PEDAGOGIKA

PEDAGOGIKA

PEDAGOGIKA

PEDAGOGIKA

Pochodzi z języka greckiego:

Pochodzi z języka greckiego:

paidagogos

paidagogos

–

–

pais (chłopiec),

pais (chłopiec),

ago

ago

(

(

prowadzę)

prowadzę)

prowadzący chłopca.

prowadzący chłopca.

paidagogos

paidagogos

O

O

znacza niewolnika w starożytnej Grecji,

znacza niewolnika w starożytnej Grecji,

którego zadaniem było odprowadzanie

którego zadaniem było odprowadzanie

chłopców – synów wolnych obywateli, do

chłopców – synów wolnych obywateli, do

miejsca ćwiczeń fizycznych, zwanego

miejsca ćwiczeń fizycznych, zwanego

palestrą.

palestrą.

Pod opieką paidagogosów chłopcy

Pod opieką paidagogosów chłopcy

przygotowywali się do

przygotowywali się do

ćwiczeń i zawodów fizycznych.

ćwiczeń i zawodów fizycznych.

Zatem wychowanie fizyczne

Zatem wychowanie fizyczne

dało

dało

początek opiece pedagogicznej i

początek opiece pedagogicznej i

wychowaniu.

wychowaniu.

Z upływem czasu

Z upływem czasu

,

,

znaczenie i

znaczenie i

zadania

zadania

paidagogosa

paidagogosa

poszerzały się.

poszerzały się.

Zaczął on również uczyć

Zaczął on również uczyć

wychowanka, jak ma się

wychowanka, jak ma się

odpowiednio zachowywać,

odpowiednio zachowywać,

pracował nad rozwojem jego

pracował nad rozwojem jego

osobowości i moralności.

osobowości i moralności.

Paidagogos

Paidagogos

z opiekuna na boisku

z opiekuna na boisku

przekształcił się w wychowawcę

przekształcił się w wychowawcę

(wychowywanie- prowadzenie

(wychowywanie- prowadzenie

duchowo-moralne).

duchowo-moralne).

Zespół czynności wokół wychowanka,

Zespół czynności wokół wychowanka,

zabiegi wychowawcze, techniki,

zabiegi wychowawcze, techniki,

rzemiosło wychowawcze zaczęto

rzemiosło wychowawcze zaczęto

nazywać

nazywać paidagogija.

paidagogija.

Obok terminu

Obok terminu pedagogika

pedagogika

spotykamy często również termi

spotykamy często również termi

n

n

pedagogia.

pedagogia.

Pochodzący od

Pochodzący od paidagogija,

paidagogija,

co oznacza samo dzieło wychowania,

co oznacza samo dzieło wychowania,

czyli zespół czynności i umiejętności

czyli zespół czynności i umiejętności

wychowawczych.

wychowawczych.

Może więc być:

albo twórczym oddziaływaniem na dzieci

albo twórczym oddziaływaniem na dzieci

i młodzież, płynącym z talentu

i młodzież, płynącym z talentu

wychowawcy- wówczas graniczy ze

wychowawcy- wówczas graniczy ze

sztuką, a nawet staje się „sztuką sztuk”,

sztuką, a nawet staje się „sztuką sztuk”,

albo rzemieślniczym naśladowaniem

albo rzemieślniczym naśladowaniem

wzorców postępowania wychowawczego

wzorców postępowania wychowawczego

i wówczas staje się techniką

i wówczas staje się techniką

pedagogiczną , która można przekazać

pedagogiczną , która można przekazać

innym w kształceniu kandydatów na

innym w kształceniu kandydatów na

wychowawców.

wychowawców.

W starożytnej Grecji spotykamy

jeszcze jedną nazwę, używaną

zwłaszcza w późniejszym
okresie hellenistycznym,

wprowadzoną przez sofistów-

paideia.

Paideia

oznacza wyższe formy działalności

oznacza wyższe formy działalności

wychowawczej. Treścią ich było

wychowawczej. Treścią ich było

kształcenie osobowości na dobrach

kształcenie osobowości na dobrach

kultury. Słowo to oznaczało również

kultury. Słowo to oznaczało również

odpowiednią działalność wychowawczą.

odpowiednią działalność wychowawczą.

Paideia

Paideia

w stosunku do poprzednich

w stosunku do poprzednich

terminów miała szerszy zasięg , gdyż w

terminów miała szerszy zasięg , gdyż w

jednym słowie łączono zarówno

jednym słowie łączono zarówno

działalność wychowawczą, jak i

działalność wychowawczą, jak i

refleksję nad nią.

refleksję nad nią.

Fonetycznym skrótem nazwy

Fonetycznym skrótem nazwy

paideia

paideia

jest wyraz

jest wyraz pedia

pedia

, który

, który

służy określeniu m.in.

służy określeniu m.in.

odrębnych dziedzin pedagogiki

odrębnych dziedzin pedagogiki

praktycznej, np.:

praktycznej, np.:

(

(logopedia, bibliopedia

logopedia, bibliopedia

).

).

Z kulturą grecką związany

Z kulturą grecką związany

jest również termin

jest również termin

pedagog

pedagog

niewolnik, który oznaczał

niewolnik, który oznaczał

wychowawcę praktyka.

wychowawcę praktyka.

Do dzisiaj za oczywiste uważa się

Do dzisiaj za oczywiste uważa się

połączenie nauczania z

połączenie nauczania z

kształceniem moralnym. Jest to

kształceniem moralnym. Jest to

spuścizna wieków średnich, szkoły

spuścizna wieków średnich, szkoły

klasztornej, gdzie ta sama osoba

klasztornej, gdzie ta sama osoba

pełniła rolę nauczyciela i ojca

pełniła rolę nauczyciela i ojca

duchowego.

duchowego.

W czasach antycznych nauczycielowi

W czasach antycznych nauczycielowi

powierzano jedynie ograniczony wycinek

powierzano jedynie ograniczony wycinek

nauczania. Nauczyciel wzbogacał umysł

nauczania. Nauczyciel wzbogacał umysł

dziecka technicznie, ale nie on

dziecka technicznie, ale nie on

wychowywał.

wychowywał.

Pedagog

Pedagog

natomiast mimo , iż był

natomiast mimo , iż był

niewolnikiem, kształtował moralnie

niewolnikiem, kształtował moralnie

duszę, charakter i styl życia wychowanka.

duszę, charakter i styl życia wychowanka.

Wpływ jego

Wpływ jego

był niepomiernie większy niż

był niepomiernie większy niż

czysto techniczne lekcje nauczyciela.

czysto techniczne lekcje nauczyciela.

Współczesna szkoła, nauczanie i

Współczesna szkoła, nauczanie i

właściwe sposoby przekazywania

właściwe sposoby przekazywania

wiedzy zdominowały naszą

wiedzy zdominowały naszą

rzeczywistość pedagogiczną.

rzeczywistość pedagogiczną.

W przeszłości jednak wychowanie

W przeszłości jednak wychowanie

miało znacznie większe znaczenie

miało znacznie większe znaczenie

niż nauczanie.

niż nauczanie.

W czasach nowożytnych

W czasach nowożytnych

nazwa

nazwa

pedagog

pedagog

odnosiła się :

odnosiła się :

do twórców znaczących systemów

do twórców znaczących systemów

pedagogicznych (Pestalozzi, Montessori),

pedagogicznych (Pestalozzi, Montessori),

do wielkich wychowawców narodu –

do wielkich wychowawców narodu –

polityków, pisarzy (Napoleon, Mickiewicz,

polityków, pisarzy (Napoleon, Mickiewicz,

św.Jan Bosko),

św.Jan Bosko),

lub była nazwą honorową 

lub była nazwą honorową 

Po drugiej wojnie światowej

Po drugiej wojnie światowej pedagog,

pedagog,

to

to

każdy praktyk nauczyciel, co ma

każdy praktyk nauczyciel, co ma

podkreślić, że każdy nauczyciel to

podkreślić, że każdy nauczyciel to

pedagog.

pedagog.

POCZĄTKI PEDAGOGIKI

NAUKOWEJ I EMPIRYCZNEJ

Pedagogika

Pedagogika

nie miała początkowo

nie miała początkowo

charakteru nauki.

charakteru nauki.

 

 

W XIX wieku , który był wiekiem

W XIX wieku , który był wiekiem

wielkiego postępu i rozwoju rozmaitych

wielkiego postępu i rozwoju rozmaitych

dyscyplin i działów wiedzy zaznaczyła

dyscyplin i działów wiedzy zaznaczyła

się tendencja do ich „unaukawiania”.

się tendencja do ich „unaukawiania”.

Ośrodkami postępu w zakresie

Ośrodkami postępu w zakresie

poznawania różnych dyscyplin były

poznawania różnych dyscyplin były

uniwersytety i instytuty naukowe.

uniwersytety i instytuty naukowe.

Początek XIX wieku uznawany jest przez

Początek XIX wieku uznawany jest przez

historyków pedagogiki za moment rozwoju

historyków pedagogiki za moment rozwoju

naukowego

naukowego pedagogiki

pedagogiki

Zasłużonym dla rozwoju tej dziedziny był

Zasłużonym dla rozwoju tej dziedziny był Fryderyk

Fryderyk

Herbart

Herbart

, który po objęciu katedry filozofii w Królewcu w

, który po objęciu katedry filozofii w Królewcu w

1809 roku doprowadził do oddzielenia pedagogiki od

1809 roku doprowadził do oddzielenia pedagogiki od

filozofii. Prowadził on seminaria z pedagogiki. Opracował

filozofii. Prowadził on seminaria z pedagogiki. Opracował

system pedagogiczny oparty na etyce i psychologii. Uznał

system pedagogiczny oparty na etyce i psychologii. Uznał

on, iż głównym celem wychowania jest kształtowanie

on, iż głównym celem wychowania jest kształtowanie

charakteru moralnego, a główne środki do jego

charakteru moralnego, a główne środki do jego

osiągnięcia

osiągnięcia

to wyrobienie karności i nauczanie

to wyrobienie karności i nauczanie

wychowujące. Herbart wywarł szczególny wpływ na rozwój

wychowujące. Herbart wywarł szczególny wpływ na rozwój

dydaktyki.

dydaktyki.

 

 

W pierwszej połowie

W pierwszej połowie

XIX wieku

XIX wieku

polską myśl pedagogiczną

polską myśl pedagogiczną

reprezentuje rozprawa napisana

reprezentuje rozprawa napisana

przez

przez

Józefa Hoene-Wrońskiego

Józefa Hoene-Wrońskiego

pt

pt

.

.

„ Filozofia pedagogiki”, w której

„ Filozofia pedagogiki”, w której

autor za główny cel wychowania

autor za główny cel wychowania

przyjmuje „ stworzenie się własne

przyjmuje „ stworzenie się własne

człowieka”.

człowieka”.

W tym samym czasie działa także

W tym samym czasie działa także

zasługujący na uwagę

zasługujący na uwagę

Bronisław Trentowski

Bronisław Trentowski

, który w słynnym

, który w słynnym

„ Chowanna” określa pedagogikę, jako

„ Chowanna” określa pedagogikę, jako

„ systematyczna umiejętność mającą

„ systematyczna umiejętność mającą

na celu wskazanie człowiekowi

na celu wskazanie człowiekowi

środków i dróg, jak ma nieść własne

środków i dróg, jak ma nieść własne

lub obce dziecię do prawdziwego

lub obce dziecię do prawdziwego

dojrzenia, czyli pełnoletności”.

dojrzenia, czyli pełnoletności”.

W 1846 roku

W 1846 roku Teodor

Teodor

Sierociński

Sierociński

wydał w Warszawie

wydał w Warszawie

pierwszy podręcznik

pierwszy podręcznik

pedagogiki

pedagogiki

pt.: „ Pedagogika, czyli nauka o

pt.: „ Pedagogika, czyli nauka o

wychowaniu”.

wychowaniu”.

Znaczący przełom w uprawianiu

Znaczący przełom w uprawianiu

pedagogiki nastąpił pod wpływem

pedagogiki nastąpił pod wpływem

psychologii eksperymentalnej.

psychologii eksperymentalnej.

W Niemczech, w Lipsku, w 1879 roku

W Niemczech, w Lipsku, w 1879 roku

Wilhelm Wundt

Wilhelm Wundt

stworzył pierwsze

stworzył pierwsze

psychologiczne laboratorium

psychologiczne laboratorium

eksperymentalne.

eksperymentalne.

Prowadzone tam były pierwsze

Prowadzone tam były pierwsze

empiryczne badania pedagogiczne nad

empiryczne badania pedagogiczne nad

wychowawczym i szkolnym rozwojem

wychowawczym i szkolnym rozwojem

dzieci i młodzieży oraz nad problemami

dzieci i młodzieży oraz nad problemami

dydaktyki i higieny nauczania.

dydaktyki i higieny nauczania.

Tą nową eksperymentalną wiedzę

Tą nową eksperymentalną wiedzę

o dziecku i jego wychowawczym

o dziecku i jego wychowawczym

rozwoju nazwano

rozwoju nazwano „pedologią”.

„pedologią”.

Dziedzina ta rozwija się po dzień

Dziedzina ta rozwija się po dzień

dzisiejszy w bardzo różnych

dzisiejszy w bardzo różnych

płaszczyznach. Korzysta z

płaszczyznach. Korzysta z

osiągnięć szczegółowych nauk o

osiągnięć szczegółowych nauk o

człowieku.

człowieku.

GŁÓWNE PRĄDY I

GŁÓWNE PRĄDY I

KIERUNKI W

KIERUNKI W

PEDAGOGICE

PEDAGOGICE

 

N a t u r a l i z m p e d a g o g

N a t u r a l i z m p e d a g o g

i c z n y:

i c z n y:

Zwany inaczej

Zwany inaczej

pedagogiką funkcjonalną,

pajdocentryzmem,

natywizmem,

lub teorią swobodnego

wychowania.

Był bezpośrednią kontynuacją pedagogiki

Był bezpośrednią kontynuacją pedagogiki

eksperymentalnej

eksperymentalnej

.

.

Odzwierciedla ruch reformatorskich tzw.

Odzwierciedla ruch reformatorskich tzw.

nowego wychowania, który wyrósł z nauk

nowego wychowania, który wyrósł z nauk

biomedycznych i psychologicznych.

biomedycznych i psychologicznych.

W centrum zainteresowania stawiał dziecko

W centrum zainteresowania stawiał dziecko

Utożsamiał procesy wychowania jednostki z

Utożsamiał procesy wychowania jednostki z

tokiem jej naturalnego, spontanicznego

tokiem jej naturalnego, spontanicznego

rozwoju

rozwoju

(d

(d

ziecko z natury jest dobre.

ziecko z natury jest dobre.

Rozwinął się w początkach XX wieku.

Rozwinął się w początkach XX wieku.

Przedstawiciele: m.in.

Przedstawiciele: m.in. J. Dewey, J. Korczak.

J. Dewey, J. Korczak.

S o c j o l o g i z m p e d a g o g

S o c j o l o g i z m p e d a g o g

i c z n y:

i c z n y:

i

i

naczej

naczej

:

:

pedagogika socjologiczna,

pedagogika socjologiczna,

pedagogika społeczna,

pedagogika społeczna,

pedagogika środowisk

pedagogika środowisk

wychowawczych.

wychowawczych.

Głosi, że wychowanie jest faktem społecznym.

Głosi, że wychowanie jest faktem społecznym.

Każde społeczeństwo tworzy sobie własny

Każde społeczeństwo tworzy sobie własny

ideał człowieka i ideał wychowania.

ideał człowieka i ideał wychowania.

Socjologizm traktował zjawiska wychowania

Socjologizm traktował zjawiska wychowania

jako skutek oddziaływań społecznych na

jako skutek oddziaływań społecznych na

jednostki i grupy. Mówił o „urabianiu” osoby

jednostki i grupy. Mówił o „urabianiu” osoby

wychowanka do uczestnictwa w grupie

wychowanka do uczestnictwa w grupie

.

.

Stosował metody socjologii w badaniach

Stosował metody socjologii w badaniach

zjawisk wychowawczych.

zjawisk wychowawczych.

Przedstawiciele:

Przedstawiciele: m.in. H. Radlińska, S.

m.in. H. Radlińska, S.

Karpowicz, F. Znaniecki.

Karpowicz, F. Znaniecki.

P e d a g o g i k a k u l t u r y:

P e d a g o g i k a k u l t u r y:

i

i

naczej

naczej

:

:

personalizm pedagogiczny

personalizm pedagogiczny

pedagogika humanistyczna

pedagogika humanistyczna

Rozwinęła się jako próba nie tylko

Rozwinęła się jako próba nie tylko

pogodzenia , ale i przeciwstawienia się

pogodzenia , ale i przeciwstawienia się

jednostronności psychologizmu i

jednostronności psychologizmu i

naturalizmu i socjologizmu pedagogicznego.

naturalizmu i socjologizmu pedagogicznego.

Według niej proces wychowania określany

Według niej proces wychowania określany

jest jako spotkanie jednostki ludzkiej- osoby-

jest jako spotkanie jednostki ludzkiej- osoby-

z obiektywnymi warunkami, dobrami kultury.

z obiektywnymi warunkami, dobrami kultury.

Człowiek bierze udział w ich tworzeniu, a

Człowiek bierze udział w ich tworzeniu, a

tym samym wzbogaca swe siły duchowe i

tym samym wzbogaca swe siły duchowe i

tworzy nowe wartości.

tworzy nowe wartości.

Przedstawiciele: m.in.

Przedstawiciele: m.in. B. Nawroczyński, B.

B. Nawroczyński, B.

Suchodolski

Suchodolski

Pedagogika marksistowska:

Pedagogika marksistowska:

i

i

naczej

naczej

:

:

pedagogika materialistyczna

pedagogika materialistyczna

Oparta na filozofia marksistowskiej. Człowiek

Oparta na filozofia marksistowskiej. Człowiek

wprawdzie uznany za najwyższą wartość , lecz

wprawdzie uznany za najwyższą wartość , lecz

jego istota i rodzaj są zdeterminowane

jego istota i rodzaj są zdeterminowane

całkowicie przez warunki bytu społecznego i

całkowicie przez warunki bytu społecznego i

prawa rządzące bytem społecznym. Wychowanie

prawa rządzące bytem społecznym. Wychowanie

służy przekształcaniu stosunków społecznych w

służy przekształcaniu stosunków społecznych w

i mię „ sprawiedliwości społecznej”.

i mię „ sprawiedliwości społecznej”.

Pedagogika marksistowska była pedagogiką

Pedagogika marksistowska była pedagogiką

dyrektywną.

dyrektywną.

Przedstawiciele: m.in.

Przedstawiciele: m.in. K. Marks, F. Engels, L.

K. Marks, F. Engels, L.

Tołstoj,S. Sempołowska, H. Muszyński,

Tołstoj,S. Sempołowska, H. Muszyński,

A. Lewin.

A. Lewin.

 

 

Pedagogika chrześcijańska:

Pedagogika chrześcijańska:

i

i

naczej

naczej

:

:

humanizm chrześcijański.

humanizm chrześcijański.

Pedagogika oparta na

Pedagogika oparta na

chrześcijańskich podstawach

chrześcijańskich podstawach

filozoficznych i

filozoficznych i

światopoglądowych oraz na

światopoglądowych oraz na

doktrynie wychowawczej

doktrynie wychowawczej

Kościoła katolickiego.

Kościoła katolickiego.

Zakład pełne rozwijanie osobowości

Zakład pełne rozwijanie osobowości

wychowanka jako człowieka. Aby mógł

wychowanka jako człowieka. Aby mógł

on rozwijać się wszechstronnie pod

on rozwijać się wszechstronnie pod

względem umysłowym, fizycznym i

względem umysłowym, fizycznym i

duchowym, musi przejść przez cztery

duchowym, musi przejść przez cztery

społeczności wychowania: rodzinę,

społeczności wychowania: rodzinę,

państwo, Kościół, szkołę katolicką, które

państwo, Kościół, szkołę katolicką, które

wychowują do pokoju z Bogiem i ludźmi.

wychowują do pokoju z Bogiem i ludźmi.

Przedstawiciele:

Przedstawiciele: św. Jan Bosko, ks. Kard.

św. Jan Bosko, ks. Kard.

S. Wyszyński, K. Wojtyła- Jan Paweł II,

S. Wyszyński, K. Wojtyła- Jan Paweł II,

ks, M.Nowak, S. Kunowski.

ks, M.Nowak, S. Kunowski.

W ostatnim czasie krystalizuje się

W ostatnim czasie krystalizuje się

wyraźnie chrześcijańska pedagogika

wyraźnie chrześcijańska pedagogika

otwarta, która w odróżnieniu od

otwarta, która w odróżnieniu od

statycznej pedagogiki chrześcijańskiej

statycznej pedagogiki chrześcijańskiej

jest bardziej dynamiczna.

jest bardziej dynamiczna.

Opiera się na antropologii filozoficznej i

Opiera się na antropologii filozoficznej i

inspiracji chrześcijańskiej. „Szeroko

inspiracji chrześcijańskiej. „Szeroko

otwiera się na osobę ludzką i wszelkie

otwiera się na osobę ludzką i wszelkie

problemy pedagogiczne”(

problemy pedagogiczne”( M. Nowak,

M. Nowak,

1999 ).

1999 ).

Pedagogika krytyczna

Pedagogika krytyczna

Jest to nurt radykalne krytyki praktyki szkoły

Jest to nurt radykalne krytyki praktyki szkoły

przez niektórych pedagogów łączony z

przez niektórych pedagogów łączony z

konstruktywnym postmodernizmem.

konstruktywnym postmodernizmem.

Był konsekwencją powszechnego

Był konsekwencją powszechnego

niezadowolenia z usług edukacyjnych i szkoły

niezadowolenia z usług edukacyjnych i szkoły

jako instytucji wychowawczej.

jako instytucji wychowawczej.

Pedagodzy krytyczni uważają, że szkoła nie

Pedagodzy krytyczni uważają, że szkoła nie

nadąża za rewolucją naukowo-techniczną, a

nadąża za rewolucją naukowo-techniczną, a

tym samym za potrzebami i wyzwaniami tych

tym samym za potrzebami i wyzwaniami tych

przemian.

przemian.

Przedstawiciele: m.in.

Przedstawiciele: m.in. L. Witkowski, T.

L. Witkowski, T.

Szkudlarek.

Szkudlarek.

 

 

Antypedagogika:

Antypedagogika:

Jest to ruch , który radykalnie przeciwstawia

Jest to ruch , który radykalnie przeciwstawia

się wszelkiej pedagogice wychowania

się wszelkiej pedagogice wychowania

autorytarnego, represyjnego, opartego na

autorytarnego, represyjnego, opartego na

przedmiotowym traktowaniu wychowanka.

przedmiotowym traktowaniu wychowanka.

Wychowanie tradycyjne zdaniem

Wychowanie tradycyjne zdaniem

antypedagogiki, narzuca dziecku gotowy

antypedagogiki, narzuca dziecku gotowy

cudzy system wartości.

cudzy system wartości.

Ważną formułą pedagogiki jest wspierać a

Ważną formułą pedagogiki jest wspierać a

nie wychowywać.

nie wychowywać.

Przedstawiciele: m.in. T

Przedstawiciele: m.in. T.Szkudlarek, B.

.Szkudlarek, B.

Śliwerski.

Śliwerski.

 

 

Alternatywna pedagogika

Alternatywna pedagogika

humanistyczna:

humanistyczna:

Wyrasta z podstaw współczesnej psychologii

humanistycznej.

Oparta na krytycznej myśli filozoficznej końca XX

wieku.

Pedagogika ta z podmiotowości dziecka-

człowieka czyni podstawową i niepowtarzalną

kategorię pedagogiczną.

Odrzuca dualizm: przedmiot i podmiot w

wychowaniu. Każde wychowanie jest „ spotkaniem

podmiotowym”. P

Przedstawiciele: m.in.

L. Witkowski, J. Rutkowiak,

R. Kwaśnica

.

.

 

 

Rekonstrukcjonizm:

Rekonstrukcjonizm:

Zaznaczył się w Ameryce.

Zaznaczył się w Ameryce.

W Polsce nie ma zbyt wielu

W Polsce nie ma zbyt wielu

przedstawicieli. Głosi m.in., że

przedstawicieli. Głosi m.in., że

zmiana społeczna jest

zmiana społeczna jest

nieunikniona. Powinna to być

nieunikniona. Powinna to być

jednak zmiana ukierunkowana.

jednak zmiana ukierunkowana.

Przyszłość zapowiada jakąś formę

Przyszłość zapowiada jakąś formę

kolektywizmu,

kolektywizmu,

a alternatywami są tu albo porządek

a alternatywami są tu albo porządek

autorytarny, albo kolektywizm

autorytarny, albo kolektywizm

demokratyczny. Dlatego nauczyciele

demokratyczny. Dlatego nauczyciele

powinni być architektami nowego

powinni być architektami nowego

porządku społecznego. Muszą mieć

porządku społecznego. Muszą mieć

największą wiedzę, szeroką kulturę

największą wiedzę, szeroką kulturę

pedagogiczną.

pedagogiczną.

Przedstawiciele: m.in.

Przedstawiciele: m.in. Z. Kwieciński,

Z. Kwieciński,

B. Stanley.

B. Stanley.

Postmodernizm:

Postmodernizm:

Nurt kulturowy mający swe odbicie

Nurt kulturowy mający swe odbicie

również w pedagogice.

również w pedagogice.

Zaciera się różnica między kultura

Zaciera się różnica między kultura

popularną, a wysoką kultura,

popularną, a wysoką kultura,

awangardą a kiczem.

awangardą a kiczem.

Także w pedagogice istnieje zgoda

Także w pedagogice istnieje zgoda

na różnorodność, niejednoznaczność,

na różnorodność, niejednoznaczność,

odrzucenie wszelkich wzorców,

odrzucenie wszelkich wzorców,

autorytetów, fundamentalnych idei.

autorytetów, fundamentalnych idei.

Według postmodernizmu edukacja jest

Według postmodernizmu edukacja jest

nie tyle oświeceniem, narzucaniem

nie tyle oświeceniem, narzucaniem

postaw niewiedzącym przez wiedzących,

postaw niewiedzącym przez wiedzących,

co odgórnym kształtowaniem

co odgórnym kształtowaniem

tożsamości innych.

tożsamości innych.

Postmoderniści głoszą, że pedagogika

Postmoderniści głoszą, że pedagogika

nie może rościć sobie prawa do prawdy i

nie może rościć sobie prawa do prawdy i

szczególnej pewności poznania

szczególnej pewności poznania

naukowego.

naukowego.

Przedstawiciele: m.in.

Przedstawiciele: m.in. T. Szkudlarek.

T. Szkudlarek.

Globalizm:

Globalizm:

Nurt amerykański, wywodzący

Nurt amerykański, wywodzący

się z modernizmu. U jego

się z modernizmu. U jego

podstaw leży przekonanie, że

podstaw leży przekonanie, że

ludzkość żyje współcześnie w

ludzkość żyje współcześnie w

ramach globalnych systemów

ramach globalnych systemów

( ekonomicznego, politycznego,

( ekonomicznego, politycznego,

ekologicznego, technicznego).

ekologicznego, technicznego).

Globalizacji ulega też kultura.

Globalizacji ulega też kultura.

Najważniejszymi płaszczyznami jest

Najważniejszymi płaszczyznami jest

jej rewolucja mikroelektroniczna,

jej rewolucja mikroelektroniczna,

akceptacja języka angielskiego jako

akceptacja języka angielskiego jako

międzynarodowego, upowszechnianie

międzynarodowego, upowszechnianie

osiągnięć naukowych oraz

osiągnięć naukowych oraz

powstawanie światowej kultury

powstawanie światowej kultury

młodzieżowej, masowe

młodzieżowej, masowe

przemieszczanie się ludzi, informacji.

przemieszczanie się ludzi, informacji.

Głównym celem edukacyjnym jest

Głównym celem edukacyjnym jest

wyposażenie młodzieży w

wyposażenie młodzieży w

globalną świadomość, że łączą ją:

globalną świadomość, że łączą ją:

wspólny status biologiczny,

wspólny status biologiczny,

historia, potrzeby psychologiczne,

historia, potrzeby psychologiczne,

problemy egzystencjalne, a siebie

problemy egzystencjalne, a siebie

samego należy postrzegać jako

samego należy postrzegać jako

część ekosystemu ziemskiego.

część ekosystemu ziemskiego.

Cywilizacja jest globalnym bankiem kultury, z

Cywilizacja jest globalnym bankiem kultury, z

którego można czerpać kapitał.

którego można czerpać kapitał.

Młodzież powinna mieć również świadomość

Młodzież powinna mieć również świadomość

tego, że między człowiekiem a cywilizacją

tego, że między człowiekiem a cywilizacją

wykształciła się „ luka ludzka”- przepaść. Łączy

wykształciła się „ luka ludzka”- przepaść. Łączy

się to z takimi niebezpieczeństwami jak: głód,

się to z takimi niebezpieczeństwami jak: głód,

wojny, przeludnienie, brak tolerancji).Dlatego

wojny, przeludnienie, brak tolerancji).Dlatego

tak istotne jest nauczanie uczenia się

tak istotne jest nauczanie uczenia się

innowacyjnego ( antycypacyjnego). Może ono w

innowacyjnego ( antycypacyjnego). Może ono w

przyszłości przyczynić się do przezwyciężenia

przyszłości przyczynić się do przezwyciężenia

tych problemów w „zwarciu luki ludzkiej”.

tych problemów w „zwarciu luki ludzkiej”.

 

 

Odmianą globalizmu jest

Odmianą globalizmu jest

europocentryzm.

europocentryzm.

Niektórzy jednak postrzegają w tym

Niektórzy jednak postrzegają w tym

nurcie ogromne zagrożenia,

nurcie ogromne zagrożenia,

nazywane: mcdonaldyzacją, los-

nazywane: mcdonaldyzacją, los-

angelizacją, amerykanizacją świata.

angelizacją, amerykanizacją świata.

Przedstawiciele: m.in

Przedstawiciele: m.in. L. Anderson,

. L. Anderson,

I. Wojnar.

I. Wojnar.

WŁAŚCIWOŚCI

WŁAŚCIWOŚCI

PEDAGOGIKI:

PEDAGOGIKI:

Złożoność-

Złożoność-

wiedza naukowa jaka pedagogika

wiedza naukowa jaka pedagogika

operuje jest sumą rożnych

operuje jest sumą rożnych

poziomów refleksji. Złożony jest

poziomów refleksji. Złożony jest

także przedmiot jej badań,

także przedmiot jej badań,

Wieloaspektowość-

Wieloaspektowość-

uniwersalność,szczegółowość,

uniwersalność,szczegółowość,

podmiotowość, przedmiotowość,

podmiotowość, przedmiotowość,

transcendencja.

transcendencja.

WŁAŚCIWOŚCI

WŁAŚCIWOŚCI

PEDAGOGIKI:

PEDAGOGIKI:

Dynamiczność

Dynamiczność

-wszystkie wartość, cele

-wszystkie wartość, cele

działań wychowawczych zmieniają się ,

działań wychowawczych zmieniają się ,

cała rzeczywistość pedagogiczna,

cała rzeczywistość pedagogiczna,

zależna od wielu czynników, szybko

zależna od wielu czynników, szybko

zmienia się, zatem szybko również

zmienia się, zatem szybko również

zmieniać się musi pedagogika

zmieniać się musi pedagogika

Otwartość:

Otwartość:

trzy poprzednie cechy

trzy poprzednie cechy

sprawiają, że pedagogika otwiera się

sprawiają, że pedagogika otwiera się

bardziej na „osobę ludzką”, jak i na

bardziej na „osobę ludzką”, jak i na

całą rzeczywistość.

całą rzeczywistość.

NIEJEDNORODNOŚĆ NAUKOWA

NIEJEDNORODNOŚĆ NAUKOWA

PEDAGOGIKI

PEDAGOGIKI

Pedagogika

Pedagogika

jest zarówno nauką

jest zarówno nauką

teoretyczną, jak i praktyczną,

teoretyczną, jak i praktyczną,

humanistyczną i przyrodnicza, filozoficzną

humanistyczną i przyrodnicza, filozoficzną

i społeczną, jest zarazem nauką i sztuką.

i społeczną, jest zarazem nauką i sztuką.

Z faktu tego wynika trudność w

Z faktu tego wynika trudność w

zdefiniowaniu pedagogiki.

zdefiniowaniu pedagogiki.

Można uznać ją za:

Można uznać ją za:

zbiór dyscyplin i wychowaniu

zbiór dyscyplin i wychowaniu

stosowan

stosowan

ą

ą

filozofi

filozofi

ę

ę

wychowawcz

wychowawcz

ą

ą

teori

teori

ę

ę

wychowania-urabiania

wychowania-urabiania

Według W. Okonia

Według W. Okonia

 

 

Pedagogika

Pedagogika

jest nauką o wychowaniu,

jest nauką o wychowaniu,

której przedmiotem jest działalność

której przedmiotem jest działalność

wychowawcza mająca na celu wyposażenia

wychowawcza mająca na celu wyposażenia

całego społeczeństwa – a przede wszystkim

całego społeczeństwa – a przede wszystkim

młodego pokolenia – w wiedzę, sprawności

młodego pokolenia – w wiedzę, sprawności

ogólne i zawodowe, zainteresowania,

ogólne i zawodowe, zainteresowania,

systemy wartości, postawy i przekonania

systemy wartości, postawy i przekonania

oraz przysposobienie do oddziaływania na

oraz przysposobienie do oddziaływania na

własny rozwój.

własny rozwój.

 

 

inaczej

Pedagogika

Pedagogika

jest nauką o wychowaniu,

jest nauką o wychowaniu,

kształceniu i samokształceniu

kształceniu i samokształceniu

człowieka w ciągu całego życi

człowieka w ciągu całego życi

a

a

l

l

ub

ub

Pedagogika

Pedagogika

jest nauką, której

jest nauką, której

przedmiotem – podmiotem jest

przedmiotem – podmiotem jest

człowiek i działalność wychowawcza

człowiek i działalność wychowawcza

pojmowana jako pedagogie

pojmowana jako pedagogie

wszelkiego rodzaju.

wszelkiego rodzaju.

KLASYFIKACJA SUBDYSCYPLIN

KLASYFIKACJA SUBDYSCYPLIN

PEDAGOGICZNYCH

PEDAGOGICZNYCH

PODSTAWOWE

PODSTAWOWE

p

p

edagogika ogólna

edagogika ogólna

,

,

historia oświaty i wychowania oraz doktryn

historia oświaty i wychowania oraz doktryn

pedagogicznych

pedagogicznych

teoria wychowania

teoria wychowania

( moralno-społecznego, estetycznego,

( moralno-społecznego, estetycznego,

społecznego, patriotycznego,

społecznego, patriotycznego,

religijno-filozoficznego)

religijno-filozoficznego)

dydaktyka ( technologia kształcenia

dydaktyka ( technologia kształcenia

)

)

SZCZEGÓŁOWE

SZCZEGÓŁOWE

(wyznaczone linią rozwoju

(wyznaczone linią rozwoju

człowieka)

człowieka)

pedagogika rodziny

pedagogika rodziny

pedagogika przedszkolna i wczesnoszkolna

pedagogika przedszkolna i wczesnoszkolna

pedagogika szkolna

pedagogika szkolna

pedagogika szkoły wyższej

pedagogika szkoły wyższej

pedagogika dorosłych ( andragogika)

pedagogika dorosłych ( andragogika)

pedagogika specjalna ( rewalidacja,

pedagogika specjalna ( rewalidacja,

resocjalizacja, rehabilitacja)

resocjalizacja, rehabilitacja)

teoria kształcenia równoległego ( edukacja

teoria kształcenia równoległego ( edukacja

równoległa)

równoległa)

teoria kształcenia ustawicznego ( edukacja

teoria kształcenia ustawicznego ( edukacja

permanentna)

permanentna)

pedagogika ludzi starych ( gerontagogika

pedagogika ludzi starych ( gerontagogika

)

)

 

 

 

 

ODPOWIADAJĄCE GŁÓWNYM

ODPOWIADAJĄCE GŁÓWNYM

OBSZAROM

OBSZAROM

DZIAŁALNOŚCI

DZIAŁALNOŚCI

CZŁOWIEKA

CZŁOWIEKA

pedagogika społeczna

pedagogika kultury

pedagogika pracy

pedagogika zdrowia

teoria wychowania technicznego

teoria wychowania obronnego

pedagogika czasu wolnego i

rekreacji

 

 

DYSCYPLINY POMOCNICZE

DYSCYPLINY POMOCNICZE

I Z POGRANICZA

I Z POGRANICZA

pedagogika porównawcza

pedagogika porównawcza

pedeutologia

pedeutologia

polityka oświatowa

polityka oświatowa

polityka oświatowa

polityka oświatowa

ekonomika oświaty

ekonomika oświaty

organizacja oświaty i wychowania

organizacja oświaty i wychowania

filozofia wychowania

filozofia wychowania

psychologia wychowania

psychologia wychowania

socjologia wychowania

socjologia wychowania

biologia wychowania

biologia wychowania

informatyka i cybernetyka

informatyka i cybernetyka

PEDAGOGIKA OGÓLNA

PEDAGOGIKA OGÓLNA

( filozofia wychowania, podstawy pedagogiki)

( filozofia wychowania, podstawy pedagogiki)

Jest filozofią korespondująca z naukami

Jest filozofią korespondująca z naukami

pedagogicznymi jako:

pedagogicznymi jako:

dopełniająca te nauki w sferze:

dopełniająca te nauki w sferze:

poznania przednaukowego

poznania przednaukowego

 

 

poznania tworzącego podstawy tych nauk lub

poznania tworzącego podstawy tych nauk lub

całego systemu wiedzy racjonalnej

całego systemu wiedzy racjonalnej

 

 

poznania nadbudowanego na tych naukach 

poznania nadbudowanego na tych naukach 

metanauka w sferze:

metanauka w sferze:

logiki wiedzy

logiki wiedzy

analizy krytycznej wiedzy lub jej pojęć

analizy krytycznej wiedzy lub jej pojęć

główne elementy poznania

główne elementy poznania

naukowego pedagogiki, to:

naukowego pedagogiki, to:

charakterystyka pedagogiki jako

charakterystyka pedagogiki jako

nauki( jej istota, złożoność, różnorodność,

nauki( jej istota, złożoność, różnorodność,

podmiotowość, relatywność, itd.)

podmiotowość, relatywność, itd.)

usytuowanie jej wśród innych nauk

usytuowanie jej wśród innych nauk

język naukowy pedagogiki

język naukowy pedagogiki

rozwój pedagogiki jako nauki

rozwój pedagogiki jako nauki

analiza teoretycznych zjawisk, prądów,

analiza teoretycznych zjawisk, prądów,

kierunków, nurtów, tekstów

kierunków, nurtów, tekstów

pedagogicznych

pedagogicznych

metodologia badań pedagogicznych

metodologia badań pedagogicznych

W obliczu postępującej dyferencjacji

W obliczu postępującej dyferencjacji

nauk pedagogicznych

nauk pedagogicznych

( zróżnicowania specjalizacyjnego)

( zróżnicowania specjalizacyjnego)

pedagogika ogólna może działać w

pedagogika ogólna może działać w

kierunku integralności wiedzy,

kierunku integralności wiedzy,

interdyscyplinarnego jej

interdyscyplinarnego jej

ujmowania

ujmowania

.

 

DZIĘKUJĘ ZA

DZIĘKUJĘ ZA

UWAGĘ

UWAGĘ

CIAG DALSZY

CIAG DALSZY

NASTĄPI.........

NASTĄPI.........