Owsik ludzki



Kosmopolityczny (występuje na całym swiecie)

nicień będący swoistym pasożytem człowieka,



Szczególnie rozpowszechniony w krajach

klimatu umiarkowanego,



Pasożytuje w jelicie grubym człowieka

wywołując owsicę – enterobiozę

(enterobiosis) – zwaną też oksuriozą

(oxyuriosis).

Budowa owsika ludzkiego :



Monokseniczny (jedno-żywicielski) mały nicień o barwie białej,



Samice mają 9-12 mm długości i 0,3-0,5 mm średnicy



Samce mają ok. 2,5 mm długości i 0,1-0,2 mm średnicy



Znajdujący się na przednim końcu ciała otwór gębowy
otoczony jest trzema wargami, na których znajdują się po
dwie brodawki. Za otworem gębowym znajduje się gardziel,
tworząca w tylnej części kuliste rozszerzenie, wyposażone w
aparat zastawkowy i oddzielone przewężeniem od reszty
gardzieli.



Dzięki obecności bocznych skrzydełek oskórkowych
przednia część ciała przyjmuje pęcherzykowaty kształt.
Skrzydełka oskórkowe biegną również po bokach ciała nicienia.



Tylny koniec ciała samca jest zagięty w stronę
brzuszną, tępo zakończony i wyposażony w dwa
boczne skrzydełka. W okolicy steku znajduje się pięć
par brodawek. Szczecinka kopulująca jest
pojedyncza, a torebka kopulacyjna nie występuje.



U samicy tylny koniec ciała jest prosty i ostro
zakończony. Występują parzyste jajniki, jajowody i
macice. Szpara sromowa umieszczona jest w 1/3
długości ciała.

Do zarażenia ENTEROBIOZĄ człowieka dochodzi na

skutek:



połknięcia jaj owsika
przeniesienie rękami bezpośrednio do ust tego

samego żywiciela, co prowadzi do autoegzoinwazji, lub

poprzez żywność i różne przedmioty zanieczyszczone

jajami



drogą inhalacyjną
wdychanie jaj znajdujących się w kurzu, a następnie

ich połknięcie



retroinwazji (samozarażenia wewnętrznego)
wnikanie larw wylęgających w okolicy odbytu do

jelita grubego i tam dojrzewających

Cykl życiowy:



W jelicie cienkim człowieka z jaj wylęgają się larwy.



Larwy, po kilkukrotnym linieniu, przekształcają się w
dorosłe pasożyty.



Dorosłe owsiki bytują w końcowym odcinku jelita
cienkiego i w jelicie grubym.



Okres rozwoju od momentu połknięcia jaja do
osiągnięcia przez owsika dojrzałości płciowej trwa 2-4
tygodnie.



Po odbytej kopulacji, samce prawdopodobnie giną.



Samice wędrują przez jelito grube w pobliże otworu
odbytowego.



W czasie odpoczynku lub snu człowieka samice składają

jaja w fałdach odbytu.



Jedna samica składa 8 000 – 15 000 jaj.



Pełzające samice oraz lepka ciecz przyklejająca jaja do

błony śluzowej i skóry wywołują dokuczliwe swędzenie.



Długość życia samicy wynosi 4-12 tygodni. Po złożeniu

jaj samica ginie.



Po 4-8 godzinach od momentu złożenia (w temperaturze

ok. 37°C oraz przy odpowiedniej wilgotności) jaja stają

się inwazyjne czyli zdolne do zarażenia kolejnego

żywiciela.



W środowisku zewnętrznym (np. w kurzu) i w

temperaturze pokojowej jaja inwazyjne zachowują

żywotność przez kilka tygodni.

Cykl życiowy Enterobius vermicularis

JAJA NIEINWAZYJNE

JAJA INWAZYJNE
(widoczne larwy)

Jaja są owalne, asymetryczne i lekko spłaszczone z jednej strony

Objawy kliniczne zależą od:



intensywności inwazji (liczby połkniętych jaj)



czasu trwania inwazji



indywidualnej wrażliwości osoby zarażonej



Inwazja intensywna - najczęściej przewlekła i
cechuje się stałością objawów



Inwazja mało intensywna – objawy występują
okresowo



Inwazja może także przebiegać bezobjawowo

Objawy kliniczne:



zaburzenia ze strony układu pokarmowego: utrata apetytu,
bóle brzucha, nudności, zmiany nieżytowe błony śluzowej jelita



zaburzenia ze strony układu nerwowego: pobudliwość,
rozdrażnienie, bezsenność, bóle głowy, ogólne poczucie
zmęczenia, u dzieci moczenie nocne, zgrzytanie zębami



świąd okolicy odbytu, stany zapalne skóry (wtórne
zakażenia bakteryjne) i mechaniczne uszkodzenia błony
śluzowej odbytu spowodowane drapaniem



w żeńskim układzie rozrodczym:

Vulvovaginitis (zapalenie błony śluzowej pochwy)
Endometritis (zapalenie błony śluzowej macicy)
Salpingitis (zapalenie błony śluzowej jajowodu)

Enterobioza występuje :



najczęściej u dzieci w wieku przedszkolnym lub
szkolnym (jest to wynik braku nawyków
higienicznych)



u nauczycieli czy sprzątaczek (jako inwazja
pasożytnicza związana z zawodem)



Zarażenie Enterobius vermicularis jest najczęstszą
robaczycą występującą w Polsce.



Na wsi częstość inwazji wynosi ok. 20%, w mieście
ok. 11%

Wykrywanie :

Opiera się na wykryciu obecności samic w kale, na

skórze w okolicy odbytu lub w wymazach odbytu.

Leczenie:



pyrantel (Combantrin)



mebendazol (Vermox)



albendazol (Zentel)



zabiegi higieniczne



dieta: ograniczenie węglowodorów, zwiększenie ilości

pokarmów bogatych w błonnik

Zapobieganie:

przestrzeganie zasad higieny osobistej i czystości w

mieszkaniu