PODSTAWY ZARZĄDZANIA

mgr Maria Roszkowska-Śliż

KTZ SGH

STRUKTURA 
ORGANIZACYJNA

SPECJALIZACJA STANOWISKA PRACY

Zakres, w jakim ogólne działanie organizacji jest 
podzielone na mniejsze części składowe - konsekwencja 
wzrostu organizacji:

ZALETY

WADY

ALTERNATYWA

• wprawa w 

wykonywaniu zadań

• skrócony czas 

przechodzenia między 

zadaniami

•  możliwość 

wykorzystania 

specjalistycznego 

sprzętu

• łatwiej zastąpić 

pracownika

• znudzenie pracownika

• brak wyzwań

• praca monotonna

• korzyści nie są pewne

• rotacja 

• rozszerzenie

• wzbogacenie

• podejście od strony 

cech stanowiska pracy

• zespoły robocze

ROZPIĘTOŚĆ KIEROWANIA

Liczba osób bezpośrednio podlegających jednemu 

menedżerowi



Jeden z podstawowych czynników wpływających na kształt 
struktury organizacji. 



Struktury spłaszczone i wysmukłe



Duża czy mała rozpiętość?



Umiejętności przełożonych/podwładnych



Fizyczne rozproszenie podwładnych



Stopień pożądanej interakcji



Zakres występowania standaryzowanych procedur



Częstość pojawiania się nowych problemów



Preferencje

DETERMINANTY STRUKTURY



Technika



Otoczenie 



Wielkość



Strategia



Cykl życia – wiek



Kultura organizacji/ Cechy osobowości

STRUKTURA LINIOWA I LINIOWO-
SZTABOWA

STRUKTURA LINOWA - OCENA

Struktura liniowa

Zalety

Wady



Ułatwia kontrolę większości 

operacji w firmie



Wymaga dużej pracy właściciela 

– menedżera



Możliwe są szybkie reakcje na 

sygnały z otoczenia



Nieadekwatna do dużych 

rozmiarów firmy



Istnieje prosty i nieformalny 

system motywowanie/ 

nagradzania/ kontrolowania



Nie ułatwia rozwoju przyszłych 

menedżerów, mała motywacja



Sprzyja koncentrowaniu się na 

krótkookresowych celach 

organizacji

STRUKTURA FUNKCJONALNA

STRUKTURA FUNKCJONALNA - 
OCENA

Struktura funkcjonalna

Zalety

Wady



Wzmacnia efektywność przez 

specjalizację



Potencjalne konflikty o zasoby 

między działami funkcjonalnymi



Rozwija wiedzę ekspercką w 

poszczególnych działach 

funkcjonalnych



Trudności w koordynacji między 

poszczególnymi działami



Różnicuje i deleguje decyzje 

operacyjne do poszczególnych 

działów



Utrudnia rozwój przyszłego 

dyrektora generalnego 

wewnątrz firmy

STRUKTURA DYWIZJONALNA

STRUKTURA DYWIZJONALNA - 
OCENA

Struktura dywizjonalna

Zalety

Wady



Wymusza koordynację i niezbędne 

delegowanie uprawnień na 

odpowiedni poziom zarządzania, aby 

móc szybko reagować na zmiany w 

otoczeniu



Może prowadzić do konkurencji 

a nawet do konfliktów o zasoby na 

poziomie korporacyjnym



Umieszcza opracowanie i wdrażanie 

strategii na poziomie otoczenia 

każdej dywizji



Problem z podziałem kosztów 

ogólnych korporacji, co wpływa na 

zyski poszczególnych dywizji



Pozwala CEO spojrzeć bardziej 

długofalowo na rozwój firmy



Niespójność strategii 

poszczególnych jednostek



Utrzymuje funkcjonalną 

specjalizację w ramach każdej 

dywizji



Możliwy jest efekt domina



Odpowiedzialność za wyniki jest 

jasno określona

Dyrektor 

Produkcji

Dyrektor 

Finansowy

Dyrektor 

Marketingu

Dyrektor

R&D

Dyrektor 

HR

Kierownik

projektu 1

Kierownik

projektu 2

Kierownik

projektu 3

PREZES

STRUKTURA MACIERZOWA

STRUKTURA MACIERZOWA - OCENA

Struktura macierzowa

Zalety

Wady

•

Umożliwia prowadzenie 

działalności projektowej w 

firmie, elastyczność

•

Podwójne podporządkowanie 

w strukturze może prowadzić 

do sprzecznych wymagań 

wobec menedżerów

•

Umożliwia rozwój talentów 

menedżerskich, wzrost 

motywacji

•

Wymaga koordynacji pionowej i 

poziomej działalności firmy

•

Maksymalizuje efektywność 

wykorzystania wiedzy 

poszczególnych działów 

funkcjonalnych, pełne 

wykorzystanie zasobów 

ludzkich

•      Wydłużony proces decyzyjny 

•

Wzmacnia kreatywność, rozwój 

pracowników

•

Menedżerowie średniego 

szczebla mają większy wpływ 

na strategię firmy

INNE TYPY STRUKTUR



Zespołowa (zadaniowa) – mały zakres hierarchii 
funkcjonalnej lub jej brak, oparcie na zespołach 
projektowych



Organizacja wirtualna – brak formalnej struktury, 
pracownicy okresowi, kontraktowanie usług, 
tymczasowy charakter, zmienia się sytuacja, 
zmieniają się powiązania, wykorzystanie 
najnowszych technologii



Organizacje sieciowe - sieć współpracujących 
przedsiębiorstw, z których każde realizuje 
fragment projektu wspólnego całej sieci.