TEORETYCZNE PODSTAWY
PRACY SOCJALNEJ
TEORETYCZNE PODSTAWY
PRACY SOCJALNEJ
1917 r
Pojęcie pracy socjalnej
Praca socjalna - to profesjonalne działanie i
tworzenie, profesjonalny serwis bazujący na
wiedzy teoretycznej wykorzystujący wiedzę
i zdolności do nawiązywania relacji, więzi i
sieci z jednostką, grupą, środowiskiem dla
uzyskania przez nie osobistej satysfakcji i
niezależności.
Zdaniem H. Radlińskiej polega na
„wydobywaniu i pomnażaniu sił ludzkich, na
ich usprawnianiu i organizacji wspólnego
działania dla dobra ludzi”.
Pojęcie pracy socjalnej
Urządzenia i przedsięwzięcie, które
powinny pomóc ludziom w ich
integracji z społeczeństwem, aby
prowadzili w nim takie życie, które
odpowiada ludzkiej godności
-Słownik pracy socjalnej
Pojęcie pracy socjalnej
Ustawa o pomocy społecznej z 28
listopada 1990 r. (art.8, pkt 5).
„Działalność zawodowa skierowana na
pomoc osobom i rodzinom we
wzmocnieniu lub odzyskiwaniu
zdolności do funkcjonowania w
społeczeństwie oraz na tworzenie
warunków sprzyjających temu celowi”
Praca socjalna to zawód
- unaukowiona opieka
Praca socjalna to działanie
profesjonalne
- wymaga nie tylko dobrych chęci,
ale i przygotowania
merytorycznego
PRACA SOCJALNA
UCZESTNICTWO W KULTURZE
(Praca kulturalno-oświatowa)
WYCHOWANIE ( Praca socjalno-wychowawcza)
PSYCHOTERAPIA
(Praca psychosocjalna)
PRACA
OPIEKUŃCZA
Formy pracy socjalnej
1. pomoc doraźna (ratownictwo)
2. opieka
3. pomoc
4. kompensacja społeczna
Typy badań w pracy socjalnej
1.Badania w pracy socjalnej
2.Badania nad pracą socjalną
3.Badania dla pracy socjalnej
Założenia i zasady pracy socjalnej
1.
Założenia ontologiczne
o
Wiara w postęp moralny
o
Uznanie, że człowiek jest aktywnym
podmiotem kształtującym losy swoje
i otoczenia społecznego
o
Przeświadczenie, że jednostka jest
przez całe życie podatna na wpływy
środowiska społecznego
Założenia i zasady pracy socjalnej
2.
Założenia epistemologiczne
o
Poznanie jednostki i środowiska
społecznego musi opierać się na
doświadczeniu
o
Możliwe jest tworzenie norm i
wzorców sytuacji społecznych.
Założenia i zasady praktyczne
1.
Przedmiotem oddziaływania socjalnego jest
nie tylko pojedyncza osoba, ale także
warunki, jakie kształtują jej sytuację oraz
środowisko społeczne
2.
Pracę socjalną prowadzi się z osobami w
różnym wieku
3.
W środowisku społecznym trzeba szukać
wzmacniających podopiecznego więzi
społecznych, poznawać autorytety
grupowe, kulturę środowiskową i normy
grupowe
Założenia i zasady praktyczne
4.
Dobro jednostki musi być zespolone z
dobrem wspólnym –
PRIMUM NON NOCERE
5.
Każda interwencja socjalna winna być
aktem twórczym
6.
W pracy socjalnej należy łączyć
działania profesjonalistów i
nieprofesjonalistów
Założenia i zasady praktyczne
7.
Diagnoza w pracy socjalnej jest
elementem terapii
8.
Praca socjalna nie powinna się
odwoływać do przymusu jako środka
oddziaływania.DOBROWOLNOŚĆ
SYLWETKA PRACOWNIKA
SOCJALNEGO
„Pracownikiem socjalnym może być osoba,
która ma odpowiednie kwalifikacje
zawodowe, tzn. ukończyła szkołę
pracowników socjalnych lub studia wyższe o
kierunku: praca socjalna, polityka
społeczna, resocjalizacja, socjologia,
pedagogika, psychologia lub inne pokrewne
(…) pracownikiem socjalnym może być
również osoba z wyższym wykształceniem o
kierunku niewymienionym, powyżej, jeśli
ukończyła specjalizację z zakresu pomocy
społecznej (…)”.
W praktycznej działalności zawodowej pracownik
socjalny powinien przyczyniać się do realizacji
przynajmniej jednego z następujących
szczegółowych celów pracy socjalnej:
1.
Zapewnienia podstawowych warunków
życia tym, którzy są ich pozbawieni – cel
ratowniczy;
2.
Zaspokajanie potrzeb, które nie mogą być
realizowane samodzielnie w ramach innych
instytucji – cel kompensacyjny;
3.
Minimalizowanie negatywnego wpływu
tych czynników, które nie mogą być
zmniejszone lub usunięte – cel protekcyjny;
cele pracy socjalnej
4. Osiągnięcie bardziej satysfakcjonującego
poziomu i jakości życia poprzez
wspomaganie w rozwiązywaniu problemów,
w pokonywaniu trudności – cel promocyjny;
5. Wzmacnianie zdolności grup i społeczności
lokalnych do samodzielnego rozwoju i
rozwiązywanie własnych problemów;
6. Efektywne organizowanie zróżnicowanych
form pomocy, oraz zarządzania nimi;
Pracownicy socjalni
to najbardziej i najczęściej stykająca
się z ludnością grupa zawodowa, obok
pracowników ochrony zdrowia. Jego
główne zadania to: diagnoza, czyli
rozpoznanie środowiska, planowanie.
Pracownik socjalny musi
współpracować z instytucjami.
Występuje on w roli doradcy,
mediatora.
Zawód pracownika socjalnego
- funkcje
Diagnostyczna
Planistyczna
Terapeutyczna
Edukacyjna
Administracyjna
Organizacyjna
Koordynatorska
Usługowo – opiekuńcza
Zawód pracownika socjalnego
- funkcje
Decyzyjna
Kontrolna
Doradczo - informacyjna
Osobowość
stanowi rezultat uczenia się i rozwoju.
Jako zespół stałych właściwości i
procesów psychicznych, zostaje
ukształtowana w toku procesów
psychicznych, zostaje ukształtowana
w toku procesu nauczania i
doświadczenia uzyskiwanego podczas
pracy zawodowej.
Osobowość zawodowa
to zespół cech człowieka uformowany
w toku kształcenia zawodowego i
rozwijających się w czasie pracy
zawodowej, który zapewnia mu
aktywny kontakt z materialnym i
społecznym środowiskiem pracy,
przyczyniającym się do jego
twórczych przeobrażeń.
Funkcjonalne cechy osobowości
pracownika socjalnego
– to cechy związane z wykonywaniem
zadań socjalnych na zajmowanym
stanowisku służbowym.
Funkcjonalne cechy osobowości
pracownika socjalnego
- wrażliwość na ludzkie problemy
- opiekuńczość, troskliwość i życzliwość
- postawa „empatii”
- postawa niesienia pomocy, przynoszenia
ulgi i pocieszenia, stwarzanie poczucia
oparcia psychicznego w sytuacjach
krańcowych
- bezstronność i poszanowanie godności
każdego człowieka, okazanie mu
szacunku
- bezinteresowność i uczciwość
Cechy instrumentalne
(sprawnościowe, pomocnicze,
służebne) – to cechy zorientowane na
możliwie najlepsze spełnienie
obowiązków zawodowych pracownika
socjalnego.
Cechy instrumentalne
- zdolności organizatorskie
- zaradność
- kultura osobista i takt
- pogoda ducha i poczucie humoru
- zaradność
- spolegliwość
Cechy instrumentalne
- obowiązkowość, systematyczność
- rzeczowość, prawomocność
- odpowiedzialność osobista za słowa i
czyny
- wytrwałość w doprowadzeniu prowadzonej
sprawy do pozytywnego rezultatu
- zdecydowanie i konsekwencja w zdziałaniu
Głównymi składnikami osobowości
zawodowej są:
- wiedza zawodowa (ogólnozawodowa
i specjalistyczna)
- umiejętności
- sprawności
- przyzwyczajenia
- talenty zawodowe, postawa
społeczno-zawodowa
Umiejętności funkcjonalne
- Bezinteresowność i uczciwość;
- Poszanowanie godności drugiego
człowieka;
- Postawa niesienia pomocy;
- Zdolność do samokontroli;
- Krytyczna ocena swojego postępowania;
- Komunikatywność;
- Empatia;
- Obiektywizm.
Umiejętności instrumentalne
- Obowiązkowość;
- Wewnętrzna dyscyplinę;
- Zdecydowanie i konsekwentność;
- Prawdomówność;
- Odpowiedzialność;
- Kulturę osobistą i takt;
- Dyskrecje;
- Zdolności organizatorskie.
Adekwatnie do realizowanych zadań każdy
pracownik socjalny powinien opanować
następujące umiejętności:
I. Umiejętności metodyczne.
II. Umiejętności społeczne.
III. Umiejętności stosowania prawa.
IV. Umiejętności wskazywania właściwych
instytucji, w których kompetencji leżą
problemy związane z pomocą społeczną.
V. Umiejętności menedżerskie.
VI. Umiejętności podejmowania decyzji i
szybkiej interwencji socjalnej.
VII. Umiejętności stosowania wiedzy
naukowej w praktyce.
VIII. Umiejętności wykorzystania zdobyczy
techniki podczas wykonywania pracy
socjalnej.
SŁUżBY SPOŁECZNE
Wszystkie instytucje i organizacje
działające na polu polityki społecznej
w ścisłym tego słowa znaczeniu, wiec
bez służby zdrowia, szkół i innych
instytucji oświatowych i
wychowawczych, instytucji
sportowych i rekreacyjnych.
- Jan Rosner
Typologia służb społecznych
Pomoc społeczna
Służba zdrowia
Wymiar sprawiedliwości
Edukacja i wychowanie
Zatrudnienie
Pomoc rodzinie i jednostce w
sytuacjach kryzysowych