Mechanika chodu

Chód jest pogonią kończyn dolnych

za przesuwanym do przodu

środkiem ciężkości ciała.

Rozpoczyna się od wytrącania

równowagi przez przesunięcie
środka ciężkości ciała przed
czworobok podparcia nachyleniem
miednicy i tułowia

Składowe chodu analizowane

podczas diagnozowania

• Czas trwania poszczególnych faz chodu

(wydłużony, skrócony, nieobecny)

• Czas trwania całych kroków

• Ich symetrię

• Ustawienie stóp i wyższych odcinków

• Zachowanie się kończyn dolnych

• Zachowanie się miednicy, tułowia i

kończyn górnych

• Rytmiczność, symetria, harmonia i

sprawność narządu ruchu

Fazy chodu

• Faza podporu

- od dotknięcia piętą

podłoża przy wysuniętej do przodu

kończynie dolnej do oderwania się

palców stopy od podłoża przy kończynie

dolnej, cofniętej ku tyłowi.

• okres hamowania — od dotknięcia piętą

podłoża do chwili, kiedy środek ciężkości

znajduje się nad stawem skokowym

• okres przyspieszenia — od momentu,

gdy środek ciężkości przechodzi nad

stawem skokowym do chwili, gdy duży

palec stopy odrywa się od podłoża.

• Faza wykroku

- od momentu

oderwania się stopy od podłoża do

dotknięcia przez pięte podłoża.

• Faza podporu trwa dłużej niż faza

wykroku. Zachodzi więc pewien

okres, w którym obie kończyny dolne

są w fazie podporu. Ten okres zwany

jest okresem podwójnego

podporu.

• Okres podwójnego podporu znika

wtedy, gdy rozpoczyna się bieg.

Podział chodu na fazy według Prof. Bobera

i Inmana

Faza podparcia prawej

kończyny

Faza wymachu

prawej kończyny

podwójny

podpór

podwójny

podpór

podwójny

podpór

pojedynczy

podpór prawy

pojedynczy

podpór lewy

Faza podparcia lewej

kończyny

Faza wymachu

lewej kończyny

Czas trwania cyklu (kroku)

2

Czas, procent cyklu

50 %

100 %

0 %

Postawienie

prawej pięty

Oderwanie

palców

prawej stopy

Postawienie

lewej pięty

Oderwanie

palców lewej

stopy

Postawienie

prawej pięty

Oderwanie

palców lewej

stopy

Pp

Lo

Lp

Pp

Lo

Po

chód z punktu widzenia

mechaniki

• Proces przekształcania ruchów

obrotowych stawów w czynności

posuwania. Wymaga to zmniejszania

długości względnej kończyn.

• Naprzemienne tracenie i

odzyskiwanie równowagi ciała. Utrata

równowagi zachodzi przy pochylaniu

górnej części tułowia, w celu pokonania

bezwładności i oporu powietrza, co

występuje w momencie przesunięcia masy

ciała poza podstawę podparcia.

Równowaga zaś jest odzyskiwana dzięki

siłom pojawiającym się w okresie tzw.

hamowania.

• Przemieszczanie

się

środka

ciężkości ciała:

• A. Pionowo — dwukrotnie w czasie

jednej fazy chodu (od dotknięcia piętą

jednej kończyny dolnej do następnego

dotknięcia piętą tej samej kończyny).

Przesunięcie odbywa się po łagodnej

krzywej sinusoidalnej.

• B. Poziomo — przesuwa się również

po krzywej sinusoidalnej — w prawo i

w lewo z kończyną dolną, która jest

obciążana.

Czynniki przemieszczające

środek ciężkości

• Ruchy obrotowe miednicy
• Pochylenie miednicy
• Zgięcie kolana w fazie podporu
• Skojarzone ruchy w stawie

kolanowym i w stawach stopy

• Boczne przesunięcie miednicy

Czynności mięśni w czasie

chodu

3 zasadnicze czynności mięśni:
• wyrzut kończyny do przodu —

wykrok

• hamowanie — łagodzenie sił

wykroku

• stabilizacja stawów — utrzymanie

równowagi podczas fazy podporu.

Faza wykroku

• Mięśnie tułowia
• Mięśnie biodrowo-udowe
• Mięśnie podudzia i stopy

Faza podporu

• M i ę ś n i e b i o d r o w o - u d o

w e

• Mięśnie podudzia i stopy

Charakterystyczne cechy chodu

patologicznego

w przypadkach niedowładu lub porażeń

poszczególnych grup mięśni

Brak

działania

mięśnia

pośladkowego

wielkiego:

1. Nagłe cofnięcie się tułowia ku tyłowi i

miednicy na początku fazy podporu, zaraz
po dotknięciu piętą podłoża.

2. Wysunięcie chorego biodra ku przodowi.
3. Mocne wyprostowanie kończyny dolnej w

stawie kolanowym w środkowym okresie
fazy podporu.

• Brak działania mięśnia pośladkowego

ś r e d niego:

• 1. W fazie podporu opadanie

miednicy po stronie zdrowej.

• 2. Boczne przesunięcie się miednicy

w stronę biodra chorego w fazie

podporu.

• 3. Przy próbie wyrównania niedomogi

mięśnia

pośladkowego

średniego

występuje przechylanie tułowia w

stronę chorą (objaw Duchenne'a).

• Brak działania z g i n a c z y biodra (mm.

biodrowo-lędźwiowy,

krawiecki,

naprężacz

powięzi szerokiej, prosty uda):

• 1. Utykanie zaczyna się na końcu fazy podporu

i trwa przez całą fazę wykroku po strome

chorej kończyny.

• 2. W momencie oderwania się palców od

podłoża dochodzi do nagłego wyrzutu tułowia i

miednicy ku tyłowi, po którym występuje obrót

miednicy wokół zdrowego biodra.

• 3. Wysuwanie chorego biodra do przodu

szczególnie zaznacza się pod koniec fazy

wykroku. Wykrok dokonuje się głównie na

skutek

działania

mięśni

tułowia

(mm.

czworoboczny lędźwi, krzyżowo-grzbietowy,

najszerszy grzbietu i mięśnie brzucha).

– Brak działania mięśnia

czworogłowego uda

• 1.Nagły

wyprost

w

stawie

kolanowym przy dotknięciu piętą
podłoża.

• 2.Na początku fazy podporu lekkie

pochylenie tułowia i wysunięcie
biodra ku przodowi, udo cofa się ku
tyłowi.

• Brak działania mięśnia trójgłowego

goleni:

• 1. Opadanie miednicy po stronie

chorej w czasie fazy podporu,

szczególnie przy końcu tej fazy, gdy

stopę odrywa się od podłoża.

• 2. Powłóczenie miednicy.
• 3. Przeprost w stawie kolanowym w

fazie podporu.

• 4. Chód „szczudłowy", bez propulsji,

wyraźnie utrudniony chód pod górę.

• Brak

działania

zginaczy

grzbietowych stopy:

• 1. Opadanie stopy w czasie fazy

wykroku.

• 2. Zwiększone zginanie w stawach

biodrowym i kolanowym.

• 3. Przy dotknięciu piętą podłoża

występuje „klapniecie" stopą

Postacie chodu

patologicznego

• Chód spastyczny jedno – i obustronny
• Chód defiladowy (uszkodzenie ukł.

pozapiramidowego)

• Chód ataktyczny (uszkodzenie dróg i ośrodków

móżdżku)

• Chód podskakujący (niedowłady pochodzenia

piramidowego i pozapiramidowego)

• Koguci (porażenie prostowników stopy palców)
• Szczudłowy (porażenie zginaczy stopy, brak

przodostopia, np. po amputacji)

• Koszący (przy kolanie usztywnionym w

wyproście)

• Zapadający (przykurcz zgięciowy kolana)
• Kłaniający (przykurcz lub zesztywnienie

stawu biodrowego w dużym zgięciu przy
jednoczesnym ograniczeniu ruchów
kręgosłupa)

• Kołyszący (duża koślawość i szpotawość

kolan, ud, goleni)

• Kaczkowaty (obustronne zwichnięcie

stawów biodrowych)