Choroby przebiegające

z

owrzodzeniem w jamie

ustnej



Gruźlica jamy ustnej



Kiła jamy ustnej



Zapalenie jamy ustnej zgorzelinowe



Owrzodzenie odleżynowe



Zapalenie jamy ustnej toksyczne



Białaczka



Agranulocytoza

Gruźlica jamy ustnej

Gruźlica jamy ustnej



Wywołana przez Gram-dodatni prątek

gruźlicy Mycobacterium tubrcculosis,

Mycobacterium avium



powikłanie czynnej gruźlicy płuc lub

miejscowym przejawem tocznia skóry



postać pierwsza jest wynikiem

zakażenia przez plwocinę rzadziej

przez krew lub chłonkę



postać toczniowa najczęściej

limfopochodna

Gruźlica pierwotna



rzadko wystepuje w jamie ustnej, niekiedy u dzieci w

wieku 4-13 lat



od chwili zakażenia do pojawienia wykwitów może

upłynąć 8 dni do 2 miesięcy



brak objawów ogólnych,może sie rozpocząć przy

obecności zmian okołowierzchołkowych zębów, w czasie

ich wyrzynania



objawia się jako płytkie niebolesne owrzodzenie z

brzegiem nieregularnym, pokryte ziarniną lub białym

nalotem



występuje na wardze, dziąśle, policzkach, podstawie

języka i zagłebieniach jamy ustnej



zaznacza się powiększenie węzłów chłonnych na początku

są twarde niebolesne następnie mogą rozmiękać zrastać

się ze skórą

Gruźlica wrzodziejąca



częstsza od pierwotnej,pojawia sie przy procesie

toczącym w innym miejscu w organizmie najczęściej

krtani, płuc lub dróg moczowych



może wystąpić we wszystkich okolicach jamy ustnej,

najczęściej na języku, wargach i podniebieniu



na początku pojawia się obrzęk zaczerwienienie,

rozpulchnienie, owrzodzenie pokryte gęstą wydzieliną



owrzodzenie jest płytkie , nierówne, różowe z miękkimi

żółtaworóżówymi ziarnistościami, zwanymi Trelata



znaczna bolesność przy dotyku, ślinotok



owrzodzenie nie ma tendencji do gojenia się



kształt owalny lub okrągły, podstawa galaretowata



węzły chłonne obustronnie macalne powiększone,

twarde

Gruźlica wrzodziejąca c.d.



Odczyny tuberkulinowe najczęściej ujemne , w

zeskrobinach można stwierdzić prątki gruźlicy



Owrzodzenia należy różnicować z:



1.owrzodzeniem rakowym którego podstawa jest

nacieczona a sam wykwit mało bolesny

-rozstrzyga badanie histopatologiczne



2.owrzodzeniem kiłowym, którego podstawa jest

twarda i nacieczona

Gruźlica tocznoiwa



towarzyszy zmianom umiejscowionym na skórze

nosa i twarzy



na zapalnie zmienionej błonie śluzowej o

zabarwieniu sinoczerwonym, pojawiają się drobne

wielkości prosa guzki toczniowe, o zabarwieniu

różowym następnie żółtawym



guzki tworzą ogniska o średnicy ok.2 cm

poszerzają się obwodowo



w części środkowej dochodzi do ziarninowanie

następnie do bliznowacenia



blizny są nierówne,ściągające powodujące

zniekształcenia



umiejscowienie głownie na dziąsłach policzkach i

podniebieniu

Kiła (lues,syphilis)

Kiła c.d.



Wywołuje ją krętek blady



można podzielić na nabytą I- , II-, i III-

rzędową oraz wrodzoną

Kiła pierwotna



objaw pierwotny występuje w miejscu wniknięcia krętków do

ustroju



odczyny serologiczne po około 6 tygodniach, charakterystyczne

okresy utajenia



objaw pierwotny występuje na wardze w około 78% przypadków



objaw pierwotny może przybierać różne postacie w zależności od

umiejscowienia:nadżerkową,guzkowatą,wrzodziejącą, strupiastą



nie daje dolegliwości subiektywnych



owrzodzenie szybko staje się twarde z chrząstowatą podstawą i

nacieczonymi twardymi brzegami, dno jest błyszczące jakby

wylakierowane



węzły chłonne powiększone twarde niebolesne



zmiana utrzymuje sie około 6 tygodni,następnie goi się bez

pozostawienia blizny objaw pierwotny prawie zawsze w formie

pojedynczej choć wyjątkowo może powstać druga zmian

skutkiem stykania się np. dolnej wargi z górną

Kiła wtórna



charakteryzuje się wystąpieniem osutki na skórze i błonie śluzowej



okres kiły wtórnej rozpoczyna się około 9 tygodnia po zakażeniu



wykwity są bardzo zakaźne



zmiany nie dają dolegliwości subiektywnych, stąd mogą ujść

uwadze chorego



zmiany w jamie ustnej mogą wyprzedzać pojawienie się zmian na

skórze



cechy charakterystyczne kiły wtórnej są nawroty osutki , okresy

bezobjawowe,dodatnie odczyny serologiczne, wielopostaciowość

osutki(plamiasta, grudkowa, krostowa



najczęstszym umiejscowieniem zmian są łuki podniebienne,

migdałki, podniebienie miękkie, wargi, policzki i boczne

powierzchnie języka



w jamie ustnej znamienne są wykwity plamiaste zwane mlecznymi

lub opałowymi



są to białawe zmetnienia nabłonka, lekko opalizujące, otoczone

obwódka zapalną



W jamie ustnej może pojawić się inna forma kiły wtórnej, t ak

zwane kiłowe zapalenie jamy ustnej

Kiła późna



pojawia się po 3-5 latach od chwili zakażenia



zmiany wykazują przewlekły przebieg, pojedyncze

wykwity o charakterze kilaków, guzków na wargach i

podniebieniu miękkim i zmian przerostowych



rozrostowym zapaleniem jest powierzchowne

zapalenie języka i głębokie zapalenie wari i języka



zapalenie powierzchowne języka dotyczy 1/3

powierzchni grzbietowej, błona śluzowa w tym miejscu

wylakierowana pozbawiona brodawek, język w tym

miejscu twardy



głębokie śródmiąższowe zapalenie języka jest rozlane,

język powiększonym stwardniały,gojenie przez

bliznowacenie w formie głębokich bruzd,język

parkietowaty, pofałdowany, płatowaty



zapalenie wargi kiłowe śródmiąższowe powoduje

znaczne powiększenie wargi, wykazuje nierówności ,

stwardnienia pęknięcia

Killaki (gummata)



najczęściej w jamie ustnej na języku i

podniebieniu twardym i miękkim



w trakcie rozwoju przechodzą 3

fazy:nacieczenia, rozmiękanie i wydzielenie



początkowo guzki z gładką wylakierowaną

powierzchnią,następnie ulegają rozmiękaniu

tworząc fazę wrzodziejącą



owrzodzenie okrągłe lub nerkowate , wklesłe

,brzegi są ostroi ścięte,dno żółtawe



kilaki języka wywołują jego silne powiększenie



kilaki podniebienia wywołują perforację

podniebienia,tworzy się połączenie jamy ustnej

z jamą nosowo-gadłową

Kiła wrodzona



powstaje jako następstwo zakażenia płodu



w zależności od tego czy zmiany chorobowe są obecne przy urodzeniu

czy rozwijają się później rozróżnia się kiłę wrodzoną wczesną (do około

3 roku życia) i późna (powyżej 5-6 roku życia)



zakażenie płodu następuje w drugiej połowie ciąży, jeżeli ma ono

miejsce w ostatnich tygodniach płód może go uniknąć



kiła wrodzona wczesna daje zmiany skórne podobne do kiły nabytej

wtórnej



w otoczeniu jamy ustnej mogą pojawić się wykwity grudkowe lub zlewne



doprowadzić mogą do zmniejszenia otworu ustnego i powstania

promienistych bruzd zwanych Parrota



na błonie śluzowej obserwuje się plamy mleczne, nadżerki,sączące się

grudki lub zmiany kilakowe



kiła wrodzona późna wywołuje zmiany o charakterze kilaków lub

przerostowe zapalenie języka albo warg



w kile wrodzonej późnej ma miejsce uszkodzenie narządu zębowego w

postaci gotyckiego podniebienia, zębów Hutchinsona, zaburzeń

ząbkowania, zaburzeń zgryzowych-triada Hutchinsona obejmuje

śródmiąższowe zapalenie rogówki, głuchotę i zęby Hutchinsona

Zapalenie jamy ustnej

zgorzelinowe

(rak wodny-noma)



występowanie bardzo rzadkie głownie w Afryce ,

Azji, Ameryce Południowej



etiologia nie jest do końca znana



chorobę poprzedza ostre wrzodziejące zapalenie

błony śluzowej jamy ustnej



na wewnętrznej powierzchni policzka między

kątem ust a ujście przewodu ślinianki pojawia się

ognisko martwicze szybko rozprzestrzeniające

się na obwód i wgłąb powodując martwicę



obszar martwicy może być rozległy,zgorzelinową

tkankę oddziela się odsłaniając martwiczo

zmienioną tkankę kostną



leczenie antybiotyki z grupy penicylin i witaminy

Owrzodzenie

odleżynowe

(ulcus decubitale)



jest to niegojący ubytek tkanek, powstający w

wyniku długotrwałego drażnienia ostrymi

brzegami zębów, dopoliczkowym wyrżnięciem

zęba lub nieprawidłowymi uzupełnieniami

protetycznymi



choroby takie jak niedokrwistości , niedobory

witaminowe, choroby przemiany materii,

zwłaszcza cukrzyca , sprzyjają powstawaniu

odleżyn



zmiany te powstają najczęściej na brzegach

języka, w przedsionku jamy ustnej, na

podniebieniu lub w tylnej części błony śluzowej

policzków

Owrzodzenie odleżynowe

c.d.



objawy:niegojące się owrzodzenie , najczęściej

pojedyncze, przyległe do miejsca drażnienia,

odpowiadające wielkości czynnikowi

drażniącemu,zapalnie zmienione,pokryte szarym

nalotem, bolesność niewielka



w różnicowaniu należy uwzględnić owrzodzenie

nowotworowe, gruźlicze i kiłowe, długotrwałe

utrzymywanie się przyczyny drażniącej może

doprowadzić do zezłośliwienia owrzodzenia



leczenie:usunięcie czynnika drażniącego aa

następnie miejscowo Solcoseryl

Zapalenie jamy ustnej

toksyczne

(stomatitis toxica)



wywołane kontaktem z metalami

ciężkimi takimi jak: rtęć, bizmut, ołów

Rtęciowe zap[alenie błony

śluzowej jamy ustnej

(stomatitis mercurialis)



występuje głównie przez wdychanie par

rtęci lub pyłu jej połączeń



rozpoczyna się obrzękiem,następnie

wrzodziejące zapalenie dziąseł o

bezbolesnym przebiegu, stały objaw to

ślinotok oraz metaliczny smak w ustach

Bizmutowe zapalenie jamy

ustnej (stomatitis

bismuthica)



objawem zatrucia przebarwienie dziąseł

brunatne szaroniebieskie)



owrzodzenia występują jedynie w

ciężkich przypadkach zatruć

Ołowiowe zapalenie jamy

ustnej (stomatitis

saturnina)



na początku rąbek niebiesko szarawy

lub niebieskofioletowy na brzegu

dziąsła



zmianom towarzyszy uszkodzenie kości

wyrostka zębodołowego w krańcowych

przypadkach prowadzące do wypadania

zębów



towarzyszy zapalenie ślinianek

przyusznych i podjęzykowych

Białaczka (leucaemia)



choroba narządów krwiotwórczych

charakteryzująca sie nadmiernym i

nieprawidłowym rozrostem układu krwinek

białych pochodzenie szpikowego lub

chłonnego,którego wyrazem jest pojawienie

się w krwiobiegu krwinek białych



choroba może mieć przebieg ostry lub

przewlekły



jeśli hiperplazji i metaplazji ulega układ

szpikowy mówimy o białaczce szpikowej, jeśli

układ retikularny to o białaczce limfocytarnej

Białaczka - objawy:



zmiany występują częściej w postaciach ostrych niz

przewlekłych



ostra postać białaczki zaczyna się gwałtownie wzrostem

temperatury i objawami przypominającymi ostre zapalenie

migdałków lub górnych dróg oddechowych



znaczna bladość błony śluzowej oraz krwawienia z błony

śluzowej



ważny objaw rozpoznawczy to wrzodziejące zapalenie

dziąseł i błony śluzowej



stan zapalny słabo nasilony



niekiedy obraz rozrostowego zapalenia dziąsłł



częste zmiany grzybicze jako wyraz zmniejszenia

odporności ustroju



Do typowych należy zmniejszenie liczby krwinek

czerwonych i płytek krwi oraz zwiększenie liczby

krwinek białych do 500 000 w 1 mm sześćiennym

Białaczka - leczenie:



należy do hematologa, zabiegi

chirurgiczne mogą ujawnić chorobę i

znacznie pogorszyć jej przebieg



jeśli leczenie stomatologiczne

konieczne to powinno być uzgodnione z

hematologiem



wskazane utrzymanie idealnej higieny

oraz stosowanie płukanek ściągających

i antyseptycznych

Agranulocytoza

(agranulocytosiis)



ostra gwałtownie przebiegająca

choroba charakteryzująca się

krańcowym zmniejszeniem się

neutrocytów, stąd upośledzenie

mechanizmów obronnych



ciężkie szybko rozprzestrzeniające sie

infekcje głownie w obrębie jamy ustnej i

gardła

Agranulocytoza -

objawy:



owrzodzenie błony śluzowej jamy ustnej

(policzki, dziąsła, język, podniebienie, wargi)



zmiany martwiczo-zapalne widoczne także

na migdałkach w gardle



owrzodzenie pokryte szarym

nalotem,podobnym do błonniczego



towarzyszą objawy ogólne



w patogenezie choroby ogrywa rolę

osobnicza nadwrażliwość na leki zwłaszcza

pochodne pirazolonu: antybiotyki,

sulfonamidy, preparaty antyhistaminowe

Agranulocytoza -

leczenie:



należy do hematologa



konieczne higieniczne utrzymanie jamy

ustnej



miejscowo można stosować Solcoseryl



zabiegi chirurgiczne przeciwwskazane

Piśmiennictwo:



Zofia Knychalska-Karwan - „Fizjologia i

patologia błony śluzowej jamy ustnej”



Zbigniew Jańczuk - „Choroby błony

śluzowej jamy ustnej i przyzębia”



zdjęcia - internet