Powikłania na oddziale

chirurgicznym

• Płucne

• Zakrzepowo-zatorowe

• Krążeniowe

Powikłania płucne – 50%

zgonów chorych

• Pooperacyjny ból
• Unieruchomienie
• Środki znieczulające i narkotyczne
• Odruchowe, wyższe ustawienie przepony
• Pooperacyjna niedrożność jelit
• Okołooperacyjna pozycja Trendelenburga

(skośnie, głowa poniżej poziomu ciała)

• Wydzielina w drogach oddechowych –

niedrożność oskrzeli prowadząca do niedodmy

Powikłania krążeniowe

• Wstrząs hipowolemiczny – nagła

utrata krwi, osocza, wody

• Wstrząs kardiogenny –

niedostateczny dopływ krwi do

narządów ważnych dla życia

• Wstrząs septyczny – zmniejszone

zużycie tlenu przez komórki przy

prawidłowym przepływie krwi,

prawidłowo wysyconej tlenem

Powikłania zakrzepowo-

zatorowe

• Zakrzepica żył głębokich

• Zator pnia tętnicy płucnej lub serca

Cele rehabilitacji w

chirurgii

1. Zapobieganie pooperacyjnym

powikłaniom i następstwom
operacji

2. Leczenie pooperacyjnych powikłań

i zaburzeń czynnościowych

3. Jak najszybsze przywrócenie

sprawności do stanu przed
zabiegiem

Zadania rehabilitacji w

chirurgii

1.

Utrzymanie prawidłowej wentylacji płuc

2.

Zwiększenie ruchomości klatki piersiowej

i przepony

3.

Zwiększenie siły mięśni oddechowych

4.

Pobudzenie do skutecznego kaszlu

5.

Zapewnienie prawidłowego odpływu

żylnego z kończyn dolnych

6.

Utrzymanie prawidłowej pompy

mięśniowej kończyn dolnych

7.

Wczesne uruchamianie i pionizacja

8.

Ćwiczenia ogólnej sprawności

Kinezyterapia

• Ćwiczenia oddechowe

• Ćwiczenia skutecznego kaszlu

• Przeciwzakrzepowe

Cele ćwiczeń oddechowych

• Zapobieganie pooperacyjnym

powikłaniom układu oddechowego

• Leczenie powikłań i/lub kompensacja

zaburzeń czynności układu
oddechowego

• Działanie rozluźniająco-uspokajające

Przeciwskazania do

wykonywania ćwiczeń

oddechowych

• Niewydolność oddechowa

• Niedawny krwotok płucny

• Inne – decyzja lekarza

Rodzaje ćwiczeń

oddechowych

• Bierne
• Czynno-bierne
• Wspomagane czynnymi ruchami kkg

i kkd

• Wolne czynne
• Z oporem

Pozycje ułożeniowe

• Ułatwiające i utrudniające fazy

oddechowe

• Ze stabilizacją

Zasady wykonywania ćwiczeń

oddechowych

• Rozpoczynamy od wydechu
• Wdech nosem
• Wydech ustami
• Wdech/wydechu =1/2 lub 1/3
• Wdech – brzuch się unosi
• Wydech – brzuch opada

Kompensacyjny sposób

oddychania

• Operacja w obrębie klatki piersiowej

– tor przeponowy

• Operacja w obrębie jamy brzusznej –

tor żebrowy

Zasady wykonywania ćwiczeń

oddechowych cd.

• Okres pooperacyjny wczesny

– Ćwiczenia wykonywane 6-8 razy na dzień
– 1 sesja ćwiczeń - do 3 serii
– 3-4 powtórzenia w serii

• Okres pooperacyjny późny (po 3

dobie)

– Ćwiczenia wykonywane 3 razy dziennie

Ćwiczenia skutecznego

kaszlu

• Ból pooperacyjny
• Stabilizacja operowanej okolicy
• Częstotliwość ćwiczeń podobnie jak

w ćwiczeniach oddechowych

• 2 techniki efektywnego kaszlu

– Na szczycie długiego wydechu
– Długi przerywany wydech, na szczycie

którego seria mocnych kaszlnięć

Zasady ćwiczeń efektywnego

kaszlu

• Okres pooperacyjny wczesny

– Ćwiczenia wykonywane 6-8 razy na dzień
– 1 sesja ćwiczeń - do 3 serii
– 3-4 powtórzenia w serii

• Okres pooperacyjny późny (po 3

dobie)

– Ćwiczenia wykonywane 3 razy dziennie

Ćwiczenia

przeciwzakrzepowe

cel – skutecznie zapobiegać

ryzyku rozwoju pooperacyjnej

zakrzepicy

• Ćwiczenia głównie części dystalnych

kkd:

– zgięcia grzbietowe i podeszwowe stóp w

rytmie oddechowym

– krążenia stóp
– zgięcia i wyprost w stawach kolanowych i

biodrowych (w miarę możliwości pacjenta)

Zasady wykonywania ćwiczeń

przeciwzakrzepowych

• Okres pooperacyjny wczesny

– Ćwiczenia wykonywane co ½ do 1 godz.
– 1 seria – 1 minuta
– 16 ruchów w ciągu 1 minuty
– uniesienie kończyny powyżej poziomu serca

najprostsza profilaktyka przeciwzakrzepowa

Fizykoterapia

Cel – uzupełnienie i przygotowanie do kinezyterapii

• Inhalacje

– 6-30µm górne drogi oddechowe

– 2-5 µm oskrzela i oskrzeliki

– 1-2 µm pęcherzyki płucne

• Przeciwwskazania:

– Ostre stany zapalne układu oddechowego

– Gruźlica

– Niewydolność oddechowa

– Niewydolność krążeniowa znacznego stopnia

• Technika

– 5 oddechów/minutę

– Na szczycie wdechu 3-5s do nawet 25s przerwa

– 3 razy dziennie przez 15 minut

– Łączone z efektywnym kaszlem

Fizykoterapia

• UV i IR
• Diatermia krótkofalowa
• Galwanizacja, jonoforeza,

pr.diadynamiczne

• Ultradźwięki (blizny, astma

oskrzelowa i nieżyt oskrzeli)

Masaż

• Technika oklepywania
• Aquavibron i inne urządzenia – masaż

wibracyjny

• Masaż pneumatyczny

Okres przedoperacyjny

Czynniki ryzyka:
• Wiek
• Otyłość
• Styl życia (papierosy)
• Inne schorzenia

Okres przedoperacyjny

• Cele rehabilitacji

– Zapobieganie zjawisku hipokinezy
– Nauka ćwiczeń stosowanych po operacji
– Normalizacja zaburzeń czynności

ukł.krążenia i oddechowego

Okres przedoperacyjny

Fizjoterapeuta ocenia stan pacjenta:
• Choroba i inne współistniejące
• Zdjęcie klatki piersiowej
• Czynność układu oddechoego
• Wydolność układów oddechowego i

krążenia

• Ruchomość w stawach obręczy barkowej i

kręgosłupa

• Postawa i budowa pacjenta
• Siła mięśni oddechowych oraz kkd

Okres przedoperacyjny

Nauka ćwiczeń:
• Stosowanych po operacji (oddechowe,

efektywnego kaszlu, przeciwzakrzepowe,
stabilizacja rany pooperacyjnej, samoobsługa)

• Ogólnie usprawniających
• Kondycyjnych
• Normalizujące zaburzoną czynność układów

Okres pooperacyjny

rehabilitacja wczesna

• Zapobieganie powikłaniom płucnym

• Zapobieganie zakrzepicy żył

głębokich

• Powrót sprawności – jak największa

samodzielność pacjenta

Okres pooperacyjny

rehabilitacja wczesna

• Pozycja pacjenta w łóżku półsiedząca lub

siedząca z podparciem pod plecy

• Ćwiczenia oddechowe
• Ćwiczenia skutecznego kaszlu
• Ćwiczenia skutecznego kaszlu w pozycjach

drenażowych

• Ćwiczenia przeciwzakrzepowe (1000

różnych ruchów kkd na dobę!!!)

• Pionizacja 1-2 doba (zapaść ortostatyczna)

Okres pooperacyjny

rehabilitacja wczesna cd.

• Ćwiczenia ogólnie usprawniające i

trening wytrzymałościowy (do 3-5 doby):

– Pozycja leżąca lub stojąca
– Od kilku do kilkunastu minut
– Liczba powtórzeń 5-7 razy w 2-3 seriach
– Ćwiczenia kkd i kkg oraz tułowia
Przeciwwskazania temperatura ciała powyżej

37,5

0

C (nie dotyczy ćwiczeń oddechowych i

efektywnego kaszlu)

Odleżyny - profilaktyka

• Zmiana pozycji co 2 godziny

• Materace pneumatyczne, wodne, itp.

• Podkładki i poduszki wodne, emulsyjne i

zmiennociśnieniowe

• Naturalne futra

• Higiena – sucha pościel, mycie, kremy (ale

nie puder)

• Właściwe odżywianie (dieta lekkostrawna,

białko, wit.C, żelazo i cynk) i nawadnianie

chorego (około 2,5 l/dobę)

• Systematyczna i codzienna rehabilitacja

Torakochirurgia

• Psychoterapia
• Ćwiczenia oddechowe – tor przeponowy
• Stabilizacja rany
• Efektywny kaszel – wspomaganie oklepywaniem:

– pozycja „woźnicy”
– głoska „r”
– Oddychanie przez rurkę (powrót powietrza wdychanego)
– Ucisk palcami na tchawicę
– Ucisk przepony przez terapeutę

• Inhalacje
• Pionizacja – hipotonia ortostatyczna
• Ćwiczenia ogólnousprawniające – obręcz barkowa

Chirurgia jamy brzusznej

• Ćwiczenia oddechowe torem piersiowym

• Po resekcji pęcherzyka żółciowego, stanów

zapalnych otrzewnej i plastyki przepuklin – tor

piersiowy i przeponowy

• Efektywny kaszel – nauka przed zabiegiem

• Ćwiczenia mm brzucha sterowane górą lub dołem już

w pierwszej dobie pooperacyjnej – rola psychoterapii

• Zmiana pozycji z leżącej na siedzącą – przy użyciu

drabinki – ryzyko przepukliny w obrębie rany

pooperacyjnej

• Pionizacja już w 1 dobie pooperacyjnej (decyzja

lekarza)

• Zwracamy uwagę na postawę pacjenta – pozycja

zgięciowa, „ochronna”

Plastyka przepuklin

• Oddychanie torem przeponowym
• Konieczna stabilizacja podczas kaszlu
• Opaski z bandaża elastycznego

uciskające okolicę operowaną, ale
tylko podczas ćwiczeń ogólnych

• Zmiana pozycji – drabinka,

obciążenie kkg