Rynek- kryterium ekonomiczne

•

Ogół stosunków wymiennych towarowo-pieniężnych między sprzedającymi
oferującymi do sprzedaży towary i usługi po określonej cenie a
kupującymi, zgłaszającymi zapotrzebowanie na te towary / usługi
znajdujące pokrycie w środkach pieniężnych.
procesy sterowania.

Elementy podmiotowe – sprzedający i kupujący.

Elementy przedmiotowe – towary i środki pieniężne.

Między tymi elementami zachodzą relacje, które przyjmują formę umów,
negocjacji, ofert.

Model 5 sił Portera

•

Zgodnie z tą koncepcją istnieje bezpośrednia i odwrotna zależność
pomiędzy natężeniem sił konkurencyjnych w sektorze a potencjałem
rentowności tego sektora, stanowiącym o jego atrakcyjności dla
działających w nim przedsiębiorstw.

•

Decydujące znaczenie w procesie formułowania strategii konkurencji
Porter przypisuje najmocniejszym siłom, przy czym natężenie każdej z
nich jest zróżnicowane w różnych sektorach i stanowi o ich
indywidualnej charakterystyce.

•

Każda istotna zmiana dowolnej z pięciu sił zmusza przedsiębiorstwo
do ponownego określenia swojej pozycji w sektorze i oceny jego
atrakcyjności.

•

Zalety modelu Portera

•

Usystematyzowanie i uporządkowanie sposobu patrzenia przez
kierownictwo

przedsiębiorstwa

sektor

otoczenie

konkurencyjne.

•

Dzięki swojej uniwersalności model może być stosowany do
analizy niemal wszystkich sektorów gospodarki.

•

Ocena atrakcyjności obecnych lub potencjalnych obszarów
działalności przedsiębiorstwa jest zobiektywizowana, co pozwala
przeprowadzać dokładniejsze porównania międzysektorowe.

Wady modelu Portera

•

Wśród istotnych wad modelu Portera wymienia się
przemysłowe zorientowanie modelu, co ogranicza perspektywę
analizy wyłącznie do branży. Stąd też często wysuwa się
postulat pogłębienia analizy struktury sektora o analizę
makrootoczenia.

•

Pominięcie niektórych trudno mierzalnych uwarunkowań
jakościowych.

•

Przywiązywanie nadmiernej wagi do „filozofii walki i
rywalizacji”

•

Pomijanie istotnej roli współpracy i aliansów strategicznych w
budowaniu pozycji rynkowej przedsiębiorstwa.

Analiza strukturalna sektora

•

Analiza strukturalna sektora (nazywana również analizą
pięciu sił Portera lub modelem pięciu sił Portera) - metoda
analizy i oceny natężenia sił konkurencyjnych w sektorze
ekonomicznym lub segmencie rynkowym, opracowana i
opisana przez Michaela Portera w 1979 roku.

•

Analiza odnosi się do otoczenia konkurencyjnego
przedsiębiorstwa i stosowana jest jako początkowy etap
formułowania strategii konkurencji.

Model 5 sił Portera

Model opiera się na modelu pięciu wzajemnie

oddziałujących na siebie czynników, które występują w
każdym sektorze ekonomicznym:

•

Rywalizacja w sektorze

•

Bariery wejścia do sektora

•

Siła przetargowa nabywców

•

Siła przetargowa dostawców

•

Zagrożenie ze strony substytutów

Model Portera

Miejsce zarządzania usługami
logistycznymi w zarządzaniu usługami

zarządzanie

usługami

zarządzanie

usługami

produkcyjnymi

zarządzanie

usługami

nieprodukcyjnymi

zarządzanie

pozostałymi

usługami

produkcyjnymi

zarządzanie

usługami

logistycznymi

Źródło: D. Kempny, Kierunki rozwoju logistyki w Polsce w świetle tendencji światowych,

red. nauk. M. Sołtysik, AE Katowice, Katowice 2004, str. 44.

Usługa logistyczna

•

Usługa logistyczna to właśnie zarobkowe wykonywanie usługi

transportowo – spedycyjnej, magazynowania oraz usług

dodatkowych, mających na celu usprawnienie całego procesu

przemieszczania dóbr między ogniwami łańcucha dostaw

[1]

„Rynek usług logistycznych”, praca zbiorowa pod red. M. Ciesielskiego, DIFIN 2005, s. 12

Rodzaje usług logistycznych

•

usługi spedycyjne

•

usługi transportowe

•

usługi magazynowania

•

usługi dodatkowe

Usługa spedycyjna

•

Usługę

spedycyjną

można

scharakteryzować

jako

organizowanie przewozu ładunku poprzez wybór trasy,

pojazdu, wyjaśnianie wątpliwości dotyczących usługi,

przygotowanie niezbędnych dokumentów handlowych, oraz

przede wszystkim określenie ceny i warunków przewozu.

Usługa transportowa

•

Usługa transportowa oznacza przemieszczenie ładunku w

sposób określony w umowie i odpowiadający jego

właściwościom naturalnym, technicznym i ekonomicznym.

Usługa magazynowania

•

Szeroko pojęte zarządzanie zapasami w magazynach, w
okresie krótko- i długoterminowym. Obejmuje ona również
przepakowanie,

kompletacja

przesyłek,

przeładunek,

sortowanie itd.

Rodzaje usług logistycznych

•

usługi logistyczne oparte na zasobach usługi fizyczne transportu i
magazynowania (do wykonywania których potrzebne jest
wyposażenie techniczne),

•

usługi oparte na umiejętnościach – usługi polegające na
planowaniu, organizowaniu, nadzorowaniu itd.”

[1]

Rynek usług logistycznych , pod. red. M. Ciesielskiego, Difin, Warszawa

Rywalizacja w branży i
substytuty

•

bariery wejścia – wysokie ze względu na duże inwestycje w tabor,
technologie, knwo-how, obiekty magazynowe itp.,

•

bariery wyjścia – średnie lub wysokie,

•

liczba i różnorodność rywali – zróżnicowane, wynikające z zasięgi,
skali działania oraz wielkości operatora

•

tempo wzrosty rynku – duże, zwłaszcza w przypadku
kompleksowej obsługi logistycznej,

•

udział kosztów stałych – zróżnicowany

Niebezpieczeństwo nowych
wejść

•

korzyści skali – duże w przypadku korzystania z dużej infrastruktury
logistycznej,

•

wymagania kapitałowe – duże, zarówno dla własnych zasobów jak i
dzierżawionych,

•

krzywa uczenia się – duże znaczenie, głównie przy łączeniu
przewozów i spedycji oraz wchodzeniu w nisze rynkowe,

•

Regulacje ze strony państwa i przewoźników – wysoki w transporcie,

•

dostęp do informacji - praktycznie brak barier, ogólnodostępne
analizy i raporty.

Siła przetargowa nabywców

•

poziom koncentracji nabywców - zróżnicowany w zależności od skali,
zasięgu działania i stopnia specjalizacji,

•

Koszty przestawienia nabywców – różne, uzależnione od specyfikacji branży,

•

Skłonność nabywców do integracji wstecz – czyli skłonność do
samodzielnego wykonywania przewozów – nieduży ze względu na
kosztowną infrastrukturę i know-how,

•

poziom informacji nabywców - wzrastający

•

udział kosztów transportu w kosztach firm – nabywców, znaczenie
transportu dla jakości produktów tych firm, poziom zysków – zróżnicowany.

Siła przetargowa dostawców

•

zróżnicowanie produktów – duże uzależnienie od stopnia
specjalizacji

floty,

urządzeń

handlingu

powierzchni

magazynowych,

•

koszty przestawienia - w przewozach uniwersalnych i ładunków

•

niewymagających specjalnego traktowania,

•

poziom koncentracji – dostawcy rozproszeni,

•

skłonność do integracji w przód – duża.

Definicja branży

[franc.] branche ‘gałąź’ [ang.] branch of business, line of business, sector of

industry

•

Ujęcie ekonomiczne: dziedzina działalności gospodarczej
dostarczającej na rynek towary lub usługi o analogicznym
przeznaczeniu i zbliżonych cechach. Określenie działalności
odróżniającej się przedmiotem, wytwarzanymi towarami
lub usługami.

Sektor usług logistycznych

W sektorze usług logistycznych może także wyodrębnić trzy grupy
przedsiębiorstw „third party logistics”

[1]

•

przedsiębiorstwa oparte na środkach trwałych – oferujących usługi z
wykorzystaniem własnych lub dzierżawionych pojazdów, urządzeń i
obiektów,

•

przedsiębiorstwa sieciowe – firmy realizujące usługi logistyczne przez
rozległe sieci przewozowo – przeładunkowe i komunikacyjne.

•

Przedsiębiorstwa oparte na umiejętnościach, nie posiadające zazwyczaj
niezbędnych do świadczenia usług logistycznych bazy technicznej,
oferujące usługi konsultacyjne, obsługa informatyczna itp.

[1]

Rynek usług logistycznych , pod. red. M. Ciesielskiego, Difin, Warszawa

Sektor usług logistycznych

Podmioty funkcjonujące w sektorze usług logistycznych:

•

Małe i średnie przedsiębiorstwa spedycyjne i transportowe
specjalizujące się w przewozie określonych ładunków,

•

Operatorów logistycznych – przedsiębiorstwa oferujące bardzo szeroki
wachlarz usług, zapewniające kompleksową obsługę.

•

Centra magazynowo-dystrybucyjne, operatorzy transportu
kombinowanego,

•

Przewoźników narodowych ( np. Poczta Polska ),

•

Porty i linie lotnicze łącznie z obsługą naziemną,

•

Koleje

•

Porty morskie oraz żeglugę śródlądową,

•

Logistyczne platformy elektroniczne.

Determinanty rozwoju branży
usług logistycznych

•

Globalizacja rynków

•

Przemiany technologiczne (technologie elektroniczne i
informacyjne)

•

Wzrost konkurencji międzynarodowej

Strategie przedsiębiorstw branży
usług logistycznych

Strategie realizowane przez podmioty występujące na
rynku usług logistycznych wiążą się z wyborem docelowej
grupy

klientów,

określeniem

zakresu

działalności

logistycznej oraz decyzji co do akceptowanych kosztów
działalnosci.

Czynniki wpływające na
strategie przedsiębiorstw

•

Zmiany w strategicznym podejściu firm produkcyjno-
handlowych do magazynowania (redukcja zapasów system
JIT, outsourcing usług logistycznych)

•

Rosnąca popularność handlu elektronicznego, aukcji
internetowych, e-businessu

•

Internacjonalizacja i globalizacja przedsiębiorstw

•

Rodzaj

produkcji

(np.

mass

customization-

zindywidualizowana produkcja masowa polegająca na
oferowaniu bardzo różnorodnych produktów)

Decyzje strategiczne podmiotów
branży usług logistycznych

•

Zakres działalności (koncentracja na wybranej lub nawet
unikatowej specjalności czy dywersyfikacja obejmująca szeroką
ofertę kompleksowej obsługi logistycznej)

•

Zasięg geograficzny realizowanych przedsięwzięć (skala
działania może mieć wymiar lokalny, krajowy, ponadnarodowy)

•

Współpraca z innymi podmiotami oferującymi usługi
logistyczne w zakresie wzajemnego świadczenia usług
komplementarnych

oraz bazy techniczno-informatycznej

(inwestycje w infrastrukturę lub korzystanie a infrastruktury w
ramach partnerstwa strategicznego)

Strategie konkurencyjne

•

Strategia niskich kosztów

•

Strategia różnicowania

•

Strategia koncentracji

Strategie konkurencyjne

•

Strategia niskich kosztów – oferowanie usługi po niższym
koszcie niż robią to konkurenci, przy zachowaniu należytej
jakości usług (tradycyjne przedsiębiorstwa transportowe i
przewozowe)

Strategie konkurencyjne

Strategia różnicowania- różnicowanie oferty dla uzyskania
określonego udziału w rynku (realizują ją przedsiębiorstwa
logistyczne, sieciowe przedsiębiorstwa logistyczne).

Strategie konkurencyjne

Strategia koncentracji- znalezienie niszy rynkowej lub
wydzielenie mniejszego segmentu rynku i na tym obszarze
stosowania strategii niskich cen lub zróżnicowania
(podmioty o różnej skali działania i mocach produkcji
transportowej)

Koszty usług logistycznych

Wśród podmiotów takich jak:

•

Przedsiębiorstwa transportowe,

•

Przedsiębiorstwa spedycyjne,

•

Przedsiębiorstwa magazynowe,

•

Operatorzy logistyczni,

•

Centra logistyczne i dystrybucyjne

koszty ich działalności, powiększone o marżę zysku,

przybierają postać cen.

Kalkulacja kosztów usług
logistycznych

W praktyce gospodarczej stosuje się dwie metody kalkulacji
kosztów usług logistycznych:

•

Podejście tradycyjne (sumowanie wszystkich składników
kosztów i odniesienie ich do sumy wytworzonych usług).

•

Rachunek kosztów działań ABC (activity based costing)-
koszty przyporządkowuje się do określonych działań i jako
takie rozlicza się na poszczególne usługi).

Charakter stawek za usługi
logistyczne

W zależności od rodzaju świadczonych usług, ich zakresu i
innych cech stawki proponowane klientom mogą mieć
różny charakter:

•

Stały (proporcjonalny),

•

Degresywny,

•

Progresywny.

Stawki degresywne

Stosowane w większości cenników usług za przewóz
towarów.

Stawka za przewóz towaru w przeliczeniu na jednostkę
ładunkową maleją wraz ze wzrostem jednorazowej partii
przewożonego ładunku

Czynniki kosztotwórcze

•

Technologia realizowanej usługi transportowej,

•

Waga towaru,

•

Objętość towaru,

•

Odległość przemieszczania,

•

Niebezpieczeństwo związane z przewozem towaru,

•

Podatność transportowa towaru,

•

Wartość towaru.

Podatność transportowa

Rodzaje podatności transportowej:

•

Podatność naturalna

•

Podatność techniczna

•

Podatność ekonomiczna

Podatność naturalna

Jest to stopień wrażliwości ładunku na warunki, w jakich
realizowany jest proces transportowy.

Podatność techniczna

Podatność techniczna wynika z ciężaru, objętości, stanu
skupienia oraz technicznego przygotowania ładunku do
transportu (co wiążę się często z jego opakowaniem
transportowym

lub

rodzajem

stosowanej

jednostki

ładunkowej).