ZAPOBIEGANIE I

LECZENIE INFEKCJI

OWRZODZEŃ PODUDZI

OWRZODZENIA PODUDZI

Problem terapeutyczny
Problem społeczny – dotyczą:
• 1% ludności świata
• 1-4% ludności Europy
• dotyczą 17-20% populacji ludzi w

Polsce

Przeważają u kobiet – 2,8 : 1

PRZYCZYNY POWSTAWANIA

OWRZODZEŃ PODUDZI

1.

Żylaki podudzi (varices cruris)

 pierwotne - osłabienie ścian naczyń

(choroba rodzinna)

Powstawaniu sprzyjają: wrodzona skłonność -

anatomiczne i czynnościowe właściwości

układu żylnego, stojąca i siedząca praca,

wielokrotne ciąże, wiek, zakrzepowe

zapalenia naczyń żylnych (thrombosis et

thrombophlebitis)

PRZYCZYNY POWSTAWANIA

OWRZODZEŃ PODUDZI

wtórne - poprzedzane
• Zaburzeniami hemodynamiki żylnej,
• Głębokim zakrzepem żył kończyn dolnych,
• Uciskiem w miednicy małej,
• Zespoleniami tętniczo-żylymi
• Tworzenie się "żylaków obocznych"

wewnątrz-, śród- i zewnątrzpowięziowych,
(np. corona phlebectatica, caput medusae)

PRZYCZYNY POWSTAWANIA

OWRZODZEŃ PODUDZI

2. Przewlekła niewydolność żylna
(zastój żylny)
Pojęcie obejmuje

objawy naczyniowe i skórne

uwarunkowane czynnościowym,

przewlekłym, żylnym

zaburzeniem odpływu krwi.

PRZYCZYNY POWSTAWANIA

OWRZODZEŃ PODUDZI

Końcowe stadium przewlekłej

niewydolności żylnej

↓

żylakowe owrzodzenia podudzi

↓

90%

stwierdzanych w praktyce klinicznej

owrzodzeń podudzi

PRZYCZYNY POWSTAWANIA

OWRZODZEŃ PODUDZI

NASTĘPSTWA SKÓRNO-NASKÓRKOWE ZASTOJU

• Obrzęk zastoinowy - forma przejściowa

następnie trwała - najczęściej okolice

kostek kończyn dolnych

• Hemosyderoza – rumień, a następnie

brązowe przebarwienia na tle zastoinowym

- odkładanie się hemosyderyny

• Stwardnienie zastoinowe - zapalenie

podskórne ze stwardnieniem skóry i

uszkodzeniem przydatków skóry i

dystalnych nerwów obwodowych. Rumień i

znaczna bolesność.

PRZYCZYNY POWSTAWANIA

OWRZODZEŃ PODUDZI

NASTĘPSTWA SKÓRNO-NASKÓRKOWE ZASTOJU

• "Wyprysk " zastoinowy - dermatoza

uwarunkowana zastojem krwi z

rumieniem, złuszczaniem i świądem

(częste wtórne zakażenia bakteryjne lub

wyprysk kontaktowy wywołany leczeniem)

• Atrophie blanche - wywołana ogniskowym

zwyrodnieniem naczyń - białawe, zanikowe

ogniska skórne z pojedynczo

występującymi rozszerzeniami naczyń i

obwodowym przebarwieniem

• Dolegliwości subiektywne - uczucie bólu

wywołanego obrzękiem lub nerwobóle

PRZYCZYNY POWSTAWANIA

OWRZODZEŃ PODUDZI

3. Choroby układu krążenia:

• zamknięcie światła tętnicy

(arteriosclerosis obliterans.
thrombangiitis obliterans)

• nadciśnienie tętnicze

• niewydolność mięśnia sercowego

PRZYCZYNY POWSTAWANIA

OWRZODZEŃ PODUDZI

Owrzodzenia podudzi pochodzenia

tętniczego

↓

5%

Pozostałe

↓

5%

Stwierdzanych w praktyce klinicznej

owrzodzeń podudzi

PRZYCZYNY POWSTAWANIA

OWRZODZEŃ PODUDZI

4.

Cukrzyca - zmiany w obrębie naczyń:

• dużych
(zgorzel cukrzycowa, stopa

cukrzycowa)

• małych
(necrobiosis lipoidica)

PRZYCZYNY POWSTAWANIA

OWRZODZEŃ PODUDZI

5. Choroby krwi:

• czerwienica
(konglomeraty krwinek czerwonych)

• niedokrwistości
(hemolityczna, sierpowata i inne)

PRZYCZYNY POWSTAWANIA

OWRZODZEŃ PODUDZI

6. Choroby z

upośledzeniem

trofiki

tkankowej:

• twardzina układowa
(zaburzenia syntezy kolagenu i

mikrokrążenia)

• zespół Wernera*

PRZYCZYNY POWSTAWANIA

OWRZODZEŃ PODUDZI

Zespół Werenera

*

Dziedziczenie autosomalne, recesywne -

przyspieszony proces starzenia się i

degeneracji narządów wewnętrznych i

skóry. Akrogeria - wczesnodziecięcy

zanik i starzenie się skóry - "dziecko-

starzec ". Progeria - karłowatość,

przedwczesne zmiany zwyrodnieniowe

układu ruchu, miażdżyca tętnic. Zejście

śmiertelne - przed 20 rokiem życia.

PRZYCZYNY POWSTAWANIA

OWRZODZEŃ PODUDZI

6. Choroby z upośledzeniem

trofiki tkankowej cd…

• zespół Felty’ego

Skojarzenie objawów R.Z.S. z

powiększeniem śledziony, węzłów

chłonnych, leukopenią,

niedokrwistością niedobarwliwą i

hemolityczną.

PRZYCZYNY POWSTAWANIA

OWRZODZEŃ PODUDZI

7. Owrzodzenie nowotworowe

8. Owrzodzenie neuropatyczne

9. Alergiczne zapalenie naczyń

(vasculitis allergica):

• vasculitis allergica superficialis
• vasculitis allergica profunda

10. Owrzodzenia uciskowe (odleżyny)

ZAPOBIEGANIE INFEKCJOM

OWRZODZEŃ PODUDZI

Wczesne rozpoczęcie leczenia z

jednoczesną diagnostyką układu

żylnego kończyn dolnych

Zachowanie higieny osobistej z

odpowiednio prowadzoną kąpielą

owrzodzeń

Dokładne oczyszczenie owrzodzenia

(owrzodzeń) podczas każdej zmiany

opatrunku

ZAPOBIEGANIE INFEKCJOM

OWRZODZEŃ PODUDZI

Jednorazowe używanie opatrunków

(bandaże)

Dokładne mycie rąk przed każdą

zmianą opatrunku

Stosowanie rękawic jednorazowych

przez opatrującego

ZAPOBIEGANIE INFEKCJOM

OWRZODZEŃ PODUDZI

Zachowanie odpowiedniej odległości

między dwoma (kilkoma)
zaopatrywanymi chorymi (w
warunkach szpitalnych)

Sterylizacja pomieszczenia, w którym

przeprowadzane są zmiany
opatrunków

LECZENIE OWRZODZEŃ

PODUDZI

Wielokierunkowe:
• Ogólne
• Miejscowe
• Chirurgiczne

• Osłona i/lub leczenie skóry

otaczającej owrzodzenie

LECZENIE OWRZODZEŃ

PODUDZI

Ogólne:
• Poprawa wydolności układu

naczyniowego (zwłaszcza żylnego –
leki naczyniowe)

• Stosowanie antybiotyków dożylnie

lub domięśniowo (antybiogram)

• Jednoczesne leczenie przyczynowe

i/lub objawowe chorób, w których
dochodzi do powstawania owrzodzeń

LECZENIE OWRZODZEŃ

PODUDZI

Miejscowe:

KLSAYCZNE

GOTOWE OPATRUNKI I

PREPARATY LECZNICZE

LECZENIE OWRZODZEŃ

PODUDZI - KLASYCZNE

Preparaty recepturowe w leczeniu

owrzodzeń

Roztwory do okładów i przemywania owrzodzeń:

• 2% Sol. Acidi borici
• 0,1% Sol. KMnO4
• 0,25% Sol. Chloramini
• 0,05-0,1% Sol. Argenti nitrici
• 2% Sol. Ichtholi
• 2% Sol. Acidi tannici
• 0,9% NaCI

LECZENIE OWRZODZEŃ

PODUDZI - KLASYCZNE

Pasty, maści, kleiny i zasypki:

• 40% pasta cukrowa
• 0,1% maść Mikulicza
• maść insulinowa
• opatrunki kleinowe (owrzodzenia bez

objawów zapalnych)

• Zasypki obojętne - Dermatol, Vioform

LECZENIE OWRZODZEŃ

PODUDZI - KLASYCZNE

Pasta cukrowa:

• Sachari albi 40,0
• Zinci oxydati 7,0
• Acidi borici 3,0
• Eucerini anhydrati
• Vaselini flavi (albi) aā ad 100,0

LECZENIE OWRZODZEŃ

PODUDZI - KLASYCZNE

Maść Mikulicza:

• Argenti nitrici 0,1
• Balsami peruviani 10,0
• Vaselini flavi (albi) ad 100,0

LECZENIE OWRZODZEŃ

PODUDZI - KLASYCZNE

Maść insulinowa:

• Insulini (humulini) 200-500

j.m.

• (3% Sol. Ac. borici)
• Eucerini anhydrati
• Vaselini flavi (albi) aā ad 100,0

LECZENIE OWRZODZEŃ

PODUDZI - KLASYCZNE

Kleina:

• Zinci oxydati
• Gelatini aā 30,0
• Glycerini 50,0
• Aque destillatae ad 100,0

LECZENIE OWRZODZEŃ

PODUDZI - KLASYCZNE

Wybrane preparaty gotowe w leczeniu

owrzodzeń:

 Oczyszczające owdzodzenia z treści

martwiczej i ropnej:

• Fibrolan

• Iruxol mono

LECZENIE OWRZODZEŃ

PODUDZI - KLASYCZNE



Wspomagajęce ziarninowanie i

gojenie owrzodzeń:

• Dermazin (maść)
• Argosulfan (maść)
• Solcoseryl (płyn, maść)

LECZENIE OWRZODZEŃ

PODUDZI - KLASYCZNE

 Zapobiegające wtórnemu zakażeniu

owrzodzeń:

• Neomycin - spray

• Oxycort - spray (rzadziej)

• maści z antybiotykami

OSŁONA I/LUB LECZENIE SKÓRY

OTACZAJĄCEJ OWRZODZENIE

• pasta cynkowa
• zawiesina cynkowa
• mazidło potrójne
• maści i kremy obojętne - krem borny
• maści i kremy sterydowe
• maści i kremy sterydowe z

antybiotykami

LECZENIE OWRZODZEŃ PODUDZI

GOTOWE OPATRUNKI I PREPARATY

LECZNICZE

(dostępne na rynku)

 HYDROKOLOIDOWE

• Granuflex
• Granuflex Bordered (obramowany)
• Granuflex Extra Thin (ekstra cienki)
• Granuflex pasta GranuGel

LECZENIE OWRZODZEŃ PODUDZI

GOTOWE OPATRUNKI I PREPARATY

LECZNICZE

 HYDROKOLOIDOWE
Replicare Ultra
Granuflex
 ALGINIANOWE
Algisite M

OPATRUNKI

OPATRUNKI

HYDROKOLOIDOWE

HYDROKOLOIDOWE

REPLICARE ULTRA

REPLICARE ULTRA

WCZEŚNIEJ STOSOWANE

METODY LECZENIA

• wyciągi wątrobowe (Hepafort, Extractum

hepatis)

• sproszkowana chrząstka cielęca

(zawartość n-acetyloglukozaminy)

• błony fibrynowe i kolagenowe
• zasypki, zawiesiny z albuminą
• komory wilgotne (sproszkowana glukoza,

owrzodznie pokryte folią) - komora Biera

LECZENIE OWRZODZEŃ PODUDZI

GOTOWE OPATRUNKI I PREPARATY

LECZNICZE

(dostępne na rynku)

ALGINIANOWE

• Kaltostat
• Kaltostat Fortex Kaltostat Cavity
• Hydro-żel (owrzodzenia z treścią ropną)
• NU-GEL (Ieczenie owrzodzeń martwiczych)
• FIBRACOL - kolagenowo - alginianowy
(owrzodzenia z dużym wysiękiem)

OPATRUNKI ALGINIANOWE

OPATRUNKI ALGINIANOWE

ALGISITE M

ALGISITE M

LECZENIE OWRZODZEŃ PODUDZI

GOTOWE OPATRUNKI I PREPARATY

LECZNICZE

(dostępne na rynku)

POLIURETANOWE
BIOCLUSIVE - przezroczysty

(owrzodzenia ze skąpym wysiękiem,
naskórkujące)

HYDROPOLIMEROWE
TIELE (owrzodzenia wysiękowe z

ziarninowaniem)

LECZENIE OWRZODZEŃ PODUDZI

GOTOWE OPATRUNKI I PREPARATY

LECZNICZE

(dostępne na rynku)

• CEULOLOZOWE (karboksymetylceluloza +

elastomer))

• Comfeel (do trudno gojących się owrzodzeń

i odleżyn) (COLOPLAST)

• Comfeel - przezroczysty (do trudno gojących

się owrzodzeń) Comfeel - pasta i puder

• Hydrosorb comfort - z przezroczystym

samoprzylepnym opatrunkiem

• żelowym (głównie owrzodzenia ziarninujące

i naskórkujące)

LECZENIE OWRZODZEŃ PODUDZI

GOTOWE OPATRUNKI I PREPARATY

LECZNICZE

(dostępne na rynku)

 INNE:
• ACTISORB Plus - z węglam aktywowanym i

srebrem działanie przeciwbakteryjne
(owrzodzenia zainfekowane).

 patrunki kontaktowe nie przywierające
• N-A Dressing (bezpośrednio na owrzodzenie,

pod kompresy lub opatrunki absorbcyjne)

• INADINE - z jodopovidonem (ostre infekcje

owrzodzeń powierzchownych)

LECZENIE OWRZODZEŃ PODUDZI

GOTOWE OPATRUNKI I PREPARATY

LECZNICZE

(oczekujące na rejstrację)

 POLIURETANOWE:

• Lyofoam (owrzodzenia ze skąpym i

średnim wysiękiem, minimalną martwicą

lub ziarninujące i naskórkujące)

• Lyofoam A (owrzodzenia ze skąpym

wysiękiem owrzodzenia powierzchowne)

• Lyofoam C (owrzodzenia z wysiękiem

ropowiczym)

• Lyofoam T (dla tracheostomii, osłona

podczas intubacji)

LECZENIE OWRZODZEŃ PODUDZI

GOTOWE OPATRUNKI I PREPARATY

LECZNICZE

(zarejestrowane)

 POLIURETANOWE:
• Allevyn Non Adhesive – wchłania nadmiar

wysięku z jednoczesnym zachowaniem na

powierzchni owrzodzenia odpowiedniej ilości

płynu, zastosowanie folii poliuretanowej od

strony zewnętrznej zapewnia wymianę

gazową, z drugiej strony stanowi szczelną

barierę dla drobnoustrojów z zewnątrz.

Poliuretanowa warstwa stykająca się z

owrzodzeniem zapobiega przywieraniu

opatrunku do rany.

OPATRUNKI POLIURETANOWE

• Allevyn Plus Adhesive – do

owrzodzeń obficie sączących – jeden z
najbardziej chłonnych opatrunków na
rynku

• Allevyn Lite – przy owrzodzeniach o

skąpym wysięku

• Allevyn Thin – stosowany przy ranach

o umiejscowieniu, w którym trudno
zastosować inny opatrunek

OPATRUNKI POLIURETANOWE

• Allevyn Compression – cechy

opatrunku Allevyn Thin – na miejsca
wymagające kompresji

• Allevyn Cavity – postać okrągłych

lub owalnych gąbek, zewnętrzna
warstwa pozwala zachować
wilgotność, wewnętrzna – bardzo
wysokie właściwości chłonne

OPATRUNKI POLIURETANOWE

• Allevyn Plus Cavity – opatrunek

wysokochłonny, samoprzylepny do
ran głębokich

• Allevyn Sacrum – trójwarstwowy

opatrunek chłonny na okolice kości
krzyżowej

• Allevyn Heel – opatrunek na okolicę

kości piętowej

OPATRUNKI ABSORPCYJNE

OPATRUNKI ABSORPCYJNE

ALLEVYN NON ADHESIVE

ALLEVYN NON ADHESIVE

OPATRUNKI

OPATRUNKI

ABSORPCYJNE

ABSORPCYJNE

ALLEVYN NON

ALLEVYN NON

ADHESIVE

ADHESIVE

OPATRUNKI

OPATRUNKI

ABSORPCYJNE

ABSORPCYJNE

ALLEVYN LITE

ALLEVYN LITE

OPATRUNKI ABSORPCYJNE

OPATRUNKI ABSORPCYJNE

ALLEVYN ADHESIVE

ALLEVYN ADHESIVE

OPATRUNKI ABSORPCYJNE

OPATRUNKI ABSORPCYJNE

ALLEVYN LITE

ALLEVYN LITE

OPATRUNKI ABSORPCYJNE

OPATRUNKI ABSORPCYJNE

ALLEVYN COMPRESSION

ALLEVYN COMPRESSION

OPATRUNKI

OPATRUNKI

ABSORPCYJNE

ABSORPCYJNE

ALLEVYN CAVITY

ALLEVYN CAVITY

OPATRUNKI ABSORPCYJNE

OPATRUNKI ABSORPCYJNE

ALLEVYN PLUS CAVITY

ALLEVYN PLUS CAVITY

OPATRUNKI ABSORPCYJNE

OPATRUNKI ABSORPCYJNE

ALLEVYN SACRUM

ALLEVYN SACRUM

LECZENIE OWRZODZEŃ PODUDZI

GOTOWE OPATRUNKI I PREPARATY

LECZNICZE

(niezarejstrowane w Polsce)

Wybrane opatrunki

Nieelastyczne opatrunki do osłony

żylaków i owrzodzeń:

• CiricAid Thera-Boot - CiricPlus
• OSMOCYTE Pillow Dressing - hydropolimer

nieprzylegający, absorbcyjny

• Warm-up - zwiększa przepływ krwi w

obrębie owrzodzenia - zmniejsza stan

zapalny skóry otoczenia - osłania

owrzodzenie zapobiegając urazom

LECZENIE OWRZODZEŃ PODUDZI

GOTOWE OPATRUNKI I PREPARATY

LECZNICZE

(niezarejstrowane w Polsce)

• Hypergel - hypertoniczny opatrunek

żelowy (20% NaCI) - owrzodzenia

martwicze

• Normgel - izotoniczny osłaniający

opatrunek żelowy (0,9% NaCI) -

ochrona ziarninowania

• Mesalt - sterylny przesycony NaCI

opatrunek ochronny

LECZENIE OWRZODZEŃ PODUDZI

GOTOWE OPATRUNKI I PREPARATY

LECZNICZE

(niezarejstrowane w Polsce)

• CarboFlex - wielowarstwowy opatrunek

żelowy niwelujący przykry zapach
owrzodzenia

• REGRANEX GEL 0,01% - stasowany głównie

w leczeniu owrzodzeń podudzi w przebiegu
cukrzycy i neuropatycznych

• lAMIN Gel oraz lAMIN Cleanser - dostarczają

aminokwasów i oczyszczają owrzodzenie
bez niszczenia ziarniny

GŁÓWNE ZALETY GOTOWYCH

OPATRUNKÓW LECZNICZYCH

• wygodne w stosowaniu
• rzadsze zmiany (czasem raz na 3-7

dni)

• zapobieganie wtórnym infekcjom
• możliwość stosowania podczas

kąpieli (opatrunki okluzyjne)

Efekty leczenia klasycznego lub opatrunkami

gotowymi poprawia stosowanie bandaży

elastycznych

(z wyjątkiem opatrunków zamkniętych i

okluzyjnych)

Bandaż elestyczny z kontrolowanym uciskiem

S E T O P R E S S

• zielone prostokąty - zapewnienie średniej

siły ucisku

• brązowe prostokąty - zapewnienie silnego

ucisku

LECZENIE CHIRURGICZNE

• możliwie wczesne usuwanie żylaków

podudzi

• inne zabiegi poprawiające wydolność

układu żylnego i tętniczego

• mechaniczne oczyszczanie

owrzodzeń (brzegi)

• wykonywanie przeszczepów skórnych

"Zadbaj jednak, proszę, o to aby

przynajmniej [ . . . ] przyszedł posłaniec,

który przyniesie mi lekarstwo, od

którego moja noga jest stale otwarta.

Ponieważ rana, która otworzyła się w

Wittenberdze, jest prawie całkiem

wygojona, jakie to jest niebezpieczne,

wiesz przecież! "

(List z 14 lutego 1546 roku Marcina

Lutra do Melanchtona)