KANIULACJA

KANIULACJA

NACZYŃ

NACZYŃ

Małgorzata Złotorowicz

Małgorzata Złotorowicz

KRYTERIA WYBORU

DOSTĘPU ŻYLNEGO

1. Odporność żyły na działanie

podawanych do niej płynów i
leków(osmolarność i pH)

2. Przewidywany czas wlewu
3. Stan układu żylnego
4. Dostępność poszczególnych naczyń
5. Możliwość wystąpienia powikłań
6. Wygoda pacjenta

Wskazania do nakłucia

żyły obwodowej

1. Rutynowe pobrania krwi
2. Rutynowe wstrzyknięcia leków
3. Krótkotrwałe leczenie płynami
4. Podawanie leków i płynów o

osmolarności poniżej 800mosm/l

5. Szybkie przetoczenie dużej

objętości płynów

U JAKICH CHORYCH NALEŻY

WYKORZYSTAĆ ŻYŁY

OBWODOWE ??

• Do masywnych przetoczeń
• Do krótkich zabiegów

chirurgicznych

• U chorych przyjmujących

antykoagulanty

• U chorych cierpiących na skazy

krwotoczne

WSKAZANIA DO

ZAŁÓŻENIA CEWNIKA DO

ŻYŁY GŁÓWNEJ

NAGŁE

•

Zatrzymanie krążenia

•

Wstrząs

•

Brak żył obwodowych

PLANOWE

•

Długotrwałe leczenie płynami i CŻP

•

Pomiary hemodynamiczne

•

Pewniejszy i długotrwały dostęp żylny

•

Hemodializa ;chemioterapia
;elektrostymulacja

UWAGA !!!!!

W każdym przypadku przed

nakłuciem żyły centralnej
należy rozważyć, czy
korzyści płynące z takiego
dostępu przewyższają
niebezpieczeństwo
powikłań.

Wskazania dla różnych

dostępów

Kończyna górna

•

Ż.odłokciowa,odpromieniowa,pośrodkow

a-

do krótkotrwałego wykorzystania,bezpieczne

dla początkujących lekarzy

Klatka piersiowa

•

Ż.podobojczykowa :dostęp nad- i

podobojczykowy-

dostęp długoterminowy(CŻP;chemioterapia;
hemodializa)

Wskazania dla różnych

dostępów

2

Szyja

• Ż.szyjna zewnętrzna- bezpieczna

alternatywa dla żył kończyny górnej

• Ż.szyjna wewnętrzna-podczas zabiegów

kardiochirurgicznych i innych dużych
zabiegów

Kończyna dolna

• Ż.udowa - rzadko stosowana

technika;przydatna w pediatrii

Czynniki mające wpływ na

wybór metody kaniulacji

żył centralnych

PACJENT

Przewidywany czas na jaki będzie

potrzebny cewnik

• długoterminowy
• krótkoterminowy
• pośredni
Dostępność żyły dla wybranej techniki

Czynniki mające wpływ na

wybór metody kaniulacji

żył centralnych

OPERATOR

• Znajomość teoretyczna techniki
• Znajomość praktyczna techniki
• Doświadczenie w posługiwaniu się

techniką

SPRZĘT

• Dostępność odpowiedniego sprzętu
• Cena
• Przydatność materiałów dla długotrwałej

kaniulacji

Czynniki mające wpływ na

wybór metody kaniulacji

żył centralnych

TECHNIKA KANIULACJI

• odsetek udanych zabiegów kaniulacji

żyły

• odsetek powikłań
• możliwość stosowania u pacjentów w

różnym wieku

• łatwość opanowania
• nakłucie żyły widocznej lub

wyczuwalnej czy „ślepe”nakłucie

Sprawd
ź
powód
założe
nia

Zbadaj
chore
go

Wybierz żyłę i technikę
kaniulacji

Sprawdź
sprzęt

Podejmij próbę
kaniulacji

Pomyślna
kaniulacja

powikłan
ie

powikłan
ie

Rozpoznać,lec
zyć

Rozpoznać,lec
zyć

Sprzęt
niedostępn
y

Sprzęt
niedostępn
y

Wybierz żyłę i
technikę
alternatywną

Niepowodzenie
kaniulacji

Podstawowe typy

zestawów do kaniulacji

dużych naczyń

1. Cewnik w igle
2. Cewnik na igle
3. Cewnik w kaniuli
4. Cewnik na prowadnicy

(metoda

Seldingera)

5. Cewniki wieloświatłowe

Zasady obowiązujące

podczas cewnikowania

żyły centralnej

1. Pisemna zgoda chorego
2. Ułożenie chorego
3. Zachowanie wszystkich zasad

jałowości chirurgicznej

4. Kontrola położenia cewnika

( rtg,ekg,swobodny wypływ krwi)

Głębokość na jaką należy

Głębokość na jaką należy

wprowadzić cewnik u osoby

wprowadzić cewnik u osoby

dorosłej

dorosłej

Ż.szyjna zew.

Prawa ( cm) Lewa ( cm )
17

22

Ż.szyjna

wew.

17

22

Ż.podobojczyko
wa
Dojście nad-
Dojście pod-

16
16

20
21

Ż.ramienno-

głowowa

11

Ż.przedrami

enia

25-30

28-33

CECHY IDEALNEGO

CECHY IDEALNEGO

CEWNIKA

CEWNIKA

1. Biokompatybilność

-

brak reakcji na

materiał z którego wykonano cewnik

2. Kompatybilność z lekami
3. Giętkość i wytrzymałość fizyczna
4. Mała średnica zewnętrzna,duża

wartość przepływów

5. Poślizg,odporność na zapętlenie
6. Zabezpieczenia przed zakażeniem

Zapobieganie

powikłaniom związanym z

cewnikiem

• Jasne i ścisłe wskazania
• Cewnik z materiału dobrze

tolerowanego przez chorego

• Wybór dostępu o najmniejszej

częstości powikłań

• Odtłuszczenie ;ogolenie;sterylność !!!
• Delikatne wprowadzenie
• Kontrola położenia

Zapobieganie

powikłaniom związanym z

cewnikiem

• Umocowanie cewnika
• Staranna opieka nad cewnikiem
• Częsta zmiana zestawów do przetoczeń
• Jak najmniej połączeń ( kraników )
• Jak najmniej manipulacji przy cewniku ,

a jeśli konieczne to w warunkach pełnej
sterylności

NAJCZĘSTSZE

POWIKŁANIA ZWIĄZANE

Z CEWNIKIEM

• Odma opłucnowa
• Krwiak w okolicy wkłucia
• Nieprawidłowe położenie

cewnika

• Nakłucie tętnicy szyjnej
• Zakażenie w okolicy wkłucia
• Zakrzep cewnikowanej żyły

Powikłania, które mogą

wystąpić podczas cewnikowania

żył centralnych

Trudności

techniczne

Powikłania

miejscowe

•Złe wkłucie
•Nakłucie tętnicy
•Złe położenie cewnika
•Wprowadzenie do

tętnicy
•Zapętlenie cewnika

•Krwiak tkanek

miękkich
•Miejscowe zakażenie
•Odma podskórna
•Nakłucie tarczycy
•Nakłucie tchawicy

Powikłania

naczyniowe

Powikłania sercowe

•Przebicie dużych

naczyń
•Uszkodzenie

przewodu piersiowego
•Przetoka tętniczo-
żylna

•Zaburzenia rytmu
•Przebicie serca
•Tamponada

Powikłania, które mogą

wystąpić podczas cewnikowania

żył centralnych

Powikłania

oddechowe

Powikłania

oddechowo-

krążeniowe

•Odma opłucnej
•Wodniak opłucnej
•Przetoka żylno-
oskrzelowa

•Krwiak opłucnej
•Krwiak śródpiersia
•Odma śródpiersia

Powikłania

neurologiczne

Powikłania

zakrzepowe

•Uszkodzenie splotu

ramiennego
•Uszkodzenie nerwu

przeponowego
•Zespół Hornera

•Zakrzepy żylne
•Zakrzep
ż.podobojczykowej
•Zatkanie cewnika

Powikłania, które mogą

wystąpić podczas cewnikowania

żył centralnych

Powikłania

zatorowe

Powikłania zapalne

•

Zator powietrzny

•

Zator

cewnikiem(odcięcie
końca)
•

Zator mandrynem

•

Zapalenie żyły

•

Zapalenie wsierdzia

•

Posocznica

•

Zapalenie szpiku

obojczyka

ZGON !!!!!

KANIULACJA TĘTNICY

OBWODOWEJ

WSKAZANIA

• pomiary hemodynamiczne,
• konieczność częstego pobierania

krwi
do badań, zwłaszcza u chorych
z zaburzeniami krzepnięcia,

KANIULACJA TĘTNICY

OBWODOWEJ

TECHNIKA
• dobór tętnicy: promieniowa lub grzbietowa

stopy, staramy się unikać dużych tętnic,

• kontrola wydolności krążenia obocznego:

test Allena,

• „chirurgiczna” jałowość,
• kaniula: krótka, cienka, sztywna

!

• technika Seldingera lub „na igle”

KANIULACJA TĘTNICY

OBWODOWEJ

POWIKŁANIA
• miejscowe krwawienie,
• zmiany zakrzepowe (u 40-50% chorych po

pierwszych 48 godzinach), najczęściej
ulegają samoistnej rekanalizacji,

• trwałe zaburzenia przepływu w 0,5%

chorych,

• możliwość omyłkowego dotętniczego

podania leków drażniących (np.
Thiopental)!!!