Choroba zwyrodnieniowa 

stawów (CHZS)

• Zwyrodnienie chrząstki stawowej powodujące 

postępujące zniszczenie i  przebudowę warstwy 

podchrzęstnej kości.Tworzenie się wyrośli kostnych.

•    Czynniki ryzyka CHZS:    
• - wiek,
• - otyłość,
• - predyspozycja genetyczna (mutacja genów    

odpowiedzialnych za syntezę kolagenu typu II, IV, V, 

VI,

• - przeciążenia stawów oraz urazy,
• - zaburzenia rozwojowe, 
• - płeć.                                                                          

Patogeneza zmian w przebiegu 

ChZS

• Za postępujący proces degradacji 

chrząstki, poza czynnikami ryzyka 

odpowiedzialny jest także proces zapalny. 

Cytokiny, szczególnie interleukina 1, 

przy udziale czynnika martwicy 

nowotworów (TNF-alfa) aktywują 

syntezę proteinaz. Wśród nich główną 

niszczącą rolę odgrywa kolagenaza 

degradująca kolagen typu II, oraz 

stromelina rozkładająca 

proteoglikany.

Objawy chorobowe

• Sztywność stawów poranna i po długiej nieczynności, 

trwająca nie dłużej niż 30min.

• Bóle zmienionych chorobowo stawów: głębokie, tępe, 

nasilające się w okresie zmian pogody i zwiększonej 

aktywności. 

• Poszerzenie obrysów stawów, związane z tworzeniem 

się wyrośli kostnych, zaniki mięśni, przykurcze, a nawet 

wysięki stawowe, trzeszczenia, blokowanie lub tarcie w 

stawie. 

• Zmiany w stawach międzypaliczkowych: guzki 

Boucharda i guzki Heberdena. 

• Zmiany w stawach kolanowych (gonartroza)

• W obrębie stóp – koślawość paluchów.

• W obrębie kręgosłupa: bóle i sztywność oraz objawy 

neurologiczne wynikające z ucisku na rdzeń kręgowy. 

Czasami ograniczenie przepływu krwi przez tętnice 

kręgowe.

Zmiany radiologiczne

• Zwężenia szpary stawowej.
• Torbiele zwyrodnieniowe.
• Sklerotyzacja podchrzęstnei okolicy 

stawów.

Badania laboratoryjne

• Wyniki badań laboratoryjnych są prawidłowe. 
• Nie ma dla tej choroby charakterysty-
   cznych zmian wykrywanych badaniami 

laboratoryjnymi.

Objawy ChZS mogą być podobne do objawów 

w reumatoidalnym zapaleniu stawów, w 
którym podwyższone są: OB., CRP i obecne: 
niedokrwistość, leukocytoza, trombocytoza, 
dodatnie miano czynnika reumatoidalnego. 

Leczenie choroby 

zwyrodnieniowej stawów

• Leczenie niefarmaklogiczne
     - 

edukacja i poradnictwo,

     - zmniejszenie masy ciała,
     - ćwiczenia usprawniające,
     -fizykoterapi(krioterapia,ciepłolecznictwo,
      ultradźwięki, magneto- i laseroterapia),  
     - zaopatrzenie ortopedyczne
 
       

Leczenie farmakologiczne

• niesteroidowe leki przeciwzapalne,
• leki przeciwbólowe,
• dostawowe preparaty kwasu 

hialorunowego,

• leki psychotropowe i rozluźniające 

mięśnie,

• dostawowe glikokortykosteroidy,
• maści i żele przeciwzapalne i 

przeciwbólowe.

Leczenie chirurgiczne

• osteotomia korekcyjna,
• synowektomia,
• płukanie stawu,
• Endoprotezoplastyka.