życia dziecka

Zabawy w pierwszym roku

Wykonały:

Alicja Buszke

Iwona Krasa

Ewa Glik

Ewelina Świerzy

Dominika Kaczmarczyk

Karolina

Toporowska

Zabawa z niemowlakiem to dla dziecka sposób
poznawania świata. Obserwując otoczenie,
dotykając przedmiotów, słuchając, co mówią
dorośli i naśladując ich, niemowlę uczy się
świata. Zabawa to jedno z pierwszych ważnych
doświadczeń dziecka, zajmuje mu większość
czasu w ciągu dnia.

Kontakt z innymi to jedna z najważniejszych funkcji

zabaw dziecięcych. Wprawdzie dziecko potrafi bawić

się samo, ale niemal zawsze woli działanie wspólne.

Bardzo ważne jest, by zabawa była dostosowana do

aktualnego stadium rozwoju dziecka

Formy zabaw :



Zabawy manipulacyjne



Zabawy tematyczne



Zabawy konstrukcyjne



Zabawy i gry dydaktyczne



Zabawy i gry ruchowe



Zabawy umuzykalniające

Zabawy manipulacyjne

Są najprostszą formą zabawy dziecięcej i występują

przede wszystkim w okresie niemowlęcym. Doskonalenie

zachowania ruchowego polega na chwytaniu różnych

przedmiotów i manipulowaniu nimi.

Nawet najprostsza zabawka, jest dla dziecka

intrygującym wstępem do nauki poznawania zmysłem

dotyku, smaku i wzroku.

Zabawy tematyczne

Zabawy tematyczne, czyli naśladowcze,

pojawiają się w toku rozwoju zabaw

manipulacyjnych. Dzieci obcując z rówieśnikami,

bawią się „w kogoś” lub „w coś”. Wykorzystują

do tego swoją wyobraźnię.

Zabawy konstrukcyjne

Nie tylko budowanie

zaliczamy do zabaw

konstrukcyjnych. Są to

również : rysowanie,

pisanie, budowanie z gliny,

wycinanie, układanie puzzli,

robienie łańcuszków,

puszczanie baniek

mydlanych, rzucanie cieni

na ścianę. Największa

fascynacja zabawą pojawia

się wtedy, gdy można

bawić się na zasadzie prób i

błędów

Zabawy i gry dydaktyczne

Tego typu zabawy są

celowo organizowane

przez dorosłych w celu

wpojenia dzieciom

nowych umiejętności i

przekazania wiedzy o

świecie. Dzieci starają

się skoncentrować

uwagę na postawionych

im zadaniach, usiłując

poprawnie rozumować,

dokonując analizy i

syntezy, wyróżniają i

porównują cechy

różnych przedmiotów.

Zabawy i gry ruchowe

Zabawy ruchowe angażując układ przedsionkowy

wspomagają prawidłową integrację zmysłową i

równocześnie usprawniają pracę kory mózgowej,

pozwalają dziecku poza trenowaniem mięśni na

odczuwanie własnego ciała w przestrzeni. Ćwiczą

sprawność i wzmacniają siłę. Zabawy te są naturalną

aktywnością każdego dziecka i zaspokajają potrzebę

ruchu.

Zabawy umuzykalniające

Już w pierwszych

miesiącach życia dziecko

nabiera doświadczeń

związanych z muzyką.

Przysłuchuje się uważnie

różnym odgłosom,

zdarza się, że nie można

odwrócić od nich jego

uwagi. Dziecko wykazuje

gotowość do

przetwarzania

usłyszanych dźwięków

na swój język, wrażenia i

naśladowanie ich.

Przykładowe zabawy podzielone

na miesiące

W pierwszym roku życia dziecka

1 miesiąc

Dziecko w ogóle nie potrzebuje zabawek,

głównym obiektem jego zainteresowań są w

tym czasie rodzice .

2 miesiąc

Maluch czuwa i można z nim nawiązać kontakt.

Uwielbia słuchać melodii z pozytywki. Można z nim

wymieniać uśmiechy. Niemowlę lubi, kiedy robi się

śmieszne miny

3 miesiąc

Maluch uważnie obserwuje wszystko, co robią inne

osoby; śmieje się i grucha na widok mamy lub taty;

bacznie przygląda się dużym, kolorowym kształtom

4 miesiąc

Niemowlę zaczyna odkrywać swoje ciało, i nie tylko.

Ciekawi je wszystko, co widzi. Najchętniej chwyta

kolorowe zabawki wiszące w polu widzenia.

5 miesiąc

Wielką radością może być teraz chwytanie

władnych stóp, a sięgnięcie po zabawkę to już

żaden problem.

6 miesiąc

Dziecko chętnie bada świat, leżąc na brzuszku. Ulubioną

zabawką staje się lusterko .

7 miesiąc

Maluch pełza, gaworzy i z upodobaniem hałasuje

wszystkim, co uda mu się złapać .

8 miesiąc

Maluch ma coraz sprawniejsze palce, chwyta

wszystko co widzi. Z zapałem poznaje różne

kształty i faktury. Próbuje raczkować.

9 miesiąc

Dziecko potrafi już samo usiąść, zaczyna już

samodzielnie wstawać. Chętnie przygląda się

wszystkiemu, co robią domownicy i temu, co widać w

lustrze.

10 miesiąc

Zaczyna się ruch. Maluch przesuwa się szybko po

dywanie, pełzając lub raczkując. Cieszy go zabawa

wszystkim, co się turla.

11 miesiąc

Czas pierwszych kroków, niepewnego kucania

i naśladowania wszystkiego, co robią starsi.

12 miesiąc

Dziecko jest w nieustannym ruchu. Dziecko w tym w wieku

zaciekawi na pewno chodzik-wózek, oraz pluszowy mis, a

przede wszystkim pudełko, do którego można wkładać duże

klocków o różnych kształtach. To czas budowania pierwszych

wieżyczek z klocków.

Rodzaje zabaw u dzieci dwuletnich

Beata Naspińska

Dominika Przywara

Anna Pluta

Grażyna Sułkowska

Sylwia Tyc

Sandra Wocka

Zabawy ruchowe



kształtują sprawność fizyczną



doskonalą umiejętność reagowania na syg
nały dźwiękowe i słuchowe



zyskiwanie świadomości własnego ciała



kształtuje sprawność krążeniowo-oddecho
wą (wzmacnia serce i płuca),



wzmacnia narządy ruchu (kości, stawy i mi
ęśnie),



usprawnia koordynację nerwowo-mięśniow
ą i kontrolę ruchu

Przykłady zabaw ruchowych



Tor przeszkód
Ustawiamy w linii prostej kręgle w odległości 30 c
m jeden od drugiego, jeśli nie mamy kręgli mogą t
o być zabawki, książki itp. Zadaniem dziecka jest p
rzejść między kręglami tak, aby ich nie przewrócić.
 



Skoki przez linkę
Dobra zabawa na ćwiczenie równowagi oraz dosko
nalenie koordynacji ruchowej. Do zabawy potrzebn
a jest linka, którą mocujemy na wysokości:
- dziecko dwuletnie 10 cm
- dziecko 2,5 letnie 15 – 20 cm
Zadaniem dziecka jest przeskoczenie linki, w miarę
możliwości nie powinno jej dotknąć.

Przykłady zabaw ruchowych



Rzucanie piłeczkami
Celem tej zabawy jest doskonalenie umiejętności rzucania. R
ysujemy na ziemi linię, za którą ustawiamy dziecko. W pewn
ej odległości od dziecka rysujemy duże koło, zadaniem dziec
ka jest rzucenie piłeczki, woreczków do koła. Należy pamięta
ć o odpowiedniej odległości między linią a kołem, dla dzieci
2 letnich to 40 -50 cm, dla dzieci 2,5 letnich to 70 -100 cm.
Zamiast koła możemy położyć na ziemi hulaj – hop, duży kos
z, karton. Możemy lekko modyfikować zabawę wprowadzając
różne kolory piłek lub woreczków. Wówczas prosimy dziecko,
aby rzuciło do koła piłkę w kolorze czerwonym lub niebieski
m. Trzeba jednak pamiętać, że:
- dwulatek może mieć problem z kolorami,
- 2,5 latek rozpoznaje 3 - 4 kolory, ale może mieć problem z i
ch nazwaniem, powinien sobie jednak poradzić z dwoma kol
orami piłek.

Przykłady zabaw ruchowych



Podawanie piłki 
Zabawa ta jest pomocna w kształtowaniu odpowiedniej postawy zwią
zanej z łapaniem i podawaniem piłki.
Ustawiamy dziecko w niewielkiej odległości od siebie i składamy jego
ręce do przodu, na kształt łódki. Teraz rzucamy maluchowi do owej „ł
ódeczki” piłkę.



Turlanie piłki

Sadzamy dziecko na przeciwko siebie w niewielkiej odległości w rozkr

oku i turlamy do siebie nawzajem piłkę. Turlanie można również ćwicz
yć ustawiając dwójkę dzieci tyłem do siebie w rozkroku. Jedno z dzieci
dostaje piłkę i musi ja przeturlać dołem do drugiego. Drugie musi ją zł
apać i oddać tą samą drogą. Możemy wprowadzić też pewną modyfik
ację i na przemian kazać dzieciom podawać sobie piłkę dołem i górą.

Są jednak dostosowane do możliwości ruchowych i psychicznych dw

ulatków. Należy jednak pamiętać, iż każdą z zabaw powtarzamy 3-4 r
azy, możemy je również między sobą przeplatać. Podczas zabaw pro
wadzimy monolog z dzieckiem wydając proste polecenia, które musi
my często powtarzać.

Przykłady zabaw ruchowych



Dzieci do domu
Zabawa orientacyjno-porządkowa. Dzieci swobodnie biegają po s
ali przy dźwiękach bębenka. Na przerwę w muzyce i sygnał słow
ny - „dzieci do domu”, każde dziecko staje na krążku.



Koła
Zabawa naśladowcza. Dzieci ilustrują ruchem treść rymowanki:
„Koła małe, koła duże, rączki w bok i rączki w górze,
Tak się drzewa kołysały, a tak prosto dzieci stały.”



Znikające koło
Ćwiczenie dużych grup mięśniowych. Na zapowiedź „koło jest” d
zieci stojąc w rozsypce podnoszą koła oburącz nad głowę. Na zap
owiedź „koła nie ma” wykonują przysiad kładąc koło na podłodz
e.

Zabawy tematyczne



W 2 roku życia dziecko wchodzi w okr
es zabaw tematycznych, w czasie któ
rych naśladuje czynności z życia ludzi
dorosłych. Dobrze pokierowana zaba
wa tematyczna przyczynia się do:



rozwoju mowy



rozwoju wyobraźni



uczy współżycia z innymi



usprawnia ruchy dziecka

Zabawy tematyczne



Dwuletnie dziecko nie potrafi dłużej skupić się n
ad jedną czynnością, gdyż każda nowa sytuacja
wywołuje w jego wyobraźni nowe skojarzenia, kt
óre wyzwalają dodatkowe bodźce zabawowe. Dz
iecko w tym okresie nie umie się jeszcze samo b
awić, konieczny jest tu czynny udział osoby doro
słej, która uzupełnia i wzbogaca treść zabawy lu
b podsuwa pomysły. Dziecko zachęcone do dals
zego działania naśladuje i łączy stopniowo prost
e czynności, by w 3 roku życia powiązać je w łań
cuch zdarzeń przyczynowo-skutkowych. Czas tr
wania zabaw tematycznych to od 15 do 20 min.

Zabawy tematyczne



Dziecko przedłuża z dnia na dzień czas trwani
a zabawy, wzbogaca ją o coraz to nowe eleme
nty. Związane jest to z rozwojem:



uwagi



pamięci



myślenia



wyobraźni



spostrzegawczości

Zabawy tematyczne



Treści zabaw tematycznych dzielą się na kateg
orie:

1. zabawy dot. spraw rodzinnych
2. zabawy w prace domowe i czynności gospoda

rcze

3. zabawy na temat pracy zawodowej dorosłych
4. zabawy naśladujące instytucje kulturalne i uż

yteczność publiczną

5. zabawy związane z życiem zwierząt
6. zabawy czerpiące z treści filmu i literatury

Cele zabaw tematycznych



nauka bawienia się



utrwalanie znajomości przeznaczenia
rzeczy i przedmiotów w poszczególny
ch czynnościach zabawy



przyswajanie znajomości właściwego
miejsca każdej rzeczy w danym kącik
u w sali przedszkolnej



zwiększenie dotychczasowej sprawno
ści fizycznej i manualnej

Zabawy dydaktyczne



zabawa dydaktyczna wg Wincentego Okoni
a to "zabawa według wzoru opracowanego
przez dorosłych, prowadząca z reguły do ro
związania jakiegoś założonego w niej zada
nia".



zabawy dydaktyczne zadaniem Zofii Bogda
nowicz, to te zabawy które bazując na pods
tawowej funkcji psychiki dziecka na potrze
bie zabawy wywierają świadomie wpływ na
jego czynności umysłowe.

Zabawy dydaktyczne

Planowanie zabaw dydaktycznych



Forma organizacyjna zabaw:

•

przewidywana liczba uczestników,

•

wstępne wprowadzenie dzieci w przebieg,

•

zadania polecone uczestnikom



Założenia dydaktyczno-wychowawcze

Zabawy dydaktyczne



forma zajęć umysłowych, prowadzona metodą z
abaw



zajęcia o charakterze zabawowym

Zabawy dydaktyczne

Czynniki wpływające na zabawy dyda
ktyczne



odpowiednie do wieku i umiejętności
dziecka



zachęta



udział osoby dorosłej



odpowiedni czas

Zabawy dydaktyczne

Podział zabaw dydaktycznych:



ze względu na kryterium materiału, który stosuje
my w grach i zabawach dydaktycznych. Autorka Z
ofia Bogdanowicz wyróżniła cztery rodzaje zabaw 
w zależności od materiału:

•

zabawy z pomocami gotowymi, w których konstru
kcji zawarte jest zadanie do wykonania,

•

zabawy typu czarodziejski woreczek, zgadnij, czeg
o brak na stole, w których stosuje się drobne prze
dmioty codziennego użytku,

•

produkowane układanki, łamigłówki, zagadki obra
zkowe, gry stolikowe

•

zabawy słowne, jak zagadki, niedokończone rymy.

Zabawy dydaktyczne



ze względu na kryterium celu występujący w zab
awie. Według tego kryterium autorka wyróżniła za
bawy, które mają na celu:

•

określanie cech przedmiotów i ich położenia,

•

utrwalanie pojęć matematycznych,

•

utrwalanie wiadomości o otoczeniu społecznym i
przyrodniczym,

•

ćwiczenie poprawności wymowy



Gra dydaktyczna jest odmianą zabawy, w której o
prócz dążenia do realizacji celu pojawia się eleme
nt rywalizacji -dążenia do zwycięstwa lub uniknięc
ia porażki.

Zabawy dydaktyczne



Funkcje zabaw i gier dydaktycznych:

•

doskonalenie i rozwijanie procesów i zdolności po
znawczo – orientacyjnych dzieci, zwłaszcza ich m
owy i myślenia

•

rozwijanie procesów percepcyjno – motorycznych,
spostrzegawczości i wyobraźni, uwagi, pamięci,

•

rozwijanie procesów umysłowych, takich jak: ana
liza i synteza, porównywanie, klasyfikowanie, abst
rahowanie, rozumowanie i uogólnianie.

•

ujawnianie zdolności i twórczej fantazji

•

umożliwiają zdobywanie umiejętności i nawyków
niezbędnych do uczenia się

Przykłady zabaw dydaktycznych



Duży i mały miś

•

Wiek: od 2 do 3 lat
Cel: utrwalanie pojęcia wielkości –duży i mały.

•

Pomoce: 9 misiów wyciętych z kartonu- 5 o wysokości 20cm i 4 o wys
okości 10cm. Można również wykorzystać do tego celu misie zabawki.

•

Przebieg zabawy:
Dzieci siedzą przy stoliku. Prowadząca zabawę stawia przed nimi kosz
yczek, w którym znajdują się misie. Następnie wyjmuje 2 z nich- duże
go i małego, pytając, czy są jednakowe oraz który jest duży a który m
ały (uprzednio zapoznała dzieci z tymi pojęciami), pokazując dużego i
małego misia. Teraz dzieci, zachęcone przez prowadzącą, biorą z kosz
yczka po jednym dużym i małym misiu. Jeden duży miś pozostał w ko
szyczku i `zaprasza` (czyni to prowadząca) do siebie swoich dużych i
małych braciszków. Określając wielkość zapraszanych misiów, prowad
ząca wywołuje za każdym razem po imieniu jedno z dzieci, które musi
wybrać z posiadanych przez siebie zabawek lub sylwetek jedną o okr
eślonym rozmiarze i włożyć do koszyczka. Na koniec zabawy, gdy już
wszystkie misie znajdą się w koszyczku, prowadząca śpiewa zabawę
o misiach (dzieci próbują jej podpowiadać).

Przykłady zabaw dydaktycznych



Podaj mi taki sam pantofelek!

•

Wiek: od 2 do 3 lat
Cel: ćwiczenie spostrzegawczości, odnajdywanie wspólnych cech dw
óch przedmiotów

•

Pomoce: kapcie dzieci ( każda para musi różnić się jakimś szczegółe
m od pozostałych)

•

Przebieg zabawy:
Dzieci siadają na podłodze, a prowadząca prosi jedno z nich o odwró
cenie się. Tymczasem pozostałe dzieci zdejmują pantofle, prowadząc
a ustawia je, mieszając i rozdzielając pary. Gdy pantofle są już ustawi
one, prowadząca bierze jeden z nich do ręki i prosi zgadujące dzieck
o o odszukanie drugiego takiego samego. Po dobraniu każdej pary, p
rowadząca mówi dwuwiersz: `Mam dziś kłopot bardzo wielki, komu o
ddać pantofelki`. Dziecko, do którego należą pantofelki podnosi się z
miejsca, podchodzi do prowadzącej, dziękuje jej i odbiera swoją włas
ność. Po opanowaniu zabawy dziecko zgadujące dobiera sobie panto
felki parami bez pomocy prowadzącej.

Przykłady zabaw dydaktycznych



Którą zabawkę kupił Krzyś?

•

Wiek: od 2 do 3 lat
Cel: utrwalenie wyglądu i nazw zabawek, używanie form
grzecznościowych (dzień dobry, dowidzenia, dziękuję)

•

Pomoce: 5 zabawek

•

Przebieg zabawy:
Prowadzące zabawę oświadcza dzieciom, że za chwilę ot
worzy sklep i będą mogły kupować w nim zabawki, ale na
jpierw pyta, czy wiedzą, co się mówi wchodząc do sklepu.
Po odpowiedzi na to pytanie dzieci ustawiają się przed `s
klepem` i przyglądają się `wystawie`. Wskazane dziecko i
dzie do `sklepu`, pozostałe zaś odwracają się na chwilę.
W tym czasie `kupujący` nabywa jedną zabawkę i chowa
ją tak, by nie była widoczna (pudełko, koszyczek). Dzieci
odwracają się i odpowiadają na pytanie: `Czy Krzyś kupił
coś w moim sklepie, której zabawki brakuje?`.

Przykłady zabaw dydaktycznych



Kto mi pożyczył czapkę?

•

Wiek: od 2 do 3 lat
Cel: utrwalenie niektórych części ubrania oraz przypomnienie i
ch zastosowania

•

Pomoce: duży miś, 2 szaliki, 2 pary rękawic, 2 pary obuwia

•

Przebieg zabawy:

Prowadząca zabawę przynosi dzieciom zakłopotanego misia, który wita si
ę z nimi i prosi, żeby mu doradziły, co ma sobie kupić na zimę, by mu było
ciepło w uszy, szyję, i we wszystkie 4 łapy. Przed dokonaniem zakupu pros
i dzieci by mu pozwoliły przymierzyć należące do nich ubrania zimowe. Pr
zed rozpoczęciem zabawy prowadząca przygotowuje wymienione na wstę
pie, części ubrania, należące każda do innego dziecka. Miś nakłada czapk
ę, szalik, rękawice i buty (czyni to prowadząca zabawę). Przy nakładaniu
poszczególnych części garderoby zwraca się do dzieci z pytaniem, jak naz
ywają się te części pytania oraz kto je mu pożyczył. Dzieci odpowiadają m
isiowi, który po przymierzeniu ubrania stwierdza, że jest ono dla niego za
duże i będzie musiał pójść do sklepu z zabawkami, gdzie na pewno znajdz
ie coś dla siebie. Na zakończenie dziękuje dzieciom, że nauczyły go nazw
różnych części codziennego stroju.

Zabawy manipulacyjno-konstrukcyjne



Poprzez zabawy manipulacyjne dziecko poznaj
e skutki ruchów, uczy się je wywoływać. Doświ
adczenia te są niezbędne do rozwoju myślenia
przyczynowo-skutkowego. Wielokrotne powtar
zanie czynności prowadzi do wytworzenia się s
chematu czynnościowego, który może być wy
korzystany w sytuacjach podobnych: dziecko,
które umie zamykać pudełko, zastosuje swoje
doświadczenie w nowej dla siebie sytuacji i za
mknie np. butelkę korkiem. Schematy czynnoś
ciowe składają się więc na wiedzę i doświadcz
enie życiowe dziecka.

Zabawy manipulacyjno-konstrukcyjne



Wskaźnikiem sprawności ruchowej rąk i ko
ordynacji wzrokowo-ruchowej może być sp
osób bawienia się klockami w zabawie kons
trukcyjnej. Dziecko, oczywiście, nie od razu
potrafi wznosić skomplikowane budowle z k
locków. Na początku drugiego roku życia m
anipuluje klockami, lecz nie umie jeszcze p
ostawić jednego klocka na drugim, nie umi
e ich piętrzyć. Lubi natomiast przyglądać si
ę, jak budują jego rodzice i z ogromną rado
ścią burzy wieże przez nich wznoszone.

Zabawy manipulacyjno-konstrukcyjne



W 2 roku życia dziecko nie potrafi jeszcze zaplanować
swojej budowli, stawiać jej według wymyślonej przez s
iebie koncepcji. Przystępując do zabawy nie mówi, czy
będzie to dom, wieża czy pociąg. Dopiero kiedy powst
anie „dzieło”, dziecko potrafi je nazwać. Budowle wzni
esione przez dwulatka są nietrwałe, ponieważ dziecko
jedynie piętrzy klocki, nie zwracając uwagi na sposób i
ch ustawienia. Nie stara się klocków układać dokładni
e, dopasowywać ich boków, podtrzymywać drugą ręk
ą, nie uwzględnia ich wielkości, ponieważ początkowo
nie uświadamia sobie związku między sposobem zesta
wiania elementów a trwałością całej konstrukcji. Jest t
o także wynikiem słabej precyzji ruchów, koordynacji r
uchów obu rąk, ręki i wzroku.

Zabawy manipulacyjno-konstrukcyjne



Wskazówki wychowawcze dotyczące zabaw i sprawności ru
chowej 2 – letniego dziecka

•

Dostarczmy dziecku różnorodnych zabawek, pomocy do ma
nipulacji, aby mogło je gromadzić, wkładać jedne w drugie,
otwierać, zamykać.

•

Pokazujemy dziecku, co i jak można budować (wieże, pociąg
i, pociągi z kominem). Zachęcamy je do takiej zabawy. Pyta
my, co chce zbudować, podsuwając mu pomysły, a często i
sposób wykonania – wdrażamy w ten sposób dziecko do pla
nowania swoich działań. W pracy uczmy cierpliwości i wytr
wałości, kończenia rozpoczętej budowli, dłuższego koncentr
owania uwagi, krytycznej oceny i poszanowania tego, co wy
konało

•

Zabawą dobrze ćwiczącą sprawność rąk dziecka jest „gra”
na bębenkach, cymbałkach.

Zabawy manipulacyjno-konstrukcyjne

•

Uczmy dziecko prawidłowego trzymania ołówka i pokazujmy
sposób rysowania. Do rysowania należy dziecku dać dobrze z
atemperowany, miękki ołówek (kredkę woskową) i duży arkus
z papieru (najlepiej pakunkowy). Zachęcajmy dziecko do kreś
lenia linii patykiem na piasku. Możemy też zawiesić nisko tabl
icę, by mogło rysować na niej kolorowymi kredami. Wszystkie
te pomoce nie tylko urozmaicają zajęcia, ale są niezbędne do
kształtowania sprawności ruchów dziecka. Dziecku potrzebna
jest duża przestrzeń do rysowania, ponieważ wykonuje ono r
uchy całą ręką, poruszając nią w stawie barkowym.

•

Doskonałą okazją do ćwiczenia ruchów rąk dziecka jest zaba
wa plasteliną, ciastem, wilgotnym piaskiem. Małe dzieci jeszc
ze nie bardzo radzą sobie z plasteliną, pozwólmy więc im na
zmarnowanie przygotowanego przez nas kawałka ciasta.

•

Pamiętajmy, że wykonywanie codziennych czynności, takich j
ak rozbieranie i ubieranie się, jedzenie, mycie to również ćwic
zenia sprawności ruchów rąk.

Zabawy manipulacyjno-konstrukcyjne



Według I. Dudzińskiej można wyróżnić następujące za
bawy konstrukcyjne:

•

budowanie z klocków różnej wielkości i różnorodnych k
ształtów,

•

konstruowanie, łączenie elementów z zestawów,

•

budownictwo z piasku lub śniegu,

•

tworzenie i konstruowanie różnych przedmiotów i zab
awek do zabaw tematycznych czy inscenizowanych,

•

budowanie na wolnym powietrzu, łączenie większych
elementów (deseczek, palików, łuków drewnianych),

•

konstruowanie budowli, które mogą być wykorzystane
w zabawach tematycznych.

Przykładowa zabawa manipulacyjna



„Co to jest” – zabawa dla dzieci od drugiego ro
ku życia.
Zachęć dziecko do zabawy w zgadywanie. Będ
ziesz do tego potrzebować średniej wielkości k
artonu z przykrywką. Na bocznej ścianie zrób
otwór na tyle duży, by dziecko mogło wsadzić
do środka rękę, ale nie głowę. Wkładaj do środ
ka po kolei różne przedmioty, np. kredę, łyżkę,
kubeczek, grzebień, książeczkę. Niech dziecko
spróbuje rozpoznać przedmiot tylko po dotyku
i powiedzieć, do czego on służy.

Przykładowa zabawa konstrukcyjna



Łączenie elementów – zabawa dla starszych maluchów, o
d drugiego roku życia.
Z grubego kolorowego kartonu powycinaj podstawowe ks
ztałty (kwadraty, trójkąty itp.) lub kształty zwierząt czy pr
zedmiotów (np. auto). Używając dziurkacza, który robi poj
edyncze dziurki, zrób w kartonowych wykrojach dziurki w
dowolnych miejscach, uważając, by nie były zbyt blisko si
ebie czy krawędzi. Przełóż sznurówkę przez pierwszą dziu
rkę i zamocuj ją, wiążąc na supełek, by nie uciekała dziec
ku w trakcie zabawy. Dobrze, by kolor sznurówki kontrast
ował z wykrojem. Pokaż dziecku, jak przewlekać sznurowa
dło przez dziurkę, i następnie pozwól mu trenować samod
zielnie. Jest to wspaniałe ćwiczenie do nauki nawlekania o
raz wiązania butów. Wystarczy odpowiedni wykrój w kszta
łcie stóp.

Zabawy umuzykalniające



Funkcje zabaw umuzykalniających:

•

wdrażają małe dziecko do dyscypliny i koncentracji, przyst
osowuje je do współżycia w grupie

•

ćwiczą pamięć i orientację

•

wyrabiają także reakcje na wrażenia słuchowe

•

budzą zamiłowanie do rytmicznego ruchu podczas piosenk
i

•

wzbogacają zasób wrażeń słuchowych przez wprowadzeni
e odpowiednich ćwiczeń mających na celu rozpoznanie i p
rzyswajanie różnych dźwięków (śpiew ptaków, szum deszc
zu, dźwięki wydawane przez pojazdy mechaniczne).

•

zapoznają również dzieci z brzmieniem niektórych instrum
entów muzycznych, jak grzechotka, bębenek, kołatka, tam
buryn.

Zabawy umuzykalniające



Kompetencje dziecka w muzyce:

•

wprawia w ruch przedmioty, które wydają dźw
ięki,

•

porusza się w rytm muzyki,

•

lubi grające zabawki,

•

lubi słuchać muzyki, reaguje na nią głosem

Zabawy umuzykalniające

Zabawy umuzykalniające

Zabawy umuzykalniające



Plan pracy dotyczący zabaw umuzykalniających re
alizować będziemy przez:

•

zabawę ruchową ze śpiewem- polega na ilustracji
piosenki za pomocą gestów naśladowczych związa
nych z jej tekstem np. do piosenki `Pingwinek` O j
ak przyjemnie i jak wesoło w Pingwinka bawić się,
Raz nóżka lewa, raz nóżka prawa, Do przodu, do t
yłu i raz, dwa i trzy. 

•

zabawa inscenizowana- jest to zabawa, do której
wprowadzamy rolę wynikające z treści piosenki, u
żywając do tego prostych rekwizytów ( pacynki, za
bawki) np. do piosenki Miś z laleczką użyjemy misi
a i lalki.

Zabawy umuzykalniające

•

ćwiczenia rytmiczne- których celem jest osiągnięcie zgodn
ości ruchu z rytmem muzyki, polegają na odtwarzaniu rytm
u śpiewanej piosenki ( może tez być rytmizowanie tekstu wi
ersza) za pomocą prostych elementów, jak klaskanie, tupan
ie itp. Większą precyzję ruchu osiągają dzieci w zabawach r
ytmicznych przy akompaniamencie instrumentu (bębenek,
kołatka, tamburyn). Ćwiczenia te realizować będziemy prze
z marsz lub bieg, np. dzieci maszerują wraz z prowadzącą p
rzy akompaniamencie bębenka lub biegną w rytmie podaw
anym za pomocą tamburyna. Innym ćwiczeniem rytmiczny
m może być stukanie rytmu pałeczkami, określoną przez pr
owadzącą ilość razy, np. prowadząca zajęcia liczy i wystuku
je pałeczkami 3 razy i to samo powtarzają dzieci.

Zabawy umuzykalniające

•

ćwiczenia słuchowe- rozwijają wrażliwość dziecka
na dźwięk, rytm, melodię i tempo wymowy. Kształc
ąc wrażliwość słuchową stosujemy takie ćwiczenia
jak słuchanie głosów, szmerów i ich naśladowanie,
rozpoznawanie głosów kolegów, rozróżnianie dźwi
ęków wydawanych przez pojazdy oraz instrument
y. Przykładowe ćwiczenie słuchowe może przebieg
ać następująco: prowadząca zajęcia demonstruje
dźwięki wydawane przez grzechotkę, bębenek, tal
erze, następnie prosi dzieci o odwrócenie się i pon
ownie uderza, np. w bębenek. Zadaniem dzieci jes
t rozpoznanie nazwy instrumentu po jego dźwięku.
Dzieci małe nie muszą odpowiadać słownie, powin
ny jednak wskazać instrument, który uprzednio sły
szały.

Pedagogika opiekuńcza

Dr Alicja Kurcz

2015/2016

Pedagogika małego dziecka i wychowania przedszkolnego

===========================
===========

Mimo zaawansowania dociekań terminologicznych pojęcie opieka nie

znajduje w literaturze pedagogicznej jednoznacznej wykładni i - co za
tym idzie - funkcjonuje w różnym znaczeniu.

Zdaniem H. Radlińskiej potrzeba opieki ma miejsce wówczas, gdy

występują zjawiska niekorzystne dla rozwoju człowieka, takie ja
k: „schorzenia i wycieńczenie fizyczne, zaburzenia psychofizyczne, br
ak sprawności i wykształcenia, samotność, złe nałogi"

W związku z tym podejmowano w ramach pomocy społecznej różnorodn

ą działalność, na którą składały się: ratownictwo, pomoc, opieka.

W rozumieniu autorki opieka dostarcza brakujących środków (okre

sowo lub stale), a jej istotą jest odpowiedzialność za losy podop
iecznego.

(Radlińska H., Pedagogika społeczna, Wrocław 1961 H. Radlińska, 1961, s. 322-325

).

Pojęcie opieki

Znaczna część współczesnych nam pedagogów zgadza się z interpretacją opieki jako:

„

działalności podejmowanej w sytuacjach zagrożenia rozwoju, niekorzystnego splotu okol

iczności, nieszczęśliwych układów wydarzeń losowych”

(A.Kamiński)

w przypadku opieki nad dzieckiem

"działań podejmowanych przez osoby i instytucje wobec dzieci - w związku z faktyczną lu

b potencjalną sytuacją zagrożenia przy braku lub ograniczonych możliwościach przezwyc

iężenia tej sytuacji przez samo dziecko - w celu zapewnienia prawidłowych warunków roz

woju i wychowania młodego pokolenia".

(A.Kelm)

T. Borowska – uznaje, że podstawą opieki jest zaspokajanie potrzeb podopiecznych, którzy ze wzglę

du na sytuację życiową , właściwości wieku czy stopień zaradności życiowej nie są w stanie samodzi
elnie ich zaspokajać. Uznaje, że opieka to „ zespół czynności zmierzających do zaspokojenia p
ewnych określonych potrzeb innych jednostek, niezależnie od ich wieku”

(działanie to rozumiane jest „jako stworzenie dziecku dostępu do różnorodnych dóbr, przedmiotów, sytuacji, co warunkuje zaspok

ojenie potrzeb dziecka”.

[1]. A.Kelm, Formy opieki nad dzieckiem w Polsce Ludowej, Warszawa 1983, s.17.

Przegląd dotychczasowych prób interpretacji pojęcia opieki w Polsce

,

"...obiektywnie konieczne czynności i zachowania

jej podmiotów wobec zależnych niesymetrycznie od

nich przedmiotów, polegające na ciągłym - w okreś

lonych granicach - zaspokajaniu ich ponadpodmiot

owych potrzeb i kompensowaniu niedyspozycji do s

amozachowania i samosterowania".

Taka interpretacja terminu (mimo kontrowersyjnego przyjęcia, jest

precyzyjna, ma cech wzorca i zgodności z rzeczywistością opiekuńc

zą oraz posiada niezbędną ogólność, gdyż obejmuje każdy rodzaj, z

akres i typ działalności opiekuńczej.
Pozwala wyodrębnić w teorii opieki: teorię potrzeb ludzkich, głó

wnie ponadpodmiotowych,

Z.Dąbrowski, Pedagogika opiekuńcza, (pedagogika opieki) jako dyscyplina naukowa. Materiały powielone z konf

erencji metodologicznej w Toruniu, 18-20.05.1987r. , s.12. Także: Z.Dąbrowski, A.Maciarz, Wybrane zagadnieni

a pedagogiki opiekuńczej, Zielona Góra 1991, s.8.

Definicję "opieki w ogóle" przedstawił
Z.Dąbrowski, który przez opiekę rozumie

Jeżeli przyjmiemy, że opieka powinna być rozumiana szeroko i uwzględ

niać nie tylko zaspokajanie potrzeb w ogóle, czy potrzeb ponadpodmiot

owych zapewniających możliwość życia, ale także jako wspomaganie ro

zwoju i zdrowia jednostek i grup, to można powiedzieć, że nowe ujęcie i

stoty opieki powinno uwzględniać takie jej aspekty, jak:



zaspokajanie określonych potrzeb biologicznych i psychicznych,



tworzenie warunków wspomagających rozwój i zdrowie jednostki,



wspomaganie jednostek wyzwalające ich wewnętrzne siły i możliw

ości,



pomoc jednostkom w zdobywaniu coraz większej samodzielności w

zaspokajaniu potrzeb i kreowaniu własnych dążeń i działań,



kompensowanie braków rozwojowych spowodowanych niesprzyjaj

ącymi warunkami społecznymi.

S.Badora, D. Marzec, /red./, System opieki kompensacyjnej w zjednoczonej Europie, Impuls, Kraków, 2002)

Nowe ujęcie istoty opieki

(zaproponowane przez S.Badorę)

Rodzaje opieki ze względu na istotę działania



opieka profilaktyczna – ukierunkowana na zapobieganie sytuacjom zagrożenia (dział

ania ochraniajace, czuwanie nad podopiecznymi, wspomaganie i stymulacja),



opieka interwencyjna – ukierunkowana na przezwyciężanie sytuacji zagrożenia (akc

ja, ratownictwo, obrona , wsparcie)



opieka kompensacyjna – ukierunkowana na usuwanie skutków sytuacji zagrożenia

(wyrównywanie, rewalidacja, resocjalizacja, readaptacja, rewaloryzacja, rekonwalesce

ncja)

Rodzaje opieki ze względu na przedmiot działania



kryterium wyróżniania wiek i sytuacja społeczna dziecka - np.opieka nad dziećmi w wi

eku prenatalnym, niemowlęcym, poniemowlęcym , przedszkolnym, szkolnym, itd…)

Rodzaje opieki ze względu na podmiot działania



kryterium statusu prawnego - opieka społeczna, opieka prywatna, opieka państwowa,



kryterium motywów sprawowania opieki - np. opieka wyznaniowa, humanitarna,

Rodzaje opieki ze względu na treść działania



kryterium rodzaju środków i czynności zastosowanych w działaniu – opieka materialn

a, zdrowotna, prawna, wychowawcza,



kryterium rodzaju środowiska społecznego – opieka rodzinna, szkolna, w placówce opi

ekuńczo-wychowawczej, w miejscu zamieszkania,



kryterium zakresu i kształtu organizacyjnego (formy) działania – opieka całkowita, czę

ściowa, zamknięta, otwarta,



kryterium czasu – opieka doraźna, stała, okresowa.

Rodzaje opieki nad dzieckiem

(wg. Albina Kelma)

1

1

. Zaspokajanie potrzeb ponadpodmiotowych jednostek i grup podopiecznych

2. Odpowiedzialność opiekuna za los podopiecznego (w określonym stopniu i

zakresie) - jej istota polega na dobrowolnym podjęciu się decydowania za podopie

cznego i reprezentowania jego interesu - mamy tu więc do czynienia z odpowiedz

ialnością podmiotowo-kompensacyjną i funkcjonalną.

3. Ciągłości i trwałość działania opiekuńczego - (jest wyrazem systematycznoś

ci w jej sprawowaniu),

4. Bezinteresowność w podjęciu się roli opiekuna - (ewentualne wynagrodzeni

e za opiekę jest traktowane jako świadczenie umożliwiające pełnienie roli opiekun

a - głównym motywem podjęcia się roli opiekuna jest poczucie naturalnej potrzeby

jej niesienia, moralno-prawnych zobowiązań)

5. Sprawowanie opieki musi być nasycone emocjonalnie - ("praca sercem",

mimika, pozytywne gesty, zrozumienie, czynności werbalne - czyli zachowaniem o

piekuńczym, które wychodzi naprzeciw potrzebom ponadpodmiotowym oraz bud

uje więzi społeczne między opiekunem a podopiecznym),

6. Opieka przejawia się w pełni w ramach stosunku nawiązanego opiekuńc

zego i przez ten stosunek

Specyficzne cechy opieki

wg. Z. Dąbrowskiego

Wyróżniamy pięć głównych funkcji opieki wobec podopiecznych, (które r

ealizują się w całości przede wszystkim w ewolucyjnym procesie opiekuńczy

m - głównie w opiece nad dziećmi i młodzieżą) :

1. funkcję homeostatyczną - polegająca na ciągłym doprowadzaniu podopi

ecznego do stanu optymalnego zaspokojenia wielorakich potrzeb,

2. funkcję egzystencjalną - ( po spełnieniu funkcji homeostatycznej) - jest t

o funkcja

zachowania życia i zdrowia z określonymi jakościami, wielostron

nego rozwoju,

normalności funkcjonowania i umożliwienia wychowania,

3. funkcję regulacyjną - polegająca na regulowaniu i rozbudzaniu potrzeb,

kształtowaniu granic, norm i sposobów ich zaspokajania,

4. funkcję usamodzielniającą - polegającą na doprowadzaniu podopieczny

ch do

względnej samodzielności życiowej,

5.

funkcję socjalizacyjną -

jest uspołecznianie i ukulturalnienie potrzeb or

az ich

zaspokajanie.

Funkcje opieki

Proces opieki nie ma jednorodnego przebiegu. Występuje w dwóch podstawo

wych rodzajach:



- ewolucyjnym - cechuje się postępującymi systematycznie zmianami z te
ndencją do ciągłej redukcji, stopniowego ograniczania i zanikania opieki
w wyniku usamodzielnienia. Jego funkcją jest doprowadzanie podopieczne
go do względnie pełnej samodzielności życiowej – w tym do samodzielneg
o zaspokajania i regulowania potrzeb.



- inwolucyjnym – charakteryzuje się stałą tendencją do powiększania się
zakresu i stopnia opieki, do uzależnienia się od opiekuna, a w niektórych
przypadkach do pełnej zależności opiekuńczej.

Proces opieki

- to określony cykl następujących po sobie

i wzajemnie uwarunkowanych zmian w opiece (czynnościach,
zachowaniach i zależnościach opiekuńczych) od jej początku
do końca, adekwatnych do zmieniających się kolejnych
etapów osiągania przez podopiecznych samodzielności i
niezależności życiowej albo przeciwnie postępującej
degradacji tych dyspozycji aż do kresu istnienia.

Kategorie opieki to określony przejaw, aspekt opieki przejawiając

y się w wyniku integralnego powiązania się jej w pewnym wym

iarze z inną dziedziną, tworzącego jakościowo inny wymiar.

Wyróżniamy następujące kategorie opieki:

1. Opieka jako kategoria rodzinna,
2. Opieka jako kategoria społeczna,
3. Opieka jako kategoria moralna,
4. Opieka jako kategoria prawna,

5.

Opieka jako kategoria wychowawcza.

W ostatnim czasie spotykamy się również z wyróżnianiem opieki j

ako



kategorii leczniczej,



kategorii ekonomicznej,



kategorii religijnej.

Kategorie opieki



Potrzeby ponadpodmiotowe - potrzeby podopiecznych, których zas

pokojenie i regulowanie przekracza jego podmiotowe możliwości (co i

mplikuje niezbędność interwencji opiekuńczej).



Funkcje opiekuńcze – określające w miarę jednoznacznie co w zakr

esie zaspokajania potrzeb ma dać sprawowana w przyjętym zakresie

opieka.



Postawy opiekuńcze opiekuna - będące jego określonym, względni

e stałym ustosunkowaniem do ponadpodmiotowych potrzeb podopiec

znego.



Atmosfera opiekuńcza – czyli atmosfera życia w danym układzie opi

ekuńczym będąca przede wszystkim intersubiektywnym, poznawczo-

emocjonalnym odzwierciedleniem przez podopiecznych stanu zaspok

ojenia ich potrzeb.



Sytuacje opiekuńcze – rozumiane jako wyodrębniające się w czaso

wym układzie warunków i zależności całości (jednostki) działania opi

ekuńczego.



Czynności opiekuńcze opiekuna – podstawowe elementy sytuacji o

piekuńczych a jednocześnie elementarne jednostki opieki, przejawy

aktywności ukierunkowane na zaspokajanie potrzeb podopiecznych.

Struktura opieki

Proces wychowania przez opiekę przebiega według praw odz

wierciedlających stałe zależności między faktami opiekuńczo-wych

owawczymi. Ich wyrazem są (niezależnie od stopnia poznania) spe

cyficzne zasady będące ogólnymi normami postępowania opiekuń

czo-wychowawczego wskazującymi na sposoby realizacji celów i z

adań w tym zakresie.

Specyfika zasad opieki i wychowania przez opiekę polega na t

ym, że obejmują one tylko działalność opiekuńczą oraz określają p

odstawowe warunki, w których opieka nabiera walorów wychowaw

czych.



Zasada opieki sprawiedliwej,



Zasada optymalizacji opieki,



Zasada czynnego udziału podopiecznych w zaspokajaniu ich potrz

eb,



Zasada modyfikacji wychowawczej opieki,



Zasada oddziaływania wychowawczego na potrzeby,



Zasada łączenia świadczeń opiekuńczych z wymaganiami

.

Zasady opieki i wychowania przez opiekę

wg. Z.Dąbrowskiego



Zasada wychowawczego charakteru opieki nad dzieckiem,



Zasada całościowego rozpatrywania potrzeb i sytuacji dzi
ecka,



Zasada opieki optymalnej – czyli dokonywania interwencji
opiekuńczej w porę i przy użyciu wystarczających środkó
w,



Zasada zaspokajania potrzeb dziecka głównie w jego najb
liższym środowisku (ze wskazaniem na środowisko rodzin
ne),



Zasada indywidualizacji opieki i współudziału dziecka w p
rzezwyciężaniu sytuacji zagrożenia,



Zasada współpracy i koordynacji działania podmiotów opi
eki (osób i instytucji odpowiedzialnych za zaspokajanie p
otrzeb w zakresie opieki nad dzieckiem.

ZASADY POSTĘPOWANIA WYNIKAJĄCE
Z PRAWIDŁOWOŚCI WYCHOWANIA OPIEKUŃCZEGO
A.KELMA



zaspokajanie potrzeb fizjologicznych i psychospołecznych jako warunek ko

nieczny wszelkiej działalności wychowawczej;



określony sposób sprawowania opieki powoduje niezamierzone skutki wyc

howawcze, a proces wychowania implikuje niezamierzone skutki opiekuńcz

e;



kierunkowo przeciwstawne tendencje opieki i wychowania oddziaływają wz

ajemnie na siebie, w tym także negatywnie; opieka sprawowana jest wedłu

g określonych celów i założeń wychowawczych oraz odwrotnie, a więc nast

ępuje wychowawcza waloryzacja opieki i opiekuńcza waloryzacja wychowa

nia;



działalność wychowawcza skierowana jest na aktualizację powszechnych p

otrzeb wychowanków z intencją ich dobra osobowego;



w procesie opieki i wychowania potrzeby podopiecznych są zbieżne lub toż

same z wymaganiami społeczno-moralnymi i odwrotnie;



podopieczny-wychowanek doświadcza równocześnie opieki i wychowania j

ako dwóch czynników jego rozwoju (związek przedmiotowy);



opiekun-wychowawca łączy w sobie obie te role (związek podmiotowy)

(Z. Dąbrowski Z., Czym jest, może i powinna być pedagogika opiekuńcza

(w:] Pedagogika opiekuńcza w okresie demokratycznych przemian, red. J. Żebrowski, Gdańsk,

1998, s. 31-32).

Dla pedagogiki opiekuńczej i praktyki opiekuńczo-wychowawczej ważne jest określenie
wzajemnych relacji między opieką a wychowaniem. Najważniejsze z nich to:

1 . Badania dotyczące historii opieki nad dzieckiem.

W tej grupie znajdują się analizy teoretyczne istniejących w przeszłości

systemów opiekuńczo-wychowawczych stworzonych przez np. H. Pestal

ozziego, J. Korczaka, J. Cz. Babickiego, K. Jeżewskiego, H. Radlińską,

M. Grzegorzewską.

2. Badania dotyczące aktualnych problemów opieki nad dziećmi, mło

dzieżą, rodziną np. funkcjonowanie opiekuńczo-wychowawcze rodziny, za

grożenia funkcjonowania współczesnych rodzin, formy opieki nad dzieckie

m, sieroctwo, drogi kompensacji sieroctwa, rodzinne formy opieki nad d

zieckiem. (rodzina adopcyjna, rodzina zastępcza, rodzinne domy dziecka),

instytucjonalne formy opieki nad dzieckiem osieroconym, funkcjonowanie

placówek opiekuńczo-wychowawczych, opieka zakładowa, formy opieki cz

ęściowej, opieka nad uczniem w szkole, w środowisku wiejskim, opieka na

d dzieckiem w środowisku lokalnym itp.

3. Opieka nad dzieckiem za granicą, np. stan opieki nad dzieckiem w pos

zczególnych krajach, nowe tendencje w pracy opiekuńczo-wychowawczej.

G

łówne

kierunki badań pedagogiki opiekuńczej:

ROZWÓJ
PSYCHORUCHOWY 3-
LATKA

Wykonały:

Małgorzata Brzeźna

Julia Bugla

Patrycja Garcorz

Lucyna Gordzielik

Monika Kołaczyńska

Rozwój sensomotoryczny



Uwarunkowany jest prawidło
wą budową i czynnością ukła
du ruchu oraz sterującym wp
ływem układu nerwowego



O przebiegu decydują też cz
ynniki genetyczne (tzw. uzdo
lnienia ruchowe) i wpływy ze
wnętrzne (środowiskowe)



Charakteryzuje się sporą inte
nsywnością czego przykłade
m jest szybko zwiększający s
ię wzrost dziecka



Potrzeba ciągłej zmiany ruchu



Dziecko ciągle zmienia obiekty za

interesowań.



Podstawą badawczej aktywności

dziecka są dobre relacje emocjon
alne z opiekunem



Większa sprawność w poruszaniu

się – biega, skacze obunóż, wspina
się



Dziecko uczy się jeździć na trzykoł

owym rowerku



Umie chodzić po schodach naprze

miennie stawiając nogi, bez pomo
cy innych



Dziecko samodzielnie dociera do ciekawiąc
ych go ludzi i przedmiotów



Zdobywanie wiedzy o przedmiotach poprze
z manipulowanie nimi – dzięki temu dziecko
osiąga coraz większą sprawność manualną.



Początek rysowania , malowania, lepienia z
plasteliny

Rozwój poznawczy



Myślenie, mowa i spostrzeżenia są związan
e z działaniem.



Charakterystyczne jest myślenie sensory
czno – motoryczne - dziecko rozwiązuje z
adania, gdy ma bezpośredni kontakt z różn
orodnymi przedmiotami w działaniu samod
zielnym lub przy pomocy osoby dorosłej



Dziecko poznaje otaczający świat wielozm
ysłowo –polisensorycznie



Ważne są spostrzeżenia wzrokowe- dziecko
zwraca ono uwagę na to, co jest duże, kolo
rowe, wyróżniające się z otoczenia



Dziecko poznaje przede wszystkim te przedmioty i
ich cechy, które odgrywają bezpośrednią rolę w w
ykonywanej czynności



Zaczyna rozpoznawać litery jako zbiór punktów, p
otrafi rozróżnić pismo od tego co pismem nie jest,
choć nie potrafi jeszcze identyfikować poszczegól
nych liter alfabetu



Zaczyna odróżniać kolory, choć jeszcze nie potrafi
ich nazwać



Dziecko zmienia często przedmioty, zainteresowa
nia, przerywa rozpoczęte czynności

Rozwój komunikacji i języka



Dziecko używa ok. 1000-1200
słów



Zróżnicowanie słownictwa na
części mowy: rzeczowniki, cza
sowniki, przymiotniki, przyimk
i i spójniki



Rozwija się odmiana zaimka o
sobowego



Zaczyna dokonywać odróżnie
nia liczby pojedynczej od mno
giej, pojawia się tryb przypusz
czający, czas przyszły prosty i
złożony, formy nieosobowe



Wzrasta umiejętność mówienia dłużs

zymi zdaniami o bardziej logicznej str
ukturze



Tendencja do tworzenia neologizmów



Czasem się zacina, jąka lub powtarza

słowa



Rozmawia przez telefon



Dziecko zadaje dużo pytań – „a co to

?”, „a dlaczego?”, „a po co?”

Rozwój społeczno-emocjonalny



Dziecko wyraża chęć kontaktów z rówieśnikami,
zauważa brak innych dzieci w otoczeniu



Zabawy często kończą się konfliktem



Charakterystyczną cechą jest egocentryzm



Dzieci nie bawią się
ze sobą, lecz obok
siebie



Zaczyna dzielić się
zabawkami



Umie współdziałać
w małej 2-3
osobowej grupie



Potrafi rozróżniać pł

cie



Dziecko wykazuje te

ndencję do naślado
wnictwa



Jest wrażliwe na poc

hwały i nagany słow
ne



Zaznacza własną odrębność,

rozgranicza między: ja, moje – ty,
twoje



W kontaktach z dorosłymi przejawia

negatywizm i przekorę



Silnie przeżywa wszelkie konflikty w

rodzinie, uczucia smutku, złości rod
zica



Uświadamia sobie swoje pragnienia



Potrafi w prostych słowach opowiad

ać o swoich problemach



Charakterystyczny jest strach przed

ciemnością

Samodzielność

Czynności samoobsługowe:



Dobrze posługuje się sztućcami



Zjada posiłek, bez brudzenia siebi

e i stołu



Umie nalać wodę do kubka



Umie ubierać i rozbierać nie obcisł

e ubrania



Próbuje sznurować buty

Trening czystości



Dziecko samo sygnalizuje swoje potrzeb
y fizjologiczne, umie je załatwić, rozbier
ając i ubierając się samodzielnie



Dziecko przestaje się moczyć w nocy



Potrafi samodzielnie uczesać się, umyć
ręce i buzię bez zmoczenia ubrania



W sprzyjających

warunkach potrafi
wykąpać się
zupełnie
samodzielnie



Wymaga jeszcze

pomocy przy myciu
zębów

Pomoc rodzicom



Dziecko pomaga przy nakrywaniu d

o stołu, sprzątaniu naczyń po posiłk
u



Jest w stanie wypełniać drobne obo

wiązki – ścieranie kurzu, podlewanie
kwiatka, pomoc przy karmieniu zwie
rzątka



Często mówi:

Ja sam!

Sfera

rozwoju

Wskaźniki

Rozwój

motoryczny

Motoryka duża:

• biega w sposób harmonijny przyśpiesza, zwalnia,

maszeruje, skacze obunóż, wspina się,

• wchodzi i schodzi ze schodów bez trzymania się poręczy

używając nóg naprzemiennie bez pomocy innych

• idzie pewnie w linii prostej

• stoi kilka minut z zamkniętymi oczami, stoi na palcach

• umie utrzymać się na jednej nodze

• omija przeszkody, nawet gdy biegnie

• bez problemu korzysta z urządzeń na placu zabaw

• kopie i dobrze rzuca piłką

• rytmicznie porusza się przy muzyce

• uczy się jeździć na 3 kołowym rowerku
Motoryka mała:

• chętnie bawi się w piaskownicy- przesypuje piasek,

• tworzy kulki, placki i wałki z plasteliny

• trzyma ołówek, kredki pełną garścią

• rysuje kreski pionowe, poziome, niedomknięte koło,

krzyżyk

• koloruje obrazki jedną kredką wychodząc za kontur

• nawleka korale o dużych oczkach

• łączy kropki linią

• potrafi ułożyć wieżę z około10–12 klocków, zbudować

most wg wzoru

• trzyma oburącz napełniony wodą talerz

Sfera

rozwoju

Wskaźniki

Rozwój

poznawczy

• wie jak się nazywa i ile ma lat

• zna podstawowe kolory

• dokonuje prostych wyborów w oparciu o przewidywane

konsekwencje

• myślenie sensoryczno – motoryczne, symboliczne i

prelogiczne

• rozwiązuje proste problemy

• świat rzeczywisty miesza jeszcze z wyobrażonym

• myśli w sposób trójkowy: obejmuje trzy elementy,

zapamiętuje trzy liczby, wykonuje trzy polecenia

• integruje dwa elementy wewnątrz jednego zbioru

• ma bogatą wyobraźnię, może tworzyć, np. niewidocznych

przyjaciół

• rozróżnia, że coś jest takie samo lub inne

• rozróżnia pojęcie teraźniejszości i przyszłości

• myśli egocentryczne

• potrafi pokazać 5 części ciała na rysunku

• powtarza 3 cyfry, zna pojęcie liczby jeden, dwa, trzy

• zapamiętuje krótki wierszyk

• rozpoznaje drogę do domu

• potrafi odtworzyć zaobserwowaną czynność po jakimś

czasie

• potrafi dobrać do siebie parami dwa identyczne obrazki

• wskazuje proste czynności na obrazkach

• potrafi rozróżnić pismo od tego co pismem nie jest, nie

potrafi jeszcze identyfikować poszczególnych liter alfabetu

• odróżnia kolory, choć jeszcze nie potrafi ich nazwać

Sfera

rozwoju

Wskaźniki

Rozwój

komunikacji i

języka

• używa ok. 1000-1200 słów

• słownictwo zróżnicowane na części mowy: rzeczowniki,

czasowniki, przymiotniki, przyimki i spójniki

• rozwija się odmiana zaimka osobowego

• odróżnia liczbę pojedynczą od mnogiej,

• pojawia się tryb przypuszczający, czas przyszły prosty i

złożony, formy nieosobowe

• mówi coraz dłuższymi zdaniami o bardziej logicznej

strukturze

• często pyta nie czekając na odpowiedź

• tworzy neologizmy

• czasem się zacina, jąka lub powtarza słowa

• rozmawia przez telefon

Rozwój

społeczno-

emocjonalny

• bawi się obok, a później z innymi dziećmi

• dzieli się z innymi

• umie współdziałać w małej 2-3 osobowej grupie

• zawiera przyjaźnie

• słucha i wykonuje polecenia

• lubi słuchać historii na swój temat

• upewnia się, czy jest kochany przez rodziców

• lubi zabawy w dom, rodzinę

• rozróżnia płeć

• potrafi opowiedzieć o problemie

• okazuje miłość bliskim

Sfera

rozwoju

Wskaźniki

Rozwój

społeczno-

emocjonalny

• boi się ciemności, samotności

• chętnie pomaga w domowych prostych czynnościach

• ma okresy płaczliwości i braku poczucia bezpieczeństwa

• myśli i postępuje egocentrycznie

• zaznacza własną odrębność

• w kontaktach z dorosłymi przejawia negatywizm i przekorę

• dziecko nie umie tłumić swych przeżyć emocjonalnych

• emocje są silne, gwałtowne lecz krótkotrwałe

Samodzielno

ść

Czynności samoobsługowe:

• posługuje się sztućcami

• je posiłek bez brudzenia siebie i stołu

• samo zaspakaja pragnienie( wyszukuje kubek i nalewa

wodę)

• samodzielnie organizuje zabawę

• samodzielnie ubiera się i rozbiera

• próbuje sznurować buty
Trening czystości:

• sygnalizuje swoje potrzeby fizjologiczne, umie je załatwić,

rozbierając i ubierając się samodzielnie

• samodzielnie myje ręce i buzię bez moczenia rękawów

• używa szczoteczki do zębów i grzebienia zgodnie z ich

przeznaczeniem

• prawidłowo dmucha i wyciera nos

• w sprzyjających warunkach potrafi wykąpać się zupełnie

samodzielnie

Sfera

rozwoju

Wskaźniki

Samodzielno

ść

Pomoc rodzicom

• pomaga przy nakrywaniu do stołu, sprzątaniu naczyń po

posiłku

• pomaga rodzicom w pracach codziennych np. podlewanie

kwiatków, karmienie zwierząt, wycieranie kurzu

• spełnia drobne polecenia

• rozpoznaje swoje rzeczy wśród innych

• przenosi z miejsca na miejsce różne przedmioty

• zaczyna porządkowanie przedmiotów

• śpi we własnym łóżku

Bibliografia



M. Aquilar [red.], Wielki podręcznik dla nauczycieli
żłobków i przedszkoli: zagadnienia teoretyczne, za
bawy, pomysły, scenariusze: od narodzin do wieku
szkolnego, Wydawnictwo Jedność, Kielce 2011.



A. Brzezińska [red.], Niezbędnik Dobrego Nauczyci
ela, T. 1 i 2.



A. Brzezińska [red.], Psychologiczne portrety czło
wieka, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gd
ańsk 2005.



M. Żebrowska [red.], Psychologia rozwojowa dzieci
i młodzieży, Państwowe Wydawnictwo Naukowe,
Warszawa, 1982.



E. Franus, Rozwój małego dziecka: drugi i trzeci ro
k życia, Nasza Księgarnia, Warszawa 1972.

Charakterystyka

rozwoju

psychomotorycznego

dziecka rocznego oraz

wskaźniki rozwojowe.

Wykonały: Katarzyna Dej,
Dominika Gryzowska, Agnieszka
Malek, Angelika Orłowska,
Justyna Sinkowska.

Charakterystyka okresu

noworodkowego



Wzrastanie

; przeciętnie noworodek ma wagę powyżej 3,5

kg i długość ciała ok. 50 cm. W ciągu pierwszych dniach ży
cia traci ciężar około10%, jest to spowodowane oddaniem
moczu i pierwszego stolca, wysychaniem pępowiny i całej
skóry, usunięciem mazi płodowej. Poza tym w pierwszych
dniach noworodek mało je, a raczej pije. Po kilku dniach za
czyna przybierać na wadze tak że ok. 7 – 10 dnia życia wyr
ównuje masę urodzeniową, a potem póki jest zdrowe przy
bywa mu kilogramów.



Rozwój Motoryczny

; noworodek wykazuje cechy charakter

ystyczne, odruchy wrodzone – atawistyczne; odruch pełza
nia, chodzenia (kroczenia), chwytny, Moro.



Potrzeby

; noworodki są szczególnie wrażliwe na infekcje ic

h ustrój nie jest odporny, stąd potrzeba wyjątkowo starann
ej higieny dziecka.

Charakterystyka okresu

niemowlęcego



Wzrastanie

; dziecko rośnie bardzo dynamicznie, jego dłu

gość zwiększa się o połowę. W ciągu pierwszych 5 miesię
cy dziecko podwaja swoją masę, a pod koniec roku potraj
a. Staje się bardzo pulchne, ma obfitą tkankę tłuszczową,
rosną kończyny i tułów. W połowie roku wyżynają się pier
wsze zęby, potem co dwa miesiące kolejne dwa. Niemow
lę bardzo dużo je. W pierwszym okresie życia ważne jest
karmienie naturalne, jest to pokarm czysty biologicznie i
nie zainfekowany, zawiera ciała odpornościowe i dlatego
dzieci karmione piersią mniej chorują, są bardziej odporn
e na infekcje. Poza pokarmem matki powinno również otr
zymywać witaminy i sole mineralne, gdyż nie zawsze pok
arm matki jest pełnowartościowy. Karmienie piersią wpły
wa na rozwój więzi emocjonalnej między matką, a dzieck
iem. Karmienie piersią jest uważane za podstawowy war
unek dobrego i prawidłowego rozwoju dziecka.

Charakterystyka okresu

niemowlęcego



Rozwój motoryczny

; w pierwszym roku mówimy o rozwoju

psycho – ruchowym dziecka. Pionizacja postawy ciała, wy
tworzenie dłoni, uczy się ludzkiej mowy, samodzielnie por
uszają się , podnoszą główkę, siadają, wstają . Zaczynają

chodzić. Zdolność chwytania (odruch chwytny zanika i uc
zą się go od początku). Opanowanie zwieraczy, dziecko u
czy się opanowywać oddawanie stolca, potem moczu w s
posób kontrolowany.



Potrzeby

; dzieci w okresie niemowlęcym są narażone na r

óżne infekcje, jest to okres wysokiej zachorowalności i um
ieralności. Najczęstsze są zachorowania na zakaźne schor

zenia układy pokarmowego, występuje wtedy nasilenie bi
egunek i wymioty, innym schorzeniem jest zakażenie dró
g oddechowych, a w konsekwencji zapalenie płuc.

1 miesiąc życia dziecka

Noworodek może mieć zniekształconą i stosunkowo dużą główkę, opuchnięte powieki, moc

no zaróżowioną, pomarszczoną skórę. Rączki i nóżki noworodka są pulchne, pokryte fał

dkami tłuszczu, zgięte we wszystkich stawach. Dziecko od początku bardzo energicznie

nimi porusza. Noworodek przychodzi na świat z bezwarunkowymi odruchami. Większoś

ć z nich zaniknie pod koniec 4. miesiąca życia.

•

Odruch Moro:

przestraszone nagłym ruchem lub hałasem dziecko gwałtownie rozpro

stowuje rączki i nóżki, a następnie przyciska rączki i nóżki do siebie, zaciskając piąstki.

•

Odruch chwytny

: noworodek zaciska palce na twoim kciuku lub innym podanym prze

dmiocie z taką siłą, że jesteś w stanie unieść dziecko do góry.

•

Odruch Babińskiego:

kiedy połaskoczesz dziecko po podeszwie stopy, małe palce ze

gną się do środka, natomiast duży palec wygnie się do góry.

•

Odruch Rootinga

: kiedy delikatnie muśniesz dziecko w policzek, ono delikatnie odwró

ci główkę w tę stronę i otworzy buzię, gotowe do ssania.

•

Odruch kroczenia:

podtrzymując dziecko w pozycji pionowej pod paszkami w taki spo

sób, by stópkami dotykało ziemi, zobaczysz, jak stawia krok za krokiem, jakby chodziło.

Wzrok noworodka nie jest jeszcze w pełni rozwinięty, dziecko wykazuje słabą wrażliwość na

kontrasty i nie rozpoznaje szczegółów, ale potrafi wodzić za wolno przesuwającą się za

bawką (w odległości 20-30 cm). Poza dostrzeganiem różnych odcieni bieli i czerni, nie o
dróżnia kolorów. Jego oczy są nadwrażliwe na światło, a nadwrażliwość ta, spowodowan

a tym ,że dziecko do momentu urodzenia przebywało w mroku, utrzymuje się około mi
esiąca. Dziecko słyszy od urodzenia, a właściwie dużo wcześniej. Słuch noworodka jest

jednak przytępiony. Dopiero w 2. kwartale 1. roku życia usłyszy czyste i wyraźne dźwię

ki i będzie żywo na nie reagować. Niemowlę rozpoznaje głos opiekuna, słysząc go, star

a się odwrócić główkę w jegostronę, chętnie też obserwuje jego twarz.

2 miesiąc życia dziecka

Dwumiesięczne niemowlę, leżąc na brzuchu, może już umieć unieść głowę i ra

miona na wysokość 5 cm i utrzymać się w tej pozycji coraz dłużej. W pozycji pi

onowej 2 miesięczne niemowlę zachowuje chwiejnie wyprostowaną postawę,

a podtrzymywane w pozycji pionowej dobrze kontroluje ustawienie głowy.

W 2 miesiącu życia dziecko, dotykając podłoża, ugina nogi, a nawet czasem sa

modzielnie przewraca się z boku na plecy. Leżąc na pleckach, dziecko zaczepi

a zawieszone w zasięgu rąk zabawki i niekiedy udaje mu się utrzymać przedm

iot włożony mu przez dorosłego do ręki.

Dwumiesięczne niemowlę coraz chętniej i na dłużej zatrzymuje wzrok na intere

sującym go obiekcie, częściej zwraca uwagę na kolorowe przedmioty, zwłaszc

za te o zdecydowanych barwach.

Dziecko może wciąż machać energicznie rączkami, nóżkami, wiercić się, a naw

et wyciągać rączkę w kierunku interesującego je przedmiotu. 2 miesięczne dzi

ecko widzi już z większej odległości. Jego mózg doskonali widzenie obuoczne.

Dwumiesięczne dziecko wkłada do buzi rączki – i nie jest to tylko przypadkowy

odruch, w ten sposób niemowlę poznaje świat. Wkrótce zacznie wkładać do bu

zi wszystko, co wpadnie mu w ręce.

Pod koniec 2. miesiąca pojawia się pierwszy uśm

iech dziecka, zarezerwowany oczywiście dla rodzica.

Dziecko uśmiecha się w reakcji na uśmiech inn

ej osoby lub na coś, co mu się szczególnie spodoba.

3 miesiąc życia dziecka

3 miesięczne niemowlę potrafi, leżąc na brzuchu (w tzw. pozycji żabki), opie

rać się symetrycznie na przedramionach i podnosić główkę tak wysoko, ż

e jest w stanie patrzeć prawie na wprost.

Niemowlę kręci główką, patrząc np. za opiekunem, kiedy chodzi po pokoju.

Potrafi śledzić wzrokiem przedmiot, który znajduje się ok. 15 cm od jego

twarzy i porusza się w ruchu kołowym. Mięśnie szyi są na tyle wzmocnio

ne, że niemowlę podniesione do pozycji siedzącej nieco lepiej utrzymuje

też głowę w pionie. Natomiast podtrzymywane pod pachami na lekko zgi

ętych nogach w stawach kolanowych i biodrowych opiera się o podłoże.

Niemowlę położone na plecach wytrwale próbuje obrócić się na bok

Niemowlę w odpowiedzi na jakiś interesujący dla niego bodziec skierowuje o

czy w tę stronę z równoczesnym otwarciem buzi i zahamowaniem innych

ruchów.

3 miesięczne dziecko reaguje ożywieniem ruchowym, uśmiechem, wydawan

iem dźwięków na kontakt z ludźmi. Niemowlę jest coraz bardziej towarzy

skie i pogodne. Gdy ktoś pochyli się nad nim, uśmiecha się szeroko i rad

ośnie grucha. Rozbawione niemowlę piszczy z uciechy i śmieje się w gło

s.

3-miesięczne dziecko coraz sprawniej korzysta ze swoich zmysłów i uczy się

koordynować ich pracę – widząc kolorowe zabawki nie tylko przygląda im

się z zainteresowaniem, ale jeszcze wyciąga w ich kierunku rączki. Dłoni

e nie są już zaciśnięte i niemowlę coraz bardziej się nimi interesuje. Czas

em udaje mu się trafić rączką do buzi.

4 miesiąc życia dziecka

4. miesiąc to czas dużego postępu w rozwoju motorycznym – trzymany pionowo niemowlak z

aczyna mocno utrzymywać główkę, a położony na brzuszku unosi ją pewnie.

Dziecko może też w tej pozycji oprzeć się na samych dłoniach, jednocześnie prężąc nóżki – w

ówczas buja się na brzuszku jak kołyska. Niemowlę umie też siedzieć podparte poduszka

mi, a także przewracać się z boku na plecy i z pleców na bok.

Nóżki dziecka stają się coraz silniejsze. Niemowlę umie już je wyprostować, próbuje się nimi

odpychać. Rośnie siła ramion: dziecko rozstawia je szeroko i wymachuje nimi niczym skrz

ydłami. Niemowlę pewnie sięga ręką do przedmiotu, często udaje mu się go chwycić. Wte

dy przez chwilę przygląda się mu z ciekawością, manipuluje nim, potrząsa i wreszcie wkła

da do buzi.

Dziecko chwyta całą dłonią bez użycia kciuka, który zwykle pozostaje w środku dłoni. Nie pot

rafi trzymać dwóch przedmiotów naraz – gdy zaciekawi je inna zabawka, trzymana dotyc

hczas grzechotka wypada z dłoni, a rączki wędrują ku innej atrakcji.

Niemowlę z upodobaniem powtarza przypadkowo odkryte czynności, np. puszcza bańki ze śli

ny, parska, robi miny. Nowo odkrytą umiejętnością jest radosny, głośny śmiech. Oprócz te

go wydaje okrzyki od wysokich do niskich tonów, grucha, cmoka. Potrafi krzykiem dopomi

nać się obecności mamy.

4 miesięczne dziecko coraz bardziej ciekawi świat. W parku jego uwagę przyciągają kolorowe

liście, w ogrodzie kwiaty, na ulicy głośne samochody. Wiele niemowląt w tym wieku ma d

ość spacerów w głębokim wózku. Mięśnie dziecka nie są jednak jeszcze gotowe na pozycj

ę siedzącą.

Niemowlę wyraźnie rozpoznaje już swoich i obcych. Dziecko odróżnia znany głos, znaną twar

z. Na widok nieznajomych twarzy często reaguje niechęcią, a nawet strachem. W domu w

otoczeniu bliskich czuje się natomiast pewnie i bezpiecznie. Często się uśmiecha, a rozba

wione głośno się śmieje.

5 miesiąc życia dziecka

Dziecko w pozycji na brzuchu leży z wyprostowanymi nogami i obraca się na boki, stara się op

rzeć na dłoniach i unieść górną część tułowia. Potrafi podnieść klatkę piersiową niemal po

d kątem prostym do podłoża. To tzw. pozycja „foki”, która zapowiada przejście do następn

ego etapu rozwoju – raczkowania.

Tymczasem dziecko, leżąc na brzuchu i odpychając się rękami lub nogami, będzie w stanie po

sunąć się o kilka cm do przodu lub do tyłu. Niemowlę umie już także przekręcać się z plec

ów na brzuszek i odwrotnie.

Umie już chwycić grzechotkę całą dłonią z prostym kciukiem i przekładać ją z ręki do ręki. Moż

e też trzymać kubek obiema rękami i unosić do ust. To wstęp do samodzielnego jedzenia i

picia, które również jest kamieniem milowym w rozwoju dziecka.

W 5 miesiącu niemowlę siedzi już pewnie z podparciem. Potrafi wytrzymać w tej pozycji dość d

ługo bez przewracania się, ponieważ jego plecy są obecnie mniej zaokrąglone.

U 5 miesięcznego dziecka mogą zacząć wyrzynać się też pierwsze ząbki..

5 miesięczne dziecko reaguje na melodię i intonację głosu dorosłej osoby. Ustala się między dz

ieckiem a opiekunem prawdziwa harmonia. Niemowlę reaguje śmiechem na zadowoloną t

warz i może zacząć płakać, jeśli rodzic też płacze.

W tym okresie dziecko często ma swoją jedną ulubioną zabawkę (a czasem kocyk, pieluszkę),

do której jest bardzo przywiązane. W ten sposób tworzy nowe emocjonalne więzi i uczy si

ę, jak radzić sobie z własną samotnością, smutkiem i poczuciem zagrożenia.

Dziecko reaguje na innych ludzi na wiele różnych sposobów – piszczy, śmieje się, macha rączk

ami. Ale naprawdę przywiązane jest tylko do mamyi taty. Niemowlę może więc przejawiać

lęk, gdy widzi obcą twarz lub słyszy nieznajomy, głośny i groźny głos.

5 miesięczne niemowlę reaguje na swoje odbicie w lustrze, rozróżnia twarze obce i znajome, r

eagując na ton głosu i mimikę dorosłego. Odwraca głowę w kierunku źródła dźwięku. Sięga

spontanicznie po przedmioty, manipuluje nimi, potrząsa, ogląda, obmacuje i wkłada do us

t.

6 miesiąc życia dziecka

6 miesięczne niemowlę w pozycji na brzuchu opiera się na dłoniach i kolanach, unosząc tułów. Siad

a podciągane za obie ręce. W tym wieku dziecku czasem udaje się siedzieć prosto samodzielni
e, jednak po krótkiej chwili zwykle wywraca się ponownie. Jednak doskonale siedzi z podparcie

m. Dziecko przewraca się z pleców na brzuszek i na odwrót. Chwyta przedmiot całą dłonią i wy

prostowanym kciukiem. W leżeniu na plecach unosi głowę i bawi się stopami. Niemowlę potrafi

sięgać w górę i w dół, przed siebie, na boki, a także w kierunku obiektu poruszającego się wokó

ł niego. Umie też przekładać przedmiot z ręki do ręki.

6 miesięczne dziecko z zapałem toczy się po podłodze, łóżeczku, kojcu. Niemowlę dzięki turlaniu pr

zemieszcza się z miejsca na miejsce. Może zapuścić się w zupełnie dotąd niedostępne dla nieg

o rejony, np. pod stół lub za zasłony. Oprócz turlania dziecko pod koniec 6. miesiąca życia umie

już zwykle pełzać.

6 miesięczne dziecko odróżnia osoby obce od znajomych i może bać się nieznanych twarzy. Niemo

wlę pilnie obserwuje ludzi, których dobrze zna, którzy się nim opiekują. Uśmiecha się do nich s

pontanicznie, „zagaduje”, macha na ich widok rączkami i nóżkami.

Niemowlę cieszy się na zabawę z dorosłym, umie już ją przewidzieć. Może próbować „prosić” o kon

tynuowanie zabawy różnymi dźwiękami, podrygując lub marudząc, gdy się ją skończy.

Dziecko okazuje przywiązanie do rodziców i opiekunów, spokojnie bawiąc się w ich obecności, tęsk

niąc za nimi, gdy wyjdą z pokoju i reagując głośnym śmiechem na ich powrót. Silne przywiązan

ie do najbliższych wzmacnia w dziecku poczucie bezpieczeństwa i pewność siebie.

Używane przez dziecko sylaby, samogłoski, spółgłoski składają się na jego „język społeczny”. Niem

owlę naśladuje dźwięki usłyszane od osób z otoczenia, co jest pierwszą formą porozumiewania

się za pomocą mowy.

Dziecko sięga i pewnie chwyta przedmioty, którymi wykonuje pewne manipulacje, przekładając z r

ęki do ręki. Niemowlę w tym okresie spontanicznie i śpiewnie gaworzy, wydaje dźwięki sylabo

we, modyfikując wysokość i ton głosu.

6 miesięczne dziecko umie już powiązać dźwięk z jego źródłem. Doskonali swoją percepcję słuchow

ą i wykorzystuje dźwięki do identyfikacji poszczególnych przedmiotów. W tym okresie możesz u

słyszeć sylaby „ba”, „ga”, „da”, „ma”, „pa”, „ła”.

7 miesiąc życia dziecka

Siódmy miesiąc życia przynosi dalszy wzrost zainteresowania otoczeniem. D

oświadczenie przestrzenne dziecka jest jeszcze zbyt małe, zaś ciekawość

świata ogromna.

dziecko w tym wieku umie już przekręcać się z pleców na brzuszek i z po
wrotem. Niemowlę, posadzone, siedzi już chwilę całkowicie samodzielnie.

Próbuje też podciągnąć się samo do siadania. Ujmuje w każdą dłoń leżące

przed nim przedmioty, trzymając je jednocześnie, lub też chwyta oburącz.

Jeżeli w zasięgu rąk położymy przedmiot mały i płaski, np. guzik, to okaże

się, że potrafi go ująć, zagarniając jeszcze całą dłonią; ale już zaobserwo

wać można celowe ruchy palców. Niemowlę potrafi też ująć kubeczek za u

cho. Wymienione umiejętności świadczą o postępującej koordynacji wzrok

owo-nerwowo-mięśniowej.

Do swego odbicia w lustrze dziecko wyciąga obie rączki, przygląda się ba
dawczo i uśmiecha. Następuje też dalsze ćwiczenie mowy, poprzez śpiew

ne powtarzanie głosek, wydawanie wysokich i niskich tonów oraz okrzykó

w radości.

Następnym nowym elementem rozwojowym jest pojawienie się „sprężyno

wania”. Niemowlę ujęte pod paszki i oparte o podłoże wykonuje gwałtown

e ruchy prostowania i zginania nóg w stawach skokowych, kolanowych i bi

odrowych. Ćwiczenie takie powtarza chętnie i z widoczną przyjemnością.

Są to pierwsze ćwiczenia prowadzące do opanowania sztuki stania i chodz

enia.

8 miesiąc życia dziecka

Ośmiomiesięczne niemowlę jest już bardzo ruchliwe. Nie tylko siedzi chętnie i prz

ez długi czas, ale samo o tym decyduje, potrafi bowiem siadać bez niczyjej po

mocy. Zwykle umie już pełzać lub przesuwać się w pozycji siedzącej z jedną n

óżką podwiniętą pod pośladkiem.. Ruch obrotowy jest już w tym okresie równi

eż dobrze wyćwiczony, tak więc możliwości ruchowe dziecka są bardzo duże.

Dziecko bardzo dokładnie wie, którą rzecz pragnie otrzymać i domaga się tego wł

aśnie, a nie innego przedmiotu. Upuszczanie zabawek jest umiejętnością świa

dczącą o opanowaniu chwytu z przeciwstawieniem kciuka. Przez najbliższe kil

ka tygodni dziecko będzie uporczywie rzucało na ziemię brane do ręki przedmi

oty, obserwując ich spadanie. upuszczanie branych do ręki przedmiotów jest k

olejnym etapem rozwojowym.

Wyraźnie demonstruje swoją radość, jak i niezadowolenie. Posiada też znaczn

ą zdolność koncentracji uwagi, np. przysłuchuje się, jak rozmawiają dorośli, ba

wi się samo, obracając w dłoniach zabawki, stara się otworzyć pudełko, nasłuc

huje tykania zegarka, starając się zajrzeć do środka. Dziecko dojrzało już do p

oznawania świata poprzez skojarzenia. Wykazuje ono bowiem coraz większą s

amodzielność psychiczną. Postępy mowy to powtarzanie łańcuchów sylab, śpi

ewne rozciąganie sylab oraz odkrycie, że można powiedzieć coś szeptem. Już

znacznie młodsze niemowlęta artykułują wypowiadane zgłoski z różną głośnoś

cią, jednakże świadome naśladownictwo szeptu pojawia się dopiero w ósmym

miesiącu. Niemowlę zaczyna też demonstrować nieufność wobec osób obcyc

h.

9 miesiąc życia dziecka

Dziewiąty miesiąc to dalsze doskonalenie równowagi, samodzielnego przemieszczania się oraz ko

ordynacji ruchowo-wzrokowej. Dziecko siada samodzielnie i siedzi swobodnie.

Siedząc, gromadzi wokół siebie zabawki, zarówno te, które znajdują się w jego bezpośrednim zasi

ęgu, jak i pociągając za sznurek lub pieluszkę, na której umieszczamy zabawkę. Świadczy to n

ie tylko o dobrym opanowaniu siedzenia, ale również o dalszym rozwoju skojarzeń w myśleniu

abstrakcyjnym. Podtrzymane pod pachami przebiera nóżkami, jakby chodziło. Postawione zaś,

przejmuje na moment ciężar swojego ciała i stoi samodzielnie opierając się na całych stopach.

Wiele dzieci w tym wieku potrafi już nawet samodzielnie stanąć, wspierając się o sprzęty lub b

rzeg kojca. Bardziej ruchliwe wykonują następnie w pozycji stojącej spontaniczny ruch zginani

a i prostowania kończyn dolnych. Zabawa ta, zwana sprężynowaniem, znana jest niemowlęciu

już od co najmniej 5 tygodni, ale dotychczas ćwiczyło ją wtedy, gdy było podtrzymywane pod

paszkami. W pozycji na brzuszku bardzo chętnie przemieszcza się, poruszając zarówno do tył

u, jak i do przodu, dużo zaś dzieci zaczyna unosić przy tej okazji tułów i raczkuje.

Ruchliwość dziewięciomiesięcznego niemowlęcia jest więc znaczna, uporczywe wyrzucanie za

bawek branych do rączki to niezwykle ważny etap rozwoju. Jest on konieczny dla wykształceni

a celowych ruchów dłoni. Okres ten, rozpoczyna się zwykle w 8. Miesiącu i trwa 4-8 tygodni.

Zaobserwować można, że właśnie dzięki temu uporczywie ćwiczonemu ruchowi dłoni, dziecko

nauczyło się ujmować i mocno trzymać drobny przedmiot między kciukiem a palcem wskazują

cym. Potrafi tak wziąć np. maleńki kawałek jabłuszka lub okruszynkę chleba i włożyć do ust. W

ytworzyło więc i opanowało umiejętność chwytu z opozycją kciuka, tzw. szczypcowego.

W rozwoju mowy łączy dwie jednakowo brzmiące sylaby, np. ta-ta, ma-ma, ba-ba w pierwsze s

łowa, których znaczenie pojmuje. Potrafi też wykonać gest pożegnania „pa-pa”, wyrazić radoś

ć klaskaniem w dłonie lub podziękować ruchem główki.

Rozumie też zabawę w chowanego. Będzie szukało nas, nie tylko odsłaniając chustę lub ręczni

k, ale również spróbuje zajrzeć za fotel lub oparcie kanapy.

10 miesiąc życia dziecka

Dziesięciomiesięczne niemowlę potrafi samodzielnie siedzieć, siadać

i stać z trzymaniem. Trzymając się barierki kojca lub mebli, zaczy

na też samodzielnie stawać. Stojąc obciąża na zmianę raz jedną,

raz drugą nóżkę, a nawet zaczyna unosić do góry stopę. Jest to k

olejny, po sprężynowaniu, etap w nauce chodzenia.

Utrzymywanie równowagi ciała z niewielkim tylko przytrzymanie

m, gdy uniesiona jest jedna stopa, to niezwykle ważne osiągnięci

e. Niemowlę, które osiągnęło ten poziom rozwoju swojej motoryk

i, za kilka dalszych tygodni zacznie chodzić. Poza rozwojem opisa

nych wyżej umiejętności dziecka w tzw. motoryce dużej, widzimy
też dalsze postępy poszczególnych ruchów dłoni. Doskonalony je

st precyzyjny chwyt palcami, jak również celowe wyciągnięcie np.

guzika z garnuszka lub włożenie kółka z dziurką na bolec. W tym t

eż okresie dziecko chwyta precyzyjnie i mocno. Potrafi w jednej r

ączce trzymać pojemnik, a drugą wyjąć z niego wskazany przez o

piekuna przedmiot.

11 miesiąc życia

dziecka

Zaciekawienie otoczeniem i opanowanie różnorodnych umiejętności ruc

howych pozwala niemowlęciu w 11. miesiącu życia na swobodne prz

emieszczanie się. Dziecko najczęściej raczkuje, tzn. szybko przesuwa

się na dłoniach i kolanach. Wiele niemowląt nadal przesuwa się w po

zycji siedzącej, podginając jedną nogę i odpychając się nią. Inne zacz

ynają kroczyć bokiem przy krawędzi kojca, łóżeczka lub mebli. W tym

wieku koordynacja ruchowa jest już opanowana do tego stopnia, że n

iemowlę często zmienia sposób poruszania się, przechodząc z wielką

łatwością od siedzenia do stania i raczkowania. Po chwili, chwytając s

ię mebli, ponownie przyjmuje pozycję stojącą, przesuwa się kilka kro

ków bokiem, aby zaraz znowu raczkować lub usiąść. Ruchliwość ta m

a zwykle na celu dotarcie do jakiegoś przedmiotu, ale nierzadko dzie

cko jak gdyby stara się uciec jak najdalej od miejsca swego zwykłego

pobytu. Przyglądając się ruchliwości niemowlęcia w tym wieku, odno

si się wrażenie, że zmiana pozycji i samodzielne przemieszczanie się

sprawia mu ogromną przyjemność. Przytrzymane za obie rączki niem

owlę stawia swoje pierwsze kroki do przodu. Obciąża przy tym całe st

opy i stawia szeroko nóżki. Te pierwsze, jeszcze bardzo nieporadne kr

oki dają dziecku wiele radości i są wstępem do samodzielnego chodz

enia w następnych kilku tygodniach.

12 miesiąc życia dziecka

Dziecko kończy pierwszy rok życia, okres najbardziej dynamiczneg

o rozwoju w całym życiu człowieka po urodzeniu. W tym czasie bez
bronna, całkowicie uzależniona od otoczenia istota, jaką jest nowor

odek, przekształca się w rozumne, rozwinięte uczuciowo, samodzie
lnie przemieszczające się niemowlę. Potroiło masę urodzeniową i w

aży obecnie około 10 kg, o 50% zwiększyło swój wzrost i mierzy ok

oło 75 cm, ma 4-6 zębów, potrafi samodzielnie i świadomie zmieni

ać położenie swojego ciała i poruszać się. Samo wkłada do buzi prz
ygotowane kęsy pożywienia, a nawet próbuje posługiwać się łyżką,

umie pić z kubeczka lub z butelki. Potrafi wymówić ze zrozumienie

m pojedyncze dwusylabowe wyrazy i zna znaczenie wielu innych. P

rowadzone stawia pierwsze kroki.

Fazy okresu sensomotorycznego według Jeana

Piageta.



Faza 1 odruchy: (0-1 miesiąc życia) wykorzystywanie wbudowanych schematów i
odruchów takich jak ssanie lub patrzenie. Prymitywne schematy zaczynają się po
woli zmieniać pod wpływem akomodacji. Brak naśladowania;brak możliwości łącz

enia informacji z różnych zmysłów.



Faza 2 rekacje kołowe pierwotne (1-4 miesiąc życia) dalsza akomodacja podst
awowych schematów, gdyż dziecko bezustannie ich używa - chwytanie, patrzeni
e, ssanie. Początek koordynowania schematów z różnych zmysłów, tak że dzieci p
atrzą w kierunku dźwięku i ssą wszystko, po co potrafią sięgnąć, lecz nie potrafią j

eszcze połączyć działań swego ciała ze skutkami obserwowanymi poza nimi.



Faza 3 rekacje kołowe wtóne (4-8 miesiąc życia) dziecko staje się bardziej świa

dome zdarzeń mających miejsce poza jego ciałem i stara się je powodować w tra
kcie swego rodzaju uczenia się metodą prób i błędów. Jednak nie wiadomo, czy ro
zumie działanie przyczynowe. Może wystąpić imitacja, ale tylko w obrębie schem
atów należących do repertuaru dziecka. Zaczyna sięrozumienie "pojęcia przedmio

tu".



Faza 4 Koordynacja schematów ( 8-12 miesiąc życia) Wyraźne zachowania inte
ncjonalne(dziecko oddziela środki od celów, np. odsuwa przeszkodę, by sięgnąć p
o zabawkę), naśladowanie nowych zachowań, Kształtuje się pojęcie stałości kształ
tu i wielkości. Pojawia się wiedza o niezmienności pewnych elementów świata. Ks
ztałtuje się pojęcie stałości przedmiotu ( około 12 miesiąca) – to wiedza o tym, że

przedmiot istnieje niezależnie od tego, czy go postrzegamy, czy nie

. 

Fazy rozwoju przywiązania i

regulacji emocji

Faza I

0–3 miesiąc Orientacja i sygnalizowanie potrzeb bez w

yróżniania konkretnej figury (osoby)

Dziecko

Opiekun

• dziecko wysyła sygnały, nie

kierując ich do określonej osoby

• przewaga aktywności opiekuna

• małe zaangażowanie

w komunikację

• rozpoznawanie sygnałów

dziecka

• regulacja pobudzenia przez

mechanizmy fizjologiczne

• ustanawianie rutyny kontaktów

Faza II

3–6 miesiąc Orientacja i sygnalizowanie potrzeb skiero

wane do wyróżnionej figury (osoby)

Dziecko

Opiekun

•wyodrębnienie figury

przywiązania

• stymulowanie pobudzenia

u dziecka (podnoszenie

i obniżanie)

• rozbudowane zachowania

prowadzące do osiągnięcia

• regulowanie pobudzenia

w sytuacjach przekraczających

możliwości dziecka

• zachowania celowe

• inicjowanie interakcji

i wzrost angażowania się

w komunikację

• kształtowanie się podstaw

strategii przywiązaniowych

FAZA III

7 miesiąc życia- 2,5 roku Utrzymywanie bliskości z wyr

óżnioną figurą

Dziecko

Opiekun

•aktywne utrzymywanie bliskości z

figurą przywiązania

•odpowiedzialność za przebieg

kontaktu, ale także pozostawienie

inicjatywy dziecku, poszerzając

kontakt i jego intencje.

•kontrolowanie poziomu bliskości

•podążanie za figurą, radość z

kontaktu z nią

•figura jako „bezpieczna baza”

•lęk separacyjny

Wiek

dzieck

a

Wskaźniki rozwojowe

Osiągnięcia w

rozwoju postawy

Osiągnięcia

w rozwoju

lokomocji

Osiągnięcia w

rozwoju

chwytu

Rozwój fizyczny

Rozwój

mowy

1 miesiąc
życia

W pozycji na brzuszku
unosi na chwilę głowę,
trzymane na kolanach
podrzuca głową.

Często
podkurcza
rączki i
nożki.

Odruch
chwytny. Coraz
dłużej
utrzymuje
przedmiot
włożony do
ręki. Bawi się
raczkami.
Ogląda
je.

- wrodzone odruchy ssania,
chwytania sutka, połykania,
- odruch Moro
- odruchy stanie, stawiania kroków,
pływania, chwytania
- unoszenie podbródka w leżeniu
na brzuchu

reagowanie
na dźwięki

2 miesiąc
życia

W pozycji na brzuszku
unosi głowę na 5 - 8
cm

Przewraca
się z boku na
plecy

Odruch
chwytny. Coraz
dłużej
utrzymuje
przedmiot
włożony do
ręki. Bawi się
raczkami.
Ogląda
je.

- śledzenie wzrokiem przedmiotów
- początki kontroli ruchów rąk i
koordynacji wzrokowo-ruchowej
- unoszenie szyi w leżenie na
brzuchu
- początki turlania się
- obracanie głowy w kierunku
przedmiotu położonego obok
- celowe sięganie po przedmioty
- początki celowego potrząsania
przedmiotami
- początku celowego wkładania
przedmiotów do ust

słuchanie
dzwonka lub
grzechotki

3 miesiąc
życia

W pozycji na brzuszku
opiera się na
przedramionach.

Bawi się
swoimi
nożkami,
podciąga je
do buzi.
Przewraca
się z plecow
na bok.

Odruch
chwytny. Coraz
dłużej
utrzymuje
przedmiot
włożony do
ręki. Bawi się
raczkami.
Ogląda
je.

- początki pełzania
- sięganie po przedmioty,
chwytanie ich całymi dłońmi i
wkładanie do ust
- siedzenie z podparciem
- trzymanie szytywno głowy i
obracanie jej z boku na bok
- kontrola oczu

szukanie
oczami
źródła
dźwięku

Wiek

dziec

ka

Wskaźniki rozwojowe

Osiągnię

cia w

rozwoju

postawy

Osiągnięci

a w

rozwoju

lokomocji

Osiągnięcia w

rozwoju chwytu

Rozwój fizyczny

Rozwój mowy

4 miesiąc
życia

Próbuje
przewracać
się z
brzuszka na
plecy i
odwrotnie.

Sięga po zabawki
oburącz. Pojawia się
chwyt dowolny pod
kontrolą wzroku, całą
dłonią od
gory, palce owijają
przedmiot (chwyt
prosty). Bez udziału
stawu łokciowego. Nie
potrafi utrzymać
2 przedmiotow
jednocześnie.

- prostowanie nóg i utrzymywanie ich w
górz
- odpychanie sięnogami od powierzchni
- koordynacja ruchów kończyn
(naprzemienne kopanie nogami,
kołysanie ramionami)
- w pozycji na brzuchu unoszeni tułowia i
prostowanie rąk
- opieranie sięna nogach w pozycji
pionowej (z podtrzymaniem)
- treningi chwytania palcami

śmianie się

5 miesiąc
życia

Panuje w
pełni nad
ruchami
głowy. W
pozycji na
brzuszku
opiera się
na
dłoniach,
sztywno
trzyma
głowkę.

Sięga po zabawki
oburącz. Pojawia się
chwyt dowolny pod
kontrolą wzroku, całą
dłonią od
gory, palce owijają
przedmiot (chwyt
prosty). Bez udziału
stawu łokciowego. Nie
potrafi utrzymać
2 przedmiotow
jednocześnie.

- długie i pewne siedzenie z podparciem,
krótkie - bez podparcia
- chwytanie przedmiotów obiema rękami
- początki obracnia nadgarstka z
trzymanym przedmiotem
- unoszenie tułowia wysoko nad podłoże
(pozycja foki)
- początki posługiwania się kciukiem w
manipulacji
- chwytanie kubka obiema rękami i
unoszenie go do ust
- zmiana pozycji ciała wokół własnej osi
(obraca się z pleców na brzuch)
- samodzielne picie z butelki
- początki raczkowania
- swobodnie trzymanie przedmiotów i
manipulowanie nimi za pomocą palców

zwracanie głowy
w stronę źródła
dźwięku

6 miesiąc
życia

Podciągan
e siada,
siedzi z
oparciem.

Przewraca
się we
wszystkie
strony.

Przekłada zabawki z
ręki do ręki. Sięga
jedną ręką. Chwyt
prosty dłoniowo-
łokciowy. Nie umie
upuszczać ani rzucać.

- siedzenie bez podparcia
- samodzielnie turlanie się
- sięganie we wszystkie strony, również
po przedmioty poruszające się
- przekładanie przedmiotów z ręki do
ręki
- chwyt dłoniowy (obejmowanie
przedmiotu trzecim i czwartym palcem,
a nie wszystkimi)
- pełzanie (przsuwaie sięza pomocą
ramion i nóg)

głużeie lub
gruchanie na
dźwięk lub
muzyki

Wiek

dziec

ka

Wskaźniki rozwojowe

Osiągnięcia

w rozwoju

postawy

Osiągn
ięcia w

rozwoj

uloko
mocji

Osiągnięcia w rozwoju

chwytu

Rozwój fizyczny

Rozwój mowy

7 miesiąc
życia

Posadzone,
siedzi już
chwilę
całkowicie
samodzielni
e. Próbuje
też
podciągnąć
się samo do
siadania.

Przekrę
ca się z
pleców
na
brzusz
ek i z
powrot
em

Ujmuje w każdą dłoń
leżące przed nim
przedmioty, trzymając
je jednocześnie, lub też
chwyta oburącz.
Niemowlę potrafi też
ująć kubeczek za ucho.

-krótko utrzymuje ciężar ciała na
nogach
- używa poszczególnych palców
podczas chwytania przedmiotów
- samodzielnie trzyma kubek i próbuje
pić z niego
-podąża za matką i kontroluje poziom
bliskości
-okazuje radość na widok matki
-płacze, gdy matka znika, woła ją,
przywiera do niej

wydaje cztery
różne dźwięki

8 miesiąc
życia

Potrafi
siadać bez
niczyjej
pomocy.
Zwykle umie
już pełzać
lub
przesuwać
się w pozycji
siedzącej z
jedną nóżką
podwiniętą
pod
pośladkiem.

Ruch
obroto
wy jest
już
dobrze
wyćwic
zony,
przesu
wa się
wpożą
danym
kierunk
u

Upuszcza brane do ręki
przedmioty.

- siedzi dłuższą chwilę bez podparcia
- raczkuje z odrywaniem brzucha od
podłogi
- podciąga się na rękach do pozycji
stojącej
- krótko, samodzielnie utrzymuje się
w postawie stojącej

rozumie „nie”, „pa,
pa”

9 miesiąc
życia

Dziecko
siada
samodzielni
e i siedzi
swobodnie,
przejmuje na
moment
ciężar
swojego
ciała i stoi
samodzielni
e opierając
się na całych
stopach.

Broni
się
przed
upadki
empod
parcie
m
rączka
mi od
tyłu.

Potrafi już ujmować i
mocno trzymać drobny
przedmiot między
kciukiem a palcem
wskazującym. Potrafi
tak wziąć np. maleńki
kawałek jabłuszka lub
okruszynkę chleba i
włożyć do ust

-chwyta przedmioty kciukiem i
palcem
- próbuje siadać z postawy stojącej, z
przytrzymywaniem się mebli lub
dorosłego
- sprawnie i szybko raczkuje
- samodzielnie siedzi
- czuje lęk przed nieznanymi osobami

- dzieli się z mamą swoimi
przeżyciami i doznaniami

mówi „mama” lub
„tata”

Wiek

dziec

ka

Wskaźniki rozwojowe

Osiągnięcia w rozwoju

postawy

Osiągnięcia

w rozwoju

lokomocji

Osiągnięcia

w rozwoju

chwytu

Rozwój fizyczny

Rozwój mowy

10 miesiąc
życia

potrafi samodzielnie
siedzieć, siadać i stać z
trzymaniem. Stojąc obciąża
na zmianę raz jedną, raz
drugą nóżkę, a nawet
zaczyna unosić do góry
stopę

Utrzymuje
równowagę
ciała z
niewielkim
tylko
przytrzymani
em, gdy
uniesiona
jest jedna
stopa

Chwyta
precyzyjnie i
mocno. Potrafi
w jednej
rączce
trzymać
pojemnik, a
drugą wyjąć z
niego
wskazany
przez
opiekuna
przedmiot.

- samodzielnie stoi przez
chwilę
- stawia pierwsze kroki (z
podtrzymywaniem)
- potrafi utrzymać trzy małe
przedmioty
- wstaje z podparciem
- przewraca kartki książki
- celowo uwalnia uchwyt
( upuszcza zabawki)

Naśladuje
dźwięki
w zabawie

11 miesiąc
życia

Raczkuje, tzn. szybko
przesuwa się na dłoniach i
kolanach. Wiele niemowląt
nadal przesuwa się w pozycji
siedzącej, podginając jedną
nogę i odpychając się nią.
Inne zaczynają kroczyć
bokiem przy krawędzi kojca,
łóżeczka lub mebli.
Przytrzymane za obie rączki
niemowlę stawia swoje
pierwsze kroki do przodu.
Obciąża przy tym całe stopy
i stawia szeroko nóżki.

Często
zmienia
sposób
poruszania
się,
przechodząc
z wielką
łatwością od
siedzenia do
stania i
raczkowania.

Swobodnie
manipuluje
przedmiotami,
potrafi
trzymać już
kredkę w
rączce

- obraca tułów w pozycji
siedzącej i swobodnie
manipuluje przedmiotami
- dość pewnie stoi
- stawia kroki
- bazgrze kredką po papierze

dwa znaczące
słowa

12 miesiąc
życia

Prowadzone stawia pierwsze
kroki.

Potrafi
samodzielnie
i świadomie
zmieniać
położenie
swojego ciała
i poruszać
się.

Samo wkłada
do buzi
przygotowane
kęsy
pożywienia, a
nawet próbuje
posługiwać się
łyżką, umie
pić z kubeczka
lub z butelki.

- precyzja ruchów (umieszcza
przedmioty na sobie, wkłada
jeden do drugiego, zaczyna
posługiwać się łyżką)
- siada, kładzie się i wstaje
- stawia pierwsze
samodzielne kroki
- otwiera pudełka
- układa klocki
- wykonuje proste polecenia

trzy znaczące
słowa

Źródła:



www.familyservice.pl



A. I. Brzezińska Psychologiczne portrety czło
wieka.



A. I. Brzezińska Niezbędnik dobrego nauczyc
iela, seria 1. Rozwój w okresie dzieciństwa i
dorastania.



H. Rudolph Schaffer Psychologia dziecka.



H. Bee Psychologia rozwoju człowieka

Dziękujemy za uw

agę 