Podmioty gospodarcze
Gospodarstwa domowe,
Gospodarstwa rolne,
Przedsiębiorstwa,
Rząd,
Rynki finansowe,
Eksport netto.
Definicja przedsiębiorstwa:
• przedsiębiorstwami, są organizacjami
posiadającymi własną nazwę i które
decydują o zatrudnieniu określonych
czynników wytwórczych, o sposobach
wytwarzania swoich produktów i o
wszelkich aspektach prowadzonej
działalności.
Definicja przedsiębiorstwa:
Przedsiębiorstwo można więc
zdefiniować jako podmiot
gospodarczy wykonujący
systematycznie zadania gospodarcze
( produkcyjne lub usługowe) w
celu maksymalizacji nadwyżki
ekonomicznej.
Majątek przedsiębiorstwa
środki materialne niematerialne,
to dobra rzeczowe
budynki,
patenty,
maszyny, licencje,
urządzenia, papiery wartościowe itp.
surowce, środki pieniężne.
materiały
i inne,
+
dobra
obce
Umowy
najmu,
Dzierżawy,
Komisy,
leasing
Majątek przedsiębiorstwa
Cele i ograniczenia firm:
• Co jest celem każdej z firm?
Odpowiedź jest jasna: dążą oni do
maksymalizacji zysku
Przychody, koszty i zysk
przedsiębiorstwa
Firmy podlegając dwom rodzajom
ograniczeń
Pierwsze to ograniczenie rynkowe,
Drugie to ograniczenie
technologiczne
okres krótki i długi:
• okresie krótkim- występują stałe czynniki
produkcyjne i zmienne czynniki
produkcyjnych,
• Okresem długim- mamy do czynienia tylko
ze zmiennymi czynnikami produkcyjnymi.
Grupa formalna – zespół ludzi
wyodrębniony celowo dla realizacji
określonych funkcji lub zadań
organizacyjnych, powiązany
więziami formalnymi,
podporządkowany formalnemu
kierownikowi posiadającemu
legalne
uprawnienia nadane mu
przez organizację.
Grupa nieformalna – dobrowolna.
spontaniczna – tworzona przez
uczestników organizacji grupa
społeczna powstająca na bazie
więzi nieformalnych (wspólnoty
interes, podzielania tych samych
wartości, wspólnoty zainteresowań,
wspólnoty norm kulturowych). -
nie
regulują organizacyjne dokumenty.
• Spółka akcyjna – organizacja
emitująca
własne papiery
wartościowe (akcje), sprzedająca je
osobom fizycznym lub prawnym (np.
innym przedsiębiorstwom) i
wypłacająca im z tego tytułu roczne
dywidendy z zysku
. Nabywcy akcji
(akcjonariusze) są właścicielami
akcji, ale nie są właścicielami
składników majątkowych organizacji.
• Holding – organizacja (najczęściej
spółka akcyjna)
skupiająca
kontrolne pakiety akcji innych
spółek
(przedsiębiorstw) i mająca z
tego tytułu znaczny – choć pośredni –
wpływ na zarządzanie nimi.
Często
pełni też funkcję zarządu
powierniczego nad ulokowanym w
niej kapitałem przedsiębiorstw,
których jest udziałowcem.
• Koncern – duża organizacja
gospodarcza, grupująca pod
wspólnym centralnym zarządem
kilka, a często nawet kilkaset różnych
przedsiębiorstw zbliżonych swoim
profilem produkcji lub w jakiś sposób
uzupełniających się. Z reguły posiada
strukturę dywizjonalną.
• Konglomerat – koncern, który
grupuje przedsiębiorstwa o
najróżniejszym profilu produkcji bez
żadnej trwałej zasady ich doboru
(liczy się tylko rentowność
zainwestowanego kapitału).
Struktury tej organizacji maję
również charakter dywizjonalny.
• Konsorcjum – czysto kapitałowe
powiązania między bankami lub
innymi organizacjami dysponującymi
kapitałem, zawierane w celu
wspólnego inwestowania w jakieś
przedsięwzięcia rokujące nadzieje na
zyski.
• Przedsiębiorstwo komunalne –
przedsiębiorstwo będące społeczną
własnością samorządu lokalnego.
Najczęściej są to przedsiębiorstwa
użyteczności publicznej, a nie typowe
podmioty rynkowe. Działają na rzecz
potrzeb lokalnej społeczności i
zarządzane są w jej imieniu pod
nadzorem lokalnej administracji.
• Przedsiębiorstwo państwowe
–
przedsiębiorstwo należące prawnie
do Skarbu Państwa.
• Spółdzielnia – organizacja powstała z
wkładów
rzeczowych lub kapitałowych
wnoszonych przez udziałowców,
funkcjonująca na ich rzecz i ryzyko, a
często przez nich prowadzona. W
spółdzielni obowiązuje
równoprawność
członków, co wyraża się m.in. w tym, że
każdy z nich dysponuje tylko
jednym
głosem
przy podejmowaniu uchwał przez
walne zgromadzenie
członków spółdzielni.
Inne, niż w przypadku spółki akcyjnej, są
też reguły podziału zysku w spółdzielni.
• Spółka cywilna (osobowa) –
organizacja będąca własnością kilku lub
większej liczby osób fizycznych
(wspólników), które zainwestowały
kapitał (udziały) w jej utworzenie. Za
zobowiązania wobec osób trzecich
odpowiadają one całym swoim
majątkiem. Spółka taka działa w imieniu,
na rzecz i na ryzyko wspólników, którzy
dzielą się zyskiem proporcjonalnie do
zaangażowanych wkładów.
•
Spółka joint venture – nowa
samodzielna organizacja utworzona
wspólnie przez dwa lub
większą
liczbę
przedsiębiorstw.
• One same
nie wchodzą
w jej skład,
są jej
współwłaścicielami
– i z tego
tytułu pobierają dywidendy i
wpływają na zarządzanie nią.
• Spółka z ograniczoną
odpowiedzialnością – jest to forma
spółki prawa handlowego
, w której
wspólnicy odpowiadają za zobowiązania
organizacji tylko do wysokości
zainwestowanego kapitału, a nie
odpowiadają swoim majątkiem
osobistym.
Ekonomiczne właściwości
przedsiębiorstwa
Cechy
Przedsiębiorstwo
Funkcja
produkcja
Cel
korzyści z produkcji
Środki osiągania
celu
Czynniki produkcji
Sposoby
pozyskiwania
środków
Dochody z ziemi, kapitału i
przedsiębiorczości, środki fin.
Ekonomiczny aspekt
funkcjonowania
Dokonywanie wyborów
produkcyjnych w celu
maksymalizacji korzyści
Podstawa
właściwości
wyborów
Każdy wybór przynoszący
korzyści wymaga poniesienia
nakładów i rezygnacji z innych
nakładów
O sukcesie firmy decydują:
• potencjał wytwórczy+ aktua. poziom tech.
• dostęp do kapitału.
• elastyczność,
• innowacyjność organizacji,
• skuteczne zarządzanie informacją,
• CRM
• kompetentna kadra…..
Jednak najważniejsza jest
decyzja!!!
Do procesu produkcji
niezbędne są czynniki
produkcji
kapita
ł
K
praca
L
ziemia
A
Produkcja
dane maszyny
W danej firmie produkcja jest zawsze
dokonywana na konkretnych maszynach
są one częścią
składową posiadanego
kapitału
Maszyny są nośnikiem określonej
technologii
jest ona zapisana w tzw.
technicznych normach
produkcji
techniczne normy
produkcji
Techniczne normy produkcji
wyznaczają maksymalną zdolność
przerobową maszyn
Rzeczywista produkcja
nigdy nie będzie większa od tej,
wyznaczonej przez normy techniczne
Q
Technologia decyduje o tym,
ile z danego zasobu czynników
produkcji wytworzy się dóbr
Matematycznie zależność tę
pokazuje funkcja produkcji
Q = f (K, L,A)
Technologia decyduje o tym, ile
z danego zasobu czynników
produkcji wytworzy się dóbr
praca
ziemia
Są one częścią
składową posiadanego
kapitału
Matematycznie zależność
tą pokazuje funkcja produkcji
Q = f (
A,
L,
K,)
Funkcja produkcji posłuży do
przedstawienia
podstawowych właściwości procesu
produkcji
zaprezentowania praw
zaprezentowania praw
grawitacji ekonomii
grawitacji ekonomii
Technologia decyduje o tym, ile
z danego zasobu czynników
produkcji wytworzy się dóbr
praca
ziemia
Są one częścią
składową posiadanego
kapitału
Matematycznie zależność
tą pokazuje funkcja produkcji
Q = f (K, L, A)
Poczynimy tu uzasadnione
uproszczenie
Jeśli firma na odcinku surowcowym
przestrzega zasad racjonalnego
gospodarowania, to surowce w procesie
produkcji mają charakter bierny,
tzn. ani nie przeszkadzają, ani nie
ułatwiają
procesu produkcji
przy tym założeniu funkcja produkcji
przyjmuje postać
Q = f (K, L)
Omówić charakter otoczenia
organizacji i określić trzy rodzaje
otoczenia
interesujące większość organizacji.
Opisać zewnętrzne otoczenie
organizacji, wskazać składowe
otoczenia
ogólnego i celowego oraz omówić
ich wpływ na organizację.
Wskazać składowe otoczenia
wewnętrznego i omówić ich
wpływ na organizację.
Wskazać i opisać, w jaki sposób
otoczenie wpływa na organizacje i jak
organizacje reagują na swoje
otoczenie.
Omówić podstawowe modele
skuteczności organizacji i opisać, jak
można je wykorzystać łącznie.
otoczenie dla organizacji
analogię z pływakiem
Musi ocenić szybkość prądu,
przeszkody,
odległość.
Jeśli oceni te elementy właściwie,
dotrze do
• Organizacja musi rozumieć
podstawowe elementy swego
otoczenia, by mogła wśród nich
prawidłowo manewrować.
• Organizacje mają otoczenie
zarówno zewnętrzne, jak i
wewnętrzne.
• Otoczenie zewnętrzne składa się z
dwóch warstw:
jednej nazywanej otoczeniem
ogólnym
drugiej zwanej otoczeniem celowym.
• Def. Otoczenie zewnętrzne to
wszystko to, co z zewnątrz
organizacji może na nią wpływać.
• Oczywiście,
granica dzieląca
organizację od jej otoczenia
zewnętrznego nie zawsze jest jasna i
wyraźnie określona.
• W pewnym sensie np.
akcjonariusze
są częścią
organizacji, ale w innym sensie są
raczej elementem jej otoczenia.
• Def. Otoczenie wewnętrzne
organizacji składa się z warunków
i sił wewnątrz organizacji
.
• Jego główne składowe obejmują
zarząd, pracowników i kulturę
organizacji.
• Oczywiście, nie wszystkie aspekty
otoczenia mają takie samo znaczenie
dla wszystkich organizacji.
• Mała firma,
• Prywatny uniwersytet z wielkim
majątkiem (np. Harvard) może się
mniej przejmować!
• uniwersytet stanowy (np.
Uniwersytet Oregonu), uzależniony
od dotacji z wpływów podatkowych.
• Mimo to jednak organizacje muszą w
pełni zrozumieć, jakie
siły otoczenia
mają
dla nich znaczenie i jak może
wzrosnąć znaczenie innych sił.
• Otoczenie zewnętrzne o.
• składa się z dwóch warstw.
Otoczenie ogólne
organizacji
obejmuje niezbyt wyraźnie określone
wymiary i siły, wśród których działa
organizacja i które mogą wywierać
wpływ na jej działania.
• Elementy te nie muszą być związane z
innymi konkretnymi organizacjami.
Ogólne otoczenie
o. ma wymiar:
• ekonomiczny,
• techniczny,
• socjokulturowy,
• prawno-polityczny,
• międzynarodowy.
•
Otoczenie celowe
składa się z
konkretnych organizacji lub grup,
które mogą wpływać na organizację.
Otoczenie celowe
może obejmować:
• konkurentów,
• klientów,
• dostawców,
• związki zawodowe,
• właścicieli,
• sojuszników strategicznych.
• Otoczenie ogólne
• Każdy wymiar
ogólnego otoczenia
zawiera warunki i wydarzenia, które
mogą na wiele ważnych sposobów
oddziaływać na organizację.
• Wymiar ekonomiczny. to ogólna
kondycja systemu gospodarczego, w
którym działa organizacja.
• Do szczególnie
ważnych czynników
ekonomicznych należą:
•
inflacja,
• stopy procentowe,
• bezrobocie
• popyt
.
• kategorie ekonomiczne-
szerzej
1) Produkcja
cykliczne zmiany występują w działach
przemysłu wytwarzających czynniki
produkcyjne oraz dobra konsumpcyjne
2) Zatrudnienie i bezrobocie
zmiany zatrudnienia są większe w
działach przemysłu wytwarzających
czynniki produkcyjne i znacznie słabsze
w działach produkujących dobra
konsumpcyjne
3) Kapitał
zmniejszone wykorzystanie aparatu
wytwórczego, czyli kapitału.
4) Ceny
W okresie ożywienia rośnie poziom
cen
5) Place
płace nominalne rosną w czasie
ożywienia i obniżają się w czasie
depresji.
6) Zyski i dochody z pracy
na początku ożywienia bardziej
rosną zyski, a dopiero potem
dochody z pracy.
7) Konsumpcja
Jeśli gospodarka wychodzi z
kryzysu, to rośnie produkcja,
zatrudnienie, dochody z pracy i
zyski, co powoduje wzrost
popytu konsumpcyjnego.
8) Stopa procentowa
9) Kursy papierów wartościowych
zarówno akcje, jak i obligacje
mają najniższy kurs w czasie
trwania kryzysu.
Na jakie pytania chciałby znać
odpo.?
Ustalenia:
cen,
ilości produkcji,
wysokości sprzedaży,
rentowności inwestycji,
kosztów,
popyt,
opłacalności podejmowanych
przedsięwzięć
• Przy wysokich stopach procentowych
konsumenci są mniej skłonni
pożyczać pieniądze,
• firma też musi więcej zapłacić za
zaciągnięty kredyt.
• Przy wysokim bezrobociu firma może
sobie pozwolić na bardzo selektywną
politykę naboru kadr,
• ale jednocześnie spadają wtedy
zakupy klientów.
• Wymiar ekonomiczny
Ogólna kondycja systemu
gospodarczego, w której działa
organizacja
• Pojęcie koniunktura gospodarcza
ma wiele znaczeń. Najczęściej rozumie
się
pod nim splot warunków i czynników
wywierających znaczny wpływ na
sytuację gospodarczą kraju, regionu
czy świata.
• jest synonimem stanu gospodarki:
dobra — zła koniunktura.
• Dobra koniunktura
oznacza rozwój
gospodarczy, zmiany strukturalne i
równowagę ekonomiczną,
• Zła koniunktura
- na odwrót -
zachwianą równowagę ogólną, spadek
(lub zastój) produkcji, wymiany
towarowej, cen, dochodu
narodowego.
Spadek koniunktury
w gospodarce
rynkowej powoduje, że:
• przedsiębiorcy obawiają się bankructw,
pracownicy najemni lękają się o swoje
posady,
• ludzie oszczędzający w bankach liczą
się z możliwością spadku stopy
procentowej,
• ekipa rządowa z niepokojem oczekuje
wyników najbliższych wyborów
parlamentarnych.
Podstawowym zagrożeniem
w
gospodarce rynkowej jest
niedostateczny
popyt.
• Jego wzrost nazywany jest poprawą
koniunktury,
• natomiast spadek
popytu — pogorszeniem koniunktury.
• CYKL KONIUNKTURALNY
przejawia się okresowymi i w
miarę regularnymi wahaniami
produkcji i zatrudnienia
czynników wytwórczych.
Przebieg cyklu
koniunkturalnego
• DEPRESJA jest to ta część cyklu
koniunkturalnego, w której
gospodarka osiąga najniższe
poziomy produkcji.
• Po przejściu przez dno cyklu w
gospodarce zaczyna się faza
ożywienia gospodarczego.
• OŻYWIENIE
jest to faza cyklu
koniunkturalnego, w czasie
której wielkość produkcji rośnie.
• BOOM
jest to ta część cyklu
koniunkturalnego, w której
gospodarka osiąga najwyższy
poziom produkcji.
• RECESJA
jest to faza cyklu
koniunkturalnego, w czasie
której wielkość produkcji spada.
• TREND
pokazuje ścieżkę wzrostu
gospodarki i jest on stale
rosnący, gdyż zwiększa się
potencjał produkcyjny
gospodarki.
• Trendy
(tendencje długookresowe),
czyli stałe (zwyżkowe, zniżkowe lub
na niezmienionym poziomie) ruchy
czynników osobowych i rzeczowych
w jakiejś dziedzinie działalności
gospodarczej.
• Wymiar techniczny. Wymiar
techniczny ogólnego otoczenia odnosi
się do tych dostępnych metod, które
pozwalają
przekształcać zasoby w
produkty
lub usługi.
• Mimo że technikę stosuje się w
ramach organizacji, formy i
dostępność tej techniki
pochodzą z
otoczenia ogólnego.
• Wymiar socjokulturowy.
ogólnego otoczenia obejmuje:
• obyczaje,
• nawyki,
• wartości
• demograficzne cechy społeczeństwa,
w którym funkcjonuje organizacja.
• Znaczenie procesów
socjokulturowych wynika z tego, iż
określają one,
jakie produkty,
usługi i normy postępowania
społeczeństwo to będzie sobie
najbardziej
ceniło
• Czynniki socjokulturowe wpływają na
sposób odbierania przez robotników w
społeczeństwie
swojej pracy i
organizacji.
• Właściwe normy postępowania
wykazują zmienność w zależności od
kultury
• W Stanach Zjednoczonych
przyjmowanie łapówek i udzielanie w
zamian korzyści politycznych uważane
jest za
postępowanie nieetyczne.
• W innych krajach jednak wypłaty na
rzecz miejscowych polityków mogą
być uważane za naturalną reakcję np.
na korzystne potraktowanie wniosku
• Kształt rynku, etyka wpływów
politycznych i postawy siły roboczej
są to tylko niektóre z wielu
sposobów, w jaki kultura może
oddziaływać na organizację.
sytuacja Forda a czynniki socjokulturowe
• Wymiar prawno-polityczny.
Wymiar prawno-polityczny ogólnego
otoczenia odnosi się do państwowej
regulacji działalności gospodarczej i
stosunków
pomiędzy gospodarką i
państwem.
• Jego znaczenie wynika z trzech
podstawowych przyczyn.
• Po pierwsze, system prawny
częściowo określa to, co organizacja
może i czego nie może.
• Po drugie, nastroje w kręgach
rządowych przychylne lub
nieprzychylne działalności
gospodarczej również wpływają na tę
działalność.
• Wreszcie — pewne
ramy
planowania
wytycza również
stabilność polityczna.
• Żadna firma nie zechce budować
fabryki w innym kraju, dopóki
stosunki handlowe z tym krajem nie
będą względnie
dobrze określone i
stabilne.
• Wymiar międzynarodowy. Inną
jeszcze składową ogólnego otoczenia
dla wielu organizacji jest wymiar
międzynarodowy.
• Jest to zakres, w jakim znajdują się
one pod wpływem działalności
gospodarczej w innych krajach lub
uczestniczą w tej działalności.
Wymiar międzynarodowy
• nie mających za cel
zysku.
• Korpus Pokoju
wysyła swych
przedstawicieli do krajów słabo
rozwiniętych.
• Osiągnięcia medycyny;
• wymiana kulturalna wszelkiego typu.
• Otoczenie celowe