Motywacja to podstawa możliwości zrozumienia
przebiegu wszelkich procesów psychicznych oraz
klucz do interpretacji osobowości,
Jest formą dynamiki, aktywności,
Z innego punktu widzenia może być tym co powoduje
dynamikę,
Jest to psychologiczny stan przyczyniający się do
stopnia, w jakim człowiek się w coś angażuje.
Obejmuje czynniki, które powodują, wytyczają i
podtrzymują zachowania ludzkie zmierzające w
określonym kierunku.
1.
Etap preparacyjny
2.
Etap realizujący
3.
Etap ewaluacyjny
To tworzenie reprezentacji zadań i
formułowanie celów do osiągnięcia, a
także tworzenie reprezentacji przebiegu
działania, czyli planowanie.
Obejmuje wykonanie operacji sprawczych,
kolejnych kroków – częściowo
zaplanowanych, częściowo
improwizowanych – podporządkowanych
celowi i kontrolowanych przez plan.
Zawiera procedury oceny osiągniętego
wyniku, analizę konsekwencji podjętego
działania, zgodność wyniku z celem.
a)
z perspektywy ukierunkowania -
wyniku, celu, zamiaru,
b)
z perspektywy intensywności - tempa,
nakładu pracy, poniesionych kosztów,
c)
z perspektywy ustrukturowania.
zadania, ich genezę i ich rodzaje oraz
motywację zachowań ukierunkowanych
na osiągnięcie celów,
konstruowanie i realizowanie planów
działania,
perspektywę czasową w realizacji
czynności.
Zadaniem w znaczeniu obiektywnym
nazwiemy wynik, jaki ma zostać osiągnięty,
a zadaniem w znaczeniu subiektywnym
nazwiemy każde wyobrażenie wyniku jaki
ma zostać osiągnięty i któremu przypisana
jest określona wartość. Zadanie, któremu
towarzyszy, w jakikolwiek sposób uruchomiona
tendencja do jego osiągnięcia, np. intencja
behawioralna nazwiemy celem.
zadania wymyślone przez siebie
samego,
zadania wypracowane wspólnie z
innymi,
zadania zapożyczone od innych drogą
naśladownictwa,
zadania narzucone przez innych.
1)
indywidualny - wykonuje je tylko
podmiot,
2)
zbiorowy - zadania realizowane są
wspólnie,
jednorodny - wszyscy robią to samo,
np. popychają samochód,
zróżnicowany - każdy robi coś innego,
np. cała rodzina sprząta dom.
losowe - znany jest rodzaj czynności,
jaka ma zostać wykonana, ale nie jest
znany jej wynik,
sprawnościowe - lepiej znany jest
założony wynik niż czynności, jakie
mają zostać wykonane, aby ten wynik
osiągnąć.
Carl Dweck wyróżniła dwa
rodzaje zadań
ukierunkowane na mistrzostwo – to w istocie
zadania o charakterze rozwojowym; są to
zadania, których wynik nie może być
określony jako stan do osiągnięcia, może być
natomiast definiowany w kategoriach stanu
do osiągnięcia (np. zdobywać wiedzę)
zadania ukierunkowane na przewagę nad
innymi – zadania, w ktorych cechy wyniku są
określone, a przynajmniej mogą być
określone, sam wynik zaś podlega ocenie
zewnętrznej.
Konsekwencje jakie pociąga za sobą
orientacja na wykonanie I
orientacja na rozwój dotyczy
sposobu definiowania sukcesu – w wypadku zadań
wykonaniowych sukces jest synonimem wyniku lepszego niż
osiągnięty przez innych, z zadaniami rozwojowymi wiąże sie z
pojmowaniem sukcesu jako poprawy, jako wzrostu jakiejś
sprawności,
sposobu rozumienia sensu celu, jaki ma zostać osiągnięty, a
także sensu działania; w odniesieniu do zadań wykonaniowych
sensem działania jest być lepszym niż inni, w odniesieniu do
zadań rozwojowych sensem celu jest wysiłek,
przedsiębiorczość,
miernika zadowolenia z siebie – w wyniku zadań
wykonaniowych jest to zwycięstwo, w wyniku rozwojowych
jest to postęp, osiągnięcie nowej sprawności,
interpretacji błędów – w zadaniach wykonaniowych błąd jest
porażką lub dowodem braku zdolności, w zadaniach
rozwojowych błąd jest nieuchronnym elementem uczenia sie,
źródłem dodatkowej wiedzy i przesłanką korekty działania.
Zadania mogą być
proste – obiektywne właściwości
samego zadania, mogą mieć charakter
jednorazowy lub sporadyczny,
złożone – relacja między możliwościami
podmiotu i wymaganiami zadania.
Zadania mogą rożnić się
zawartością informacji o
wyniku
Mogą to być zadania z:
pełną informacją o wyniku – to
najczęściej zadania własne,
nie zawierające pełnej informacji o
wyniku – pochodzą z zewnątrz, od
innych ludzi.
Z punktu widzenia charakterystyki
lub jakości wyników można mówić
o
zadaniach konstruktywnych – wynikiem
jest powstanie nowej jakości,
zadaniach destruktywnych – wynikiem
jest zniszczenie istniejącego stanu
rzeczy.
Zadania mogą mieć różny
stopień ogólności
charakter ogólny,
charakter konkretny.
Zadania mogą być
zaprojektowane, ustanowione przez siebie
– stanowią konsekwencje namysłu,
wnioskowanie z poprzedniego działania,
następstwo korekty zachowania,
napotkane, narzucające się – klasycznym
przykładem takiego zadania jest sytuacja,
gdy z jednej strony czeka nas pokusa, z
drugiej zaś przeszkoda.
Zadania ujmować można z
perspektywy czasu jaki niezbędny
jest do osiągnięcia wyniku
zadania bliskie – motywują silniej,
ponieważ są źródłem bezpośrednich
wzmocnień,
zadania dalekie – z realizacją tych zadań
wiążą się liczne satysfakcje.
Uwzględniając skutek wykonania
wyróżniamy zadania
zadania (cele) związane z satysfakcją i
zaspokojeniem, np. zadania dotyczęce głodu,
snu,
zadania (cele) dostarczające przyjemności,
np. zabawa, rozrywka,
zadania (cele) związane z osiągnięciami, np.
dobra praca,
zadania (cele) związane z ochroną i
zabezpieczeniem, np. dbanie o zdrowie,
zadania (cele) o charakterze
instrumentalnym, np. zdobycie wiadomości.
J. Strelau „Podręcznik akademicki” tom II
H. Gasiul „Teorie emocji i motywacji”