PEDAGOGIKA

ZDROWIA

Pedagogika

zdrowia

jest jedną z subdyscyplin

pedagogiki.
Według M. Demela, "stanowi teoretyczną
podstawę wychowania zdrowotnego.
Głównym jej zadaniem jest wypracowanie
formuły kooperacji pedagogiki z medycyną,
a następnie przekładanie kategorii medycznych
na kategorie pedagogiczne. Przyczynia się do holizmu
pedagogicznego tj. postrzegania ucznia jako całości".
Uświadamia nauczycielom związki między
naukami biologicznymi i społecznymi oraz fakt,
że "nie mózg dziecka chodzi do szkoły, lecz ono całe„
(M. Kacprzak) i że ciało jest "drugim, równie ważnym
podmiotem procesu wychowania…”

W wielu krajach (zwłaszcza anglojęzycznych) nie wyodrębnia
się pedagogiki zdrowia, uważając, że jest ona równoznaczna
(synonim) z edukacją zdrowotną.
W Polsce pedagogika zdrowia (edukacja zdrowotna) nie
znajduje dotychczas należnego jej miejsca w teorii i praktyce
pedagogiki oraz w kształceniu i doskonaleniu pedagogów i
nauczycieli

Pedagogikę zdrowia ze względu na cele i przedmiot

zainteresowań

można podzielić na dwie części. Jedną z nich moglibyśmy

nazwać

„

pedagogiką o zdrowiu

”, drugą – „

pedagogiką dla zdrowia

”.

~Przedmiot i cele pedagogiki zdrowia ~

„Pedagogika o zdrowiu” dokonuje

analizy

z punktu widzenia pedagoga

(kogoś kto ma oddziaływać)

bada wpływ zdrowia

podopiecznych, jednostek,

grup na procesy wychowania i

nauczania

  

„Pedagogika dla zdrowia” to
część pedagogiki
zajmująca się działaniami które
mają
wzbogacić pedagoga,
nauczyciela,
instruktora w wiedze.
Co ma zrobić i jak
ukształtować wychowanka.

Dorobek pedagogiki jest także podstawą określania celów
nauczania,
projektowania dydaktycznego, konstruowania strategii
kształcenia i edukacji zdrowotnej, kształtu treści nauczania,
ewaluacji i pomiaru edukacji zdrowotnej. Dydaktyka zajmuje się
również innowacyjnością w nauczaniu. Prezentuje konkretne
organizacyjne rozwiązania dydaktyczne przyjęte w instytucjach
kształcących i wobec różnych grup społecznych.
Dzięki pedagogice edukatorzy zdrowia uczą się technik
poradnictwa i przygotowania wychowanków do samokształcenia
i wychowania. Odrębnym problemem zaś jest zadnienie
kształcenia pedagogów zdrowia.

Obszary badawcze mieszczące się w sferze zainteresowań
współczesnej pedagogiki zdrowia obejmują zdaniem
między innymi :

Społeczno-środowiskowe uwarunkowania zdrowia i
choroby 

Wieloaspektowe badania i analizy związane z procesem
edukacji (kształcenie i wychowywanie),

Edukacja zdrowotna w pedagogice zdrowia

Społeczno-środowiskowe uwarunkowania zdrowia

i choroby

 

Poznawanie takich uwarunkowań zdrowia i choroby,

jak:

warunki kulturowe,

społeczno-ekonomiczne, tj. :



zatrudnienie (bezrobocie),

 poziom życia (standard życia w danym społeczeństwie),

dostęp do informacji i edukacji,

 stres społeczny,

ubóstwo społeczne,

polityka społeczna państwa,

marginalizacja wielu grup

społecznych,

dostęp do służby zdrowia,

nierówności społeczne

Wieloaspektowe badania i analizy związane z procesem
edukacji (

kształcenie i wychowywanie

)

Ukierunkowane na doskonalenie zdrowia i umiejętności życiowych
sprzyjających zdrowemu stylowi życia, a także związanej z nim poprawie
jakości życia w każdym okresie życia człowieka.
Dobra diagnoza jest punktem wyjścia projektowania zmian,
pedagogicznej kompensacji oraz pracy socjalnej w środowisku na rzecz
zdrowia. Diagnozowanie indywidualnych i rodzinnych potrzeb
zdrowotnych, a także potrzeb edukacyjnych związanych ze zdrowiem
różnych grup społecznych wiąże się z przygotowaniem odpowiednich
narzędzi badawczych, wykorzystaniem medycznych i społecznych
mierników zdrowia/choroby. 
Podnoszenie poziomu świadomości (wiedzy o zdrowiu) zdrowotnej i
umiejętności z nim związanych oraz kształtowanie nawyków prowadzą
prawdopodobnie do wyborów zachowań prozdrowotnych, tj.
sprzyjających zdrowiu.

Edukacja zdrowotna w pedagogice
zdrowia

Może być rozpatrywana (analizowana,
badana i organizowana) w wielu różnych aspektach
:

ze względu na zasięg społeczno-środowiskowy
ze względu na kategorie wieku
ze względu na stan zdrowia osób
jako przedmiot nauczania na wszystkich szczeblach

kształcenia

jako obszar udzielania wsparcia społecznego, głównie

o charakterze informacyjnym i instrumentalnym, które
sprzyja zrozumieniu sytuacji i położenia życiowego
związanego z chorobą

jako kompensacja (kompensacja przez edukację

zdrowotną dotyczy wyrównywania braków w zakresie
wiedzy o zdrowiu, zagrożeń zdrowia, umiejętności
życiowych służących właściwemu rozwojowi i/lub
adaptacji jednostek i grup społecznych do nowych
warunków)

 



MEDYCYNA -> anatomia, fizjologia, genetyka należą do
podstawowych dziedzin bez znajomości których nie można
mówić o właściwym funkcjonowaniu kreatora zdrowia. Treści
mające swe źródła w medycynie znajdują się w programach
nauczania wszystkich pedagogów.



DIETETYKA -> oraz dorobek lekarzy dotyczący racjonalnego
żywienia stały się również jednym z niezbędnych elementów
wykształcenia lidera zdrowia

Związki pedagogiki zdrowia z innymi
dziedzinami nauki i wiedzy

ZDROWIE PUBLICZNE -> w pewnym zakresie zajmuje się
odniesieniami zdrowia do problemów organizacji i struktury
społeczeństwa

MEDYCYNA SZKOLNA -> ten dział nauki i praktyki
lekarskiej jako typ wiedzy o medycynie środowiskowej
wzbogacał poznawczo pedagogów

FILOZOFIA I ETYKA -> prowadzony przez nie dyskurs
nadaje wyraźny kierunek myśleniu o zdrowiu w różnych jego
stanach, o chorobie i o śmierci

PSYCHOLOGIA ZDROWIA ->edukacja zdrowotna czerpie z
psychologii zdrowia informacje o potrzebach człowieka,
zależnościach między procesami emocjonalnymi a
zachowaniami człowieka

NAUKI O KULTURZE FIZYCZNEJ -> dają pedagogowi
zdrowia wiedzę merytoryczną o kształtowaniu cielesności
człowieka i o optymalnych metodach samodoskonalenia ciała.

OŚWIATA ZDROWOTNA -> wyodrębniła się w autonomiczną
dziedzinę metodyki oświatowej, realizowaną przez
wyspecjalizowane instytucje, posiadające własne ośrodki,
system kształcenia i nadzoru.

Wybrane zagadnienia metodologiczne w pedagogice
zdrowia

D E F I N I C J A Z D R O W I A

Zdrowie jest procesem przystosowania się do

zmieniających się warunków środowiskowych. Dlatego też
program edukacji pro zdrowotnej powinien obejmować
swym zasięgiem całe otoczenie, w którym przebywa
dziecko. W procesie tym współdziałać muszą trzy podmioty
edukacyjne: dzieci, nauczyciele i rodzice.

Ocena zdrowia zależy od :



jego faktycznego stanu



od typu choroby – ostra czy przewlekła



dotychczasowych doświadczeń wynikających

z braków zdrowotnych



perspektyw zmiany stanu zdrowia



domniemanego i rzeczywistego wpływu na społeczne
sytuowanie się jednostki



marginesu swobody



kulturowego stereotypu przypisywania obowiązującego
stanu zdrowia do takich kat. jak : wiek, płeć, zawód itp.



wartości zdrowia w systemie aksjologicznym człowieka



stopnia akceptowania realizowanych wzorów zachowań

Ocena zdrowia

Czynniki wpływające na stan

zdrowia

Światowa Organizacja zdrowia
uznaje, że „zdrowie to pozytywny stan
Samopoczucia fizycznego, psychicznego
i społecznego, a nie tylko brak choroby
lub ułomności”
lub
„zdrowie jest pełnią
fizycznego, psychicznego i społecznego
dobrostanu człowieka a nie tylko brakiem
choroby lub niedomagania”

Definicja WHO

Z punktu widzenia kryterium dewiacji i defektów rozwojowych

człowieka należy założyć, iż pedagogika zdrowia zajmuje się
wszystkimi kategoriami ze szczególnym uwzględnieniem
pewnych grup, są to :



Osoby zdrowe, uważające się za zdrowe i chcące osiągnąć
wyższy poziom zdrowia



Osoby uważające się za zdrowe i podejmujące aktywność w
celu zapobieżenia chorobie



Osoby uważające się za zdrowe, ale znajdujące się w
warunkach zwiększonego ryzyka dla elementów stanu zdrowia



Osoby dostrzegające u siebie anomalie zdrowotne



Osoby uważające się za chore i będące faktycznie chore

Status teoretyczny pedagogiki zdrowia wśród

nauk o wychowaniu



Osoby uważające się za chore i podejmujące aktywność w
celu poprawy swego stanu zdrowia



Osoby dbające o zdrowie płodu, dziecka lub innego
człowieka



Osoby pragnące zajść w ciążę lub dążące do zapewnienia
jej optymalnego przebiegu

Społeczne dążenie do optymalnego zdrowia jednostek i

zbiorowości wynika z instynktu samozachowawczego
społeczeństwa. Uzasadnieniem praktycznego uprawiania
edukacji zdrowotnej jest stan zdrowia społeczeństwa i
ogromne możliwości jego poprawy.

W zależności od schorzenia, wieku chorego, płci, stopnia

przypisania choroby do grupy przypadków piętnujących może
wystąpić szereg niekorzystnych zmian i ograniczeń :
Fizjologiczne – zmiany wyglądu, ograniczenia ruchu, siły,
koordynacji
Społeczne – upośledzenie w kontaktowaniu się z innymi ludźmi
Psychologiczne – obawy, lęki, fobie, depresja, izolowanie się

Uzasadnienie dla uprawiania

pedagogiki zdrowia

Marlena Duchnik

Ewelina Bartczak

Ada Tomalkiewicz

Angelika Jen

Prezentację przygotowały :

B. Śliwerski, Pedagogika Subdyscypliny wiedzy Pedagogicznej,

Gdańskie Wydawnictwo Pedagogiczne, Gdańsk 2006, tom 3,
s. 337-359

Pedagogika zdrowia [online]. [dostęp 7.06.2012 godz. 16.00]

dostęp w :
http://docs6.chomikuj.pl/657533806,PL,0,0,Pedagogika-
zdrowia.doc

Bibliografia