Podmioty gospodarcze

Gospodarstwa domowe,
Gospodarstwa rolne,
Przedsiębiorstwa,
Rząd,
Rynki finansowe,
Eksport netto.

Definicja przedsiębiorstwa:

• przedsiębiorstwami, są organizacjami

posiadającymi własną nazwę i które
decydują o zatrudnieniu określonych
czynników wytwórczych, o sposobach
wytwarzania swoich produktów i o
wszelkich aspektach prowadzonej
działalności.

Definicja przedsiębiorstwa:

Przedsiębiorstwo można więc

zdefiniować jako podmiot

gospodarczy wykonujący

systematycznie zadania gospodarcze

( produkcyjne lub usługowe) w

celu maksymalizacji nadwyżki

ekonomicznej.

Majątek przedsiębiorstwa

środki materialne niematerialne,

to dobra rzeczowe

budynki,

patenty,

maszyny, licencje,

urządzenia, papiery wartościowe itp.

surowce, środki pieniężne.

materiały

i inne,

+

dobra

obce

Umowy

najmu,
Dzierżawy,
Komisy,
leasing

Majątek przedsiębiorstwa

Cele i ograniczenia firm:

• Co jest celem każdej z firm?
Odpowiedź jest jasna: dążą oni do

maksymalizacji zysku

Przychody, koszty i zysk

przedsiębiorstwa

Firmy podlegając dwom rodzajom

ograniczeń

Pierwsze to ograniczenie rynkowe,
Drugie to ograniczenie

technologiczne

okres krótki i długi:

• okresie krótkim- występują stałe czynniki

produkcyjne i zmienne czynniki

produkcyjnych,

• Okresem długim- mamy do czynienia tylko

ze zmiennymi czynnikami produkcyjnymi.

Grupa formalna – zespół ludzi

wyodrębniony celowo dla realizacji
określonych funkcji lub zadań
organizacyjnych, powiązany
więziami formalnymi,

podporządkowany formalnemu
kierownikowi posiadającemu
legalne

uprawnienia nadane mu

przez organizację.

Grupa nieformalna – dobrowolna.

spontaniczna – tworzona przez
uczestników organizacji grupa
społeczna powstająca na bazie
więzi nieformalnych (wspólnoty
interes, podzielania tych samych
wartości, wspólnoty zainteresowań,
wspólnoty norm kulturowych). -

nie

regulują organizacyjne dokumenty.

• Spółka akcyjna – organizacja

emitująca

własne papiery

wartościowe (akcje), sprzedająca je
osobom fizycznym lub prawnym (np.
innym przedsiębiorstwom) i
wypłacająca im z tego tytułu roczne

dywidendy z zysku

. Nabywcy akcji

(akcjonariusze) są właścicielami
akcji, ale nie są właścicielami
składników majątkowych organizacji.

• Holding – organizacja (najczęściej

spółka akcyjna)

skupiająca

kontrolne pakiety akcji innych
spółek

(przedsiębiorstw) i mająca z

tego tytułu znaczny – choć pośredni –
wpływ na zarządzanie nimi.

Często

pełni też funkcję zarządu

powierniczego nad ulokowanym w
niej kapitałem przedsiębiorstw,
których jest udziałowcem.

• Koncern – duża organizacja

gospodarcza, grupująca pod
wspólnym centralnym zarządem
kilka, a często nawet kilkaset różnych
przedsiębiorstw zbliżonych swoim
profilem produkcji lub w jakiś sposób
uzupełniających się. Z reguły posiada
strukturę dywizjonalną.

• Konglomerat – koncern, który

grupuje przedsiębiorstwa o
najróżniejszym profilu produkcji bez
żadnej trwałej zasady ich doboru
(liczy się tylko rentowność
zainwestowanego kapitału).
Struktury tej organizacji maję
również charakter dywizjonalny.

• Konsorcjum – czysto kapitałowe

powiązania między bankami lub
innymi organizacjami dysponującymi
kapitałem, zawierane w celu
wspólnego inwestowania w jakieś
przedsięwzięcia rokujące nadzieje na
zyski.

• Przedsiębiorstwo komunalne –

przedsiębiorstwo będące społeczną

własnością samorządu lokalnego.

Najczęściej są to przedsiębiorstwa
użyteczności publicznej, a nie typowe
podmioty rynkowe. Działają na rzecz
potrzeb lokalnej społeczności i
zarządzane są w jej imieniu pod
nadzorem lokalnej administracji.

• Przedsiębiorstwo państwowe

–

przedsiębiorstwo należące prawnie
do Skarbu Państwa.

• Spółdzielnia – organizacja powstała z

wkładów

rzeczowych lub kapitałowych

wnoszonych przez udziałowców,

funkcjonująca na ich rzecz i ryzyko, a

często przez nich prowadzona. W

spółdzielni obowiązuje

równoprawność

członków, co wyraża się m.in. w tym, że

każdy z nich dysponuje tylko

jednym

głosem

przy podejmowaniu uchwał przez

walne zgromadzenie

członków spółdzielni.

Inne, niż w przypadku spółki akcyjnej, są

też reguły podziału zysku w spółdzielni.

• Spółka cywilna (osobowa) –

organizacja będąca własnością kilku lub

większej liczby osób fizycznych

(wspólników), które zainwestowały

kapitał (udziały) w jej utworzenie. Za

zobowiązania wobec osób trzecich

odpowiadają one całym swoim

majątkiem. Spółka taka działa w imieniu,

na rzecz i na ryzyko wspólników, którzy

dzielą się zyskiem proporcjonalnie do

zaangażowanych wkładów.

•

Spółka joint venture – nowa

samodzielna organizacja utworzona
wspólnie przez dwa lub

większą

liczbę

przedsiębiorstw.

• One same

nie wchodzą

w jej skład,

są jej

współwłaścicielami

– i z tego

tytułu pobierają dywidendy i
wpływają na zarządzanie nią.

• Spółka z ograniczoną

odpowiedzialnością – jest to forma

spółki prawa handlowego

, w której

wspólnicy odpowiadają za zobowiązania
organizacji tylko do wysokości
zainwestowanego kapitału, a nie
odpowiadają swoim majątkiem
osobistym.

Ekonomiczne właściwości

przedsiębiorstwa

Cechy

Przedsiębiorstwo

Funkcja

produkcja

Cel

korzyści z produkcji

Środki osiągania

celu

Czynniki produkcji

Sposoby

pozyskiwania
środków

Dochody z ziemi, kapitału i

przedsiębiorczości, środki fin.

Ekonomiczny aspekt

funkcjonowania

Dokonywanie wyborów

produkcyjnych w celu
maksymalizacji korzyści

Podstawa

właściwości
wyborów

Każdy wybór przynoszący

korzyści wymaga poniesienia
nakładów i rezygnacji z innych

nakładów

O sukcesie firmy decydują:

• potencjał wytwórczy+ aktua. poziom tech.
• dostęp do kapitału.

• elastyczność,
• innowacyjność organizacji,
• skuteczne zarządzanie informacją,
• CRM
• kompetentna kadra…..
 Jednak najważniejsza jest

decyzja!!!

Do procesu produkcji

niezbędne są czynniki

produkcji

kapita

ł

K

praca

L

ziemia

A

Produkcja

dane maszyny

W danej firmie produkcja jest zawsze

dokonywana na konkretnych maszynach

są one częścią

składową posiadanego

kapitału

Maszyny są nośnikiem określonej

technologii

jest ona zapisana w tzw.

technicznych normach

produkcji

techniczne normy

produkcji

Techniczne normy produkcji

wyznaczają maksymalną zdolność

przerobową maszyn

Rzeczywista produkcja

nigdy nie będzie większa od tej,

wyznaczonej przez normy techniczne

Q

Technologia decyduje o tym,

ile z danego zasobu czynników

produkcji wytworzy się dóbr

Matematycznie zależność tę

pokazuje funkcja produkcji

Q = f (K, L,A)

Technologia decyduje o tym, ile

z danego zasobu czynników

produkcji wytworzy się dóbr

praca

ziemia

Są one częścią

składową posiadanego

kapitału

Matematycznie zależność

tą pokazuje funkcja produkcji

Q = f (

A,

L,

K,)

Funkcja produkcji posłuży do

przedstawienia

podstawowych właściwości procesu

produkcji

zaprezentowania praw

zaprezentowania praw

grawitacji ekonomii

grawitacji ekonomii

Technologia decyduje o tym, ile

z danego zasobu czynników

produkcji wytworzy się dóbr

praca

ziemia

Są one częścią

składową posiadanego

kapitału

Matematycznie zależność

tą pokazuje funkcja produkcji

Q = f (K, L, A)

Poczynimy tu uzasadnione

uproszczenie

Jeśli firma na odcinku surowcowym

przestrzega zasad racjonalnego

gospodarowania, to surowce w procesie

produkcji mają charakter bierny,

tzn. ani nie przeszkadzają, ani nie

ułatwiają

procesu produkcji

przy tym założeniu funkcja produkcji

przyjmuje postać

Q = f (K, L)

Omówić charakter otoczenia
organizacji i określić trzy rodzaje
otoczenia

interesujące większość organizacji.

Opisać zewnętrzne otoczenie
organizacji, wskazać składowe
otoczenia

ogólnego i celowego oraz omówić
ich wpływ na organizację.

Wskazać składowe otoczenia
wewnętrznego i omówić ich
wpływ na organizację.

Wskazać i opisać, w jaki sposób
otoczenie wpływa na organizacje i jak

organizacje reagują na swoje
otoczenie.

Omówić podstawowe modele
skuteczności organizacji i opisać, jak
można je wykorzystać łącznie.

otoczenie dla organizacji

analogię z pływakiem

 Musi ocenić szybkość prądu,
 przeszkody,
 odległość.
Jeśli oceni te elementy właściwie,

dotrze do

• Organizacja musi rozumieć

podstawowe elementy swego
otoczenia, by mogła wśród nich
prawidłowo manewrować.

• Organizacje mają otoczenie

zarówno zewnętrzne, jak i
wewnętrzne.

• Otoczenie zewnętrzne składa się z

dwóch warstw:

jednej nazywanej otoczeniem

ogólnym

drugiej zwanej otoczeniem celowym.

• Def. Otoczenie zewnętrzne to

wszystko to, co z zewnątrz
organizacji może na nią wpływać.

• Oczywiście,

granica dzieląca

organizację od jej otoczenia
zewnętrznego nie zawsze jest jasna i
wyraźnie określona.

• W pewnym sensie np.

akcjonariusze

są częścią

organizacji, ale w innym sensie są
raczej elementem jej otoczenia.

• Def. Otoczenie wewnętrzne

organizacji składa się z warunków
i sił wewnątrz organizacji

.

• Jego główne składowe obejmują

zarząd, pracowników i kulturę
organizacji.

• Oczywiście, nie wszystkie aspekty

otoczenia mają takie samo znaczenie
dla wszystkich organizacji.

• Mała firma,

• Prywatny uniwersytet z wielkim

majątkiem (np. Harvard) może się
mniej przejmować!

• uniwersytet stanowy (np.

Uniwersytet Oregonu), uzależniony
od dotacji z wpływów podatkowych.

• Mimo to jednak organizacje muszą w

pełni zrozumieć, jakie

siły otoczenia

mają

dla nich znaczenie i jak może

wzrosnąć znaczenie innych sił.

• Otoczenie zewnętrzne o.
• składa się z dwóch warstw.

Otoczenie ogólne

organizacji

obejmuje niezbyt wyraźnie określone
wymiary i siły, wśród których działa
organizacja i które mogą wywierać
wpływ na jej działania.

• Elementy te nie muszą być związane z

innymi konkretnymi organizacjami.

Ogólne otoczenie

o. ma wymiar:

• ekonomiczny,
• techniczny,
• socjokulturowy,
• prawno-polityczny,
• międzynarodowy.

•

Otoczenie celowe

składa się z

konkretnych organizacji lub grup,
które mogą wpływać na organizację.

Otoczenie celowe

może obejmować:

• konkurentów,
• klientów,
• dostawców,
• związki zawodowe,
• właścicieli,
• sojuszników strategicznych.

• Otoczenie ogólne
• Każdy wymiar

ogólnego otoczenia

zawiera warunki i wydarzenia, które
mogą na wiele ważnych sposobów
oddziaływać na organizację.

• Wymiar ekonomiczny. to ogólna

kondycja systemu gospodarczego, w
którym działa organizacja.

• Do szczególnie

ważnych czynników

ekonomicznych należą:

•

inflacja,

• stopy procentowe,
• bezrobocie
• popyt

.

• kategorie ekonomiczne-

szerzej

1) Produkcja

cykliczne zmiany występują w działach

przemysłu wytwarzających czynniki
produkcyjne oraz dobra konsumpcyjne

2) Zatrudnienie i bezrobocie

zmiany zatrudnienia są większe w

działach przemysłu wytwarzających
czynniki produkcyjne i znacznie słabsze
w działach produkujących dobra
konsumpcyjne

3) Kapitał

zmniejszone wykorzystanie aparatu

wytwórczego, czyli kapitału.

4) Ceny

W okresie ożywienia rośnie poziom

cen

5) Place

płace nominalne rosną w czasie

ożywienia i obniżają się w czasie
depresji.

6) Zyski i dochody z pracy

na początku ożywienia bardziej
rosną zyski, a dopiero potem
dochody z pracy.

7) Konsumpcja

Jeśli gospodarka wychodzi z

kryzysu, to rośnie produkcja,
zatrudnienie, dochody z pracy i
zyski, co powoduje wzrost
popytu konsumpcyjnego.

8) Stopa procentowa
9) Kursy papierów wartościowych

zarówno akcje, jak i obligacje

mają najniższy kurs w czasie
trwania kryzysu.

Na jakie pytania chciałby znać

odpo.?

Ustalenia:

 cen,
 ilości produkcji,
 wysokości sprzedaży,
 rentowności inwestycji,
 kosztów,
 popyt,
 opłacalności podejmowanych

przedsięwzięć

• Przy wysokich stopach procentowych

konsumenci są mniej skłonni
pożyczać pieniądze,

• firma też musi więcej zapłacić za

zaciągnięty kredyt.

• Przy wysokim bezrobociu firma może

sobie pozwolić na bardzo selektywną
politykę naboru kadr,

• ale jednocześnie spadają wtedy

zakupy klientów.

• Wymiar ekonomiczny

Ogólna kondycja systemu

gospodarczego, w której działa
organizacja

• Pojęcie koniunktura gospodarcza

ma wiele znaczeń. Najczęściej rozumie
się
pod nim splot warunków i czynników
wywierających znaczny wpływ na
sytuację gospodarczą kraju, regionu
czy świata.

• jest synonimem stanu gospodarki:

dobra — zła koniunktura.

• Dobra koniunktura

oznacza rozwój

gospodarczy, zmiany strukturalne i
równowagę ekonomiczną,

• Zła koniunktura

- na odwrót -

zachwianą równowagę ogólną, spadek
(lub zastój) produkcji, wymiany
towarowej, cen, dochodu
narodowego.

Spadek koniunktury

w gospodarce

rynkowej powoduje, że:

• przedsiębiorcy obawiają się bankructw,

pracownicy najemni lękają się o swoje
posady,

• ludzie oszczędzający w bankach liczą

się z możliwością spadku stopy
procentowej,

• ekipa rządowa z niepokojem oczekuje

wyników najbliższych wyborów
parlamentarnych.

Podstawowym zagrożeniem

w

gospodarce rynkowej jest
niedostateczny

popyt.

• Jego wzrost nazywany jest poprawą

koniunktury,

• natomiast spadek

popytu — pogorszeniem koniunktury.

• CYKL KONIUNKTURALNY

przejawia się okresowymi i w
miarę regularnymi wahaniami
produkcji i zatrudnienia
czynników wytwórczych.

Przebieg cyklu

koniunkturalnego

• DEPRESJA jest to ta część cyklu

koniunkturalnego, w której
gospodarka osiąga najniższe
poziomy produkcji.

• Po przejściu przez dno cyklu w

gospodarce zaczyna się faza
ożywienia gospodarczego.

• OŻYWIENIE

jest to faza cyklu

koniunkturalnego, w czasie
której wielkość produkcji rośnie.

• BOOM

jest to ta część cyklu

koniunkturalnego, w której
gospodarka osiąga najwyższy
poziom produkcji.

• RECESJA

jest to faza cyklu

koniunkturalnego, w czasie
której wielkość produkcji spada.

• TREND

pokazuje ścieżkę wzrostu

gospodarki i jest on stale
rosnący, gdyż zwiększa się
potencjał produkcyjny
gospodarki.

• Trendy

(tendencje długookresowe),

czyli stałe (zwyżkowe, zniżkowe lub
na niezmienionym poziomie) ruchy
czynników osobowych i rzeczowych
w jakiejś dziedzinie działalności
gospodarczej.

• Wymiar techniczny. Wymiar

techniczny ogólnego otoczenia odnosi
się do tych dostępnych metod, które
pozwalają

przekształcać zasoby w

produkty

lub usługi.

• Mimo że technikę stosuje się w

ramach organizacji, formy i
dostępność tej techniki

pochodzą z

otoczenia ogólnego.

• Wymiar socjokulturowy.

ogólnego otoczenia obejmuje:

• obyczaje,
• nawyki,
• wartości
• demograficzne cechy społeczeństwa,

w którym funkcjonuje organizacja.

• Znaczenie procesów

socjokulturowych wynika z tego, iż
określają one,

jakie produkty,

usługi i normy postępowania

społeczeństwo to będzie sobie
najbardziej

ceniło

• Czynniki socjokulturowe wpływają na

sposób odbierania przez robotników w
społeczeństwie

swojej pracy i

organizacji.

• Właściwe normy postępowania

wykazują zmienność w zależności od
kultury

• W Stanach Zjednoczonych

przyjmowanie łapówek i udzielanie w
zamian korzyści politycznych uważane
jest za

postępowanie nieetyczne.

• W innych krajach jednak wypłaty na

rzecz miejscowych polityków mogą
być uważane za naturalną reakcję np.
na korzystne potraktowanie wniosku

• Kształt rynku, etyka wpływów

politycznych i postawy siły roboczej
są to tylko niektóre z wielu
sposobów, w jaki kultura może
oddziaływać na organizację.

sytuacja Forda a czynniki socjokulturowe

• Wymiar prawno-polityczny.

Wymiar prawno-polityczny ogólnego
otoczenia odnosi się do państwowej
regulacji działalności gospodarczej i
stosunków

pomiędzy gospodarką i

państwem.

• Jego znaczenie wynika z trzech

podstawowych przyczyn.

• Po pierwsze, system prawny

częściowo określa to, co organizacja
może i czego nie może.

• Po drugie, nastroje w kręgach

rządowych przychylne lub
nieprzychylne działalności
gospodarczej również wpływają na tę
działalność.

• Wreszcie — pewne

ramy

planowania

wytycza również

stabilność polityczna.

• Żadna firma nie zechce budować

fabryki w innym kraju, dopóki
stosunki handlowe z tym krajem nie
będą względnie

dobrze określone i

stabilne.

• Wymiar międzynarodowy. Inną

jeszcze składową ogólnego otoczenia
dla wielu organizacji jest wymiar
międzynarodowy.

• Jest to zakres, w jakim znajdują się

one pod wpływem działalności
gospodarczej w innych krajach lub
uczestniczą w tej działalności.

Wymiar międzynarodowy

• nie mających za cel

zysku.

• Korpus Pokoju

wysyła swych

przedstawicieli do krajów słabo
rozwiniętych.

• Osiągnięcia medycyny;
• wymiana kulturalna wszelkiego typu.

• Otoczenie celowe