Dr Tadeusz Majewski

BARIERY MENTALNE I

EMOCJONALNE

W ZATRUDNIANIU OSÓB

NIEPEŁNOSPRAWNYCH

NA OTWARTYM RYNKU PRACY

W p r o w a d z e n i e

1. Bariery mentalne i emocjonalne – to

czynniki psychologiczne, utrudniające i
hamujące zatrudnianie osób
niepełnosprawnych na otwartym rynku
pracy (bariery psychiczne).

2. Mają one charakter poznawczy (bariery

mentalne) i charakter emocjonalny
(bariery emocjonalne).

3. Występują one zarówno u pracodawców,

jak też u samych osób niepełnosprawnych.

1. Bariery mentalne i

emocjonalne

u pracodawców (1)

1. Bariery mentalne – to sposób patrzenia

i postrzegania przez pracodawców
możliwości zawodowych osób
niepełnosprawnych oraz ich zatrudniania
w zwykłych zakładach pracy.

2. Bariery emocjonalne – to negatywne

emocje – obawy, towarzyszące
pracodawcom przy podejmowaniu
decyzji o zatrudnieniu osoby
niepełnosprawnej.

1. Bariery mentalne i

emocjonalne

u pracodawców (2)

3. Pracodawcy patrzą na zatrudnienie pracowników z

punktu widzenia zadań zakładu i swojej

odpowiedzialności, wynikającej z pełnionej funkcji.

4. Chcą mieć pracowników, którzy będą dobrze

realizować zadania zakładu.

5. U większości pracodawców dominują tradycyjne

poglądy i przekonania o niższej wartości

pracowników niepełnosprawnych.

6. Z drugiej strony – słyszą o prawie do pracy,

konieczności włączenia się w problem, zakazie

dyskryminacji osób niepełnosprawnych.

7. Stąd dylemat – czy podejmować ryzyko zatrudnienia

niewłaściwego pracownika.

8. Zróżnicowanie postaw wobec różnych kategorii osób

niepełnosprawnych.

1. Bariery mentalne i

emocjonalne

u pracodawców (3)

7. Pracodawcy zwykle obawiają się, że

pracownik niepełnosprawny będzie:

• Gorzej przygotowany do pracy w zwykłym

zakładzie.

• Mniej wydajny.
• Częściej brał zwolnienia lekarskie.
• Potrzebował przystosowania miejsca i

stanowiska pracy.

• Potrzebował dodatkowej pomocy.
• Domagał się realizacji swoich

przywilejów.

• Narazi zakład na dodatkowe koszty.

Przezwyciężanie barier

mentalnych

i emocjonalnych u

pracodawców (1)

1. Konieczność zmiany mentalności

pracodawców i całego

społeczeństwa w zakresie

możliwości zatrudnienia ich w

zwykłych zakładach:

•

Kształtowanie pozytywnego obrazu osoby

niepełnosprawnej i pracownika

niepełnosprawnego.

•

Prezentowanie przykładów osób

niepełnosprawnych, wykonujących różne

zawody na otwartym rynku pracy, przykłady

dobrych i oddanych pracowników.

Przezwyciężanie barier

mentalnych

i emocjonalnych u

pracodawców (2)

2. W tym celu potrzebne odpowiednie

działania:

• Środki masowego przekazu, publikacje

ogólne dotyczące zatrudnienia osób

niepełnosprawnych.

• Publikacje specjalnie adresowane do

pracodawców (przedstawiające

obiektywnie, dostępnie i praktycznie

problem zatrudnienia osób

niepełnosprawne (znaczenie organizacji i

instytucji zajmujących się zatrudnieniem).

• Organizacje pracodawców (przykład

Irlandii Północnej).

Przezwyciężanie barier

mentalnych

i emocjonalnych u

pracodawców (3)

3. Konieczność usuwania barier

emocjonalnych – obaw:

• Udzielanie pomocy w rozwiązywaniu

wszystkich ewentualnych problemów
związanych z zatrudnieniem osoby
niepełnosprawnej (profesjonalne
doradztwo, wsparcie finansowe).

• Taki cel stawia sobie m.in. zatrudnienie

wspomagane osób niepełnosprawnych
(rola asystenta zawodowego – trenera
pracy).

3. Bariery mentalne i

emocjonalne

u osób niepełnosprawnych (1)

1.

Większość osób niepełnosprawnych

czuje się zdolna i chce pracować w

zwykłych zakładach pracy.

2.

Są też osoby, które mają wątpliwości

i obawiają się pracy w naturalnym

środowisku. Mają poczucie

(kompleks) mniejszej wartości

zawodowej. Przyczyny:

•

Brak właściwego przygotowania w szkołach:

ogólna postawa wobec pracy (niezdolność lub

ograniczona zdolność do pracy).

•

Utrata przekonania o istotnej wartości pracy w

życiu, na skutek trudności w uzyskaniu pracy

(długotrwałe bezrobocie).

3. Bariery mentalne i

emocjonalne

u osób niepełnosprawnych (2)

3. Osoby niepełnosprawne obawiają się,

że w zwykłym zakładzie pracy:

• Nie podołają obowiązkom zawodowym, zgodnie z

oczekiwaniami pracodawcy.

• Nie otrzymają stosownej pomocy w adaptacji

zawodowej w początkowym okresie zatrudnienia,
również niedostatecznego przystosowania
stanowiska pracy.

• Napotkają na liczne bariery architektoniczne, nie

pozwalające na wykazanie im swoich możliwości
funkcjonalnych w sytuacjach zawodowych.

• Nie będą akceptowane przez zespół pracowniczy

i będą dyskryminowane.

4.Przezwyciężanie barier

mentalnych

i emocjonalnych u osób

niepełnospr

1. Właściwa praca nad rozwojem

zawodowym dzieci i młodzieży

niepełnosprawnej w placówkach

edukacyjnych – przygotowanie do

integracji zawodowej.

2. Zapewnienie pomocy i wsparcia w

początkowym okresie zatrudnienia –

zatrudnienie wspomagane.

3. Realizacja programów niezależnego

życia, koncepcji empowerment –

kształtowania poczucia zdolności do

samodzielnego kierowania swoim życiem,

również w sprawach zawodowych.