Rola fizjoterapii

Rola fizjoterapii

w leczeniu i

w leczeniu i

profilaktyce

profilaktyce

osteoporozy

osteoporozy

DEFINICJA OSTEOPOROZY

DEFINICJA OSTEOPOROZY

Osteoporoza

Osteoporoza

jest chorobą, w której

jest chorobą, w której

ubytek masy kostnej i uszkodzenie jej

ubytek masy kostnej i uszkodzenie jej

mikroarchitektury prowadzą do

mikroarchitektury prowadzą do

zwiększonego ryzyka złamań kości.

zwiększonego ryzyka złamań kości.

Consensus Development Conference

Consensus Development Conference

Kopenhaga 1990

Kopenhaga 1990

Amsterdam 1996

Amsterdam 1996

DEFINICJA OSTEOPOROZY

DEFINICJA OSTEOPOROZY

Osteoporoza

Osteoporoza

jest chorobą układu

jest chorobą układu

kostnego, charakteryzującą się

kostnego, charakteryzującą się

obniżeniem wytrzymałości kości, co

obniżeniem wytrzymałości kości, co

prowadzi do zwiększonego ryzyka

prowadzi do zwiększonego ryzyka

złamań.

złamań.

Wytrzymałość kości jest pochodną

Wytrzymałość kości jest pochodną

gęstości i jakości tkanki kostnej.

gęstości i jakości tkanki kostnej.

NIH Panel ds.. Ustanowienia Konsensusu w Osteoporozie. JAMA 2001, 285-785

Dlaczego osteoporoza jest istotnym

Dlaczego osteoporoza jest istotnym

problemem medycznym?

problemem medycznym?



Duża częstość

Duża częstość



Śmiertelność

Śmiertelność



Utrata

Utrata

samodzielności

samodzielności



Inwalidztwo

Inwalidztwo



Koszty

Koszty

Epidemiologia osteoporozy

Epidemiologia osteoporozy



75 milion

75 milion

ów

ów

ludzi w

ludzi w

Europ

Europ

i

i

e, Jap

e, Jap

o

o

n

n

ii i

ii i

USA

USA

1

1



1

1

na

na

3

3

kobiety po menopauzie

kobiety po menopauzie

1

1



Śmiertelność z powodu osteoporozy

Śmiertelność z powodu osteoporozy

2

2

jest

jest

większa niż

większa niż

z powodu nowotworów

z powodu nowotworów



Roczne koszty leczenia

Roczne koszty leczenia

2.3 milion

2.3 milion

ów

ów

złamań w

złamań w

Europ

Europ

i

i

e

e

i

i

USA = 27 bilion

USA = 27 bilion

ów

ów

US $

US $

3

3

Wytrzymałość kości

Wytrzymałość kości

Zależy od właściwości materiałowych i od jej

Zależy od właściwości materiałowych i od jej

struktury:

struktury:



BMD

BMD



jakości składnika mineralnego

jakości składnika mineralnego



jakości składnika organicznego kości

jakości składnika organicznego kości



mikroarchitektury kości

mikroarchitektury kości



geometrii

geometrii

Elastyczność kości

Pozwala na pochłonięcie energii spowodowanej dynamicznym
obciążeniem powodując zniekształcenie kości, a następnie
powrót do pierwotnej długości bez uszkodzenia

Wytrzymałość kości

Wytrzymałość kości



Mimo przebudowy kości utrzymywane są jej

Mimo przebudowy kości utrzymywane są jej

właściwości architekturowe i materiałowe.

właściwości architekturowe i materiałowe.



Gdy proces remodelowania toczy się zbyt

Gdy proces remodelowania toczy się zbyt

szybko, zbyt wolno lub brak jest równowagi

szybko, zbyt wolno lub brak jest równowagi

między kościogubieniem i kościotworzeniem

między kościogubieniem i kościotworzeniem

dochodzi do

dochodzi do

zwężenia i utraty beleczek

zwężenia i utraty beleczek

kostnych, większej porowatości kości i

kostnych, większej porowatości kości i

kumulacji mikrozłamań

kumulacji mikrozłamań

NADGARSTEK

KREGOSŁUP

KOŚC UDOWA / BIODRO

KOŚĆ RAMIENNA / BARK

Złamania w osteoporozie

Budowa kości

Budowa kości



Kość nie ma budowy

Kość nie ma budowy

jednolitej.

jednolitej.



Wyróżnia się

Wyróżnia się



istotę

istotę

zbitą (kość

zbitą (kość

korowa)

korowa)

i

i



gąbczastą (kość

gąbczastą (kość

beleczkowa)

beleczkowa)

kości.

kości.

Istota zbita występuje

Istota zbita występuje

zawsze na powierzchni

zawsze na powierzchni

kości natomiast istota

kości natomiast istota

gąbczasta wewnątrz

gąbczasta wewnątrz

kości.

kości.

U chorych na osteoporozę do

U chorych na osteoporozę do

złamania dochodzi w wyniku

złamania dochodzi w wyniku

niewielkiego urazu

niewielkiego urazu



U osób starszych

U osób starszych

często występują

często występują

zawroty głowy, co

zawroty głowy, co

może prowadzić do

może prowadzić do

upadków.

upadków.



Upadki zwiększają

Upadki zwiększają

ryzyko potencjalnych

ryzyko potencjalnych

złamań.

złamań.

PODZIAŁ OSTEOPOROZY

PODZIAŁ OSTEOPOROZY



Osteoporoza pierwotna

Osteoporoza pierwotna

- idiopatyczna (młodzieńcza i dorosłych)

- idiopatyczna (młodzieńcza i dorosłych)

- inwolucyjna

- inwolucyjna

1. Pomenopauzalna typu I (80% leczonych chorych)

1. Pomenopauzalna typu I (80% leczonych chorych)

2. Starcza typu II (10-15% leczonych chorych)

2. Starcza typu II (10-15% leczonych chorych)



Osteoporoza wtórna

Osteoporoza wtórna

-

-

choroby endokrynologiczne

choroby endokrynologiczne

- choroby układu krwiotwórczego i nowotworowe

- choroby układu krwiotwórczego i nowotworowe

- choroby o podłożu genetycznym

- choroby o podłożu genetycznym

- choroby nerek

- choroby nerek

- choroby przewodu pokarmowego

- choroby przewodu pokarmowego

-

-

l e k i n.p. glikokortykosteroidy, hormony tarczycy

l e k i n.p. glikokortykosteroidy, hormony tarczycy

Osteoporoza wtórna

Osteoporoza wtórna



5 - 20% wszystkich osteoporoz

5 - 20% wszystkich osteoporoz



w młodszym wieku jest to postać

w młodszym wieku jest to postać

dominująca

dominująca



w patogenezie może odgrywać rolę

w patogenezie może odgrywać rolę

kilka przyczyn

kilka przyczyn



wpływ na ubytek masy kostnej ma

wpływ na ubytek masy kostnej ma

przede wszystkim schorzenie

przede wszystkim schorzenie

podstawowe

podstawowe



prawidłowe leczenie schorzenia

prawidłowe leczenie schorzenia

podstawowego doprowadzać może do

podstawowego doprowadzać może do

odwracalności osteoporozy

odwracalności osteoporozy

GĘSTOŚĆ MINERALNA KOŚCI (BMD)

GĘSTOŚĆ MINERALNA KOŚCI (BMD)

w chwili

w chwili

obecnej uznawana jest za czynnik najlepiej

obecnej uznawana jest za czynnik najlepiej

korelujący z ryzykiem złamania kości.

korelujący z ryzykiem złamania kości.

Przyjmuje się, że zmniejszenie BMD o 1

Przyjmuje się, że zmniejszenie BMD o 1

SD w stosunku do szczytowej masy kostnej

SD w stosunku do szczytowej masy kostnej

powoduje 1,5 - 2,5 wzrost ryzyka złamania

powoduje 1,5 - 2,5 wzrost ryzyka złamania

kości.

kości.

osteoblast

osteoklast kość

IL-1(+)

IL-1(+)

PGEs(+)

PGEs(+)

1

,2

5

(O

H

)

1

,2

5

(O

H

)

2

2

D

D

3

3

(+

)

(+

)

P

T

H

(+

),

IL

-1

1

(+

)

P

T

H

(+

),

IL

-1

1

(+

)

M-

CS

F(

+)

, G

M-

CS

F(

+)

M-

CS

F(

+)

, G

M-

CS

F(

+)

IL-

6(

+)

, ?

IL-

6(

+)

, ?

TG

F-

TG

F-

b

b

(-)

(-)

IL-6(+), M-CSF(+), ?

IL-6(+), M-CSF(+), ?

E

st

ro

g

e

n

y

(-

)

E

st

ro

g

e

n

y

(-

)

K

a

lc

y

to

n

in

a

(-

)

K

a

lc

y

to

n

in

a

(-

)

prekursory

osteoklastów

Schemat obrazujący

Schemat obrazujący

oddziaływanie osteoblastów i

oddziaływanie osteoblastów i

osteoklastów

osteoklastów

Schemat obrazujący

Schemat obrazujący

oddziaływanie osteoblastów i

oddziaływanie osteoblastów i

osteoklastów

osteoklastów

20

40

60

BMD

kobiety

mężczyźni

m

e

n

o

p

a

u

za

Szczytowa

masa

kostna

Ubytek

masy kostnej

z wiekiem

ES

Czynniki

w życiu płodowym

i podczas wzrastania

Czynniki

genetycz

ne

Odżywianie i styl życia

Choroby

wieku

starczego

Starzenie się układu

Starzenie się układu

ruchu:

ruchu:

1.

1.

Zmiany inwolucyjne i zwyrodnioniowe układu

Zmiany inwolucyjne i zwyrodnioniowe układu

kostnego.

kostnego.

2.

2.

Zmniejszenie masy mięśniowej i zaniki w obrębie

Zmniejszenie masy mięśniowej i zaniki w obrębie

układu mięśniowego. Brak ochrony mięśniowej.

układu mięśniowego. Brak ochrony mięśniowej.

3.

3.

Zmiany w ośrodkowym i obwodowym układzie

Zmiany w ośrodkowym i obwodowym układzie

nerwowym.

nerwowym.

4.

4.

Odruchowe

zmiany

napięcia

mięśni,

Odruchowe

zmiany

napięcia

mięśni,

przeciążenie, spadek siły mięsniowej.

przeciążenie, spadek siły mięsniowej.

5.

5.

Złamania i ból.

Złamania i ból.

6.

6.

Zmiana postawy ciała- zwiększenie lordozy

Zmiana postawy ciała- zwiększenie lordozy

szyjnej i kifozy piersiowej, zbliżenie łuków

szyjnej i kifozy piersiowej, zbliżenie łuków

żebrowych do talerzy kości biodrowych.

żebrowych do talerzy kości biodrowych.

7.

7.

Obniżenie wzrostu.

Obniżenie wzrostu.

Starzenie się układu

Starzenie się układu

ruchu:

ruchu:

Osteoporoza

Profilaktyka

Leczenie

1. Dieta

(wapnia,

witamina D3).

2. Aktywność

fizyczna.

3. Unikanie

używek

(kawa,

alkohol,

palenie tytoniu).

1.Fizjoterapia.

2.Farmakoterapia.
3.Leczenie

operacyjne.

4.Zaopatrznie

ortopedyczne

Grupy leków stosowane w

Grupy leków stosowane w

osteoporozie

osteoporozie

Leki hamujące

Leki hamujące

resorpcję

resorpcję

Leki pobudzające

Leki pobudzające

tworzenie

tworzenie

1.

1.

bisfosfoniany

bisfosfoniany

2.

2.

SERM

SERM

3.

3.

kalcytonina

kalcytonina

4.

4.

estrogeny/gestage

estrogeny/gestage

ny

ny

5.

5.

wapń

wapń

6.

6.

witamina D

witamina D

3

3

i jej

i jej

aktywne

aktywne

metabolity

metabolity

7.

7.

tiazyd

tiazyd

y

y

1.

1.

parathormon

parathormon

2.

2.

fluorki

fluorki

3.

3.

steroidy

steroidy

anaboliczne?

anaboliczne?

Metody fizjoterapii

Metody fizjoterapii

stosowane w leczeniu

stosowane w leczeniu

osteoporozy:

osteoporozy:

1.

1.

Krioterapia.

Krioterapia.

2.

2.

Magnetoterapia.

Magnetoterapia.

3.

3.

Fototerapia.

Fototerapia.

4.

4.

Kąpiele

Kąpiele

lecznicze.

lecznicze.

5.

5.

Krenoterapia.

Krenoterapia.

6.

6.

Jonofereza.

Jonofereza.

7.

7.

Elektroterapia.

Elektroterapia.

8.

8.

Laseroterapia.

Laseroterapia.

9.

9.

Masaże.

Masaże.

10.

10.

Kinezyterapia.

Kinezyterapia.

Krioterapia - działanie:

Krioterapia - działanie:

1.

1.

Silny efekt przeciwbólowy.

Silny efekt przeciwbólowy.

2.

2.

Zmniejszenie wzmożonego napięcia

Zmniejszenie wzmożonego napięcia

mięśni przykręgosłupowych.

mięśni przykręgosłupowych.

3.

3.

Poprawa sprawności narządu ruchu,

Poprawa sprawności narządu ruchu,

w tym głównie kręgosłupa.

w tym głównie kręgosłupa.

4.

4.

Przyspieszona regeneracja tkanek

Przyspieszona regeneracja tkanek

(torebki maziowe i struktury

(torebki maziowe i struktury

okołostawowe).

okołostawowe).

5.

5.

Poprawa gęstości kości.

Poprawa gęstości kości.

2-3

tygodniowa

kuracja

2-3

tygodniowa

kuracja

,

,

polegająca na

polegająca na

2-4 minutowych

2-4 minutowych

nadmuchach i okładach lodem oraz

nadmuchach i okładach lodem oraz

ćwiczeniach chorej kończyny

ćwiczeniach chorej kończyny

Krioterapia - preferowany

Krioterapia - preferowany

schemat:

schemat:

Magnetoterapia -

Magnetoterapia -

działanie:

działanie:

1.

1.

Przeciwbólowe.

Przeciwbólowe.

2.

2.

Przeciwzapalne.

Przeciwzapalne.

3.

3.

Zwiększające przepływ krwi.

Zwiększające przepływ krwi.

4.

4.

Przyspieszające proces regeneracji

Przyspieszające proces regeneracji

i zrost złamań.

i zrost złamań.

5.

5.

Uspokajające.

Uspokajające.

6.

6.

Przeciwobrzękowe.

Przeciwobrzękowe.

4-6 tygodniowa kuracja

4-6 tygodniowa kuracja

, przez

, przez

10-

10-

12 dni

12 dni

codziennie i

codziennie i

dalej 2-3 razy

dalej 2-3 razy

w tygodniu

w tygodniu

. Zalecane natężenie

. Zalecane natężenie

pola to początkowo

pola to początkowo

4-6 mT

4-6 mT

, później

, później

8-10 mT

8-10 mT

, częstotliwość to

, częstotliwość to

50 Hz

50 Hz

.

.

Czas trwania:

Czas trwania:

15 minut.

15 minut.

Magnetoterapia - preferowany

Magnetoterapia - preferowany

schemat:

schemat:

Fototerapia.

Fototerapia.

Promieniowanie UVB

Promieniowanie UVB

(280-310 nm) -

(280-310 nm) -

synteza witaminy D

synteza witaminy D

3.

3.

Preferowana

Preferowana

naturalna ekspozycja na promienie

naturalna ekspozycja na promienie

słoneczne (talassoterapia). Optymalne

słoneczne (talassoterapia). Optymalne

stężenie witaminy D występuje po ok.

stężenie witaminy D występuje po ok.

25 minutach

25 minutach

nasłonecznienia całego

nasłonecznienia całego

ciała lub 2

ciała lub 2

x w tygodniu

x w tygodniu

przez

przez

30

30

minut

minut

odsłoniętych części ciała.

odsłoniętych części ciała.

Kąpiele lecznicze.

Kąpiele lecznicze.

Zalecane

są

Zalecane

są

wody

siarczkowo-

wody

siarczkowo-

siarkowodorowe

siarkowodorowe

ze względu na działanie

ze względu na działanie

miorelaksacyjne (temperatura około 30

miorelaksacyjne (temperatura około 30

stopni C) oraz regenerujące chrząstkę

stopni C) oraz regenerujące chrząstkę

stawową.

stawową.

Krenoterapia.

Krenoterapia.

Zalecane są

Zalecane są

wody wapniowo-

wody wapniowo-

chlorkowe.

chlorkowe.

Woda spożyta w ciągu

Woda spożyta w ciągu

dnia powinna zawierać 500-1000

dnia powinna zawierać 500-1000

mg wapnia. Zlecając krenoterapię

mg wapnia. Zlecając krenoterapię

należy uwzglednić wynikające z niej

należy uwzglednić wynikające z niej

powikłania

takie

jak

kamica

powikłania

takie

jak

kamica

wapniowa i zaparcia.

wapniowa i zaparcia.

Jonoforeza.

Jonoforeza.

W

osteoporozie

zaleca

się

W

osteoporozie

zaleca

się

jonoforezę

jonoforezę

1-3% chlorku wapnia

1-3% chlorku wapnia

.

.

Uważa

się,

że

podawany

Uważa

się,

że

podawany

przezskórnie

za

pomocą

pola

przezskórnie

za

pomocą

pola

elektrycznego

chlorek

wapnia

elektrycznego

chlorek

wapnia

znajduje zastosowanie w stanach po

znajduje zastosowanie w stanach po

złamaniach kostnych u ludzi z

złamaniach kostnych u ludzi z

osteopenią lub osteoporozą.

osteopenią lub osteoporozą.

Elektroterapia.

Elektroterapia.

Wykorzystuje się

Wykorzystuje się

prąd stały o małej,

prąd stały o małej,

średniej i wielkiej częstotliwości -

średniej i wielkiej częstotliwości -

działanie przeciwbólowe.

działanie przeciwbólowe.

Rodzaje zabiegów:

Rodzaje zabiegów:

- galwanizacja,

- galwanizacja,

- prądy diadynamiczne,

- prądy diadynamiczne,

- przeskórna stymulacja nerwów (TENS)

- przeskórna stymulacja nerwów (TENS)

Laseroterapia.

Laseroterapia.

Liczne hipotetyczne działania światła

Liczne hipotetyczne działania światła

laserowego:

efekt

regeneracyjny

laserowego:

efekt

regeneracyjny

struktur okołostawowych, działanie

struktur okołostawowych, działanie

przeciwzapalne i innne nie zostały

przeciwzapalne i innne nie zostały

jednoznacznie

potwierdzone

w

jednoznacznie

potwierdzone

w

badaniach. Istotny i potwierdzone

badaniach. Istotny i potwierdzone

jest

natomiast

jest

natomiast

działanie

działanie

przeciwbólowe

przeciwbólowe

tej metody terapii.

tej metody terapii.

Masaże.

Masaże.

Preferowane są masaże klasyczne i

Preferowane są masaże klasyczne i

podwodne. Efektem terapii tego

podwodne. Efektem terapii tego

typu jest

typu jest

rozluźnienie mięśni,

rozluźnienie mięśni,

poprawa ukrwienia

poprawa ukrwienia

danej okolicy

danej okolicy

co

wpływa

na

co

wpływa

na

zmniejszenie

zmniejszenie

nasilenia bólu.

nasilenia bólu.

Rola aktywności fizycznej i

Rola aktywności fizycznej i

kinezyterapii w leczeniu i

kinezyterapii w leczeniu i

profilaktyce osteoporozy

profilaktyce osteoporozy

1.

1.

Przyrost masy kostnej (BMD) u osób z

Przyrost masy kostnej (BMD) u osób z

osteopenią/ osteoporozą.

osteopenią/ osteoporozą.

2.

2.

Wzrost szczytowej masy kostnej u osób

Wzrost szczytowej masy kostnej u osób

zagrożonych osteopenią/osteoporozą oraz

zagrożonych osteopenią/osteoporozą oraz

zapobieganie

gwałtownemu

spadkowi

zapobieganie

gwałtownemu

spadkowi

BMD u kobiet tuż po menopauzie.

BMD u kobiet tuż po menopauzie.

3. Zwiększenie siły mięśni.

3. Zwiększenie siły mięśni.

4. Poprawa koordynacji i poczucia

4. Poprawa koordynacji i poczucia

równowagi.

równowagi.

5. Utrzymanie poprawnej postawy ciała.

5. Utrzymanie poprawnej postawy ciała.

6. Poprawa ukrwienia organizmu i

6. Poprawa ukrwienia organizmu i

profilaktyka chorób układu krążenia.

profilaktyka chorób układu krążenia.

7. Poprawa samopoczucia i jakości życia.

7. Poprawa samopoczucia i jakości życia.

8. Poprawa funkcjonowania ośrodkowego

8. Poprawa funkcjonowania ośrodkowego

układu nerwowego.

układu nerwowego.

Rola aktywności fizycznej i

Rola aktywności fizycznej i

kinezyterapii w leczeniu i

kinezyterapii w leczeniu i

profilaktyce osteoporozy cd.

profilaktyce osteoporozy cd.

Z uwagi na odmienności ogólnego stanu chorego i

Z uwagi na odmienności ogólnego stanu chorego i

sprawność układu ruchu konieczne jest stosowanie

sprawność układu ruchu konieczne jest stosowanie

terapii indywidualnej

terapii indywidualnej

dla każdego pacjenta z

dla każdego pacjenta z

osteopenią /osteoporozą.

osteopenią /osteoporozą.

Stosuje się wstępny podział na

Stosuje się wstępny podział na

3 duże grupy

3 duże grupy

(kategorie)

(kategorie)

:

:

1. Osoby

1. Osoby

zagrożone osteopenią/osteoporozą

zagrożone osteopenią/osteoporozą

z

z

prawidłową BMD oraz pacjenci z rozpoznaną

prawidłową BMD oraz pacjenci z rozpoznaną

osteopenią.

osteopenią.

2. Pacjenci z

2. Pacjenci z

osteoporozą bez złamań

osteoporozą bez złamań

.

.

3. Pacjenci z

3. Pacjenci z

osteporozą

osteporozą

z przynajmniej

z przynajmniej

jednym

jednym

rozpoznanym złamaniem

rozpoznanym złamaniem

w przeszłości.

w przeszłości.

W celu indywidualnego doboru ćwiczeń

W celu indywidualnego doboru ćwiczeń

powinniśmy

ocenić

następujące

powinniśmy

ocenić

następujące

parametry pacjenta:

parametry pacjenta:

1.

1.

Waga i wzrost.

Waga i wzrost.

2.

2.

Rozszerzalność klatki piersiowej.

Rozszerzalność klatki piersiowej.

3.

3.

Deformacje odcinka szyjnego i piersiowego

Deformacje odcinka szyjnego i piersiowego

kręgosłupa, obecność garba.

kręgosłupa, obecność garba.

4.

4.

Ruchomość kończyn i kręgosłupa.

Ruchomość kończyn i kręgosłupa.

5.

5.

Siła i wytrzymałość.

Siła i wytrzymałość.

6.

6.

Tolerancja wysiłku.

Tolerancja wysiłku.

7.

7.

Poczucie równowagi.

Poczucie równowagi.

8.

8.

Ból.

Ból.

9.

9.

Ogólna

sprawność

i

zdolność

do

Ogólna

sprawność

i

zdolność

do

samodzielnego funkcjonowania.

samodzielnego funkcjonowania.

10.

10.

Dokładny wywiad chorobowy i konsultacje

Dokładny wywiad chorobowy i konsultacje

specjalistyczne.

specjalistyczne.

Wysiłek fizyczny i

Wysiłek fizyczny i

kinezyterapia

kinezyterapia

Grupa 1.

Grupa 1.

1.

1.

Ćwiczenia wytrzymałościowe o dużym

Ćwiczenia wytrzymałościowe o dużym

natężeniu (High Impact) np. biegi i

natężeniu (High Impact) np. biegi i

skakanie. Preferowane u kobiet w wieku

skakanie. Preferowane u kobiet w wieku

przedmenopauzalnym i osób młodych.

przedmenopauzalnym i osób młodych.

2.

2.

Ćwiczenia wytrzymałościowe o małym i

Ćwiczenia wytrzymałościowe o małym i

średnim nasileniu (Medium, Low

średnim nasileniu (Medium, Low

Impact) np. step, aerobic, umiarkowany

Impact) np. step, aerobic, umiarkowany

jogging. Zaleca są dla osób

jogging. Zaleca są dla osób

niewytrenowanych i powyżej 50 roku

niewytrenowanych i powyżej 50 roku

życia.

życia.

Wysiłek fizyczny i

Wysiłek fizyczny i

kinezyterapia

kinezyterapia

Grupa 1. cd.

Grupa 1. cd.

3.

3.

Zintegrowane

ćwiczenia

Zintegrowane

ćwiczenia

wytrzymałościowe

oraz

oporowe

wytrzymałościowe

oraz

oporowe

(High/Medium/Low Impact), w postaci

(High/Medium/Low Impact), w postaci

specjalnych programów.

specjalnych programów.

4.

4.

Ćwiczenia oporowe, z obciążeniem -

Ćwiczenia oporowe, z obciążeniem -

dają najlepsze rezultaty - w postaci

dają najlepsze rezultaty - w postaci

przyrotu masy mięśnowej i BMD, ale

przyrotu masy mięśnowej i BMD, ale

są raczej wskazane dla kobiet w wieku

są raczej wskazane dla kobiet w wieku

premenopauzalnym i osób młodych.

premenopauzalnym i osób młodych.

Wysiłek fizyczny i

Wysiłek fizyczny i

kinezyterapia

kinezyterapia

Grupa 1. cd2.

Grupa 1. cd2.

Ćwiczenia High Impact są niewskazane gdy:

Ćwiczenia High Impact są niewskazane gdy:

-

pacjenci nie mają pełnej sprawności w

pacjenci nie mają pełnej sprawności w

kończynach lub doznali urazów lub

kończynach lub doznali urazów lub

uszkodzeń,

uszkodzeń,

-

chorzy nie są w stanie wykonać ćwiczeń w

chorzy nie są w stanie wykonać ćwiczeń w

prawidłowy sposób,

prawidłowy sposób,

-

jeśli chorzy mają problem z utrzymaniem

jeśli chorzy mają problem z utrzymaniem

odpowiednio stabilnej postawy,

odpowiednio stabilnej postawy,

Wysiłek fizyczny i

Wysiłek fizyczny i

kinezyterapia

kinezyterapia

Grupa 2.

Grupa 2.

1. W tej grupie preferowane są połączenia

1. W tej grupie preferowane są połączenia

ćwiczeń

ćwiczeń

wytrzymałościowych i oporowych (Medium i

wytrzymałościowych i oporowych (Medium i

Low Impact) w postaci specjalnych

Low Impact) w postaci specjalnych

programów.

programów.

2. Ćwiczenia korygujące postawę (wzmacniające

2. Ćwiczenia korygujące postawę (wzmacniające

mięśnie, antykifotyczne , rozluźniające,

mięśnie, antykifotyczne , rozluźniające,

rozciągowe) i oddechowe.

rozciągowe) i oddechowe.

Niewskazane są:

Niewskazane są:

-

ćwiczenia

ćwiczenia

High Impact

High Impact

-

skłony tułowia

skłony tułowia

-

obroty tułowia

obroty tułowia

-

unoszenie ciężarów

unoszenie ciężarów

Wysiłek fizyczny i

Wysiłek fizyczny i

kineztyrapia

kineztyrapia

Grupa 2. cd.

Grupa 2. cd.

1.

1.

Ćwiczenia indywidualne lub zbiorowe.

Ćwiczenia indywidualne lub zbiorowe.

Większość wykonywanych ćwiczeń z

Większość wykonywanych ćwiczeń z

obciążeniem własnego ciała np. Tai Chi.

obciążeniem własnego ciała np. Tai Chi.

2.

2.

Zalecane są ćwiczenia w wodzie, o

Zalecane są ćwiczenia w wodzie, o

odpowiednich parametrach. Ze względu na

odpowiednich parametrach. Ze względu na

jej działanie miorelaksacyjne i odciążające.

jej działanie miorelaksacyjne i odciążające.

3. Ćwiczenia korygujące postawę

3. Ćwiczenia korygujące postawę

(wzmacniające

(wzmacniające

mięśnie, antykifotyczne, rozluźniające,

mięśnie, antykifotyczne, rozluźniające,

rozciągowe) i oddechowe.

rozciągowe) i oddechowe.

4. Przeciwwskazane są ćwiczenia o dużym a

4. Przeciwwskazane są ćwiczenia o dużym a

nawet średnim natężeniu wysiłku.

nawet średnim natężeniu wysiłku.

Wysiłek fizyczny i

Wysiłek fizyczny i

kinezyterapia

kinezyterapia

Grupa 3.

Grupa 3.

1.

1.

Podczas kinezyterapii pacjent musi

Podczas kinezyterapii pacjent musi

przyjmować odpowiednie dawki soli

przyjmować odpowiednie dawki soli

wapnia i witaminy D3.

wapnia i witaminy D3.

2.

2.

Zdecydowanie korzystniejszy efekt

Zdecydowanie korzystniejszy efekt

dają ćwiczenia o dużym obciążeniu z

dają ćwiczenia o dużym obciążeniu z

małą liczbą powtórzeń, niż te z

małą liczbą powtórzeń, niż te z

małym obciążeniem i dużą liczbą

małym obciążeniem i dużą liczbą

powtórzeń.

powtórzeń.

3.

3.

Natężenie

ćwiczeń

zwiększamy

Natężenie

ćwiczeń

zwiększamy

stopniowo.

stopniowo.

Wysiłek fizyczny i

Wysiłek fizyczny i

kinezyterapia

kinezyterapia

Zasady ogólne

Zasady ogólne

Edukacja pacjenta:

Edukacja pacjenta:

1.

1.

W jaki sposób zminimalizować

W jaki sposób zminimalizować

ryzyko upadków.

ryzyko upadków.

2.

2.

Prawidłowe sposoby

Prawidłowe sposoby

wykonywania czynności życia

wykonywania czynności życia

codziennego.

codziennego.

Minimalizacja ryzyka

Minimalizacja ryzyka

upadków

upadków

1.

1.

Obuwie

Obuwie

:

płaskie,

wygodne,

na

:

płaskie,

wygodne,

na

gumopodobnej

podeszwie,

dobrze

gumopodobnej

podeszwie,

dobrze

trzymające się stopy.

trzymające się stopy.

2.

2.

Dobre oświetlenie pomieszczeń i

Dobre oświetlenie pomieszczeń i

korytarzy,

korytarzy,

włącznik światła przy łóżku.

włącznik światła przy łóżku.

3.

3.

Uchwyty i maty antypoślizgowe

Uchwyty i maty antypoślizgowe

w

w

łazienkach i toaletach. Natychmiastowe

łazienkach i toaletach. Natychmiastowe

usuwanie z podłóg rozlanych płynów.

usuwanie z podłóg rozlanych płynów.

4.

4.

Zapewnienie stabilnego podparcia:

Zapewnienie stabilnego podparcia:

laski, balkoniki, solidne poręcze.

laski, balkoniki, solidne poręcze.

5.

5.

Usuwanie luźno leżących i ruchomych

Usuwanie luźno leżących i ruchomych

przedmiotów znajdujących się na

przedmiotów znajdujących się na

drodze

drodze

przemieszczania chorego.

przemieszczania chorego.

6.

6.

Funkcjonalność pomieszczeń

Funkcjonalność pomieszczeń

:

:

przedmioty codziennego użytku

przedmioty codziennego użytku

muszą

muszą

znajdować się w zasięgu chorego.

znajdować się w zasięgu chorego.

Minimalizacja ryzyka

Minimalizacja ryzyka

upadków cd.

upadków cd.

Prawidłowe wykonywanie codziennych

Prawidłowe wykonywanie codziennych

czynności

czynności

1.

1.

Ścielenie łóżka

Ścielenie łóżka

: ustawienie bokiem do

: ustawienie bokiem do

łóżka z nogą zewnętrzną wysuniętą do

łóżka z nogą zewnętrzną wysuniętą do

przodu.

przodu.

2.

2.

Zamiatanie podłogi

Zamiatanie podłogi

: ugięcie kończyn

: ugięcie kończyn

dolnych w stawach.

dolnych w stawach.

3.

3.

Odkurzanie

Odkurzanie

: długie rury odkurzacza,

: długie rury odkurzacza,

4.

4.

Wieszanie bielizny

Wieszanie bielizny

: sznurki na wysokości

: sznurki na wysokości

twarzy lub z regulowaną wysokością.

twarzy lub z regulowaną wysokością.

5.

5.

Przygotowywanie posiłków:

Przygotowywanie posiłków:

Wykonywanie

Wykonywanie

czynności w pozycji siedzących przy stole.

czynności w pozycji siedzących przy stole.

Prawidłowe wykonywanie codziennych

Prawidłowe wykonywanie codziennych

czynności cd.

czynności cd.

6.

6.

Pisanie, czytanie, odpoczynek w pozycji

Pisanie, czytanie, odpoczynek w pozycji

siedzącej:

siedzącej:

podparcie przedramion o blat

podparcie przedramion o blat

stołu, odciążenie kręgosłupa.

stołu, odciążenie kręgosłupa.

7.

7.

Pozycja stojąca

Pozycja stojąca

: jeśli konieczna,

: jeśli konieczna,

przenoszenie ciężaru ciała z jednej nogi na

przenoszenie ciężaru ciała z jednej nogi na

drugą.

drugą.

8.

8.

Noszenie ciężarów

Noszenie ciężarów

: Unikać. Rozłożenie

: Unikać. Rozłożenie

ciężaru na obie ręce, noszenie w plecaku,

ciężaru na obie ręce, noszenie w plecaku,

używanie wózków na kółkach.

używanie wózków na kółkach.

9.

9.

Unikanie gwałtownych pochyleń i

Unikanie gwałtownych pochyleń i

skrętów tułowia-

skrętów tułowia-

ryzyko złamań

ryzyko złamań

kompresyjnych.

kompresyjnych.

Zmiana zachowań – zmniejszyć

Zmiana zachowań – zmniejszyć

ryzyko urazów!!!

ryzyko urazów!!!

Podsumowanie:

Podsumowanie:

1. Fizjoterapia jest jedną z głównych metod

1. Fizjoterapia jest jedną z głównych metod

leczenia osteoporozy i powinna przebiegać

leczenia osteoporozy i powinna przebiegać

kompleksowo.

kompleksowo.

2. Liczne opcje terapeutyczne dają możliwość

2. Liczne opcje terapeutyczne dają możliwość

wyboru najskuteczniejszych i najlepiej

wyboru najskuteczniejszych i najlepiej

tolerowanych przez pacjenta.

tolerowanych przez pacjenta.

3. Dla lepszego efektu leczniczego powinno

3. Dla lepszego efektu leczniczego powinno

się kojarzyć fizjoterapię z nowoczesnymi

się kojarzyć fizjoterapię z nowoczesnymi

metodami farmakoterapii. Wymaga to

metodami farmakoterapii. Wymaga to

dobrej współpracy fizjoterapeuty z

dobrej współpracy fizjoterapeuty z

lekarzem.

lekarzem.