Zatrucie
Zatrucie
paracetamolem
paracetamolem
Anna Stępak, grupa 7
Anna Stępak, grupa 7
Budowa chemiczna i
Budowa chemiczna i
właściwości
właściwości
Pochodna acetanilidu (w innych źródłach aniliny), zbudowana
Pochodna acetanilidu (w innych źródłach aniliny), zbudowana
z pierścienia benzenowego, z podstawnikiem hydroksylowym
z pierścienia benzenowego, z podstawnikiem hydroksylowym
i acetylowaną grupą aminową w układzie para.
i acetylowaną grupą aminową w układzie para.
Substancja powszechnie używana jako środek
Substancja powszechnie używana jako środek
przeciwbólowy
przeciwbólowy
i
i
przeciwgorączkowy
przeciwgorączkowy
, ma bardzo słabe
, ma bardzo słabe
działanie przeciwzapalne, nie znosi objawów stanu
działanie przeciwzapalne, nie znosi objawów stanu
zapalnego.
zapalnego.
Dostępny również w preparatach złożonych z : kofeiną,
Dostępny również w preparatach złożonych z : kofeiną,
kodeiną, aspiryną, ibuprofenem, tramadolem, fenylefryną i
kodeiną, aspiryną, ibuprofenem, tramadolem, fenylefryną i
innymi.
innymi.
Mechanizm działania
Mechanizm działania
Mimo, że paracetamol jest używany jako lek od ponad 50 lat
Mimo, że paracetamol jest używany jako lek od ponad 50 lat
mechanizm jego działania nie jest do końca poznany.
mechanizm jego działania nie jest do końca poznany.
Doświadczenia na zwierzętach wykazały, że wpływa on na co
Doświadczenia na zwierzętach wykazały, że wpływa on na co
najmniej dwa szlaki metaboliczne.
najmniej dwa szlaki metaboliczne.
Po pierwsze wybiórczo
Po pierwsze wybiórczo
blokuje enzym cyklooksygenazę
blokuje enzym cyklooksygenazę
COX3
COX3
(u ludzi jest on obecny w OUN i mięśniu sercowym).
(u ludzi jest on obecny w OUN i mięśniu sercowym).
Jako, że jest swoistym inhibitorem COX3, nie powoduje
Jako, że jest swoistym inhibitorem COX3, nie powoduje
obwodowego zahamowania syntezy prostaglandyn, co z kolei
obwodowego zahamowania syntezy prostaglandyn, co z kolei
powoduje, że jest pozbawiony skutków ubocznych jakie
powoduje, że jest pozbawiony skutków ubocznych jakie
wywołują NLPZ.
wywołują NLPZ.
Po drugie wpływa na układ serotoninoergiczny w OUN i
Po drugie wpływa na układ serotoninoergiczny w OUN i
trombocytach,
trombocytach,
powoduje zwiększenie poziomu
powoduje zwiększenie poziomu
serotoniny
serotoniny
i zahamowanie syntezy prostaglandyny E2 w
i zahamowanie syntezy prostaglandyny E2 w
makrofagach bytujących w mózgu.
makrofagach bytujących w mózgu.
Dodatkowo udowodniono, że
Dodatkowo udowodniono, że
wpływa na układ
wpływa na układ
endokannabinoidowy
endokannabinoidowy
.
.
Toksyczne działanie paracetamolu opiera się głównie na silnym działaniu
Toksyczne działanie paracetamolu opiera się głównie na silnym działaniu
utleniającym, jego metabolitu N-acetylo-4-benzo-chinonoiminy. Zaburza
utleniającym, jego metabolitu N-acetylo-4-benzo-chinonoiminy. Zaburza
ona gospodarkę wolnorodnikową, powodując uszkodzenie wątroby i nerek.
ona gospodarkę wolnorodnikową, powodując uszkodzenie wątroby i nerek.
Paracetamol jest na Zachodzie najczęstszą przyczyną
Paracetamol jest na Zachodzie najczęstszą przyczyną
ostrej niewydolności wątroby.
ostrej niewydolności wątroby.
W krajach anglosaskich jest najczęściej
W krajach anglosaskich jest najczęściej
przedawkowywanym lekiem.
przedawkowywanym lekiem.
Przyjmowanie zbyt dużych dawek i/lub długotrwałe
Przyjmowanie zbyt dużych dawek i/lub długotrwałe
stosowanie powoduje oprócz zmian w nerkach i
stosowanie powoduje oprócz zmian w nerkach i
wątrobie, encefalopatie i methemoglobinemię.
wątrobie, encefalopatie i methemoglobinemię.
Farmakokinetyka
Farmakokinetyka
paracetamolu
paracetamolu
Farmakokinetyka cd
Farmakokinetyka cd
Po podaniu
Po podaniu
per os
per os
wchłania się szybko i efektywnie.
wchłania się szybko i efektywnie.
Wchłanianie jest wolniejsze przy podaniu
Wchłanianie jest wolniejsze przy podaniu
per rectum.
per rectum.
Dostępność biologiczna 80%, w ok. 25% łączy się z białkami
Dostępność biologiczna 80%, w ok. 25% łączy się z białkami
osocza.
osocza.
Maksymalne stężenie we krwi po 30-60 minutach.
Maksymalne stężenie we krwi po 30-60 minutach.
T1/2 trwa 3-4 godziny, przenika do płynów ustrojowych i
T1/2 trwa 3-4 godziny, przenika do płynów ustrojowych i
narządów wewnętrznych.
narządów wewnętrznych.
Metabolizowany w wątrobie, pobudza enzymy
Metabolizowany w wątrobie, pobudza enzymy
mikrosomalne. Sprzegany jest głównie z kwasem
mikrosomalne. Sprzegany jest głównie z kwasem
siarkowym i glukuronowym, ale również z cysteiną i
siarkowym i glukuronowym, ale również z cysteiną i
acetylocysteiną. Ulega też utlenianiu.
acetylocysteiną. Ulega też utlenianiu.
Wydalany przez nerki, tylko w 5% w formie niezmienionej
Wydalany przez nerki, tylko w 5% w formie niezmienionej
Przyczyny zatrucia
Przyczyny zatrucia
U zwierząt, które są dużo bardziej wrażliwe na toksyczne działanie
U zwierząt, które są dużo bardziej wrażliwe na toksyczne działanie
paracetamolu, przedawkowanie następuje przy podaniu 10mg/kg
paracetamolu, przedawkowanie następuje przy podaniu 10mg/kg
m.c. u kota, a u psa 50mg/kg m.c.
m.c. u kota, a u psa 50mg/kg m.c.
Koty są niezdolne do unieczynniania paracetamolu, brak im
Koty są niezdolne do unieczynniania paracetamolu, brak im
transferazy glukuronylowej, to przyczynia się do jego utleniania do
transferazy glukuronylowej, to przyczynia się do jego utleniania do
uszkadzającyh DNA epoksydów.
uszkadzającyh DNA epoksydów.
Przyczyną tych zatruć jest podawanie zwierzętom paracetamolu
Przyczyną tych zatruć jest podawanie zwierzętom paracetamolu
bez konsultacji z lekarzem weterynarii i bez świadomości, że
bez konsultacji z lekarzem weterynarii i bez świadomości, że
reagują one na ten, reklamowany jako bardzo bezpieczny lek,
reagują one na ten, reklamowany jako bardzo bezpieczny lek,
inaczej niż ludzie.
inaczej niż ludzie.
Do zatrucia może też dojść gdy zwierze samo zje źle
Do zatrucia może też dojść gdy zwierze samo zje źle
zabezpieczony lek (tabletki są powlekane słodka substancją,
zabezpieczony lek (tabletki są powlekane słodka substancją,
opakowanie szeleści i jest dla zwierzaka interesujące).
opakowanie szeleści i jest dla zwierzaka interesujące).
Objawy zatrucia
Objawy zatrucia
Koty:
Koty:
1.
1.
Zatrucie ostre
Zatrucie ostre
: 2-4 godziny po podaniu pojawia się
: 2-4 godziny po podaniu pojawia się
methemoglobinemia i hemoliza krwi, krew staje się
methemoglobinemia i hemoliza krwi, krew staje się
czekoladowa, błona śluzowa jamy ustnej brązowa.
czekoladowa, błona śluzowa jamy ustnej brązowa.
W wyniku uszkodzenia erytrocytów dochodzi do
W wyniku uszkodzenia erytrocytów dochodzi do
hipoksji organizmu. Pojawiają się otępienie,
hipoksji organizmu. Pojawiają się otępienie,
trudności z oddychaniem, obrzęki głowy i łap,
trudności z oddychaniem, obrzęki głowy i łap,
wymioty i ślinienie.
wymioty i ślinienie.
2.
2.
Dopiero później pojawiają się objawy spowodowane
Dopiero później pojawiają się objawy spowodowane
uszkodzeniem hepatocytów, takie jak ból brzucha i
uszkodzeniem hepatocytów, takie jak ból brzucha i
żółtaczka.
żółtaczka.
3.
3.
Obraz kliniczny pogarsza postępujące uszkodzenie
Obraz kliniczny pogarsza postępujące uszkodzenie
nerek
nerek
Psy:
Psy:
Najpierw pojawiają się objawy
Najpierw pojawiają się objawy
hepatoksyczności, a dopiero później dołączają
hepatoksyczności, a dopiero później dołączają
objawy methemoglobinemii. Mogą pojawić się też
objawy methemoglobinemii. Mogą pojawić się też
apatia i nudności przy słabym zatruciu.
apatia i nudności przy słabym zatruciu.
Leczenie
Leczenie
Płukanie żołądka
Płukanie żołądka
Podawanie węgla aktywnego
Podawanie węgla aktywnego
Podawanie środków przeczyszczających np. siarczanu sodu
Podawanie środków przeczyszczających np. siarczanu sodu
Dożylne (zatrucia ciężkie) lub doustne podawanie N-
Dożylne (zatrucia ciężkie) lub doustne podawanie N-
acetylocysteiny, jako środek zwiększający efektywność odrutki
acetylocysteiny, jako środek zwiększający efektywność odrutki
można podawać wit C.
można podawać wit C.
Podejmując doustne leczenie N-acetylocysteiną, nie można
Podejmując doustne leczenie N-acetylocysteiną, nie można
podawać równocześnie węgla aktywnego i siarczanu sodu,
podawać równocześnie węgla aktywnego i siarczanu sodu,
powodują one zaburzenia wchłaniania antidotum.
powodują one zaburzenia wchłaniania antidotum.
U kotów mimo stosowanego leczenia, rokowanie jest niepomyślne.
U kotów mimo stosowanego leczenia, rokowanie jest niepomyślne.
Dziękuje za uwagę
Dziękuje za uwagę