1

Ćwiczenia z psychologii różnic indywidualnych

Zjazd 3. Skale ocen na przykładzie

kwestionariusza EAS Bussa i Plomina dla

dzieci

(wersja dla nauczycieli i rodziców)

mgr Ewa Witkowska

[e-mail]

2

Kwestionariusz EAS - wersje

• Kwestionariusz Temperamentu

EAS-D Wersja dla Dorosłych

• Kwestionariusz Temperamentu

EAS-C Wersja dla Rodziców

• Kwestionariusz Temperamentu

EAS-C Wersja dla Nauczycieli

3

Kwestionariusz EAS - opis

• Wersja dla dorosłych ma charakter samoopisowy.

• Wersje dla dzieci odwołują się do danych

obserwacyjnych uzyskiwanych w jednej wersji od

rodziców, w drugiej - od nauczycieli.

• Każda z trzech wersji składa się z 20 pozycji o

charakterze stwierdzeń, których prawdziwość

odpowiadający ocenia na skali pięciostopniowej (od

"Zdecydowanie nie" do "Zdecydowanie tak").

• Wersja dla dorosłych zawiera 5 skal, dotyczących:

Emocjonalności, Strachu, Złości, Aktywności i

Towarzyskości,

• wersje dla dzieci - po 4 skale, dotyczące:

Nieśmiałości, Towarzyskości, Aktywności i

Emocjonalności.

• Teoretyczną podstawę narzędzia stanowi Genetyczna

Teoria Temperamentu A.H. Bussa i R. Plomina.

4

Kwestionariusz EAS -

przeznaczenie

Normy pozwalają na stosowanie wersji dla
dorosłych wobec osób w wieku 16-50 lat, a
wersji dla dzieci - wobec badanych w wieku
3 -11 lat. Są to normy stenowe.
W odniesieniu do dorosłych podane są dla
czterech grup wieku (16-19; 18-30; 31-40 i
41-50 lat), oddzielnie dla mężczyzn i
kobiet, w odniesieniu do dzieci - dla dwu
grup wieku (3-7 i 8-11 lat), dla obu płci
łącznie.

5

Genetyczna Teoria

Temperamentu

A. H. Bussa i R. Plomina

• Temperament - zespół

dziedziczonych cech osobowości,

ujawniających się we wczesnym

okresie życia jednostki

– Ujawnienie się już w 1. roku życia oraz

zdeterminowanie genetyczne odróżnia

cechy temperamentalne od innych cech

osobowościowych

– Temperament jest podstawą

kształtowania się i rozwoju osobowości

6

Cechy temperamentu

•

E

Emocjonalność (emotionality)

– Niezadowolenie (emotionality-distress)
– Strach (emotionality-fear)
– Złość (emotionality–anger)

•

A

Aktywność (activity)

• Towarzyskość (

s

sociability)

• Nieśmiałość

7

Niezadowolenie (emotionality-

distress)

• Tendencja do łatwego i silnego

reagowania niepokojem

• Jej składnikiem jest poziom pobudzenia

układu sympatycznego (zdeterminowany

genetycznie)

• Wymiary: brak reakcji – intensywne,

trudne do opanowania reakcje (płacz,

krzyk, napady złego humoru)

• Najlepszy wskaźnik behawioralany:

płacz/gotowość do płaczu

8

Strach (emotionality-fear)

• Skłonność do unikania awersyjnej

stymulacji oraz próbami ucieczki
przed zagrożeniem wraz z
towarzyszącymi zmianami
fizjologicznymi

9

Złość (emotionality–anger)

• Typowe przejawy: atakowanie,

odpychanie przedmiotów, głośne
skarżenie się na bodziec (u dzieci)

• Przejawy fizjologiczne: zwężenie

oczu, napięcie warg, zaciśnięcie
pięści, postawa ciałs sygnalizująca
gotowość do ataku

10

A

Aktywność (activity)

• Cecha zwiazana z wydatkowanie

energii fizycznej

• Zakres zmienności – od bezruchu do

skrajnie energetycznego zachowania

– Składniki:

• Tempo- szybkość działania
• Wigor- związany z siłą i intensywnością

reakcji

11

Towarzyskość (

s

sociability)

• Tendencja do nawiązywania

kontaktów i przebywania raczej w
towarzystwie niż samotnie

• Dążenie do zawierania nowych

znajomości oraz chęć uczestniczenia
w szerokich kontaktach społecznych

• Poszukiwanie „nagród społecznych”

12

Nieśmiałość

• Poczucie zahoamowania i

skrępowania, wraz z towarzyszącym
im poczuciem dyskomfortu w
interakcjach społecznych; chęć
wycofania się z takich sytuacji

• Ujawnia się w obecności obcych osób
• U dzieci przejawia się jako lęk

(ostrożność) przed obcymi

13

Zgodność wewnętrzna skal EAS-D

(N=450)

Cechy

α Cronbacha

Niezadowolenie K

0,65

Niezadowolenie M

0,70

Strach K

0,63

Strach M

0,47

Złość K

0,55

Złość M

0,68

AKTYWNOŚĆ - K

0,59

AKTYWNOŚĆ - M

0,66

TOWARZYSKOŚĆ - K

0,47

TOWARZYSKOŚĆ - M

0,55

14

Zgodność wewnętrzna skal EAS-C

(N=225)

Skala

Opisujący

α Cronbacha

Emocjonalność

Matka

0,66

Ojciec

0,67

Nauczyciel

0,73

Aktywność

Matka

0,74

Ojciec

0,71

Nauczyciel

0,47

Towarzyskość

Matka

0,49

Ojciec

0,47

Nauczyciel

0,81

Nieśmiałość

Matka

0,75

Ojciec

0,75

Nauczyciel

0,85

15

Stabilność bezwzględna pomiaru

skalami EAS- D oraz standardowe

błędy pomiaru

Skala

2 tyg.

SEM 6 mies. SEM

Niezadowolenie

0,81

1,43

0,63

2,03

Strach

0,75

1,34

0,66

1,56

Złość

0,84

1,03

0,69

1,44

AKTYWNOŚĆ

0,75

1,55

0,79

1,42

TOWARZYSKOŚ

Ć

0,71

1,33

0,53

1,69

16

Zadanie

• Wiedząc

, że stała zα

/2

przyjmuje

następujące wartości:

α 0,150,100,050,01
z α

/2

1,441,641,962,58

proszę oszacować wartości
półprzedziałów ufności dla skal
EAS-D dla wybranego poziomu
istotności statystycznej

17

Steny

N

S

Z

A

T

1

4

4-5

6

5-6

5-6

2

5

6

7

7-8

7-9

3

6-7

7

8

9

10-11

4

8

8-9

9-10

10

12

5

9-10

10

11

11-12

13

6

11

11

12

13

14

7

12-13

12

13

14-15

15-16

8

14-15

13-14

14

16

17

9

16

15-16

15

17-18

18

10

17-19

17-20

16-17

19-20

19-20

EAS – normy stenowe dla kobiet w wieku

18-30 lat

18

Steny

N

S

Z

A

T

1

4

4

4-6

6-7

6-7

2

5

5

7

8

8-9

3

6

6

8-9

9

10-11

4

7

7

10

10-11

12

5

8

8

11

12-13

13

6

9-10

9

12

14

14

7

11-12

10

13-14

15

15

8

13-14

11-12

15

16-17

16

9

15-16

13

16

18

17

10

17-19

14-19

17-19

19

18-20

EAS – normy stenowe dla mężczyzn w

wieku 18-30 lat

19

Korelacje wyników w EAS-D i EPQ-R

N

S

Z

A

T

Ekstrawersj

a

-0,13

-0,14

0,07

0,38**

0,51**

Neurotyczn

osć

0,68**

0,56**

0,33**

-0,05

-0,06

Psychotycz

ność

-0,16

-0,20

-0,01

-0,09

-0,17

Skala

kłamstwa

0,01

-0,06

-0,12

0,09

0,02

20

Korelacje ocen temperamentu dzieci

przedszkolnych

Matka-

Ojciec

Matka-

Nauczyciel

ka

Ojciec-

Nauczyciel

ka

Emocjonal

ność

0,75**

0,18**

0,11*

Aktywność

0,72**

0,32**

0,37**

Towarzysko

ść

0,60**

0,19**

0,21**

Nieśmiałoś

ć

0,74**

0,47**

0,37**

21

Zadanie

• W grupach proszę zaplanować

dotychczas nie przeprowadzone
badanie wybranego aspektu trafności
kwestionariusza EAS (dowolnej wersji)

– Trafność teoretyczna (badanie związku

konstruktu z zachowaniem)

– Trafność diagnostyczna
– Trafność prognostyczna