PROMOCJA
ZDROWIA

Zdrowie

Publiczne

Novum

PROMOCJA ZDROWIA



PROMOCJA ZDROWIA:

obejmuje

podnoszenie poziomu wiedzy o
sposobach zapobiegania chorobom. Jest
to system określonych działań mających
na celu kształcenie u ludzi zachowań
zdrowotnych, stylu i warunków życia
sprzyjających dobremu samopoczuciu i
poprawie zdrowia.

Założenia promocji
zdrowia:



Budowanie zdrowej polityki
publicznej, w której ustawodawstwo,
polityka finansowa, podatki, usługi,
produkcja itd. uwzględniają sprawy
zdrowia, a decydenci na różnych
poziomach są świadomi skutków
zdrowotnych swoich decyzji i akceptują
swą odpowiedzialność za zdrowie.

Założenia promocji
zdrowia:



Tworzenie środowiska życia i pracy
sprzyjającego zdrowiu. Pozyskanie do
aktywności na rzecz zdrowia społeczności
lokalnej, wspieranie jej wysiłków,
tworzenie grup samopomocy w
społeczności. Wspieranie osobistego i
społecznego rozwoju ludzi, stymulowanie
ich samorozwoju poprzez udostępnienie
informacji, edukację do zdrowia,
doskonalenie umiejętności życia.

Założenia promocji
zdrowia:



Reorientacja służby zdrowia,
zwłaszcza podstawowej opieki
zdrowotnej, tak, aby jej pracownicy
obok dotychczasowych funkcji
terapeutycznych pełnili rolę doradców
zdrowia.

Główne cele operacyjne
promocji zdrowia w Polsce
to:

1. Zmniejszenie zachorowalności i

przedwczesnej umieralności.

2. Redukcja czynników ryzyka.

3. Zmiana innych zachowań zdrowotnych.

4. Zmniejszenie absencji chorobowej.

5. Obniżenie kosztów opieki zdrowotnej.

6. Wzrost wiedzy społeczeństwa o

czynnikach wpływających na zdrowie.

7. Lepsze standardy organizacyjne.

Najważniejsze zasady
promocji zdrowia



Promocja zdrowia obejmuje
WSZYSTKICH ludzi, a nie tylko chorych
bądź zagrożonych chorobą.



Promocja zdrowia zajmuje się
wszystkimi czynnikami zwiększającymi
potencjał zdrowia.

Medycyna
zapobiegawcza:



Część medycyny poświęcona
zapobieganiu chorobom i podnoszeniu
stanu zdrowia społeczeństwa, zarówno
fizycznego, jak psychicznego. Zajmuje
się też mechanizmami szerzenia się
chorób. Celem medycyny
zapobiegawczej jest promowanie
zdrowia, zgodnie ze sprawdzoną zasadą,
że lepiej zapobiegać niż leczyć.

Profilaktyka zdrowotna

działania mające na celu zapobieganie

chorobom, poprzez ich wczesne
wykrycie i leczenie. Wyróżniamy
następujące fazy:

Profilaktyka zdrowotna



Profilaktyka pierwotna (I fazy lub
pierwszorzędowa):

zapobieganie chorobom

poprzez kontrolowanie czynników ryzyka. Nie
dopuszcza do rozwinięcia się choroby.



Profilaktyka wtórna (II fazy):

zapobieganie

konsekwencjom choroby poprzez jej wczesne
wykrycie i leczenie (przesiewowe badanie
skriningowe). Nie dopuszcza, by stan
przedchorobowy, doprowadził do rozwinięcia się
choroby.



Profilaktyka III fazy (trzeciorzędowa):

zahamowanie postępu choroby oraz ograniczenie
powikłań. Zapobieganie nawrotom choroby

Programy profilaktyczne i
promujące zdrowie



W ramach ubezpieczenia zdrowotnego, ubezpieczeni

mogą korzystać z wielu profilaktycznych programów

zdrowotnych.



Udział w tych programach jest bezpłatny, bez

skierowania (z wyjątkiem programu badań

prenatalnych – konieczność wystawienia skierowania

przez lekarza prowadzącego ciążę).



Programy profilaktyczne skierowane są do osób z

grup wiekowych najbardziej zagrożonych wybranymi

chorobami.



Celem programu jest zmniejszenie wskaźnika

zachorowalności oraz umieralności z powodu

konkretnej choroby oraz podniesienie poziomu

wiedzy ludzi na temat profilaktyki poszczególnych

chorób.

Program profilaktyki raka
szyjki macicy



Skierowany do kobiet w wieku od 25 do 59
lat, które w ciągu ostatnich 3 lat nie miały
wykonywanego przesiewowego badania
cytologicznego.



Z bezpłatnej cytologii w ramach programu
można skorzystać w każdej poradni
ginekologicznej mającej podpisaną umowę z
NFZ na porady położniczo - ginekologiczne.



Do ginekologa nie trzeba mieć skierowania.

Program profilaktyki raka
szyjki macicy



Jeśli wynik jest prawidłowy lekarz ginekolog

zaleca ponowne badanie profilaktyczne po

upływie 3 lat lub



W przypadku stwierdzenia

nieprawidłowości lekarz ginekolog kieruje

uczestniczkę do etapu pogłębionej

diagnostyki, gdzie wykonywane jest

badanie kolposkopowe lub badanie

kolposkopowe z pobraniem wycinka do

badania histopatologicznego

Program profilaktyki raka
piersi



skierowany jest do kobiet w wieku od 50 do 69
lat, które w ciągu ostatnich 24 miesięcy nie
wykonywały mammografii w ramach
profilaktyki zdrowotnej.



Programem nie mogą być objęte kobiety, u
których wcześniej w piersi zdiagnozowano
zmiany nowotworowe o charakterze złośliwym.



Ryzyko zachorowania wzrasta po 50 r. ż.
Spośród wielu czynników rakotwórczych coraz
częściej w ryzyku zachorowania na raka piersi
wskazuje się na uwarunkowania genetyczne.

Program profilaktyki raka
piersi



Profilaktyczne badanie mammograficzne

można wykonać w kilkunastu

poradniach lub w mammobusie, który

dojeżdża do najodleglejszych zakątków

naszego województwa.



W ramach etapu podstawowego

programu wykonywane jest badanie

mammograficzne.



W przypadku nieprawidłowego wyniku

badania uczestniczki programu kierowane

są do etapu pogłębionej diagnostyki 

Program badań
prenatalnych

Program skierowany jest do kobiet w ciąży powyżej 35. roku

życia lub obciążonych występowaniem chorób genetycznych w

rodzinie. 

Ciężarne, które chciałyby skorzystać z programu muszą spełniać

co najmniej jedno z poniższych kryteriów:



wiek powyżej 35 lat,



wystąpienie w poprzedniej ciąży aberracji chromosomowej płodu

lub dziecka,



stwierdzenie wystąpienia strukturalnych aberracji

chromosomowych u ciężarnej lub u ojca dziecka,



stwierdzenie znacznie większego ryzyka urodzenia dziecka

dotkniętego chorobą uwarunkowaną monogenetycznie lub

wieloczynnikową,



stwierdzenie w czasie ciąży nieprawidłowego wyniku badania

USG i/lub badań biochemicznych wskazujących na zwiększone

ryzyko aberracji chromosomowej lub wady płodu.

Program badań
prenatalnych



Aby skorzystać z badań w ramach
programu konieczne jest skierowanie
zawierające informacje o wskazaniach
do objęcia programem, wraz z opisem
nieprawidłowości i dołączonymi wynikami
badań potwierdzającymi zasadność
skierowania do programu, wystawione przez
lekarza prowadzącego ciążę.

Program badań
prenatalnych



Pierwsza wizyta wskazana jest w 12
tygodniu ciąży.

W razie wskazań medycznych ciężarne

kierowane są na badania inwazyjne 
(pobranie materiału do badań
genetycznych w drodze amniopunkcji/
biopsji trofoblastu/ kordocentezy pod
kontrolą USG ), na które muszą
wyrazić zgodę.

Program badań
prenatalnych



W przypadku konieczności wykonania
dalszej diagnostyki niemieszczącej się w
ramach programu ciężarne, u których
zdiagnozowano nieprawidłowości
genetyczne, kierowane są (już poza
programem profilaktycznym) do
odpowiednich poradni udzielających
świadczeń na podstawie umowy z NFZ.

Program profilaktyki
chorób układu krążenia 



Skierowany w szczególności do osób
obciążonych czynnikami ryzyka
(nadciśnienie tętnicze krwi,
podwyższone stężenie cholesterolu,
nadwaga, palenie tytoniu, nadwaga i
otyłość, wiek, płeć męska, obciążenia
genetyczne i inne

Program profilaktyki
chorób układu krążenia 

Program jest skierowany do osób będących w

wieku 35, 40, 45, 50 i 55 lat w danym roku
kalendarzowym, u których dotychczas nie
została rozpoznana choroba układu krążenia.
Lekarz na podstawie wywiadu, pomiarów ciśnienia
tętniczego krwi oraz wykonanych badań
biochemicznych, podejmuje decyzję dotyczącą: 



ponownego badania za 5 lat, 



edukacji zdrowotnej i ponownego badania za 5 lat, 



pozostawienia pod kontrolą lekarza POZ poza
programem, 



skierowania na leczenie do specjalisty 

Program profilaktyki
chorób odtytoniowych



Program profilaktyki chorób odtytoniowych (w

tym POChP) jest realizowany bez skierowania

adresowany jest do osób powyżej 18 roku

życia palących papierosy, w szczególności

do osób pomiędzy 40 a 65 rokiem życia, które

nie miały - w ramach programu profilaktyki

POChP - wykonanych badań

spirometrycznych w ciągu ostatnich 36

miesięcy, u których nie zdiagnozowano

wcześniej przewlekłej obturacyjnej choroby

płuc, przewlekłego zapalenia oskrzeli lub

rozedmy.

Program profilaktyki
chorób odtytoniowych



W ramach programu profilaktycznego
lekarz zobowiązany jest poinformować
pacjenta o skutkach zdrowotnych
palenia tytoniu oraz zaplanować terapię
odwykową.



Pacjenci, u których lekarz stwierdzi
nieprawidłowości wymagające dalszej
diagnostyki i leczenia, kierowani są do
poradni specjalistycznej.

Przykłady innych
programów
profilaktycznych:



„Opieka pielęgniarska nad dziećmi w przedszkolach”



„Profilaktyka próchnicy u dzieci”



„Profilaktyka chorób nowotworowych – prewencja
raka prostaty” Wzrost wykrywalności nowotworów
prostaty we wczesnych fazach rozwoju poprzez
wykonywanie badań przesiewowych obejmujących
oznaczenie stężenia PSA, a w przypadku
stwierdzenia podwyższonego stężenia tego markera
– skierowanie pacjenta do dalszej diagnostyki.
Populacja objęta programem: Mężczyźni powyżej 50
roku życia posiadający stałe lub czasowe
zameldowanie w Cieszynie.



„Profilaktyka chorób płuc”

Przykłady innych
programów
profilaktycznych:



„Profilaktyka chorób zakaźnych wśród

dorosłych - szczepienia ochronne przeciwko

grypie” Mieszkańcy Cieszyna powyżej 65

roku życia posiadający stałe lub tymczasowe



Narodowy Program Profilaktyki i

Rozwiązywania Problemów Alkoholowych



Program profilaktyki i korekcji wad postawy



Program wczesnego wykrywania choroby

nadciśnieniowej u młodzieży szkolnej w

wieku 18-19 lat w szkołach na terenie m. st.

Warszawy



Program Promocja Zdrowia w Miejscu Pracy.