Urząd Regulacji Energetyki wydał koncesje
Już w 1998 roku Urząd Regulacji Energetyki wydał koncesje
wszystkim przedsiębiorstwom energetycznym działającym w
wszystkim przedsiębiorstwom energetycznym działającym w
dniu ogłoszenia ustawy. Nowe przedsiębiorstwa energetyczne
dniu ogłoszenia ustawy. Nowe przedsiębiorstwa energetyczne
będą mogły otrzymać koncesję na działalność energetyczną,
będą mogły otrzymać koncesję na działalność energetyczną,
jeśli spełnią warunki ustawowe.
jeśli spełnią warunki ustawowe.
Wewnętrzne
akty prawne
3 ważne rozporządzenia
3 ważne rozporządzenia
Ministra Gospodarki
Ministra Gospodarki
Prawo energetyczne zawiera prawie trzydzieści delegacji do wydania
Prawo energetyczne zawiera prawie trzydzieści delegacji do wydania
przepisów wykonawczych (zarówno obligatoryjnych, jak i fakultatywnych),
przepisów wykonawczych (zarówno obligatoryjnych, jak i fakultatywnych),
które w sposób szczegółowy określają między innymi: zasady
które w sposób szczegółowy określają między innymi: zasady
funkcjonowania rynku, świadczenia usług, prowadzenia ruchu sieciowego,
funkcjonowania rynku, świadczenia usług, prowadzenia ruchu sieciowego,
eksploatacji, stanowienia cen, zasady i proce dury regulacji oraz obowiązki i
eksploatacji, stanowienia cen, zasady i proce dury regulacji oraz obowiązki i
uprawnienia podmiotów uczestniczących w rynku. Trzy najważniejsze
uprawnienia podmiotów uczestniczących w rynku. Trzy najważniejsze
rozporządzenia - z punktu widzenia dalszego funkcjonowania
rozporządzenia - z punktu widzenia dalszego funkcjonowania
elektroenergetyki i działania rynku energii elektrycznej - to:
elektroenergetyki i działania rynku energii elektrycznej - to:
rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 21 października 1998 roku w
rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 21 października 1998 roku w
sprawie szczegółowych warunków przyłączania podmiotów do sieci
sprawie szczegółowych warunków przyłączania podmiotów do sieci
elektroenergetycznych, pokrywania kosztów przyłączania, obrotu energią
elektroenergetycznych, pokrywania kosztów przyłączania, obrotu energią
elektryczną, świadczenia usług przesyłowych, ruchu sieciowego i
elektryczną, świadczenia usług przesyłowych, ruchu sieciowego i
eksploatacji sieci oraz standardów jakościowych obsługi odbiorców (Dz. U.
eksploatacji sieci oraz standardów jakościowych obsługi odbiorców (Dz. U.
nr 135, poz. 881),
nr 135, poz. 881),
rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 3 grudnia 1998 roku w sprawie
rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 3 grudnia 1998 roku w sprawie
szczegółowych zasad kształtowania i kalkulacji taryf oraz zasad rozliczeń w
szczegółowych zasad kształtowania i kalkulacji taryf oraz zasad rozliczeń w
obrocie energią elektryczną, w tym rozliczeń z indywidualnymi odbiorcami
obrocie energią elektryczną, w tym rozliczeń z indywidualnymi odbiorcami
w lokalach (Dz. U. nr 153, poz. 1002),
w lokalach (Dz. U. nr 153, poz. 1002),
rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 6 sierpnia 1998 r. w sprawie
rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 6 sierpnia 1998 r. w sprawie
harmonogramu uzyskiwania, przez poszczególne grupy odbiorców, prawa
harmonogramu uzyskiwania, przez poszczególne grupy odbiorców, prawa
do korzystania z usług przesyłowych [Dz. U. nr 107, poz. 671].
do korzystania z usług przesyłowych [Dz. U. nr 107, poz. 671].
Wewnętrzne
akty prawne
2 ważne rozporządzenia
2 ważne rozporządzenia
Ministra Środowiska
Ministra Środowiska
Rozporządzenie Ministra Środowiska z
Rozporządzenie Ministra Środowiska z
dnia 20 grudnia 2005 r.
dnia 20 grudnia 2005 r.
w sprawie
w sprawie
standardów emisyjnych z instalacji
standardów emisyjnych z instalacji
(Dz. U. Nr 260)
(Dz. U. Nr 260)
Rozporządzenie Ministra Środowiska z
Rozporządzenie Ministra Środowiska z
dnia 23 grudnia 2004 r.
dnia 23 grudnia 2004 r.
w sprawie
w sprawie
wymagań w zakresie prowadzenia
wymagań w zakresie prowadzenia
pomiarów wielkości emisji
pomiarów wielkości emisji
(Dz. U. Nr
(Dz. U. Nr
283)
283)
Przepisy szczegółowe
Przepisy szczegółowe
1.
1.
ZARZĄDZENIE MINISTRÓW GÓRNICTWA I ENERGETYKI
ZARZĄDZENIE MINISTRÓW GÓRNICTWA I ENERGETYKI
ORAZ GOSPODARKI MATERIAŁOWEJ I PALIWOWEJ z dnia
ORAZ GOSPODARKI MATERIAŁOWEJ I PALIWOWEJ z dnia
18 lipca 1986 r. w sprawie ogólnych zasad eksploatacji
18 lipca 1986 r. w sprawie ogólnych zasad eksploatacji
urządzeń i instalacji energetycznych
urządzeń i instalacji energetycznych
2.
2.
ZARZĄDZENIE MINISTRÓW GÓRNICTWA I ENERGETYKI
ZARZĄDZENIE MINISTRÓW GÓRNICTWA I ENERGETYKI
ORAZ GOSPODARKI MATERIAŁOWEJ I PALIWOWEJ z dnia
ORAZ GOSPODARKI MATERIAŁOWEJ I PALIWOWEJ z dnia
14 stycznia 1987 r. w sprawie szczegółowych zasad
14 stycznia 1987 r. w sprawie szczegółowych zasad
eksploatacji turbin wodnych
eksploatacji turbin wodnych
3.
3.
ZARZĄDZENIE MINISTRA GÓRNICTWA I ENERGETYKI
ZARZĄDZENIE MINISTRA GÓRNICTWA I ENERGETYKI
ORAZ GOSPODARKI MATERIAŁOWEJ I PALIWOWEJ z dnia
ORAZ GOSPODARKI MATERIAŁOWEJ I PALIWOWEJ z dnia
16 czerwca 1987 r. w sprawie szczegółowych zasad
16 czerwca 1987 r. w sprawie szczegółowych zasad
eksploatacji kotłów parowych i wodnych
eksploatacji kotłów parowych i wodnych
4.
4.
ZARZĄDZENIE MINISTRÓW GÓRNICTWA I ENERGETYKI
ZARZĄDZENIE MINISTRÓW GÓRNICTWA I ENERGETYKI
ORAZ GOSPODARKI MATERIAŁOWEJ I PALIWOWEJ z dnia
ORAZ GOSPODARKI MATERIAŁOWEJ I PALIWOWEJ z dnia
31 lipca 1987 r. w sprawie szczegółowych zasad
31 lipca 1987 r. w sprawie szczegółowych zasad
eksploatacji turbin parowych
eksploatacji turbin parowych
Regulacje rynku
Regulacje rynku
energii
energii
W zakresie funkcjonowania rynków energii elektrycznej ustawa Prawo
W zakresie funkcjonowania rynków energii elektrycznej ustawa Prawo
energetyczne, wraz z rozporządzeniami do niej, określa przede
energetyczne, wraz z rozporządzeniami do niej, określa przede
wszystkim:
wszystkim:
zasady kreowania i wdrażania polityki energetycznej państwa,
zasady kreowania i wdrażania polityki energetycznej państwa,
system i procedury regulacji działalności przedsiębiorstw
system i procedury regulacji działalności przedsiębiorstw
elektroenergetycznych, w tym zasady koncesjonowania i kontroli cen,
elektroenergetycznych, w tym zasady koncesjonowania i kontroli cen,
a także zasady stosowania opłat koncesyjnych,
a także zasady stosowania opłat koncesyjnych,
zasady i warunki obowiązujące w zakresie obrotu energią elektryczną,
zasady i warunki obowiązujące w zakresie obrotu energią elektryczną,
warunki prowadzenia ruchu sieciowego i eksploatacji sieci
warunki prowadzenia ruchu sieciowego i eksploatacji sieci
elektroenergetycznych,
elektroenergetycznych,
warunki, w tym warunki finansowe, oraz zobowiązania przedsiębiorstw
warunki, w tym warunki finansowe, oraz zobowiązania przedsiębiorstw
elektroenergetycznych z tytułu zapewnienia dostępu podmiotów do
elektroenergetycznych z tytułu zapewnienia dostępu podmiotów do
sieci elektroenergetycznych oraz standardy jakościowe obsługi
sieci elektroenergetycznych oraz standardy jakościowe obsługi
odbiorców,
odbiorców,
zobowiązania przedsiębiorstw elektroenergetycznych w zakresie
zobowiązania przedsiębiorstw elektroenergetycznych w zakresie
zawierania umów sprzedaży energii elektrycznej,
zawierania umów sprzedaży energii elektrycznej,
szczególne zobowiązania w zakresie zakupu energii elektrycznej ze
szczególne zobowiązania w zakresie zakupu energii elektrycznej ze
źródeł odnawialnych,
źródeł odnawialnych,
zobowiązania przedsiębiorstw w zakresie planowania rozwoju,
zobowiązania przedsiębiorstw w zakresie planowania rozwoju,
przejściowe ograniczenia w funkcjonowaniu rynków,
przejściowe ograniczenia w funkcjonowaniu rynków,
obowiązki utrzymywania zapasów paliw przez wytwórców energii
obowiązki utrzymywania zapasów paliw przez wytwórców energii
elektrycznej.
elektrycznej.
Wewnętrzne
akty prawne
Regulowanie cen
Regulowanie cen
Istotną cechą nowego Prawa Energetycznego jest odejście od
Istotną cechą nowego Prawa Energetycznego jest odejście od
dotychczasowego sposobu regulacji cen paliw i energii. Zamiast
dotychczasowego sposobu regulacji cen paliw i energii. Zamiast
cen urzędowych, ustalanych przez Ministra Finansów, zostały
cen urzędowych, ustalanych przez Ministra Finansów, zostały
wprowadzane ceny, określone indywidualnie przez
wprowadzane ceny, określone indywidualnie przez
monopolistyczne przedsiębiorstwa energetyczne pod nadzorem
monopolistyczne przedsiębiorstwa energetyczne pod nadzorem
organu regulacji energetyki. Jednocześnie wszędzie tam, gdzie
organu regulacji energetyki. Jednocześnie wszędzie tam, gdzie
działa już rynek konkurencyjny, ceny będą określane przez
działa już rynek konkurencyjny, ceny będą określane przez
rynek pod nadzorem organu antymonopolowego.
rynek pod nadzorem organu antymonopolowego.
Jeśli chodzi o kształtowanie się cen, to mamy do czynienia z
Jeśli chodzi o kształtowanie się cen, to mamy do czynienia z
dwoma składnikami taryf: taryfy za energię i moc dostarczoną
dwoma składnikami taryf: taryfy za energię i moc dostarczoną
do sieci oraz taryfy za usługi przesyłowe i dystrybucyjne.
do sieci oraz taryfy za usługi przesyłowe i dystrybucyjne.
Taryfy za energię i moc dostarczoną do sieci są oferowane
Taryfy za energię i moc dostarczoną do sieci są oferowane
przez przedsiębiorstwa mające koncesje na obrót energią na
przez przedsiębiorstwa mające koncesje na obrót energią na
rynku systemowym lub rynkach lokalnych, natomiast taryfa na
rynku systemowym lub rynkach lokalnych, natomiast taryfa na
usługi przesyłowe i dystrybucyjne - przez przedsiębiorstwa
usługi przesyłowe i dystrybucyjne - przez przedsiębiorstwa
mające koncesje na przesyłanie i dystrybucję energii
mające koncesje na przesyłanie i dystrybucję energii
elektrycznej zarówno w sieci przesyłowej, jak i rozdzielczej.
elektrycznej zarówno w sieci przesyłowej, jak i rozdzielczej.
Wewnętrzne
akty prawne
Podział rynku energii a
Podział rynku energii a
napięcie przesyłowe
napięcie przesyłowe
Prawo Energetyczne reguluje podział
Prawo Energetyczne reguluje podział
rynku energii elektrycznej na rynek
rynku energii elektrycznej na rynek
systemowy (związany z siecią
systemowy (związany z siecią
przesyłową służącą do przesyłania i
przesyłową służącą do przesyłania i
dystrybucji energii elektrycznej, o
dystrybucji energii elektrycznej, o
napięciu wyższym niż 110 kV) i na
napięciu wyższym niż 110 kV) i na
rynki lokalne (związane z sieciami
rynki lokalne (związane z sieciami
rozdzielczymi, o napięciach 110 kV i
rozdzielczymi, o napięciach 110 kV i
niższych) oraz przypisuje tym rynkom
niższych) oraz przypisuje tym rynkom
odrębne zadania regulacyjne.
odrębne zadania regulacyjne.
Nie oznacza to, że rynki lokalne działać
Nie oznacza to, że rynki lokalne działać
będą w oderwaniu od rynku
będą w oderwaniu od rynku
systemowego, bowiem z punktu
systemowego, bowiem z punktu
widzenia użytkownika, będzie tylko
widzenia użytkownika, będzie tylko
jeden rynek energii elektrycznej,
jeden rynek energii elektrycznej,
zróżnicowany co do źródeł
zróżnicowany co do źródeł
wytwórczych, dystrybutora i dostawcy
wytwórczych, dystrybutora i dostawcy
Wewnętrzne
akty prawne
Operatorzy
Operatorzy
Ustawa definiuje także operatora systemu przesyłowego i
Ustawa definiuje także operatora systemu przesyłowego i
operatorów
systemów
rozdzielczych
z
zachowaniem
operatorów
systemów
rozdzielczych
z
zachowaniem
kompatybilności z rozwiązaniami przyjętymi przez kraje Unii
kompatybilności z rozwiązaniami przyjętymi przez kraje Unii
Europejskiej, zwłaszcza z Dyrektywą 96/92/WE.
Europejskiej, zwłaszcza z Dyrektywą 96/92/WE.
Operator systemu przesyłowego
Operator systemu przesyłowego
jest to przedsiębiorstwo
jest to przedsiębiorstwo
energetyczne,
które
na
podstawie
koncesji
prowadzi
energetyczne,
które
na
podstawie
koncesji
prowadzi
przesyłanie i dystrybucję energii elektrycznej za pomocą sieci
przesyłanie i dystrybucję energii elektrycznej za pomocą sieci
przesyłowej oraz jest odpowiedzialne za ruch, utrzymanie i
przesyłowej oraz jest odpowiedzialne za ruch, utrzymanie i
rozwój tej sieci w celu zapewnienia bezpieczeństwa realizacji
rozwój tej sieci w celu zapewnienia bezpieczeństwa realizacji
umów handlowych na rynku systemo wym. W praktyce
umów handlowych na rynku systemo wym. W praktyce
przedsiębiorstwem tym jest
przedsiębiorstwem tym jest
PSE S.A
PSE S.A
.
.
Operatorem systemu rozdzielczego
Operatorem systemu rozdzielczego
jest przedsiębiorstwo
jest przedsiębiorstwo
energetyczne odpowiadające, na podstawie koncesji, za ruch
energetyczne odpowiadające, na podstawie koncesji, za ruch
sieci rozdzielczej w celu zapewnienia bezpieczeństwa realizacji
sieci rozdzielczej w celu zapewnienia bezpieczeństwa realizacji
umów handlowych na rynkach lokalnych lub podmiot
umów handlowych na rynkach lokalnych lub podmiot
upoważniony
przez
to
przedsiębiorstwo.
W
praktyce
upoważniony
przez
to
przedsiębiorstwo.
W
praktyce
przedsiębiorstwem sieciowym jest w tym przypadku spółka
przedsiębiorstwem sieciowym jest w tym przypadku spółka
dystrybucyjna.
dystrybucyjna.
Wewnętrzne
akty prawne
Przedsiębiorstwa
Przedsiębiorstwa
sieciowe
sieciowe
Przedsiębiorstwa sieciowe w szczególności dostarczają energię
Przedsiębiorstwa sieciowe w szczególności dostarczają energię
elektryczną w ilościach zapewniających pokrycie zapotrzebowania na
elektryczną w ilościach zapewniających pokrycie zapotrzebowania na
energię elektryczną podmiotom przyłączonym do sieci należącej do
energię elektryczną podmiotom przyłączonym do sieci należącej do
tego przedsiębiorstwa, a także muszą zapewnić dostawy energii
tego przedsiębiorstwa, a także muszą zapewnić dostawy energii
elektrycznej i świadczenie usług niezbędnych do realizacji rezerwowej
elektrycznej i świadczenie usług niezbędnych do realizacji rezerwowej
sprzedaży lub dostarczania energii elektrycznej w razie braku pełnego
sprzedaży lub dostarczania energii elektrycznej w razie braku pełnego
pokrycia zapotrzebowania odbiorcy dostawami, wynikającymi z
pokrycia zapotrzebowania odbiorcy dostawami, wynikającymi z
zawartych przez niego umów z innymi przedsiębiorstwami
zawartych przez niego umów z innymi przedsiębiorstwami
energetycznymi.
energetycznymi.
Przedsiębiorstwo sieciowe, będące operatorem systemu przesyłowego
Przedsiębiorstwo sieciowe, będące operatorem systemu przesyłowego
dla realizacji dostaw, o których mowa wyżej, zapewnia bilansowanie,
dla realizacji dostaw, o których mowa wyżej, zapewnia bilansowanie,
dla każdej godziny doby, dostaw energii elektrycznej w krajowym
dla każdej godziny doby, dostaw energii elektrycznej w krajowym
systemie elektro-energetycznym na podstawie składanych ofert i
systemie elektro-energetycznym na podstawie składanych ofert i
danych otrzymanych od operatorów systemów rozdzielczych oraz
danych otrzymanych od operatorów systemów rozdzielczych oraz
prognozowanego zapotrzebowania na tę energię oraz zapewnia
prognozowanego zapotrzebowania na tę energię oraz zapewnia
organizację i dokonywanie rozliczeń zrealizowanych ofert, w celu
organizację i dokonywanie rozliczeń zrealizowanych ofert, w celu
zamknięcia bilansu energii elektrycznej dla każdej godziny doby.
zamknięcia bilansu energii elektrycznej dla każdej godziny doby.
Ustawa w nowy sposób precyzuje obowiązki przedsiębiorstw
Ustawa w nowy sposób precyzuje obowiązki przedsiębiorstw
energetycznych w zakresie dostarczania paliw i energii. Nakłada
energetycznych w zakresie dostarczania paliw i energii. Nakłada
surowy obowiązek na przedsiębiorstwa sieciowe utrzymania zdolności
surowy obowiązek na przedsiębiorstwa sieciowe utrzymania zdolności
urządzeń do realizacji dostaw paliw lub energii w sposób ciągły i
urządzeń do realizacji dostaw paliw lub energii w sposób ciągły i
niezawodny, przy zachowaniu obowiązujących wymagań jakościowych
niezawodny, przy zachowaniu obowiązujących wymagań jakościowych
Wewnętrzne
akty prawne
Third Part Access
Third Part Access
W celu umożliwienia wprowadzania rynku konkurencyjnego w sieciach
W celu umożliwienia wprowadzania rynku konkurencyjnego w sieciach
energetycznych, ustawa dodatkowo zobowiązuje przedsiębiorstwa
energetycznych, ustawa dodatkowo zobowiązuje przedsiębiorstwa
sieciowe do świadczenia usług przesyłowych, w odniesieniu do paliw
sieciowe do świadczenia usług przesyłowych, w odniesieniu do paliw
lub energii, wydobywanych lub wytwarzanych w kraju, na rzecz
lub energii, wydobywanych lub wytwarzanych w kraju, na rzecz
uprawnionych do tego odbiorców, jeśli pozwalają na to warunki
uprawnionych do tego odbiorców, jeśli pozwalają na to warunki
techniczne i ekonomiczne.
techniczne i ekonomiczne.
Jest to realizacja zasady
Jest to realizacja zasady
dostępu stron trzecich do sieci (TPA)
dostępu stron trzecich do sieci (TPA)
.
.
Świadczenie tych usług nie może obniżyć niezawodności dostarczania
Świadczenie tych usług nie może obniżyć niezawodności dostarczania
oraz jakości paliw lub energii poniżej poziomu określonego odrębnymi
oraz jakości paliw lub energii poniżej poziomu określonego odrębnymi
przepisami, a także nie może powodować niekorzystnej zmiany cen
przepisami, a także nie może powodować niekorzystnej zmiany cen
oraz zakresu dostarczania paliw lub energii do innych podmiotów
oraz zakresu dostarczania paliw lub energii do innych podmiotów
przyłączonych do sieci.
przyłączonych do sieci.
Ustawa Prawo Energetyczne przewiduje ostrożne i stopniowe
Ustawa Prawo Energetyczne przewiduje ostrożne i stopniowe
wprowadzanie zasady TPA, warunkując ten proces zachowaniem
wprowadzanie zasady TPA, warunkując ten proces zachowaniem
koniecznej niezawodności dostaw, jakości paliw i energii, unikaniem
koniecznej niezawodności dostaw, jakości paliw i energii, unikaniem
niekorzystnych zmian, dotyczących warunków dostaw dla
niekorzystnych zmian, dotyczących warunków dostaw dla
dotychczasowych odbiorców, a zwłaszcza cen i zakresu dostaw.
dotychczasowych odbiorców, a zwłaszcza cen i zakresu dostaw.
Przepisy ustawy wyraźnie ograniczają tę zasadę tylko do paliw
Przepisy ustawy wyraźnie ograniczają tę zasadę tylko do paliw
wydobytych w kraju i wytworzonej z nich energii, chroniąc polskich
wydobytych w kraju i wytworzonej z nich energii, chroniąc polskich
wytwórców przed ewentualną niekorzystną konkurencją zewnętrzną.
wytwórców przed ewentualną niekorzystną konkurencją zewnętrzną.
Wewnętrzne
akty prawne
Układy
Układy
międzynarodowe
międzynarodowe
Układy
międzynarodo
we
Najważniejsze
Najważniejsze
dokumenty
dokumenty
Traktat akcesyjny i układy międzynarodowe,
Traktat akcesyjny i układy międzynarodowe,
podpisane przez Rząd Polski, regulują poszczególne
podpisane przez Rząd Polski, regulują poszczególne
aspekty działalności gospodarczej w energetyce
aspekty działalności gospodarczej w energetyce
krajowej jako części większego systemu – systemu
krajowej jako części większego systemu – systemu
europejskiego.
europejskiego.
Najważniejszymi
Najważniejszymi
układami międzynarodowymi
układami międzynarodowymi
są:
są:
•
Europejska Karta Energetyczna
Europejska Karta Energetyczna
(EKE), oraz
(EKE), oraz
•
Traktat Europejskiej Karty Energetycznej.
Traktat Europejskiej Karty Energetycznej.
EKE należy do grupy układów międzynarodowych i
EKE należy do grupy układów międzynarodowych i
została podpisana przez Rząd Polski w 1991 roku. Z
została podpisana przez Rząd Polski w 1991 roku. Z
kolei w 1994 roku został podpisany Traktat
kolei w 1994 roku został podpisany Traktat
Europejskiej Karty Energetycznej (Traktat EKE, wraz z
Europejskiej Karty Energetycznej (Traktat EKE, wraz z
innymi, związanymi z tymi aktami dokumentami).
innymi, związanymi z tymi aktami dokumentami).
Układy
międzynarodo
we
Europejska Karta
Europejska Karta
Energetyczna
Energetyczna
Europejska Karta Energetyczna -
Europejska Karta Energetyczna -
celem karty było
celem karty było
stworzenie warunków do współpracy pozwalającej na poprawę
stworzenie warunków do współpracy pozwalającej na poprawę
zaopatrzenia krajów europejskich w energię, z równoczesną
zaopatrzenia krajów europejskich w energię, z równoczesną
poprawą poziomu ochrony środowiska naturalnego. Karta
poprawą poziomu ochrony środowiska naturalnego. Karta
określa także zasady rozwoju europejskiego rynku energii
określa także zasady rozwoju europejskiego rynku energii
elektrycznej i jego związki ze światowym rynkiem.
elektrycznej i jego związki ze światowym rynkiem.
Zasadniczymi kierunkami współpracy, zostały uznane cztery
Zasadniczymi kierunkami współpracy, zostały uznane cztery
elementy:
elementy:
współpraca w dziedzinie energii,
współpraca w dziedzinie energii,
poprawa efektywności wykorzystania energii,
poprawa efektywności wykorzystania energii,
poprawa poziomu i jakości ochrony środowiska,
poprawa poziomu i jakości ochrony środowiska,
rozwój handlu energią, przy zachowaniu zobowiązań,
rozwój handlu energią, przy zachowaniu zobowiązań,
wynikających z innych porozumień wielostronnych, jak np.
wynikających z innych porozumień wielostronnych, jak np.
GATT.
GATT.
Gatt - z ang: “The General Agreement on Tariffs and Trade (GATT)” (tłum aut: Generalne
Gatt - z ang: “The General Agreement on Tariffs and Trade (GATT)” (tłum aut: Generalne
Porozumienie w sprawie Handlu i Ceł). Pierwsza wersja została podpisane już w 1947 roku.
Porozumienie w sprawie Handlu i Ceł). Pierwsza wersja została podpisane już w 1947 roku.
Porozumienie skonstruowano, aby wspierać na międzynarodowym polu wolny handel,
Porozumienie skonstruowano, aby wspierać na międzynarodowym polu wolny handel,
poprzez regulację i redukcję, lub znoszenie ceł pomiędzy syganatariuszami. Obecnie
poprzez regulację i redukcję, lub znoszenie ceł pomiędzy syganatariuszami. Obecnie
członkami GATT jest ponad 110 krajów z całego świata. Więcej informacji:
członkami GATT jest ponad 110 krajów z całego świata. Więcej informacji:
Układy
międzynarodo
we
Europejska Karta
Europejska Karta
Energetyczna
Energetyczna
EKE jest „najważniejszym dokumentem o
EKE jest „najważniejszym dokumentem o
charakterze międzynarodowym, określającym
charakterze międzynarodowym, określającym
ramy prawne współpracy gospodarczej w
ramy prawne współpracy gospodarczej w
energetyce - w tym także w obszarze wymiany
energetyce - w tym także w obszarze wymiany
energii elektrycznej z zagranicą (..) Ten ważny
energii elektrycznej z zagranicą (..) Ten ważny
dokument został podpisany przez
dokument został podpisany przez
przedstawicieli 46 krajów, w tym także Polski.
przedstawicieli 46 krajów, w tym także Polski.
Jednym z rezultatów podpisania Europejskiej
Jednym z rezultatów podpisania Europejskiej
karty energetycznej są cykliczne -
karty energetycznej są cykliczne -
organizowane zwykle dwa razy w roku -
organizowane zwykle dwa razy w roku -
konferencje, których zadaniem jest omówienie
konferencje, których zadaniem jest omówienie
i zatwierdzenie dokumentów, wymagających
i zatwierdzenie dokumentów, wymagających
międzynarodowych uzgodnień. W grudniu 1994
międzynarodowych uzgodnień. W grudniu 1994
roku konferencja przyjęła tekst zwany Traktat
roku konferencja przyjęła tekst zwany Traktat
europej skiej karty energetycznej (Traktat
europej skiej karty energetycznej (Traktat
EKE).”
EKE).”
Układy
międzynarodo
we
Traktat EKE
Traktat EKE
Traktat Europejskiej Karty Energetycznej jest wielostronnym
Traktat Europejskiej Karty Energetycznej jest wielostronnym
porozumieniem, podpisanym w Lizbonie, dnia 17 grudnia 1994 r. przez
porozumieniem, podpisanym w Lizbonie, dnia 17 grudnia 1994 r. przez
sygnatariuszy Europejskiej Karty Energetycznej.
sygnatariuszy Europejskiej Karty Energetycznej.
Traktat zawiera kilkanaście załączników, Akt Końcowy Konferencji oraz
Traktat zawiera kilkanaście załączników, Akt Końcowy Konferencji oraz
Protokół Karty Energetycznej o efektywności energetycznej i odnośnych
Protokół Karty Energetycznej o efektywności energetycznej i odnośnych
aspektach ochrony środowiska. Dokument ten ratyfikowało ponad 30
aspektach ochrony środowiska. Dokument ten ratyfikowało ponad 30
krajów i wszedł w życie 16 kwietnia 1998 roku.
krajów i wszedł w życie 16 kwietnia 1998 roku.
Traktat ustala ramy prawne umożliwiające długoterminową współpracę
Traktat ustala ramy prawne umożliwiające długoterminową współpracę
w dziedzinie energii. Dotyczy to w szczególności poprawy
w dziedzinie energii. Dotyczy to w szczególności poprawy
bezpieczeństwa zaopatrywania się w energię, poprawy sprawności
bezpieczeństwa zaopatrywania się w energię, poprawy sprawności
użytkowania i warunków przesyłania oraz dystrybucji energii, a także
użytkowania i warunków przesyłania oraz dystrybucji energii, a także
zmniejszenia zagrożenia dla środowiska.
zmniejszenia zagrożenia dla środowiska.
W dużej części traktat dotyczy także ochrony inwestycji, zobowiązując
W dużej części traktat dotyczy także ochrony inwestycji, zobowiązując
sygnatariuszy do tworzenia stałych, równoprawnych, korzystnych i
sygnatariuszy do tworzenia stałych, równoprawnych, korzystnych i
przejrzystych warunków dla zagranicznych inwestorów. Dla osiągnięcia
przejrzystych warunków dla zagranicznych inwestorów. Dla osiągnięcia
celów jakie przyjęto w traktacie powinny być zrealizowane cztery
celów jakie przyjęto w traktacie powinny być zrealizowane cztery
podstawowe zasady:
podstawowe zasady:
•
zasada suwerenności państwowej i suwerennych praw do zasobów
zasada suwerenności państwowej i suwerennych praw do zasobów
naturalnych,
naturalnych,
•
zasada niedyskryminacji,
zasada niedyskryminacji,
•
zasada polityki cenowej opartej na prawach gospodarki rynkowej,
zasada polityki cenowej opartej na prawach gospodarki rynkowej,
•
zasada minimalizowania szkodliwego wpływu na środowisko.
zasada minimalizowania szkodliwego wpływu na środowisko.
Układy
międzynarodo
we
Inne porozumienia
Inne porozumienia
Niezależnie od EKE i Traktatu EKE Polska podpisała kilka
Niezależnie od EKE i Traktatu EKE Polska podpisała kilka
międzynarodowych konwencji dotyczących ochrony środowiska,
międzynarodowych konwencji dotyczących ochrony środowiska,
z których trzy mają istotne znaczenie dla sektora
z których trzy mają istotne znaczenie dla sektora
energetycznego i mogą wpływać na rozmiary i efekty wymiany
energetycznego i mogą wpływać na rozmiary i efekty wymiany
energii elektrycznej z zagranicą. Konwencje te są następujące:
energii elektrycznej z zagranicą. Konwencje te są następujące:
1.
1.
Konwencja genewska
Konwencja genewska
, ratyfikowana w lipcu 1985 roku w
, ratyfikowana w lipcu 1985 roku w
sprawie transgranicz nego zanieczyszczenia powietrza na
sprawie transgranicz nego zanieczyszczenia powietrza na
dalekie odległości.
dalekie odległości.
2.
2.
Pierwszy i drugi protokół siarkowy
Pierwszy i drugi protokół siarkowy
. Pierwszy protokół
. Pierwszy protokół
siarkowy dotyczył zmniejszenia emisji SO
siarkowy dotyczył zmniejszenia emisji SO
2
2
o 30% do 1993 roku,
o 30% do 1993 roku,
począwszy od 1988 roku. Drugi protokół siarkowy dotyczy
począwszy od 1988 roku. Drugi protokół siarkowy dotyczy
natomiast wielkości redukcji SO
natomiast wielkości redukcji SO
2
2
do 2010 roku.
do 2010 roku.
3.
3.
Konwencja Narodów Zjednoczonych w sprawie klimatu
Konwencja Narodów Zjednoczonych w sprawie klimatu
,
,
która została ratyfi kowana przez Polskę w 1994 roku. Dotyczy
która została ratyfi kowana przez Polskę w 1994 roku. Dotyczy
ona ustabilizowania poziomu emisji "gazów cieplarnianych", a
ona ustabilizowania poziomu emisji "gazów cieplarnianych", a
szczególnie CO
szczególnie CO
2
2
do 2000 roku i nieprzekraczanie od roku 2000
do 2000 roku i nieprzekraczanie od roku 2000
poziomu emisji z 1988 roku.
poziomu emisji z 1988 roku.
Układy
międzynarodo
we
Prawo Unii
Prawo Unii
Europejskiej
Europejskiej
Prawo UE
Najważniejsze dyrektywy UE
Najważniejsze dyrektywy UE
Umowy podpisane w ramach współpracy z Unią Europejską mają istotne znaczenie, choć gdy
Umowy podpisane w ramach współpracy z Unią Europejską mają istotne znaczenie, choć gdy
integracja Polski z Unią jest faktem, naturalne wydaje się zaimplementowanie przez nasze
integracja Polski z Unią jest faktem, naturalne wydaje się zaimplementowanie przez nasze
przepisy unijnych dyrektyw.
przepisy unijnych dyrektyw.
Do najważniejszych Dyrektyw dotyczących rynku energii należą:
Do najważniejszych Dyrektyw dotyczących rynku energii należą:
Dyrektywa nr 90/377/EEC z 1990 r. w sprawie przejrzystości cen gazu i energii elektrycznej,
Dyrektywa nr 90/377/EEC z 1990 r. w sprawie przejrzystości cen gazu i energii elektrycznej,
Dyrektywa nr 90/547 z października 1990 r. w sprawie przesyłu energii elektrycznej sieciami
Dyrektywa nr 90/547 z października 1990 r. w sprawie przesyłu energii elektrycznej sieciami
najwyższych napięć,
najwyższych napięć,
Dyrektywa nr 96/92/WE z 19 grudnia 1996 r. w sprawie jednolitych zasad wewnętrznego rynku
Dyrektywa nr 96/92/WE z 19 grudnia 1996 r. w sprawie jednolitych zasad wewnętrznego rynku
energii elektrycznej (w skrócie Dyrektywa IEM),
energii elektrycznej (w skrócie Dyrektywa IEM),
Dyrektywa nr 98/30/EC z dnia 22 czerwca 1998 r. dotycząca wspólnych zasad wewnętrznego
Dyrektywa nr 98/30/EC z dnia 22 czerwca 1998 r. dotycząca wspólnych zasad wewnętrznego
rynku gazu ziemnego,
rynku gazu ziemnego,
Dyrektywa Unii Europejskiej nr 2001/77/EC dotycząca źródeł odnawialnych
Dyrektywa Unii Europejskiej nr 2001/77/EC dotycząca źródeł odnawialnych
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady nr 2001/80/WE z 23 października 2001 r. w
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady nr 2001/80/WE z 23 października 2001 r. w
sprawie ograniczenia emisji niektórych zanieczyszczeń do powietrza z dużych źródeł spalania
sprawie ograniczenia emisji niektórych zanieczyszczeń do powietrza z dużych źródeł spalania
paliw
paliw
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady nr 2001/81/WE z 23 października 2001 r. w
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady nr 2001/81/WE z 23 października 2001 r. w
sprawie krajowych pułapów emisji dla niektórych zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego
sprawie krajowych pułapów emisji dla niektórych zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego
Dyrektywa Rady z dnia 31 maja 1991 dotycząca przesyłu gazu ziemnego poprzez sieci,
Dyrektywa Rady z dnia 31 maja 1991 dotycząca przesyłu gazu ziemnego poprzez sieci,
Dyrektywa Rady nr 93/76/EWG z dnia 13 września 1993 mająca na celu ograniczenie emisji
Dyrektywa Rady nr 93/76/EWG z dnia 13 września 1993 mająca na celu ograniczenie emisji
dwutlenku węgla przez podniesienie skuteczności energetycznej,
dwutlenku węgla przez podniesienie skuteczności energetycznej,
Dyrektywa nr 95/49/WE Komisji z dnia 26 września 1995 r. dotycząca sporządzania wykazu
Dyrektywa nr 95/49/WE Komisji z dnia 26 września 1995 r. dotycząca sporządzania wykazu
właściwych spółek zgodnie z Dyrektywą 91/296/EWG dotyczącą przesyłu gazu ziemnego za
właściwych spółek zgodnie z Dyrektywą 91/296/EWG dotyczącą przesyłu gazu ziemnego za
pośrednictwem wielkich sieci (tekst ma znaczenie dla Europejskiego Obszaru Gospodarczego).
pośrednictwem wielkich sieci (tekst ma znaczenie dla Europejskiego Obszaru Gospodarczego).
Prawo UE
Uwarunkowania prawne a
Uwarunkowania prawne a
rzeczywista rola Państwa
rzeczywista rola Państwa
na rynku energetycznym.
na rynku energetycznym.
Rzeczywista rola
Państwa na
rynku
energetycznym
Przemiany po 89 r.
Przemiany po 89 r.
Pierwszym rzeczywistym i namacalnym sygnałem zmian
Pierwszym rzeczywistym i namacalnym sygnałem zmian
polityki państwa w stosunku do sektora elektroenergetyki była
polityki państwa w stosunku do sektora elektroenergetyki była
komercjalizacja znaczącej części podmiotów gospodarczych, a
komercjalizacja znaczącej części podmiotów gospodarczych, a
zwłaszcza elektrowni i elektrociepłowni. Akt ten nie
zwłaszcza elektrowni i elektrociepłowni. Akt ten nie
spowodował jednak żadnej znaczącej zmiany w sposobie
spowodował jednak żadnej znaczącej zmiany w sposobie
działania przedsiębiorstw.
działania przedsiębiorstw.
Bardzo ważnym natomiast elementem otoczenia, wpływającym
Bardzo ważnym natomiast elementem otoczenia, wpływającym
zarówno obecnie, jak i przede wszystkim w przeszłości na
zarówno obecnie, jak i przede wszystkim w przeszłości na
sposób działania podmiotów w sektorze energetyki, było
sposób działania podmiotów w sektorze energetyki, było
Prawo Energetyczne z 1997 roku z późniejszymi zmianami.
Prawo Energetyczne z 1997 roku z późniejszymi zmianami.
Prawo to w sposób jednoznaczny umożliwiło wdrożenie zasad
Prawo to w sposób jednoznaczny umożliwiło wdrożenie zasad
gospodarki rynkowej w sektorze energetyki.
gospodarki rynkowej w sektorze energetyki.
Z kilkuletniej perspektywy największym problemem było
Z kilkuletniej perspektywy największym problemem było
praktyczne wykorzystanie tego prawa do racjonalnego rozwoju
praktyczne wykorzystanie tego prawa do racjonalnego rozwoju
sektora tak, aby - przy zapewnieniu bezpieczeństwa
sektora tak, aby - przy zapewnieniu bezpieczeństwa
energetycznego Polski i zapewnieniu właściwych warunków
energetycznego Polski i zapewnieniu właściwych warunków
ochrony środowiska naturalnego - równoważyć interesy
ochrony środowiska naturalnego - równoważyć interesy
sektora i interesy odbiorców energii
sektora i interesy odbiorców energii
Rzeczywista rola
Państwa na
rynku
energetycznym
Droga w kierunku wolnego
Droga w kierunku wolnego
rynku
rynku
Zasady rynkowe działają w bardzo ograniczonym zakresie, gdyż w
Zasady rynkowe działają w bardzo ograniczonym zakresie, gdyż w
rzeczywistości polskie elektrownie nie mogłyby swobodnie
rzeczywistości polskie elektrownie nie mogłyby swobodnie
konkurować. W polskiej energetyce działa dużo przestarzałych już
konkurować. W polskiej energetyce działa dużo przestarzałych już
elektrowni, które produkują stosunkowo drogą energię. Rynkowe
elektrowni, które produkują stosunkowo drogą energię. Rynkowe
zasady nakazywałby zamykać takie przedsiębiorstwa, gdyż
zasady nakazywałby zamykać takie przedsiębiorstwa, gdyż
elektrownie nowoczesne i cechujące się wysoką produktywnością
elektrownie nowoczesne i cechujące się wysoką produktywnością
pokryłyby zapotrzebowanie naszego kraju i nie tylko.
pokryłyby zapotrzebowanie naszego kraju i nie tylko.
W praktyce zamknięcie starszych elektrowni jest niemożliwe, głównie
W praktyce zamknięcie starszych elektrowni jest niemożliwe, głównie
ze względu na:
ze względu na:
•
warunki polityczne (każda elektrownia to tysiące pracowników,
warunki polityczne (każda elektrownia to tysiące pracowników,
których zwolnienie byłoby odebrane bardzo negatywnie, zwłaszcza
których zwolnienie byłoby odebrane bardzo negatywnie, zwłaszcza
przy poziomie bezrobocia bliskim dzisiaj 20%),
przy poziomie bezrobocia bliskim dzisiaj 20%),
•
uwarunkowania ekonomiczne (jak choćby kredyty na modernizację,
uwarunkowania ekonomiczne (jak choćby kredyty na modernizację,
zaciągane w ostatniej dekadzie na dużą skalę dzięki gwarancjom
zaciągane w ostatniej dekadzie na dużą skalę dzięki gwarancjom
państwowym – wykorzystane nie zawsze efektywnie, lecz Skarb
państwowym – wykorzystane nie zawsze efektywnie, lecz Skarb
Państwa nie jest zainteresowany ich spłacaniem zwłaszcza przy
Państwa nie jest zainteresowany ich spłacaniem zwłaszcza przy
obecnym poziomie długu publicznego),
obecnym poziomie długu publicznego),
•
oraz inne, do których autor zalicza choćby mocną pozycję związków
oraz inne, do których autor zalicza choćby mocną pozycję związków
zawodowych w zakładach państwowych.
zawodowych w zakładach państwowych.
Wszystko to sprawia, że Państwo Polskie musi przyjmować arbitralną
Wszystko to sprawia, że Państwo Polskie musi przyjmować arbitralną
pozycję. A więc instytucje, odpowiedzialne za urynkowienie energetyki
pozycję. A więc instytucje, odpowiedzialne za urynkowienie energetyki
polskiej pozwalają w praktyce na nierynkowe kształtowanie cen i ilości
polskiej pozwalają w praktyce na nierynkowe kształtowanie cen i ilości
skupowanej energii tak, by wszystkim elektrowniom zapewnić rację
skupowanej energii tak, by wszystkim elektrowniom zapewnić rację
bytu.
bytu.
Rzeczywista rola
Państwa na
rynku
energetycznym
DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ
DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ
KONIEC
dr inż. Mieczysław
Świętochowski, mgr
Przemysław Bukowski