1

System bankowy

tryb zaoczny – wiosna 2012

 

dr Wojciech Paczkowski

      

K  R  E  D  Y  T  Y    

B  A  N  K  O  W  E

cz.2

 

2

Zabezpieczenia rzeczowe

 jest ustanawiane na określonym dobru 

materialnym dłużnika lub osoby trzeciej czyli 

nieruchomości, rzeczy ruchomej, 

wierzytelności lub innym prawie majątkowym.

Zabezpieczenia osobowe

 

ułatwiają dochodzenie roszczenia oraz 

rozszerzają krąg osób odpowiedzialnych za 

zobowiązanie. W przypadku poręczenia za 

zobowiązanie odpowiada nie tylko dłużnik, ale 

również poręczyciel 

a odpowiedzialność jest solidarna.

 

3

Zabezpieczenia rzeczowe:

Hipoteka - obciążenie nieruchomości prawem, na mocy 

którego wierzyciel może dochodzić swoich roszczeń z 

nieruchomości.

!!!  

HIPOTEKA Zwykła – z góry określone 

HIPOTEKA Zwykła – z góry określone 

zobowiązanie.

zobowiązanie.

Hipoteka kaucyjna

Hipoteka kaucyjna

 zabezpieczała wierzytelności o 

 zabezpieczała wierzytelności o 

nieustalonej wysokości, wierzytelności przyszłe, 

nieustalonej wysokości, wierzytelności przyszłe, 

wierzytelności wynikających z dokumentów zbywalnych 

wierzytelności wynikających z dokumentów zbywalnych 

przez indos  

przez indos  

!!!

!!!

Hipoteka przymusowa - z wnioskiem występuje wierzyciel 

gdy stwierdzono:

- prawomocnym orzeczeniem sądu

- ugodą zawartą przed sądem

- aktem notarialnym

Hipoteka umowna -  na podstawie umowy pomiędzy 

wierzycielem a właścicielem nieruchomości; właściciel 

nieruchomości winien wykonać:

1.złożyć oświadczenie w formie aktu notarialnego

2.dokonać wpisu do księgi wieczystej

  

 

4

ustawa z dnia 26 czerwca 2009 r. o 

zmianie ustawy o księgach wieczystych 

i hipotece oraz niektórych innych ustaw 

(Dz. U. Nr 131, poz. 1075), weszła w 

życie 20 lutego 2011r.

 

Ustawodawca ze względu na bardzo 

daleko idące zmiany w stosunku do 

ustawy z dnia 6 lipca 1982. o księgach 

wieczystych i hipotece zdecydował się 

na aż 18-miesięczne „vacatio legis” .

 

5

Zlikwidowano podział na hipotekę 

zwykłą

 (tj. taką która zabezpiecza 

wierzytelność pieniężną o oznaczonej 

wartości) 

oraz kaucyjną

 (służącą do 

zabezpieczenia wierzytelności 

pieniężnych o wysokości nieustalonej 

np. zabezpieczenie roszczeń o odsetki). 

Po nowelizacji jest tylko jedna 

hipoteka.

 Nowelizacja nie wpływa 

natomiast na rozróżnienie hipoteki ze 

względu na sposób jej ustanowienia tj. 

hipoteki umowne i przymusowe.

 

6

zgodnie z art. 7 ust, 1 pkt 7 ustawy o 

podatku od czynności cywilnoprawnych: 

stawki podatku od ustanowienia hipoteki 

wynoszą:

na zabezpieczenie wierzytelności 

istniejących

 - 

od kwoty zabezpieczonej wierzytelności 0,1 

proc.;

- 

na zabezpieczenie wierzytelności o 

wysokości nieustalonej - 19 zł.

To prowadzi do wniosku, że 

podatek trzeba 

będzie zapłacić osobno dla wierzytelności 

o ustalonej i nieustalonej wartości.

 

7

 * 

 hipoteka umowna może zabezpieczyć kilka 

wierzytelności z różnych stosunków prawnych 

przysługujących temu samemu wierzycielowi.

*  w umowie ustanawiającej hipotekę trzeba określić 

stosunki prawne oraz wynikające z nich 

wierzytelności objęte zabezpieczeniem, co pozwoli na 

uniknięcie konieczności ustanawiania nowej hipoteki 

dla zabezpieczania wierzytelności tego samego 

wierzyciela.

* 

 jeżeli zabezpieczenie hipoteczne jest nadmierne, 

właściciel obciążonej nieruchomości może żądać 

zmniejszenia sumy hipoteki.

*  ustawa pozwala zabezpieczyć hipoteką kilka 

wierzytelności przysługujących różnym podmiotom, 

ale pod jednym warunkiem - zabezpieczenie takie 

ma służyć sfinansowaniu tego samego 

przedsięwzięcia.

 

8

Przewłaszczenie rzeczy ruchomej - dłużnik będący 

właścicielem rzeczy ruchomej przenosi na koszt właściciela 

prawo własności tej rzeczy.

Zastaw - wierzyciel = zastawnik / którego wierzytelność 

została zabezpieczona zastawem/ może dochodzić swoich 

roszczeń od zastawcy z przedmiotu zastawu bez względu na to 

komu przysługuje do tego prawo.

-zastaw zwykły

-zastaw rejestrowy

-zastaw na prawach

-zastaw na rzeczach ruchomych

-zastaw skarbowy /ustawowy/

Przeniesienie zastawu rejestrowego może być dokonane 

tylko wraz z przeniesieniem wierzytelności zabezpieczonej tym 

zastawem na inny podmiot uprawniony do zabezpieczenia 

swoich wierzytelności zastawem rejestrowym.

 

9

Zatrzymanie polega na tym iż dłużnik może odmówić np. 

spłacenia ciążącego na nim zobowiązania do chwili gdy 

wierzyciel nie wykona umówionej wcześniej razem z dłużnikiem 

zobowiązania. 

Prawo zatrzymania przysługuje gdy;

-dłużnik ma wydać cudzą rzecz może ją zatrzymać do czasu aż 

otrzyma zwrot kosztów jakie wydał na utrzymanie tej rzeczy

-dłużnik jest zobowiązany do wydania cudzej rzeczy może ją 

zatrzymać do chwili aż otrzyma zwrot kosztów na pokrycie 

szkód jakie spowodowała ta rzecz w jego majątku

-w przypadku odstąpienia od umowy, gdy strony nawzajem 

zwracają sobie wszystkie składniki, to jedna ze stron może 

wstrzymać się z wydaniem rzeczy do chwili aż druga spełni ten 

obowiązek.

Kaucja       

Blokada środków pieniężnych

Prawo odkupu

Prawo pierwokupu

 

10

Zabezpieczenia osobiste:

Poddanie się egzekucji jest zgoda dłużnika na dobrowolne 

poddanie się egzekucji ( w postaci aktu notarialnego)

Poręczenie cywilne jest umową poprzez którą poręczyciel 

zobowiązuje się względem wierzyciela wykonać zobowiązanie w 

chwili nie wykonania zobowiązania przez dłużnika.

Przystąpienie do długu - do istniejącego już stosunku 

pomiędzy wierzycielem a dłużnikiem przystępuje osoba trzecia, 

która staje się tzw. dłużnikiem solidarnym

Przejęcie długu

Zastrzeżenie własności sprzedanej rzeczy - wierzyciel, 

sprzedając rzecz /ruchomą/, na piśmie zastrzega sobie, że to on 

jest właścicielem tej rzeczy aż do chwili uiszczenia przez 

nabywcę określonej ceny.

 

11

Akredytywa - bank działający we własnym imieniu, ale na 

zlecenie przedsiębiorcy zobowiązuje się, że dokona zapłaty 

ustalonej kwoty na rzecz osoby trzeciej /beneficjenta/, po 

spełnieniu przez niego wszystkich warunków określonych w 

akredytywie.

Gwarancja bankowa

Przelew wierzytelności /cesja/ - kontrahent będący 

wierzycielem pierwotnym /cedent/, zbywa swoją wierzytelność 

na rzecz osoby trzeciej /czyli firmy która chce w ten sposób 

zabezpieczyć swoje ewentualne przyszłe roszczenia- 

cesjonariusza/.

Weksel in blanco– zapewnienie roszczeń pieniężnych

Poręczenie wekslowe (awal) - zabezpieczenie zapłaty długu 

wynikajacego z weksla na rzecz wierzyciela.

Ubezpieczenie 

 

12

 Wskaźnik oceny wartości zabezpieczeń

 

 LTV (z ang. loan to value)  

 wskaźnik wartości kredytu (K) do wartości przyjętego 

zabezpieczenia (Z).

LTV =     #K / #Z

                  

Wykorzystywany głównie w odniesieniu 

do zabezpieczeń hipotecznych i na rzeczach 

ruchomych 

(np. zastaw rejestrowy na samochodzie)

.

  Kwantyfikuje skalę podejmowanego przez bank 

ryzyka

. 

Im wyższe LTV, tym wyższe ryzyko banku,

 z reguły 

LTV powyżej 70-80%

 traktowane jest 

jako obciążone 

wysokim ryzykiem.

 

13

R E Z E R W Y    C E L O W E.

Jakość obsługi kredytu w bankach 

wyodrębnia się kategorie ekspozycji kredytowych w 

sytuacji nieregularnej.  

Zasady dokonywania klasyfikacji ekspozycji 

kredytowych są określone w:

 Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 16 grudnia 

2008 r. w sprawie zasad tworzenia rezerw na ryzyko 

związane z działalnością banków, Dz. U. Nr 235, poz. 

1589. 

 Ekspozycje kredytowe klasyfikuje się: 

w/g terminowości spłaty kapitału i 

odsetek, 

w/g standingu finansowego dłużnika

 

14

Zaprezentowane kryteria 

klasyfikują 

kredyty na grupy w sytuacji:

a) normalnej 

(<1M)*

,

b) pod obserwacją 

(1-

3M;1,5%)*

,

c) poniżej standardu

(3-

6M;20%)*

,

d) wątpliwe

(6-12M;50%)*

,

e) stracone

(>12M;100%)*

.

*szczegóły w rozporządzeniu

 

15

 

Wartość kredytów zagrożonych w 

sierpniu'11,w/g NBP:

od sektora niefinansowego r/r 

wzrosła o 7,5%  do 63.7 mld zł .

dla przedsiębiorstw spadła o 0,3% do 22.9 mln 

zł, 

 dla MSP wzrosła o 3,6%  do 16.5 mln zł

 

 

dla gosp. domowych wyniosła 37 mld 

zł ;  wzrost w ujęciu r/r 13,4%.

 kredytów mieszkaniowych 

wzrosła  do 6.5 mld zł oraz o 33,3% r/r, 

w tym w PLN zwiększyła o 32,8% r/r do 3.7 

mld zł, 

a w CHF - odpowiednio o 34,1% r/r do 2.8 mld 

zł.

 

16

Składniki kosztów 

kredytowych:

 

oprocentowanie ( nominalne),

  prowizja,

 

opłata przygotowawcza,

 koszty ubezpieczenia kredytu,

koszty zabezpieczenia,

 

 ewentualnie inne opłaty obligatoryjne

(wyceny, koszty kursowe, aneksy umowne itp.). 

 

17

D

 - 

K

 > lub = 

RATA

 

gdzie: 

D  –  miesięczne dochody netto,

K  – miesięczne koszty gospodarstwa domowego 

łącznie z kwotami na utrzymanie członków 

rodziny (= minimum socjalne)

dla osoby samotnie gospodarującej w wieku produkcyjnym-

929,76 zł, 

dla gospodarstwa z trójką dzieci–3686,50zł) 

,

rata – maksymalna miesięczna rata kredytu.

 

Z/D < lub =  50%; 65% 

            ,

Z  – miesięczne wydatki związane z obsługą zobowiązań kredytowych 

D - miesięczne dochody netto

 

18

Rzeczywista Roczna Stopa Oprocentowania 

(RRSO)

 

Ustawowy obowiązek ujawniania RRSO przez banki

 w umowach kredytowych i w reklamach.

 

RRSO ułatwia porównanie ofert, bo oprócz 

oprocentowania uwzględnia także pozostałe koszty 

kredytu. 

RRSO obliczamy w stosunku do rzeczywistej kwoty, 

którą

 

otrzymujemy – czyli nominalnej kwoty kredytu 

pomniejszonej o prowizje i inne opłaty 

przygotowawcze.

 

 RRSO uwzględnia też okres spłaty i ilość rat.

Wzór załączony jest do Ustawy o kredycie 

konsumenckim

 

19

K – numer kolejnej wypłaty raty kredytu,
K’ – numer raty spłaty kredytu lub opłaty kosztów,
AK– kwota wypłaty raty kredytu „K”,
A’K’– kwota spłaty kredytu lub kosztów „K”,
m – numer ostatniej wypłaty raty kredytu,
m’– numer ostatniej raty spłaty kredytu lub opłaty kosztów,
tK– okres, wyrażony w latach lub ułamkach lat, między pierwszą wypłatą i 
kolejnymi 
wypłatami.
tK’- okres, wyrażony w latach lub ułamkach lat między pierwszą wypłatą 
kredytu i kolejnymi 
spłatami kredytu lub kosztów, począwszy od 1 do spłaty „m’”
i - rzeczywista roczna stopa oprocentowania

Źródło: Załącznik do ustawy z dnia 20 lipca 2001 r. o kredycie konsumenckim.

 

20

Odsetki od kredytu bankowego

              

 r 

 x  

t

O

 = 

K

  x  ------------

                

365

O – odsetki,

K – zadłużenie kapitałowe

r – nominalna stopa procentowa kredytu,

t – czasokres (liczba dni zadłużenia).

 

21

terminy spłat a koszt odsetkowy:

- spłata jednorazowa

5000 x 0,15 = 

750,-

- spłata kwartalna

5000x0,15x90/365 = 184,93

3750x0,15x91/365 = 140,24

2500x0,15x92/365 =  94,52

1250x0,15x92/365  =  47,26

                                   

466,95 

- spłata miesięczna

 

22

Procent prosty – oprocentowanie = dochód w 

postaci odsetek nie jest doliczany do wkładu (nie 

podlega kapitalizacji) - nie procentuje więc wraz 

z nim w następnym okresie rozliczeniowym. 

Odsetki płatne po zakończeniu okresu.

PV - wartość bieżąca (ang. present value)

FV - wartość przyszła (ang. future value)

r - roczna stopa procentowa

n - czas oprocentowania w latach

FV = PV( 1+ rn)

 

23

Procent składany –  oprocentowanie wkładu 

pieniężnego, dolicza się do wkładu (odsetki 

podlegają kapitalizacji) i procentują wraz z 

nim w okresie następnym.

PV - wartość bieżąca,

FV - wartość przyszła,

o - liczba kapitalizacji w roku,

a - liczba lat,

r - nominalna stopa procentowa (w  ułamku dziesiętnym) 

Kapitalizacja następuje tylko raz w roku, czyli m 

= 1:

FV = PV (1+r)ª

Kapitalizacja częściej niż raz w roku( m > 1):

FV = PV (1+r/o)ªº

 

24

 

25