NOWOTWORY U DZIECI WCZESNA DIAGNOSTYKA

background image

Zasady wczesnej

Zasady wczesnej

diagnostyki chorób

diagnostyki chorób

nowotworowych u

nowotworowych u

dzieci i młodzieży

dzieci i młodzieży

Prof. dr hab. med. Mariusz

Prof. dr hab. med. Mariusz

Wysocki

Wysocki

Katedra i Klinika Pediatrii, Hematologii i

Katedra i Klinika Pediatrii, Hematologii i

Onkologii

Onkologii

Akademii Medycznej

Akademii Medycznej

im. Ludwika Rydygiera

im. Ludwika Rydygiera

w Bydgoszczy

w Bydgoszczy

background image

Dystrybucja nowotworów u dzieci w USA

25%

17%

16%

9%

7%

7%

6%

5%

4% 2%1%1%

bia³aczki

guzy OUN

ch³oniaki

raki i inne nab³onkowe

neo gonadalne

miêsaki tk. miêkkich

guzy koœci

guzy uk³. wspó³czulnego

guzy nerek

retinoblastoma

guzy w¹troby

inne

Wg American Cancer Society, Surveillance Research 1999

Wg American Cancer Society, Surveillance Research 1999

background image

Epidemiologia
nowotworów

kraje rozwinięte: 105 - 130 nowych rocznie / mln
dzieci

Polska

1995

96.57

/ mln

1028

1996

99.45

/ mln

1036

1997 109.09 / mln

1109

Dane: Krajowego specjalisty ds.. Onkologii i hematologii Dziecięcej

Dane: Krajowego specjalisty ds.. Onkologii i hematologii Dziecięcej

background image

Choroba

Choroba

Dziedzi

Dziedzi

-czenie

-czenie

Choroba nowotworowa

Choroba nowotworowa

Fakomatozy

Fakomatozy

neurofibromatoza

neurofibromatoza

stwardnienie guzowate

stwardnienie guzowate

nevoid basal cell ca

nevoid basal cell ca

syndrom

syndrom

AD

AD

AD

AD

AD

AD

guzy mózgu, mięsaki

guzy mózgu, mięsaki

guzy mózgu

guzy mózgu

rak podstawnokomórkowy

rak podstawnokomórkowy

Choroby metaboliczne

Choroby metaboliczne

glikogenoza typu IV

glikogenoza typu IV

wrodzona tyrozynemia

wrodzona tyrozynemia

galaktozemia

galaktozemia

hypermetioninemia

hypermetioninemia

niedobór

niedobór

1-antytrypsyny

1-antytrypsyny

AR

AR

AR

AR

AR

AR

AR

AR

AR

AR

hepatoma (po marskości)

hepatoma (po marskości)

Choroby wrodzone predysponujące do nowotworów u

dzieci - cz. 1

AD – autosomalnie dominująco

AD – autosomalnie dominująco

AR – autosomalnie recesywnie

AR – autosomalnie recesywnie

AS – sprzężona z

AS – sprzężona z

płcią

płcią

Wg Sutow WW, Fernbach DI, Vetti JJ (eds) Clinical Pediatric Oncology. St Luis, CV Mosby, 1984

Wg Sutow WW, Fernbach DI, Vetti JJ (eds) Clinical Pediatric Oncology. St Luis, CV Mosby, 1984

AD – autosomalnie dominująco

AD – autosomalnie dominująco

AR – autosomalnie recesywnie

AR – autosomalnie recesywnie

AS – sprzężona z

AS – sprzężona z

płcią

płcią

Wg Sutow WW, Fernbach DI, Vetti JJ (eds) Clinical Pediatric Oncology. St Luis, CV Mosby, 1984

Wg Sutow WW, Fernbach DI, Vetti JJ (eds) Clinical Pediatric Oncology. St Luis, CV Mosby, 1984

background image

Choroba

Choroba

Dziedzi

Dziedzi

-czenie

-czenie

Choroba nowotworowa

Choroba nowotworowa

Niedobory odporności

Niedobory odporności

agammaglobulinemia

agammaglobulinemia

Brutona

Brutona

SCID

SCID

zesp. Wiskotta-Aldricha

zesp. Wiskotta-Aldricha

pospolity zmienny niedobór

pospolity zmienny niedobór

od-

od-

porności

porności

niedobór IgA

niedobór IgA

SR

SR

SR

SR

SR

SR

?

?

AD?

AD?

białaczka

białaczka

, ukł.

, ukł.

limforeticularny

limforeticularny

białaczka

białaczka

, ukł.

, ukł.

limforeticularny

limforeticularny

białaczka

białaczka

, ukł.

, ukł.

limforeticularny

limforeticularny

białaczka

białaczka

, ukł.

, ukł.

limforeticularny,

limforeticularny,

OUN

OUN

ukł. limforeticularny,

ukł. limforeticularny,

pokarmowy

pokarmowy

Zaburzenia stabilności

Zaburzenia stabilności

chro-

chro-

mosomalnej lub

mosomalnej lub

naprawy DNA

naprawy DNA

Xeroderma pigmentosum

Xeroderma pigmentosum

ataksja-teleangiektazja

ataksja-teleangiektazja

zesp. Blooma

zesp. Blooma

zesp. Fanconiego

zesp. Fanconiego

zesp. Nijmegen

zesp. Nijmegen

AR

AR

AR

AR

AR

AR

AR

AR

AR?

AR?

rak skóry, czerniak złośliwy

rak skóry, czerniak złośliwy

ukł.limforeticularny, jajniki,

ukł.limforeticularny, jajniki,

mózg, ukł. pokarmowy

mózg, ukł. pokarmowy

białaczki, ukł .pokarmowy,

białaczki, ukł .pokarmowy,

inne

inne

białaczki, hepatoma

białaczki, hepatoma

chłoniaki

chłoniaki

Choroby wrodzone predysponujące do nowotworów u dzieci

– cz. 2

background image

co najmniej 5 plam CAL o średnicy 5 mm przed okresem

dojrzewania lub 6 plam o średnicy 15 mm w okresie
późniejszym

piegowate nakrapianie w okolicach pach i pachwin
glejak nerwu wzrokowego
co najmniej 2 nerwiakowłókniaki lub 1 nerwiakowłókniak

splotowaty

dysplazja kości klinowej, stawy rzekome, zniekształcenia

warstwy korowej kości

co najmniej dwa guzki Lischa (hamartoma siatkówki) w

badaniu za pomocą lampy szczelinowej

występowanie NF 1 u krewnego I stopnia

NF 1 rozpoznaje się, jeśli są spełnione co najmniej
dwa z następujących kryteriów:

Kryteria diagnostyczne NF 1

wg Memorandum WHO (1992)

background image

stwierdzenie obustronnych guzów w kanale słuchowym

wewnętrznym za pomocą TK lub MR mózgu mogących
odpowiadać nerwiakom nerwów słuchowych

posiadanie krewnego I stopnia z rozpoznaną NF2 oraz

występowanie jednego z następujących objawów:

obecność jednostronnego nerwiaka nerwu słuchowego w

badaniu KT lub MR

stwierdzenie jednego nerwiakowłókniaka splotowatego lub

co najmniej 2 z następujących zmian: oponiaka, glejaka,
nerwiakowłókniaka

radiologiczne stwierdzenie guza wewnątrzczaszkowego

lub

guza w obrębie rdzenia kręgowego

NF 2 rozpoznaje się, jeśli jest spełnione co najmniej
jedno z następujących kryteriów:

Kryteria diagnostyczne NF 2

wg Memorandum WHO (1992)

background image

7.9%

7.9%

Hamartoma

Hamartoma

(naczyniaki, mnogie znamiona barwnikowe,

(naczyniaki, mnogie znamiona barwnikowe,

plamy „cafe au lait”

plamy „cafe au lait”

1.1%

1.1%

wrodzony brak tęczówki

wrodzony brak tęczówki

2.9%

2.9%

wady mięśniowo-szkieletowe

wady mięśniowo-szkieletowe

(deformacje stóp, żeber, wrodzony brak

(deformacje stóp, żeber, wrodzony brak

obrodowych części kończyn, zwichnięcie

obrodowych części kończyn, zwichnięcie

stawów biodrowych)

stawów biodrowych)

2.9%

2.9%

wrodzony połowiczy przerost ciała

wrodzony połowiczy przerost ciała

4.4%

4.4%

wady układu moczowego

wady układu moczowego

(nerka podkowiasta, dysplastyczna, torbielowata,

(nerka podkowiasta, dysplastyczna, torbielowata,

spodziectwo, wnętrostwa, podwójny UKM

spodziectwo, wnętrostwa, podwójny UKM

Wady wrodzone u pacjentów z guzem Wilmsa

Wady wrodzone u pacjentów z guzem Wilmsa

background image

Najczęstsze objawy, sugerujące chorobę

nowotworową, które zgłaszają rodzice – cz.1

Objaw

Objaw

Choroba nowotworowa

Choroba nowotworowa

przewlekły wyciek z ucha

przewlekły wyciek z ucha

mięsak prążkowanokomórkowy

mięsak prążkowanokomórkowy

histiocytoza z komórek

histiocytoza z komórek

Langerhansa

Langerhansa

nawracająca gorączka z

nawracająca gorączka z

bólami

bólami

kostnymi

kostnymi

mięsak Ewinga

mięsak Ewinga

białaczka

białaczka

poranne wymioty i bóle głowy

poranne wymioty i bóle głowy

guz mózgu

guz mózgu

guz szyi, który nie zmniejsza

guz szyi, który nie zmniejsza

się po

się po

antybiotykoterapii

antybiotykoterapii

chłoniaki ziarnicze lu

chłoniaki ziarnicze lu

b

b

nieziarnicze

nieziarnicze

biała plamka na oku

biała plamka na oku

r

r

etinoblastoma

etinoblastoma

obrzęk twarzy i szyi

obrzęk twarzy i szyi

nieziarniczy chłoniak złośliwy

nieziarniczy chłoniak złośliwy

białaczka

białaczka

background image

Najczęstsze objawy, sugerejące chorobę

nowotworową, które zgłaszają rodzice – cz.2

Objaw

Objaw

Choroba nowotworowa

Choroba nowotworowa

guz brzucha

guz brzucha

guz Wilmsa

guz Wilmsa

neuroblastoma

neuroblastoma

hepatoma

hepatoma

bladość powłok i męczliwość

bladość powłok i męczliwość

białaczka

białaczka

chłoniaki

chłoniaki

u

u

tykanie

tykanie

osteosarkoma i inne guzy

osteosarkoma i inne guzy

kości

kości

bóle kostne

bóle kostne

białaczka

białaczka

mięsak Ewinga

mięsak Ewinga

neuroblastoma

neuroblastoma

krwawienie z pochwy

krwawienie z pochwy

guz pęcherzyka żółtkowego

guz pęcherzyka żółtkowego

mięsak

mięsak

prążkowanokomórkowy

prążkowanokomórkowy

utrata masy ciała

utrata masy ciała

c

c

hłoniaki

hłoniaki

background image

Objaw

Objaw

Choroby

Choroby

nienowotworow

nienowotworow

e

e

Choroba

Choroba

nowotworowa

nowotworowa

bóle głowy i poranne

bóle głowy i poranne

wymioty

wymioty

migrena

migrena

zapalenie zatok

zapalenie zatok

guz mózgu

guz mózgu

powiększenie węzłów

powiększenie węzłów

zapalenie

zapalenie

węzłów

węzłów

chłoniaki

chłoniaki

bóle kostne

bóle kostne

zapalenie kości

zapalenie kości

uraz

uraz

białaczka

białaczka

mięsak Ewinga

mięsak Ewinga

neuroblastoma

neuroblastoma

guz brzucha

guz brzucha

zaparcia

zaparcia

torbiel nerki

torbiel nerki

pełen pęcherz

pełen pęcherz

guz Wilmsa

guz Wilmsa

neuroblastoma

neuroblastoma

hepatoma

hepatoma

guz śródpiersia

guz śródpiersia

zapalenie

zapalenie

torbiel

torbiel

chłoniaki

chłoniaki

pancytopenia

pancytopenia

infekcja

infekcja

białaczka

białaczka

krwawienie

krwawienie

skazy osoczowe

skazy osoczowe

skazy płytkowe

skazy płytkowe

białaczka

białaczka

Różnicowanie objawów sugerujących chorobę

nowotworową

background image

Bóle głowy

Bóle głowy

rzadko spowodowane przez neo, ale gdy si

rzadko spowodowane przez neo, ale gdy si

ę

ę

powtarzaj

powtarzaj

ą

ą

nale

nale

ż

ż

y

y

taki proces wykluczy

taki proces wykluczy

ć

ć

Guzy nadnamiotowe

Guzy nadnamiotowe

Guzy podnamiotowe

Guzy podnamiotowe

w

w

ymioty

ymioty

46%

46%

76%

76%

bóle głowy

bóle głowy

43%

43%

56%

56%

zaburzenia koordynacji

zaburzenia koordynacji

59%

59%

n

n

ajbardziej przydatne w diagnostyce różnicowej :

ajbardziej przydatne w diagnostyce różnicowej :

wywiad – cechy wskazujące na proces neo :

wywiad – cechy wskazujące na proces neo :

nawracające poranne bóle głowy

nawracające poranne bóle głowy

bóle głowy budzące dziecko w nocy

bóle głowy budzące dziecko w nocy

zmieniające się bóle głowy : co do jakości, częstości i

zmieniające się bóle głowy : co do jakości, częstości i

c

c

harakteru

harakteru

intensywne (nie do wytrzymania bóle głowy)

intensywne (nie do wytrzymania bóle głowy)

bardzo wa

bardzo wa

ż

ż

ne badanie neurologiczne

ne badanie neurologiczne

rzadko spowodowane przez neo, ale gdy si

rzadko spowodowane przez neo, ale gdy si

ę

ę

powtarzaj

powtarzaj

ą

ą

nale

nale

ż

ż

y

y

taki proces wykluczy

taki proces wykluczy

ć

ć

Guzy nadnamiotowe

Guzy nadnamiotowe

Guzy podnamiotowe

Guzy podnamiotowe

w

w

ymioty

ymioty

46%

46%

76%

76%

bóle głowy

bóle głowy

43%

43%

56%

56%

zaburzenia koordynacji

zaburzenia koordynacji

59%

59%

n

n

ajbardziej przydatne w diagnostyce różnicowej :

ajbardziej przydatne w diagnostyce różnicowej :

wywiad – cechy wskazujące na proces neo :

wywiad – cechy wskazujące na proces neo :

nawracające poranne bóle głowy

nawracające poranne bóle głowy

bóle głowy budzące dziecko w nocy

bóle głowy budzące dziecko w nocy

zmieniające się bóle głowy : co do jakości, częstości i

zmieniające się bóle głowy : co do jakości, częstości i

c

c

harakteru

harakteru

intensywne (nie do wytrzymania bóle głowy)

intensywne (nie do wytrzymania bóle głowy)

bardzo wa

bardzo wa

ż

ż

ne badanie neurologiczne

ne badanie neurologiczne

background image

Pojawienie się lub nasilenie objawów neurologicznych

Pojawienie się lub nasilenie objawów neurologicznych

Objawy oczne:

Objawy oczne:

obrzęk tarczy nerwu wzrokowego

obrzęk tarczy nerwu wzrokowego

pogorszenie widzenia lub jego utrata

pogorszenie widzenia lub jego utrata

Uporczywe wymioty, coraz częstsze lub poprzedzane bólami

Uporczywe wymioty, coraz częstsze lub poprzedzane bólami

głowy

głowy

Zmiany charakteru bólów głowy – ich nasilenia i częstości

Zmiany charakteru bólów głowy – ich nasilenia i częstości

Nawracające, poranne bóle głowy lub bóle głowy budzące

Nawracające, poranne bóle głowy lub bóle głowy budzące

dziecko ze snu

dziecko ze snu

Niskorosłość lub zwolnienie przyrosty długości ciała

Niskorosłość lub zwolnienie przyrosty długości ciała

Moczówka prosta

Moczówka prosta

Wiek dziecka

Wiek dziecka

3 lata

3 lata

Neurofibromatoza

Neurofibromatoza

Stan po napromienianiu OUN w trakcie leczenia ALL

Stan po napromienianiu OUN w trakcie leczenia ALL

Wskazania do CT u dzieci z bólami głowy

Wskazania do CT u dzieci z bólami głowy

background image

Guz w jamie brzusznej

Guz w jamie brzusznej

w

w

45% przypadków

45% przypadków

procesy

procesy

nienowotwor

nienowotwor

owe

owe

:

:

masy kałowe

masy kałowe

aorta brzuszna

aorta brzuszna

powiększony pęcherz moczowy

powiększony pęcherz moczowy

wodonercze

wodonercze

kluczem

kluczem

– dobre badanie palpacyjne jamy

– dobre badanie palpacyjne jamy

brzusznej

brzusznej

(u niemowlęcia –

(u niemowlęcia –

najlepiej w czasie

najlepiej w czasie

karmienia)

karmienia)

z uwzględnieniem badania

z uwzględnieniem badania

per rectum, per

per rectum, per

vaginam

vaginam

ewentualnie badanie powtórzy

ewentualnie badanie powtórzy

ć

ć

po opró

po opró

ż

ż

nieniu

nieniu

p

p

ę

ę

cherza, oczyszczeniu jelita grubego

cherza, oczyszczeniu jelita grubego

w

w

45% przypadków

45% przypadków

procesy

procesy

nienowotwor

nienowotwor

owe

owe

:

:

masy kałowe

masy kałowe

aorta brzuszna

aorta brzuszna

powiększony pęcherz moczowy

powiększony pęcherz moczowy

wodonercze

wodonercze

kluczem

kluczem

– dobre badanie palpacyjne jamy

– dobre badanie palpacyjne jamy

brzusznej

brzusznej

(u niemowlęcia –

(u niemowlęcia –

najlepiej w czasie

najlepiej w czasie

karmienia)

karmienia)

z uwzględnieniem badania

z uwzględnieniem badania

per rectum, per

per rectum, per

vaginam

vaginam

ewentualnie badanie powtórzy

ewentualnie badanie powtórzy

ć

ć

po opró

po opró

ż

ż

nieniu

nieniu

p

p

ę

ę

cherza, oczyszczeniu jelita grubego

cherza, oczyszczeniu jelita grubego

background image

Bóle kości

Bóle kości

nowotwory kości

Guz Ewinga

osteosarkoma

bóle kości

89%

76%

 cechy charakterystyczne - na początku przerywany, z upływem

czasu narastający (znika na tygodnie a nawet miesiące)

wskazania do badania radiologicznego

 przewlekający się ból
 obrzęk
 patologiczna masa
 ograniczenie ruchomości

białaczka

 cechy arthritis

27 – 33%

wskazania do biopsji szpiku :

 cechy arthritis
 niedokrwistość lub leukopenia
 niediagnostyczne badanie rtg kości

nowotwory kości

Guz Ewinga

osteosarkoma

bóle kości

89%

76%

 cechy charakterystyczne -

na początku przerywany, z upływem

czasu narastający (znika na tygodnie a nawet miesiące)

wskazania do badania radiologicznego

 przewlekający się ból
 obrzęk
 patologiczna masa
 ograniczenie ruchomości

białaczka

 cechy arthritis

27 – 33%

wskazania do biopsji szpiku :

 cechy arthritis
 niedokrwistość lub leukopenia
 niediagnostyczne badanie rtg kości

background image

Krwawienia z dróg rodnych – cz.

Krwawienia z dróg rodnych – cz.

1

1

Podział:

Podział:

1.

1.

fizjologiczne

fizjologiczne

 

 

2. patologiczne

2. patologiczne

Przyczyny

Przyczyny

1.

1.

OKRES NOWORODKOWY

OKRES NOWORODKOWY

krwawienie fizjologiczne z pochwy

krwawienie fizjologiczne z pochwy

(złuszczający nieżyt + krwawienie per

(złuszczający nieżyt + krwawienie per

diapedesis z

diapedesis z

błony śluzowej macicy)

błony śluzowej macicy)

uraz porodowy (poród z położenia miednicowego)

uraz porodowy (poród z położenia miednicowego)

choroba krwotoczna noworodków lub skaza

choroba krwotoczna noworodków lub skaza

małopłytkowa

małopłytkowa

OKRES tzw. „CISZY HORMONALNEJ”

OKRES tzw. „CISZY HORMONALNEJ”

-

-

do 8 roku

do 8 roku

życia

życia

(

(

każde krwawienie jest patologiczne)

każde krwawienie jest patologiczne)

1.

1.

uraz (ciało obce, zgwałcenie)

uraz (ciało obce, zgwałcenie)

2.

2.

zapalenie pochwy (bakterie - głównie paciorkowce

zapalenie pochwy (bakterie - głównie paciorkowce

)

)

3.

3.

ciało obce - upławy o cuchnącym zapachu

ciało obce - upławy o cuchnącym zapachu

4.

4.

przedwczesnego dojrzewania płciowego

przedwczesnego dojrzewania płciowego

prawdziwego

prawdziwego

5.

5.

guzy: polipy pochwy lub szyjki macicy, nowotwory

guzy: polipy pochwy lub szyjki macicy, nowotwory

złośliwe

złośliwe

Podział:

Podział:

1.

1.

fizjologiczne

fizjologiczne

 

 

2. patologiczne

2. patologiczne

Przyczyny

Przyczyny

1.

1.

OKRES NOWORODKOWY

OKRES NOWORODKOWY

krwawienie fizjologiczne z pochwy

krwawienie fizjologiczne z pochwy

(złuszczający nieżyt + krwawienie per

(złuszczający nieżyt + krwawienie per

diapedesis z

diapedesis z

błony śluzowej macicy)

błony śluzowej macicy)

uraz porodowy (poród z położenia miednicowego)

uraz porodowy (poród z położenia miednicowego)

choroba krwotoczna noworodków lub skaza

choroba krwotoczna noworodków lub skaza

małopłytkowa

małopłytkowa

OKRES tzw. „CISZY HORMONALNEJ”

OKRES tzw. „CISZY HORMONALNEJ”

-

-

do 8 roku

do 8 roku

życia

życia

(

(

każde krwawienie jest patologiczne)

każde krwawienie jest patologiczne)

1.

1.

uraz (ciało obce, zgwałcenie)

uraz (ciało obce, zgwałcenie)

2.

2.

zapalenie pochwy (bakterie - głównie paciorkowce

zapalenie pochwy (bakterie - głównie paciorkowce

)

)

3.

3.

ciało obce - upławy o cuchnącym zapachu

ciało obce - upławy o cuchnącym zapachu

4.

4.

przedwczesnego dojrzewania płciowego

przedwczesnego dojrzewania płciowego

prawdziwego

prawdziwego

5.

5.

guzy: polipy pochwy lub szyjki macicy, nowotwory

guzy: polipy pochwy lub szyjki macicy, nowotwory

złośliwe

złośliwe

background image

Krwawienia z dróg rodnych – cz.

Krwawienia z dróg rodnych – cz.

2

2

3.

3.

OKRES DOJRZAŁOŚCI PŁCIOWEJ

OKRES DOJRZAŁOŚCI PŁCIOWEJ

krwawienie fizjologiczne

krwawienie fizjologiczne

krwawienie patologiczne

krwawienie patologiczne

3.

3.

zaburzenia jajeczkowania

zaburzenia jajeczkowania

4.

4.

d

d

efloracj

efloracj

a

a

5.

5.

urazowe (ciała obce)

urazowe (ciała obce)

6.

6.

zapalenie pochwy

zapalenie pochwy

7.

7.

n

n

owotwory

owotwory

8.

8.

ciąża o nieprawidłowym przebiegu

ciąża o nieprawidłowym przebiegu

(poronienie zagrażające, próba usunięcia

(poronienie zagrażające, próba usunięcia

ciąży)

ciąży)

3.

3.

OKRES DOJRZAŁOŚCI PŁCIOWEJ

OKRES DOJRZAŁOŚCI PŁCIOWEJ

krwawienie fizjologiczne

krwawienie fizjologiczne

krwawienie patologiczne

krwawienie patologiczne

3.

3.

zaburzenia jajeczkowania

zaburzenia jajeczkowania

4.

4.

d

d

efloracj

efloracj

a

a

5.

5.

urazowe (ciała obce)

urazowe (ciała obce)

6.

6.

zapalenie pochwy

zapalenie pochwy

7.

7.

n

n

owotwory

owotwory

8.

8.

ciąża o nieprawidłowym przebiegu

ciąża o nieprawidłowym przebiegu

(poronienie zagrażające, próba usunięcia

(poronienie zagrażające, próba usunięcia

ciąży)

ciąży)

background image

przebieg bezobjawowy

przebieg bezobjawowy

objawy kliniczne wynikaj

objawy kliniczne wynikaj

ą

ą

ce

ce

z ucisku na s

z ucisku na s

ą

ą

siaduj

siaduj

ą

ą

ce narz

ce narz

ą

ą

dy

dy

k

k

aszel

aszel

s

s

tridor

tridor

zespół

zespół

ż

ż

yły szyjnej górnej

yły szyjnej górnej

zakrzepica naczy

zakrzepica naczy

ń

ń

z

z

naciekani

naciekani

a

a

k

k

rwioplucie

rwioplucie

przebieg bezobjawowy

przebieg bezobjawowy

objawy kliniczne wynikaj

objawy kliniczne wynikaj

ą

ą

ce

ce

z ucisku na s

z ucisku na s

ą

ą

siaduj

siaduj

ą

ą

ce narz

ce narz

ą

ą

dy

dy

k

k

aszel

aszel

s

s

tridor

tridor

zespół

zespół

ż

ż

yły szyjnej górnej

yły szyjnej górnej

zakrzepica naczy

zakrzepica naczy

ń

ń

z

z

naciekani

naciekani

a

a

k

k

rwioplucie

rwioplucie

Guz śródpiersia – cz.1

Guz śródpiersia – cz.1

background image

Guz śródpiersia – cz.2

Guz śródpiersia – cz.2

ŚRÓDPIERSIE PRZEDNIE :

ŚRÓDPIERSIE PRZEDNIE :

NHL / HD

NHL / HD

torbiel

torbiel

oskrzelowopochodna

oskrzelowopochodna

t

t

ę

ę

tniak

tniak

lipoma

lipoma

guzy tarczycy

guzy tarczycy

ŚRÓDPIERSIE PRZEDNIE :

ŚRÓDPIERSIE PRZEDNIE :

NHL / HD

NHL / HD

torbiel

torbiel

oskrzelowopochodna

oskrzelowopochodna

t

t

ę

ę

tniak

tniak

lipoma

lipoma

guzy tarczycy

guzy tarczycy

ŚRÓDPIERSIE ŚRODKOWE :

ŚRÓDPIERSIE ŚRODKOWE :

patologia w

patologia w

ę

ę

złów

złów

ch

ch

ł

ł

onnych

onnych

angioma

angioma

cysta osierdziowa ,

cysta osierdziowa ,

oskrzelowa

oskrzelowa

potworniaki

potworniaki

zmiany w przełyku

zmiany w przełyku

przepukliny

przepukliny

ŚRÓDPIERSIE ŚRODKOWE :

ŚRÓDPIERSIE ŚRODKOWE :

patologia w

patologia w

ę

ę

złów

złów

ch

ch

ł

ł

onnych

onnych

angioma

angioma

cysta osierdziowa ,

cysta osierdziowa ,

oskrzelowa

oskrzelowa

potworniaki

potworniaki

zmiany w przełyku

zmiany w przełyku

przepukliny

przepukliny

ŚRÓDPIERSIE TYLNE

ŚRÓDPIERSIE TYLNE

-

-

guzy pochodzenia

guzy pochodzenia

neurogennego :

neurogennego :

neuroblastoma

neuroblastoma

ganglioneuroblastoma

ganglioneuroblastoma

neurilemoma

neurilemoma

neurofibroma

neurofibroma

ganglioneuroma

ganglioneuroma

pheochromocytoma

pheochromocytoma

ŚRÓDPIERSIE TYLNE

ŚRÓDPIERSIE TYLNE

-

-

guzy pochodzenia

guzy pochodzenia

neurogennego :

neurogennego :

neuroblastoma

neuroblastoma

ganglioneuroblastoma

ganglioneuroblastoma

neurilemoma

neurilemoma

neurofibroma

neurofibroma

ganglioneuroma

ganglioneuroma

pheochromocytoma

pheochromocytoma

Przyczyny poszerzenia śródpiersia zależnie od

Przyczyny poszerzenia śródpiersia zależnie od

lokalizacji

lokalizacji

Przyczyny poszerzenia śródpiersia zależnie od

Przyczyny poszerzenia śródpiersia zależnie od

lokalizacji

lokalizacji

background image

Powiększone węzły chłonne

jako problem pediatryczny

prof. Wysocki Mariusz

background image

Limfadenopatia

• Kryteria powiększonych węzłów chłonnych

– węzły > 10 mm w największym wymiarze z

wyjątkiem

– łokciowych powierzchownych (> 5 mm)
– pachwinowych (> 15 mm)

• Norma:

wyczuwalne małe węzły szyjne, pachowe

pachwinowe

• Nieprawidłowe:

każde powiększenie węzłów:

zausznych, łokciowych powierzchownych,
nadobojczykowych

background image

Limfadenopatia - podejście

• Wiek
• limfadenopatia:

zlokalizowana czy
uogólniona

• tempo narastania

powiększenia

badanie palpacyjne:

bolesność (infekcja,
po alkoholu = HD)

• spoistość

• bolesne, ucieplone,

zaczerwienione,
chełboczące =
miejscowy proces
zapalny

• twarde jak kamień,

ściśle powiązane z
tkankami = przerzuty
nowotworowe lub
mięsaki tk. miękkich

• konsystencja gumy,

przesuwalne = chłoniaki

background image

Przyczyny limfadenopatii

Przyczyny limfadenopatii

Schorzenia o podłożu immunologicznym:

 choroby reumatyczne

 choroba posurowicza

 sarkoidoza

 reakcje na leki: np. hydantoina

Nowotwory:

 układu krwiotwórczego

 pozostałe

Inna lub nieznana etiologia:

 atypowe zespoły limfoproliferacyjne o nieznanej przyczynie:

limfadenopatia angioimmunoblastyczna, choroba Castlemana,

histiocytoza

zatokowa z masywną limfadenopatią

 limfadenopatia skórna

 endokrynopatie:

nadczynność tarczycy, niewydolność kory nadnerczy

 lipidozy

Infekcje:

 bakteryjne

 mykobakteryjne

 grzybicze

 wirusowe

 pasożytnicze

background image

Etiologia

miejscowego powiększenia

węzłów

• Węzły potyliczne

– miejscowy stan zapalny:

wszawica, grzybica,
łojotokowe zapalenie
skóry głowy

• węzły przeduszne

– zesp. oczno - gruczołowy:

chlamydie, adenowirusy,
tularemia, listerioza, tbc,
kiła, grzybica
sporotrychowa, choroba
kociego pazura, HSV

• węzły podżuchwowe i

kąta żuchwy

– miejscowy stan zapalny
– kiła drugorzędowa,
– choroba kociego pazura
– gronkowiec złocisty
– mycoplasma hominis

background image

Węzły szyjne - przyczyny powiększenia

• Infekcje:

– wirusowe: górnych

dróg oddechowych,
zesp. mononukleozy .

– Bakteryjne: gronk.

Zł. , bruceloza,
paciork. Beta hem.
Gr. A, HiB, błonica,
tbc, prątki atypowe,
trąd, tularemia

• Grzybicze:

histoplazmoza, candida,
grzybica sporotrychowa

• pierwotniaki i pasożyty

(toxo, larwy hypoderma
bovis, leptospiroza)

• inne: choroba kociego

pazura, sarkoidoza

background image

Węzły szyjne - przyczyny

powiększenia

• Nowotwory:

– HD, NHL, białaczki.
– neuroblastoma
– RMS,

• Histiocytozy

(LCH)

• Różne:

choroba Kawasaki,

limfadenopatia poszczepienna

background image

Węzły nadobojczykowe

• lewe - proces w obrębie nadbrzusza
• prawe - proces w obrębie klatki

piersiowej

background image

Węzły śródpiersia - przyczyny

powiększenia

• Bakeryjne: tbc,

atypowe

• grzybicze:

kokcidomykoza,
histoplazmoza,
pneumoconicosis

• nowotwory:

chłoniaki, białaczki

• Różne:

mukowiscydoza,
sarkoidoza, łagodny
przerost węzłów
chłonnych

background image

Węzły pachowe - przyczyny

• Miejscowy stan zapalny
• nowotwory:

NHL, HD, złośliwa

histiocytoza

• różne :

po szczepieniu BCG, choroba

kociego pazura, grzybica
sporotrychowa, gorączka po ugryzieniu
przez szczura

background image

Węzły łokciowe powierzchowne -

przyczyny powiększenia

• Miejscowy stan zapalny
• kiła
• choroba kociego pazura
• tularemia
• grzybica sporotrychowa

background image

Miejscowe powiększenie węzłów

chłonnych - przyczyny

• Węzły brzucha i miednicy

– miejscowy stan zapalny
– ostre zap. węzłów chłonnych trzustki
– chłoniaki, neuroblastoma

• węzły biodrowe

– infekcje bakteryjne

background image

Miejscowe powiększenie węzłów

chłonnych - przyczyny

• Węzły pachwinowe

– miejscowy stan zapalny
– ziarniniak weneryczny i zmiana pierwotna
– dżuma i wąglik
– chłoniaki, złośliwa histiocytoza
– sklerodermia i riketsjozy

• węzły podkolanowe

– miejscowy stan zapalny

background image

Węzły

nadobojczykowe

Węzły szyjne

Badanie jamy ustnej, gardła,

zębów i dziąseł, uszu

Hodowle bakterii i wirusów;

testy EBV, CMV i

toksoplazmozy

Trzykrotna endoskopia > 40

rż.; tytoń i alkohol zwiększają

ryzyko raka

płaskonabłonkowego

Biopsja węzła chłonnego

Laparotomia

zwiadowcza

Węzły brzuszne

Węzły

pachowe

Wykluczyć czerniaka

kończyny górnej

Badanie piersi,

mammografia, ew.

biopsja

Badanie w kierunku zapalenia

tkanek miękkich, choroby

kociego pazura, sporotrychozy,

tularemii

Węzły nadbloczkowe

Wykluczyć czerniaka

ręki i przedramienia

Badanie w kierunku

urazu i zapalenia

tkanek miękkich

Węzły pachwinowe

Wykluczyć czerniaka

kończyny dolnej

Badanie w kierunku

zapalenia tkanek miękkich i

choroby przenoszonej drogą

płciową

Węzły śródpiersia

Torakotomia

Mediastinoskopia

Bronchoskopia z
posiewami i biopsją

background image

Choroba kociego pazura

• Etiologia: bakteria G(-) Afipia felis
• Nosiciel: kot
• zakażenie: zadrapanie/ugryzienie przez

kota

(75 - 90% przypadków)

• Pacjenci: dzieci i młodzi dorośli

background image

Choroba kociego pazura - obraz

kliniczny

• powiększone węzły chłonne regionalne do

m-ca uszkodzenia skóry,

• zmiana pierwotna (tylko w 50%

przypadków): pęcherzyk, grudka, krosta,
niewielkie owrzodzenie

• objawy ogólne: niewielka gorączka, uczucie

rozbicia, bóle mięśniowe, sporadyczne
wysypki

background image

Kliniczne kryteria diagnostyczne

choroby Kawasaki

• Gorączka > 5 dni
• zapalenie śluzówek, suchość pękanie warg,

zapalenie krtani, truskawkowy język

• powiększenie węzłów chłonnych
• wielopostaciowa wysypka
• obustronne zapalenie spojówek
• rumień dłoni i podeszw, łuszczenie się naskórka

na palcach, obwodowe obrzęki (nie ciastowate)

background image

Etiologia uogólnionego powiększenia węzłów

Etiologia uogólnionego powiększenia węzłów

chłonnych

chłonnych

Schorzenia o podłożu immunologicznym:

 kolagenozy (młodzieńczy rzs, toczeń układowy

 choroba posurowicza

Nowotwory:

 układu

krwiotwórczego (HD,
NHL), ALL, AML,
neuroblastoma

 limfadenopatia

angioimmunoblastycz
na

Histiocytozy: LCH

Infekcje:

 bakteryjne

 krętkowe

 grzybicze

 wirusowe

background image

Etiologia uogólnionego powiększenia

Etiologia uogólnionego powiększenia

węzłów chłonnych

węzłów chłonnych

• Choroby

spichrzeniowe:

Niemana

- Picka, Gauchera

• odczyny polekowe

(fenytoina, mefenytoina,
pyrimetamina, leki:
przeciw trądowe,
tarczycowe, fenylobutazon,
allopurinol, izoniazyd

• AIDS

• Przyczyny różne:

– przewlekła limfadenopatia

rzekomochłoniakowa

– przewlekła

dysgammaglobulinemia z
limfadenopatią

– limfadenopatia

angioimmunoblastyczna

– nadczynność tarczycy
– wywołane infekcją EBV po

transplantacji

background image

Uogólnione powiększenie węzłów chłonnych

Przedawkowanie fenytoiny?

Reakcja polekowa

Dodatnie testy CMV, EBV,

toksoplazmoza

dodatnie izolacje wirusów

zespół mononukleozowy

lub infekcja wirusowa

Dodatnie hodowle bakteryjne,

mykobakteryjne, grzybów, dodatnie testy

PPD, kiłowe, brucelozowe

Uogólniona infekcja

Biopsja węzła, histologia, badania

immunologiczne, mikroskopowe,

cytogenetyczne

Nierozpoznany rozrost odczynowy

Nowotwór

Infekcja

Schorzenia immunologiczne,

AIDS, sarkoidoza,

limfadenopatia

angioimmunoblastyczna

background image

Zespół mononukleozy - cechy diagnostyczne

• Kliniczne:

– gorączka, wysiękowe zapalenie migdałków,

limfadenopatia (98 - 100%)

– splenomegalia (95 - 75%)
– wybroczyny na podniebieniu (30 - 50%)
– hepatomegalia (10 - 20%)
– obrzęk powiek (30%)

background image

Zespół mononukleozy - cechy diagnostyczne

• Hematologiczne

– względna i bezwzględna limfocytoza
– atypowe limfocyty stanowią co najmniej 20%

• czynniki etiologiczne:

– wirus EBV (90%)
– CMV (5%)
– Toxoplasma gondi
– inne (adeno, różyczki, wzw)

background image

Objawy wstępne białaczki I

a) Hepatosplenomegalia

b) Skaza krwotoczna

1.wybroczyny i podbiegnięcia

krwawe

2.wylewy dospojówkowe

a)

b2

b1

background image

Objawy wstępne białaczki II

Nacieki skóry

Zajęcie ślinianek

Nacieki w jądrach

background image

Powiększone węzły

Powiększone węzły

pobieranie materiału do badania jedynie drogą otwartej biopsji

pobieranie materiału do badania jedynie drogą otwartej biopsji

NIE STOSOWAĆ BAC, bo nowotwory dziecięce należą do grupy

NIE STOSOWAĆ BAC, bo nowotwory dziecięce należą do grupy

drobnookrągłokomórkowych, których diagnostyka tą drogą jest niemożliwa

drobnookrągłokomórkowych, których diagnostyka tą drogą jest niemożliwa

Powiększone węzły

Powiększone węzły

pobieranie materiału do badania jedynie drogą otwartej biopsji

pobieranie materiału do badania jedynie drogą otwartej biopsji

NIE STOSOWAĆ BAC, bo nowotwory dziecięce należą do grupy

NIE STOSOWAĆ BAC, bo nowotwory dziecięce należą do grupy

drobnookrągłokomórkowych, których diagnostyka tą drogą jest niemożliwa

drobnookrągłokomórkowych, których diagnostyka tą drogą jest niemożliwa

background image

Powiększające się węzły chłonne są wskazaniem do biopsji

Powiększające się węzły chłonne są wskazaniem do biopsji

Dzieci z umiarkowanie powiększonymi węzłami mogą być

Dzieci z umiarkowanie powiększonymi węzłami mogą być

obserwowane (w czasie 2–3 tygodni większość wraca do normy)

obserwowane (w czasie 2–3 tygodni większość wraca do normy)

Dzieci z adenopatią szyjną i umiarkowanym odczynem zapalnym,

Dzieci z adenopatią szyjną i umiarkowanym odczynem zapalnym,

gorączką

gorączką

empiryczna antybiotykoterapia

empiryczna antybiotykoterapia

Rozszerzona diagnostyka lub konsultacja w Poradni

Rozszerzona diagnostyka lub konsultacja w Poradni

Hematoonkologicznej wskazana gdy:

Hematoonkologicznej wskazana gdy:

brak odpowiedzi na leczenie antybiotykami

brak odpowiedzi na leczenie antybiotykami

węzły chłonne zmniejszają się, a następnie powiększają

węzły chłonne zmniejszają się, a następnie powiększają

średnica węzła > 3 cm

średnica węzła > 3 cm

Powiększenie węzłów chłonnych -

Powiększenie węzłów chłonnych -

postępowanie (1)

postępowanie (1)

background image

Wskazania do badania histopatologicznego węzła chłonnego:

 powiększenie węzła lub węzłów chłonnych dłużej niż 2-3 tygodnie

 węzły chłonne, które nie powiększają się, ale i nie zmniejszają się

po 5–6 tygodniach lub nie wracają do normy w czasie 10–12
tygodni

 wczesna biopsja gdy:

towarzyszy gorączka o niejasnej etiologii

utrata masy ciała, hepatosplenomegalia

powiększenie węzłów nadobojczykowych lub szyjnych

Powiększenie węzłów chłonnych -

Powiększenie węzłów chłonnych -

postępowanie (2)

postępowanie (2)

background image

Cechy węzłów chłonnych obwodowych nasuwających

podejrzenie choroby nowotworowej

* Wykonanie USG i / lub KT może przyspieszyć rozpoznanie wyłącznie w podprzeponowej postaci choroby
Hodgkina, w której

wywiady bywają dwukrotnie dłuższe niż w częstszych umiejscowieniach.

** Zmiany spowodowane nowotworami i zapalne mogą współistnieć, a te ostatnie wykazywać poprawę
(zmniejszenie)

po antybiotykach.


Document Outline


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Wczesna diagnostyka nowotworów
Wczesna diagnostyka nowotworów
Wczesna diagnostyka nowotworów
Wczesna diagnostyka zmian niedokrwiennych mózgu, Radiologia Wykład 26
Współczesne podstawy patogenezy nowotworów u dzieci
DZIECIĘCE KOMPETENCJE [1] DIAGNOZA
Guzy nowotworowe u dzieci
Edukacja przedszkolna - zagadnienia (dr EwaBaruk-Dzięcioł), Wczesna Edukacja UWM, Edukacja Przedszk
WCZESNA DIAGNOSTYKA W WYBRANYCH STANACH NAGŁYCH(1)
Profilaktyka i wczesna diagnostyka raka szyjki macicy i sutka, studia pielęgniarstwo
WCZESNA DIAGNOSTYKA DZIECKA, oligofrenopedagogika - różne materiały i teksty
Zbiór opowiadań filozoficznych dla dzieci, WCZESNOSZKOLNA, Edukacja polonistyczna, e.polonist
Zetotest, LOGOPEDA DLA DZIECI W ORATORIUM, Diagnozowanie
Nowotwory u dzieci
Współczesne podstawy patogenezy nowotworów u dzieci
metoda wczesnej diagnostyki

więcej podobnych podstron