Rola rodzicielska w średniej

Rola rodzicielska w średniej

dorosłości - Syndrom Pustego

dorosłości - Syndrom Pustego

Gniazda

Gniazda

Syndrom Pustego Gniazda

to specyficzny stosunek rodziców

(zwłaszcza matek) wobec dorosłego

dziecka opuszczającego dom rodzinny,

wyrażający się

dążeniem do pozostawania w bliskości

swego dziecka, utrzymywania z nim

relacji na znanych dotychczas

zasadach, bez uwzględniania zmian,

jakie zaszły w życiu dziecka.

Sfery, w jakich przejawia się SPG:

- stosunek matki do relacji z dzieckiem;
- stosunek do roli matki;
- stosunek matki do zwiększonej ilości

wolnego czasu.

stosunek do relacji z dzieckiem

Oczekiwanie,

by

dziecko

nadal

pozostawało z matką w tak bliskich i
częstych

kontaktach,

jak

przed

odejściem

(tworzenie

sytuacji

wymuszających bliski i częsty kontakt,
np.

przez

manifestowanie

złego

samopoczucia) i liczyło się na dawnych
zasadach z jej autorytetem (np. w
podejmowaniu decyzji).

stosunek do roli matki

Koncepcja matki poświęcającej się dla
dziecka kosztem własnych potrzeb,
wypełnianie obowiązków domowych z
nastawieniem na dzieci (tak jak gdyby
nie

odeszły),

podtrzymywanie

przekonania, że dziecko potrzebuje
troski i opieki matki.

stosunek do zwiększonej ilości

wolnego czasu
Niezadowolenie ze zwiększonej ilości
wolnego czasu, brak pomysłu na
wykorzystanie go w nowy sposób.

Wybrane czynniki mogące

warunkować wystąpienie

Syndromu Pustego Gniazda

- styl życia matki, w tym sposoby

spędzania wolnego czasu, stosunek do
pracy zawodowej;

-

percepcja

przez

matkę

poziomu

dojrzałości i dorosłości dziecka czyli jego
możliwości

poradzenia

sobie

w

samodzielnym życiu.

 

Problemy:

1.

Czy

istnieje

związek

pomiędzy

Syndromem Pustego Gniazda u matki a
jej

oceną

samodzielności

swego

dorosłego dziecka?

2.

Czy

istnieje

związek

pomiędzy

Syndromem Pustego Gniazda u matki a
jej stylem spędzania wolnego czasu?

3.

Czy

istnieje

związek

pomiędzy

Syndromem Pustego Gniazda u matki a
jej satysfakcją z pracy zawodowej?

Hipotezy:
1. Spostrzeganie przez matkę swego dziecka jako

niesamodzielnego

w

większym

stopniu

współwystępuje z SPG niż spostrzeganie dziecka

jako samodzielnego.

2. Koncepcja spędzania wolnego czasu przez

matkę w sposób tradycyjny (zgodny ze

stereotypem matki i gospodyni domowej) w

większym stopniu współwystępuje z SPG niż

koncepcja spędzania wolnego czasu w sposób

wyemancypowany (nastawiony m.in. na własny

rozwój).

3. Ocena przez matkę swej pracy zawodowej jako

nie satysfakcjonującej w większym stopniu

współwystępuje z SPG niż ocena swej pracy jako

satysfakcjonującej.

Narzędzia badawcze:

1. Opracowano Kwestionariusz do badania

Syndromu Pustego Gniazda uwzględniając trzy
obszary, w których syndrom może przejawić
się, a mianowicie: stosunek do relacji z
dzieckiem, stosunek do roli matki oraz
stosunek do zwiększonej ilości wolnego czasu.

2. Opracowano kwestionariusz do badania

percepcji przez matkę poziomu samodzielności
dziecka, kwestionariusz do badania koncepcji
spędzania wolnego czasu, kwestionariusz do
badania satysfakcji z pracy zawodowej.

Osoby badane:
Zbadano

186

matek

pracujących

zawodowo, pozostających w związku
małżeńskim lub innym nieformalnym
stałym związku, mających nie więcej niż
troje dzieci. Średnia wieku kobiet
wynosiła

44,

5.

Dominujące

wykształcenie (81 matek) – to średnie z
maturą.

WYNIKI BADAŃ
Metody statystycznej analizy wyników:
Wieloczynnikowa analiza wariancji (ANOVA)

1.

Syndrom

Pustego

Gniazda

(podkategoria Stosunek do relacji z
dzieckiem) a:

- percepcja samodzielności dziecka jako

wysokiej lub niskiej

- tradycyjny lub wyemancypowany sposób

spędzania wolnego czasu

= niska ocena samodzielności dziecka
istotnie częściej współwystępuje z Syndromem
Pustego Gniazda (Stosunek do relacji z
dzieckiem) niż wysoka ocena samodzielności
dziecka;

=

tradycyjna

koncepcja

spędzania

wolnego

czasu

istotnie

częściej

współwystępuje

z

Syndromem

Pustego

Gniazda (Stosunek do relacji z dzieckiem) niż
koncepcja spędzania wolnego czasu w sposób
wyemancypowany;

= matki spędzające wolny czas w sposób
tradycyjny i jednocześnie postrzegające
nisko samodzielność swego dziecka w
większym stopniu przeżywają SPG niż matki
spędzające wolny czas w sposób tradycyjny i
oceniające wysoko samodzielność dziecka;
= matki spędzające wolny czas w sposób
wyemancypowany i spostrzegające swe
dziecko jako mało samodzielne w większym
stopniu przeżywają SPG niż matki spędzające
wolny czas w sposób wyemancypowany i
oceniające wysoko samodzielność swego
dziecka;

TAK WIĘC:
Niezależnie

od

sposobu

spędzania

wolnego czasu przez matkę niska
ocena

przez

nią

poziomu

samodzielności dziecka jest czynnikiem
nasilającym Syndrom Pustego Gniazda
(podkategoria: stosunek do relacji z
dzieckiem).

Oznacza

to,

że

Oznacza

to,

że

matka

tak

matka

tak

spostrzegająca

swe

dziecko

spostrzegająca

swe

dziecko

będzie dążyła do

będzie dążyła do

podtrzymania

podtrzymania

bliskich i częstych kontaktów z

bliskich i częstych kontaktów z

nim.

nim.

2.

Syndrom

Pustego

Gniazda

(podkategoria stosunek do roli
matki) a:

- percepcja samodzielności dziecka jako

wysokiej lub niskiej

- tradycyjny lub wyemancypowany sposób

spędzania wolnego czasu

= matki o tradycyjnej koncepcji spędzania

wolnego czasu istotnie silniej przeżywają

SPG (podkategoria stosunku do roli matki) niż

matki o wyemancypowanej koncepcji

spędzania wolnego czasu.

= niska ocena samodzielności dziecka

istotnie silniej wpływa na SPG (podkategoria

stosunku do roli matki) niż wysoka ocena

samodzielności dziecka, ale tylko w

odniesieniu

do

matek

preferujących

tradycyjny sposób spędzania wolnego

czasu. Matki spędzające wolny czas w sposób

wyemancypowany

przeżywają

SPG

(podkategoria stosunku do roli matki) w

podobnym nasileniu niezależnie od oceny

poziomu samodzielności dziecka.

A więc

w zależności od sposobu spędzania

wolnego

czasu,

SPG

(podkategoria

stosunku do roli matki) przeżywany jest
odmiennie.

Matki spędzające wolny czas w sposób

Matki spędzające wolny czas w sposób

wyemancypowany

wyemancypowany

, niezależnie od oceny

, niezależnie od oceny

samodzielności

swego

dziecka

samodzielności

swego

dziecka

przeżywają SPG

przeżywają SPG

słabiej

słabiej

niż matki z

niż matki z

tradycyjną koncepcją spędzania wolnego

tradycyjną koncepcją spędzania wolnego

czasu.

czasu.

Niska

Niska

ocena

ocena

samodzielności

samodzielności

dziecka

dziecka

u matek o

u matek o

tradycyjnych

tradycyjnych

wzorach

wzorach

spędzania wolnego

spędzania wolnego

zwiększa

zwiększa

nasilenie

nasilenie

SPG

SPG

(podkategoria

(podkategoria

stosunku do roli matki)

stosunku do roli matki)

.

.

Te matki częściej będą starały się

Te matki częściej będą starały się

opiekować

opiekować

swym dorosłym

swym dorosłym

dzieckiem i dostarczać mu

dzieckiem i dostarczać mu

informacji na temat swego

informacji na temat swego

zaangażowania i

zaangażowania i

poświęcenia dla

poświęcenia dla

niego

niego

.

.

3.

Syndrom

Pustego

Gniazda

(podkategoria

stosunek

do

zwiększonej ilości wolnego czasu)
a:

- percepcja samodzielności dziecka jako

wysokiej lub niskiej
- tradycyjny lub wyemancypowany
sposób spędzania wolnego czasu

= Matki o tradycyjnym sposobie spędzania

wolnego czasu istotnie silniej niż matki o
wyemancypowanym

sposobie

spędzania

wolnego czasu przeżywają SPG (podkategoria
stosunek do zwiększonej ilości wolnego czasu),

zwłaszcza

w

odniesieniu

do

dzieci

zwłaszcza

w

odniesieniu

do

dzieci

spostrzeganych

jako

wysoko

spostrzeganych

jako

wysoko

samodzielne

samodzielne

!!!!!!

Gdy

dzieci

oceniane

są

jako

mało

samodzielne zróżnicowanie między nasileniem
SPG (podkategoria stosunek do zwiększonej
ilości wolnego czasu) u matek o tradycyjnym i
wyemancypowanym

sposobie

spędzania

wolnego czasu jest na poziomie tendencji.

A więc SPG (podkategoria stosunku do

zwiększonej ilości wolnego czasu) matek o
tradycyjnym sposobie spędzania wolnego
czasu jest bardziej

nasilony

nasilony niż u matek o

nowoczesnym sposobie spędzania wolnego
czasu, niezależnie od oceny poziomu
samodzielności dziecka.
Matki te nie biorą pod uwagę tego, czy
dziecko faktycznie radzi sobie, czy potrzebuje
wsparcia i pomocy. One i tak planują swój
czas z myślą o dzieciach, nie przyjmują do
wiadomości, że czas ten mogą wykorzystać
dla realizacji nowych celów.

Będą starały się

powracać do tych sposobów spędzania
wolnego czasu, które były stosowane
wówczas, gdy dziecko było w domu

4. Syndrom Pustego Gniazda (łącznie

trzy kategorie) a:

- percepcja samodzielności dziecka

jako wysokiej lub niskiej

- tradycyjny lub wyemancypowany

sposób spędzania wolnego czasu

= Nasilenie Syndromu Pustego Gniazda jest

wyznaczane przez ocenę samodzielności
dziecka i sposób spędzania wolnego czasu.
Matki spędzające wolny czas w sposób
wyemancypowany przeżywają SPG słabiej
niż matki tradycyjnie podchodzące do
sposobów spędzania wolnego czasu. Na
nasilenie SPG w obu grupach matek
wpływa percepcja samodzielności dziecka.
Obie grupy bardziej przeżywają SPG, gdy
postrzegają swe dziecko jako
niesamodzielne.

A więc dorosłe dzieci mogą być

bardziej

ograniczane

w

swym

dążeniu do autonomii, jeżeli matki
wykazują

skłonność

do

tradycyjnego,

nastawionego

na

troskę o dziecko sposobu spędzania
swego

czasu

i

spostrzegają

(doświadczają?, wyobrażają sobie?)
brak samodzielności u dziecka.