Prawo medyczne
Prawo medyczne
Justyna Zajdel
Justyna Zajdel
Międzyuczelniana Katedra Nauk Humanistycznych
Międzyuczelniana Katedra Nauk Humanistycznych
Uniwersytet Medyczny w Łodzi
Uniwersytet Medyczny w Łodzi
Zagadnienia
Zagadnienia
ogólne
ogólne
z zakresu prawa
z zakresu prawa
medycznego
medycznego
Prawo medyczne
Prawo medyczne
- obecnie
- obecnie
wyodrębniona dziedzina
wyodrębniona dziedzina
prawa. Kiedyś zbiór przepisów
prawa. Kiedyś zbiór przepisów
prawa cywilnego, karnego i
prawa cywilnego, karnego i
innych przepisów prawa.
innych przepisów prawa.
Czynności lecznicze
Czynności lecznicze
Czynności lecznicze-
Czynności lecznicze-
czynności lekarskie
czynności lekarskie
podejmowane w stosunku do pacjenta na etapie
podejmowane w stosunku do pacjenta na etapie
profilaktyki, diagnozy, terapii i rehabilitacji, podjęta
profilaktyki, diagnozy, terapii i rehabilitacji, podjęta
w celu ratowania jego życia, zdrowia lub
w celu ratowania jego życia, zdrowia lub
zmniejszenia cierpień fizycznych i psychicznych.
zmniejszenia cierpień fizycznych i psychicznych.
Zabieg lekarski-
Zabieg lekarski-
każda czynność lecznicza lub
każda czynność lecznicza lub
lekarska, która ze względu na właściwą jej technikę
lekarska, która ze względu na właściwą jej technikę
medyczną łączy się z naruszeniem integralności
medyczną łączy się z naruszeniem integralności
cielesnej pacjenta (zabieg operacyjny, iniekcja) lub
cielesnej pacjenta (zabieg operacyjny, iniekcja) lub
fizycznym wniknięciem w ciało pacjenta bez
fizycznym wniknięciem w ciało pacjenta bez
naruszenia tkanki cielesnej.
naruszenia tkanki cielesnej.
Lekarskie czynności terapeutyczne-
czynności, których celem jest leczenie
konkretnego pacjenta.
Lekarskie czynności nieterapeutyczne-
czynności, które prowadzone są według
procedur i technik medycznych ale ich cel
jest inny niż terapeutyczny w odniesieniu
do konkretnego pacjenta np.: medyczny
eksperyment badawczy, pobranie narządu
do przeszczepu, przerwanie ciąży w
oparciu o przesłanki ustawowe.
Art. 40 ust.
Art. 40 ust.
1 ustawy o zawodach lekarza i lekarza
1 ustawy o zawodach lekarza i lekarza
dentysty (dalej UoZL)
dentysty (dalej UoZL)
określa, że:
określa, że:
L
L
ekarz ma obowi
ekarz ma obowi
ą
ą
zek zachowania w tajemnicy
zek zachowania w tajemnicy
informacji zwi
informacji zwi
ą
ą
zanych z pacjentem, a uzyskanych
zanych z pacjentem, a uzyskanych
w
w
zwi
zwi
ą
ą
zku
zku
z wykonywaniem zawodu.
z wykonywaniem zawodu.
Art. 40 ust.
Art. 40 ust.
3 UoZL stanowi z kolei, że:
3 UoZL stanowi z kolei, że:
L
L
ekarz (..) jest zwi
ekarz (..) jest zwi
ą
ą
zany tajemnic
zany tajemnic
ą
ą
równie
równie
ż
ż
po
po
ś
ś
mierci pacjenta
mierci pacjenta
.
.
Śmierć pacjenta nie zwalnia lekarz z obowiązku
Śmierć pacjenta nie zwalnia lekarz z obowiązku
zachowania tajemnicy.
zachowania tajemnicy.
Tajemnica lekarska
Tajemnica lekarska
Art. 23 Kodeksu Etyki Lekarskiej stanowi,
Art. 23 Kodeksu Etyki Lekarskiej stanowi,
że:
że:
L
L
ekarz ma obowi
ekarz ma obowi
ą
ą
zek zachowania
zek zachowania
tajemnicy lekarskiej. Tajemnic
tajemnicy lekarskiej. Tajemnic
ą
ą
s
s
ą
ą
obj
obj
ę
ę
te
te
wiadomo
wiadomo
ś
ś
ci
ci
o pacjencie i jego otoczeniu uzyskane
o pacjencie i jego otoczeniu uzyskane
przez lekarza w zwi
przez lekarza w zwi
ą
ą
zku z wykonywaniem
zku z wykonywaniem
czynno
czynno
ś
ś
ci
ci
zawodowych.
zawodowych.
Ś
Ś
mier
mier
ć
ć
chorego
chorego
nie zwalnia od obowi
nie zwalnia od obowi
ą
ą
zku dochowania
zku dochowania
tajemnicy lekarskiej.
tajemnicy lekarskiej.
Tajemnica lekarska – c.d.
Tajemnica lekarska – c.d.
Zachowanie tajemnicy lekarskiej
Zachowanie tajemnicy lekarskiej
w stosunku do rodziny pacjenta
w stosunku do rodziny pacjenta
W praktyce zdarza się bardzo często, że
W praktyce zdarza się bardzo często, że
lekarz udziela informacji o pacjencie, jego
lekarz udziela informacji o pacjencie, jego
stanie zdrowia oraz zastosowanych lub
stanie zdrowia oraz zastosowanych lub
planowanych metodach leczenia osobom,
planowanych metodach leczenia osobom,
które są dla pacjenta osobami najbliższymi.
które są dla pacjenta osobami najbliższymi.
Zachowanie tajemnicy lekarskiej
Zachowanie tajemnicy lekarskiej
w stosunku do rodziny pacjenta
w stosunku do rodziny pacjenta
Art. 120
Art. 120
§
§
5 kodeksu karnego stanowi, że
5 kodeksu karnego stanowi, że
O
O
sob
sob
ą
ą
najbli
najbli
ż
ż
sz
sz
ą
ą
jest ma
jest ma
łż
łż
onek,
onek,
wst
wst
ę
ę
pny, zst
pny, zst
ę
ę
pny, rodze
pny, rodze
ń
ń
stwo, powinowaty w
stwo, powinowaty w
tej samej linii lub stopniu, osoba pozostaj
tej samej linii lub stopniu, osoba pozostaj
ą
ą
ca
ca
w stosunku przysposobienia oraz jej
w stosunku przysposobienia oraz jej
ma
ma
łż
łż
onek, a tak
onek, a tak
ż
ż
e osoba pozostaj
e osoba pozostaj
ą
ą
ca
ca
faktycznie we wspólnym po
faktycznie we wspólnym po
ż
ż
yciu.
yciu.
Ustanowienie przez pacjenta
Ustanowienie przez pacjenta
powiernika
powiernika
Udzielanie przez lekarza informacji komuś, kto jest
Udzielanie przez lekarza informacji komuś, kto jest
jedynie najbliższą osobą dla pacjenta, a nie jest
jedynie najbliższą osobą dla pacjenta, a nie jest
jego powiernikiem
jego powiernikiem
jest niezgodne z prawem.
jest niezgodne z prawem.
Lekarz uprawniony jest do udzielania informacji
Lekarz uprawniony jest do udzielania informacji
wyłącznie powiernikowi pacjenta lub samemu
wyłącznie powiernikowi pacjenta lub samemu
pacjentowi.
pacjentowi.
Ustanowienie przez pacjenta
Ustanowienie przez pacjenta
powiernika- c.d.
powiernika- c.d.
Prawem pacjenta jest wskazanie osoby, którą
Prawem pacjenta jest wskazanie osoby, którą
lekarz będzie mógł informować o stanie zdrowia
lekarz będzie mógł informować o stanie zdrowia
pacjenta, dolegliwościach, przebiegu choroby,
pacjenta, dolegliwościach, przebiegu choroby,
wybranych
wybranych
i zastosowanych metodach leczenia oraz
i zastosowanych metodach leczenia oraz
przewidywalnych następstwach ich zastosowania.
przewidywalnych następstwach ich zastosowania.
Osoba, która zosta
Osoba, która zosta
ł
ł
a ustanowiona przez pacjenta
a ustanowiona przez pacjenta
powiernikiem
powiernikiem
,
,
ma prawo do
ma prawo do
uzyskania
uzyskania
wszelkich informacji
wszelkich informacji
o
o
stanie zdrowia pacjenta w
stanie zdrowia pacjenta w
trakcie jego
trakcie jego
ż
ż
ycia oraz po
ycia oraz po
jego
jego
ś
ś
mierci
mierci
.
.
Pacjent może nie ustanowić powiernika, ponieważ
Pacjent może nie ustanowić powiernika, ponieważ
ustanowienie powiernika jest prawem a nie
ustanowienie powiernika jest prawem a nie
obowiązkiem pacjenta.
obowiązkiem pacjenta.
W przypadku nieustanowienia powiernika przez
W przypadku nieustanowienia powiernika przez
pacjenta pełnoletniego i
pacjenta pełnoletniego i
nieubezwłasnowolnionego, lekarz
nieubezwłasnowolnionego, lekarz
nie
nie
ma prawa
ma prawa
przekazywać informacji związanych z pacjentem
przekazywać informacji związanych z pacjentem
żadnej osobie
żadnej osobie
!!!
!!!
Ustanowienie przez
Ustanowienie przez
pacjenta powiernika –
pacjenta powiernika –
c.d.
c.d.
Pacjent pełnoletni,
Pacjent pełnoletni,
nieubezw
nieubezw
ł
ł
asnowolniony.
asnowolniony.
Jeżeli pacjent nie ustanowił powiernika,
Jeżeli pacjent nie ustanowił powiernika,
lekarz nie ma prawa do przekazywania
lekarz nie ma prawa do przekazywania
informacji dotyczących pacjenta żadnej
informacji dotyczących pacjenta żadnej
osobie.
osobie.
Zachowanie tajemnicy w wiek
Zachowanie tajemnicy w wiek
pacjenta
pacjenta
Pacjent pełnoletni ubezwłasnowolniony,
Pacjent pełnoletni ubezwłasnowolniony,
mogący podjąć świadomą decyzję.
mogący podjąć świadomą decyzję.
W takim przypadku lekarz może
W takim przypadku lekarz może
przekazywać wszelkie informacje
przekazywać wszelkie informacje
dotyczące pacjenta osobie, która jest
dotyczące pacjenta osobie, która jest
przedstawicielem ustawowym
przedstawicielem ustawowym
ubezwłasnowolnionego pacjenta.
ubezwłasnowolnionego pacjenta.
Przedstawicielem ustawowym osoby
Przedstawicielem ustawowym osoby
ubezwłasnowolnionej jest opiekun
ubezwłasnowolnionej jest opiekun
wyznaczony przez sąd.
wyznaczony przez sąd.
Zachowanie tajemnicy w wiek
Zachowanie tajemnicy w wiek
pacjenta
pacjenta
O
O
soba pe
soba pe
ł
ł
noletnia mo
noletnia mo
ż
ż
e by
e by
ć
ć
ubezw
ubezw
ł
ł
asnowolniona
asnowolniona
cz
cz
ęś
ęś
ciowo lub całkowicie
ciowo lub całkowicie
z powodu choroby
z powodu choroby
psychicznej, niedorozwoju umys
psychicznej, niedorozwoju umys
ł
ł
owego albo
owego albo
innego rodzaju zaburze
innego rodzaju zaburze
ń
ń
psychicznych, w
psychicznych, w
szczególno
szczególno
ś
ś
ci pija
ci pija
ń
ń
stwa lub narkomanii, je
stwa lub narkomanii, je
ż
ż
eli
eli
stan tej osoby nie uzasadnia
stan tej osoby nie uzasadnia
ubezw
ubezw
ł
ł
asnowolnienia ca
asnowolnienia ca
ł
ł
kowitego, lecz potrzebna
kowitego, lecz potrzebna
jest pomoc do prowadzenia jej spraw.
jest pomoc do prowadzenia jej spraw.
Kto może zostać
Kto może zostać
ubezwłasnowolniony?
ubezwłasnowolniony?
Dla osoby ubezwłasnowolnionej
Dla osoby ubezwłasnowolnionej
częściowo
częściowo
ustanawia się
ustanawia się
kuratelę
kuratelę
.
.
Dla osoby ubezwłasnowolnionej
Dla osoby ubezwłasnowolnionej
całkowicie
całkowicie
ustanawia się
ustanawia się
opiekę
opiekę
.
.
Pacjent z ograniczoną zdolnością do
Pacjent z ograniczoną zdolnością do
czynności prawnych (między 13-18
czynności prawnych (między 13-18
rokiem życia).
rokiem życia).
W odniesieniu do pacjentów między 13 a
W odniesieniu do pacjentów między 13 a
18 rokiem życia, lekarz ma prawo do
18 rokiem życia, lekarz ma prawo do
przekazywania wszelkich informacji
przekazywania wszelkich informacji
przedstawicielom ustawowym
przedstawicielom ustawowym
pacjenta.
pacjenta.
Przedstawicielami ustawowymi osoby
Przedstawicielami ustawowymi osoby
małoletniej są rodzice bądź
małoletniej są rodzice bądź
opiekunowie ustanowieni przez sąd.
opiekunowie ustanowieni przez sąd.
Zachowanie tajemnicy w wiek
Zachowanie tajemnicy w wiek
pacjenta
pacjenta
Lekarz może uchylić tajemnicę lekarską w
Lekarz może uchylić tajemnicę lekarską w
następujących przypadkach:
następujących przypadkach:
badanie zostało przeprowadzone na żądanie
badanie zostało przeprowadzone na żądanie
policji prokuratury lub sądu,
policji prokuratury lub sądu,
pacjent lub jego przedstawiciel wyraża zgodę
pacjent lub jego przedstawiciel wyraża zgodę
na uchylenie tajemnicy (np. przekazanie
na uchylenie tajemnicy (np. przekazanie
informacji o pacjencie do mediów),
informacji o pacjencie do mediów),
uchylenie tajemnicy jest niezbędne do
uchylenie tajemnicy jest niezbędne do
kontynuacji leczenia (np.. Przekazanie
kontynuacji leczenia (np.. Przekazanie
informacji o pacjencie innemu lekarzowi lub
informacji o pacjencie innemu lekarzowi lub
personelowi medycznemu)
personelowi medycznemu)
Wyjątki od obowiązku zachowania
Wyjątki od obowiązku zachowania
tajemnicy lekarskiej.
tajemnicy lekarskiej.
uchylenie tajemnicy jest niezbędne dla
uchylenie tajemnicy jest niezbędne dla
praktycznej nauki zawodu medycznego (np. w
praktycznej nauki zawodu medycznego (np. w
trakcie praktyk studenckich),
trakcie praktyk studenckich),
uchylenie tajemnicy jest niezbędne dla celów
uchylenie tajemnicy jest niezbędne dla celów
naukowych.
naukowych.
Wyjątki od obowiązku zachowania
Wyjątki od obowiązku zachowania
tajemnicy lekarskiej - c.d.
tajemnicy lekarskiej - c.d.
UWAGA!
UWAGA!
Lekarz ma prawo do przekazania
Lekarz ma prawo do przekazania
informacji o tym, że pacjent jest nosicielem
informacji o tym, że pacjent jest nosicielem
wirusa HIV lub jest chory na AIDS osobom,
wirusa HIV lub jest chory na AIDS osobom,
które są narażone na zarażenie.
które są narażone na zarażenie.
Lekarz nie może przekazywać takiej informacji
Lekarz nie może przekazywać takiej informacji
wszystkim, którzy mają kontakt z pacjentem,
wszystkim, którzy mają kontakt z pacjentem,
ale tylko tym osobom, które są bezpośrednio
ale tylko tym osobom, które są bezpośrednio
narażone na zachorowanie np. małżonkowi,
narażone na zachorowanie np. małżonkowi,
partnerowi seksualnemu.
partnerowi seksualnemu.
Wyjątki od obowiązku zachowania
Wyjątki od obowiązku zachowania
tajemnicy lekarskiej - c.d.
tajemnicy lekarskiej - c.d.
Art. 31 UoZL stanowi, że
Art. 31 UoZL stanowi, że
L
L
ekarz ma obowi
ekarz ma obowi
ą
ą
zek udziela
zek udziela
ć
ć
pacjentowi lub
pacjentowi lub
jego ustawowemu przedstawicielowi przyst
jego ustawowemu przedstawicielowi przyst
ę
ę
pnej
pnej
informacji o jego stanie zdrowia, rozpoznaniu,
informacji o jego stanie zdrowia, rozpoznaniu,
proponowanych oraz mo
proponowanych oraz mo
ż
ż
liwych metodach
liwych metodach
diagnostycznych, leczniczych, daj
diagnostycznych, leczniczych, daj
ą
ą
cych si
cych si
ę
ę
przewidzi
przewidzi
eć
eć
nast
nast
ę
ę
pstwach ich zastosowania albo
pstwach ich zastosowania albo
zaniechania, wynikach leczenia oraz rokowaniu.
zaniechania, wynikach leczenia oraz rokowaniu.
Obowi
Obowi
ą
ą
zek lekarza do udzielenia
zek lekarza do udzielenia
pacjentowi informacji
pacjentowi informacji
Obowi
Obowi
ą
ą
zek lekarza do udzielenia
zek lekarza do udzielenia
pacjentowi informacji
pacjentowi informacji
–
–
c
c
.
.
d
d
.
.
Obowiązek udzielania informacji odnosi się
Obowiązek udzielania informacji odnosi się
do pacjentów, którzy ukończyli lat 16.
do pacjentów, którzy ukończyli lat 16.
W
W
yjątek!
yjątek!
Lekarz nie ma obowiązku udzielania
Lekarz nie ma obowiązku udzielania
informacji osobie, która nie
informacji osobie, która nie
jest zdolna do
jest zdolna do
zrozumienia jej tre
zrozumienia jej tre
ś
ś
ci.
ci.
Obowi
Obowi
ą
ą
zek lekarza do udzielenia
zek lekarza do udzielenia
pacjentowi ograniczonej
pacjentowi ograniczonej
informacji
informacji
Lekarz ma również obowiązek udzielenia
Lekarz ma również obowiązek udzielenia
informacji pacjentowi, który nie ukończył
informacji pacjentowi, który nie ukończył
lat 16.
lat 16.
Informacja ta mo
Informacja ta mo
ż
ż
e zostać ograniczona
e zostać ograniczona
jedynie do przekazania danych
jedynie do przekazania danych
niezb
niezb
ę
ę
dnych do prawid
dnych do prawid
ł
ł
owego przebiegu
owego przebiegu
procesu diagnostycznego lub
procesu diagnostycznego lub
terapeutycznego.
terapeutycznego.
Zgoda pacjenta na wykonanie
Zgoda pacjenta na wykonanie
czynno
czynno
ś
ś
ci medycznych
ci medycznych
Ważna zgoda na świadczenie medyczne
Ważna zgoda na świadczenie medyczne
musi być:
musi być:
wyrażona w odpowiedniej formie,
wyrażona w odpowiedniej formie,
udzielona przez odpowiedni podmiot,
udzielona przez odpowiedni podmiot,
świadoma,
świadoma,
wyrażona przed wykonaniem czynności
wyrażona przed wykonaniem czynności
medycznej,
medycznej,
udzielona pozytywnie.
udzielona pozytywnie.
Forma wyrażenia zgody
Forma wyrażenia zgody
F
F
orma zwykła
orma zwykła
Z
Z
goda wyrażana ustnie, bądź w inny sposób nie
goda wyrażana ustnie, bądź w inny sposób nie
budzący wątpliwości
budzący wątpliwości
(zgoda dorozumiana).
(zgoda dorozumiana).
Zgoda dorozumiana może być wyrażona poprzez
Zgoda dorozumiana może być wyrażona poprzez
gest lub inne zachowanie (np. samo przyjście na
gest lub inne zachowanie (np. samo przyjście na
umówioną wizytę).
umówioną wizytę).
Zgoda zwykła wyrażana jest odniesieniu do
Zgoda zwykła wyrażana jest odniesieniu do
podstawowych czynności leczniczych (np.
podstawowych czynności leczniczych (np.
przegląd stomatologiczny).
przegląd stomatologiczny).
Forma wyrażenia zgody
Forma wyrażenia zgody
F
F
orma szczególna
orma szczególna
Z
Z
goda wyrażana na piśmie
goda wyrażana na piśmie
lub w obecności
lub w obecności
dwóch świadków.
dwóch świadków.
Taka zgoda musi zostać wyrażana przy
Taka zgoda musi zostać wyrażana przy
wykonywaniu zabiegu operacyjnego (np.
wykonywaniu zabiegu operacyjnego (np.
ekstrakcji w znieczuleniu ogólnym) lub czynności
ekstrakcji w znieczuleniu ogólnym) lub czynności
podwyższonego ryzyka.
podwyższonego ryzyka.
Uwaga !
Uwaga !
Zgoda pisemna, wyrażona na ogół czynności
Zgoda pisemna, wyrażona na ogół czynności
medycznych może
medycznych może
zosta
zosta
ć
ć
potraktowana jako brak
potraktowana jako brak
zgody pacjenta.
zgody pacjenta.
Forma wyrażenia zgody
Forma wyrażenia zgody
Uwaga !
Uwaga !
Zgoda pisemna, wyrażona na ogół czynności
Zgoda pisemna, wyrażona na ogół czynności
leczniczych jest nieważna.
leczniczych jest nieważna.
Zgoda pisemna musi zostać wyrażona na
Zgoda pisemna musi zostać wyrażona na
konkretny zabieg lub czynność podwyższonego
konkretny zabieg lub czynność podwyższonego
ryzyka.
ryzyka.
Lekarz podejmujący czynności lecznicze na
Lekarz podejmujący czynności lecznicze na
podstawie zgody ogólnej naraża się na
podstawie zgody ogólnej naraża się na
odpowiedzialność za działanie bez zgody
odpowiedzialność za działanie bez zgody
pacjenta.
pacjenta.
Podmioty uprawnione do
Podmioty uprawnione do
wyrażania zgody
wyrażania zgody
Pacjent pełnoletni. Jeżeli pacjent ukończył
Pacjent pełnoletni. Jeżeli pacjent ukończył
18 lat i nie został ubezwłasnowolniony,
18 lat i nie został ubezwłasnowolniony,
jest jedynym podmiotem uprawnionym
jest jedynym podmiotem uprawnionym
do wyrażania zgody na podjęcie w
do wyrażania zgody na podjęcie w
stosunku do niego czynności
stosunku do niego czynności
leczniczych.
leczniczych.
Podmioty uprawnione do
Podmioty uprawnione do
wyrażania zgody
wyrażania zgody
Uwaga! Jeżeli pacjent pełnoletni jest
Uwaga! Jeżeli pacjent pełnoletni jest
nieprzytomny, nikt nie ma prawa do
nieprzytomny, nikt nie ma prawa do
decydowania o jego losie.
decydowania o jego losie.
W takiej sytuacji wszelkie decyzje
W takiej sytuacji wszelkie decyzje
dotyczące leczenia pacjenta podejmuje
dotyczące leczenia pacjenta podejmuje
wyłącznie lekarz.
wyłącznie lekarz.
Podmioty uprawnione do
Podmioty uprawnione do
wyrażania zgody
wyrażania zgody
Przedstawiciel ustawowy (rodzic, opiekun),
Przedstawiciel ustawowy (rodzic, opiekun),
Wyraża zgodę razem z pacjentem:
Wyraża zgodę razem z pacjentem:
małoletnim (pomiędzy 16 a 18 rokiem życia),
małoletnim (pomiędzy 16 a 18 rokiem życia),
ubezwłasnowolnionym częściowo,
ubezwłasnowolnionym częściowo,
ubezwłasnowolnionym całkowicie, który może
ubezwłasnowolnionym całkowicie, który może
świadomie wypowiedzieć się co do własnej
świadomie wypowiedzieć się co do własnej
osoby.
osoby.
Zgoda taka nazywana jest zgodą podwójną lub
Zgoda taka nazywana jest zgodą podwójną lub
równoległa.
równoległa.
Podmioty uprawnione do
Podmioty uprawnione do
wyrażania zgody
wyrażania zgody
W przypadku, gdy z osobą małoletnią lub
W przypadku, gdy z osobą małoletnią lub
ubezwłasnowolnioną nie ma
ubezwłasnowolnioną nie ma
przedstawiciela ustawowego lub nie
przedstawiciela ustawowego lub nie
można się z nim skontaktować, zgodę
można się z nim skontaktować, zgodę
na podjęcie czynności leczniczych
na podjęcie czynności leczniczych
(zabiegu operacyjnego i czynności
(zabiegu operacyjnego i czynności
podwyższonego ryzyka) wyraża sąd
podwyższonego ryzyka) wyraża sąd
opiekuńczy.
opiekuńczy.
Podmioty uprawnione do
Podmioty uprawnione do
wyrażania zgody
wyrażania zgody
Sąd opiekuńczy rozstrzyga również spory
Sąd opiekuńczy rozstrzyga również spory
między rodzicami dziecka, jeśli jeden z
między rodzicami dziecka, jeśli jeden z
rodziców zgadza się na wykonanie
rodziców zgadza się na wykonanie
czynności leczniczych wobec dziecka, a
czynności leczniczych wobec dziecka, a
drugi wyraża sprzeciw.
drugi wyraża sprzeciw.
W takiej sytuacji decyzję o podjęciu lub
W takiej sytuacji decyzję o podjęciu lub
zaniechaniu czynności leczniczych
zaniechaniu czynności leczniczych
podejmuje sąd.
podejmuje sąd.
Zgoda świadoma
Zgoda świadoma
Zgoda pacjenta na wykonanie wszelkich
Zgoda pacjenta na wykonanie wszelkich
czynności medycznych musi mieć
czynności medycznych musi mieć
charakter świadomy.
charakter świadomy.
Uwaga !
Uwaga !
Nie poinformowanie pacjenta o ryzyku,
Nie poinformowanie pacjenta o ryzyku,
przewidywalnych skutkach
przewidywalnych skutkach
proponowanego leczenia lub zabiegu
proponowanego leczenia lub zabiegu
skutkuje
skutkuje
wyra
wyra
ż
ż
eniem przez niego
eniem przez niego
niewa
niewa
ż
ż
nej zgody
nej zgody
.
.
Informowanie pacjenta
Informowanie pacjenta
o nast
o nast
ę
ę
pstwach i
pstwach i
powik
powik
ł
ł
aniach
aniach
Obowiązkiem lekarza jest poinformowanie
Obowiązkiem lekarza jest poinformowanie
pacjenta o:
pacjenta o:
wszelkich dających się przewidzieć
wszelkich dających się przewidzieć
następstwach wybranych metod
następstwach wybranych metod
diagnostycznych i leczniczych
diagnostycznych i leczniczych
typowych, zwykle wyst
typowych, zwykle wyst
ę
ę
puj
puj
ą
ą
cych,
cych,
przewidywalnych, znanych w
przewidywalnych, znanych w
ś
ś
wietle
wietle
aktualnej wiedzy medycznej powik
aktualnej wiedzy medycznej powik
ł
ł
aniach
aniach
.
.
Okręgowa Rada Lekarska (ORL) przyznaje prawo
Okręgowa Rada Lekarska (ORL) przyznaje prawo
wykonywania zawodu lekarza osobie, która:
wykonywania zawodu lekarza osobie, która:
jest obywatelem polskim lub obywatelem innego
jest obywatelem polskim lub obywatelem innego
państwa członkowskiego UE,
państwa członkowskiego UE,
posiada dyplom lekarza dentysty wydany przez
posiada dyplom lekarza dentysty wydany przez
wyższą uczelnię w Polsce,
wyższą uczelnię w Polsce,
posiada dyplom lub inne dokumenty
posiada dyplom lub inne dokumenty
potwierdzające kwalifikacje lekarza dentysty,
potwierdzające kwalifikacje lekarza dentysty,
które zostały wydane przez państwo członkowskie
które zostały wydane przez państwo członkowskie
UE.
UE.
Wykonywanie zawodu lekarza
Wykonywanie zawodu lekarza
posiada dyplom lekarza wydany przez państwo
posiada dyplom lekarza wydany przez państwo
spoza UE, jeśli dyplom ten został uznany w Polsce
spoza UE, jeśli dyplom ten został uznany w Polsce
za równorzędny z dyplomem polskiej uczelni,
za równorzędny z dyplomem polskiej uczelni,
posiada pełną zdolność do czynności prawnych,
posiada pełną zdolność do czynności prawnych,
posiada stan zdrowia umożliwiający wykonywanie
posiada stan zdrowia umożliwiający wykonywanie
zawodu,
zawodu,
posiada nienaganną postawę etyczną.
posiada nienaganną postawę etyczną.
Wykonywanie zawodu lekarza-
Wykonywanie zawodu lekarza-
c.d.
c.d.
Cudzoziemcowi nie będącemu obywatelem państwa
Cudzoziemcowi nie będącemu obywatelem państwa
członkowskiego UE, prawo wykonywania zawodu
członkowskiego UE, prawo wykonywania zawodu
lekarza w Polsce może zostać przyznane na czas
lekarza w Polsce może zostać przyznane na czas
stały lub określony.
stały lub określony.
Wykonywanie zawodu lekarza-
Wykonywanie zawodu lekarza-
c.d.
c.d.
Cudzoziemiec nie będący obywatelem państwa
Cudzoziemiec nie będący obywatelem państwa
członkowskiego UE, musi spełniać następujące
członkowskiego UE, musi spełniać następujące
warunki:
warunki:
posiadać dyplom lekarza wydany przez polską
posiadać dyplom lekarza wydany przez polską
uczelnię wyższą lub
uczelnię wyższą lub
posiadać dyplom lub inne dokumenty
posiadać dyplom lub inne dokumenty
poświadczające kwalifikacje lekarza wydane przez
poświadczające kwalifikacje lekarza wydane przez
uczelnię wyższą któregokolwiek z krajów UE
uczelnię wyższą któregokolwiek z krajów UE
posiadać dyplom lekarza wydany przez uczelnię
posiadać dyplom lekarza wydany przez uczelnię
wyższą państwa spoza UE.
wyższą państwa spoza UE.
Wykonywanie zawodu lekarza-
Wykonywanie zawodu lekarza-
c.d.
c.d.
Uwaga!
Uwaga!
Dyplom lekarza wydany przez państwo
Dyplom lekarza wydany przez państwo
spoza UE, musi zostać uznany przez Polskę za
spoza UE, musi zostać uznany przez Polskę za
równorzędny z dyplomem uzyskanym na
równorzędny z dyplomem uzyskanym na
uczelni wyższej w Polsce lub uczelni w
uczelni wyższej w Polsce lub uczelni w
którymkolwiek z pozostałych państw
którymkolwiek z pozostałych państw
członkowskich.
członkowskich.
Wykonywanie zawodu lekarza-
Wykonywanie zawodu lekarza-
c.d.
c.d.
Lekarzowi będącemu obywatelem państwa
Lekarzowi będącemu obywatelem państwa
członkowskiego UE, Okręgowa Rada Lekarska
członkowskiego UE, Okręgowa Rada Lekarska
przyznaje prawo wykonywania zawodu, jeżeli
przyznaje prawo wykonywania zawodu, jeżeli
osoba ta:
osoba ta:
przedstawi zaświadczenie o tym, że posiada
przedstawi zaświadczenie o tym, że posiada
prawo wykonywania zawodu w swoim kraju i nie
prawo wykonywania zawodu w swoim kraju i nie
zostało ono ograniczone lub zawieszone,
zostało ono ograniczone lub zawieszone,
złoży oświadczenie, że włada językiem polskim w
złoży oświadczenie, że włada językiem polskim w
mowie i w piśmie, w stopniu wystarczającym do
mowie i w piśmie, w stopniu wystarczającym do
wykonywania zawodu lekarza dentysty.
wykonywania zawodu lekarza dentysty.
Wykonywanie zawodu lekarza-
Wykonywanie zawodu lekarza-
c.d.
c.d.
Okręgowa Rada Lekarska przyznaje prawo
Okręgowa Rada Lekarska przyznaje prawo
wykonywania zawodu, jeżeli:
wykonywania zawodu, jeżeli:
lekarz odbył staż podyplomowy,
lekarz odbył staż podyplomowy,
Lekarz złożył z wynikiem pozytywnym egzamin
Lekarz złożył z wynikiem pozytywnym egzamin
kończący staż podyplomowy (LEP).
kończący staż podyplomowy (LEP).
Na czas odbywania stażu podyplomowego, lekarz
Na czas odbywania stażu podyplomowego, lekarz
otrzymuje ograniczone prawo wykonywania
otrzymuje ograniczone prawo wykonywania
zawodu.
zawodu.
Wykonywanie zawodu lekarza-
Wykonywanie zawodu lekarza-
c.d.
c.d.
W celu uzyskania ograniczonego prawa wykonywania
W celu uzyskania ograniczonego prawa wykonywania
zawodu, lekarz musi wystąpić do ORL na terenie,
zawodu, lekarz musi wystąpić do ORL na terenie,
której zamierza odbywać staż podyplomowy z
której zamierza odbywać staż podyplomowy z
następującymi dokumentami:
następującymi dokumentami:
dyplom lekarza,
dyplom lekarza,
oświadczenie o obywatelstwie polskim lub innego
oświadczenie o obywatelstwie polskim lub innego
państwa UE,
państwa UE,
zaświadczenie o stanie zdrowia,
zaświadczenie o stanie zdrowia,
oświadczenie o nienagannej postawie etycznej.
oświadczenie o nienagannej postawie etycznej.
ORL przyznaje ograniczone prawo wykonywania
ORL przyznaje ograniczone prawo wykonywania
zawodu, w ciągu 3 miesięcy od złożenia
zawodu, w ciągu 3 miesięcy od złożenia
niezbędnych dokumentów.
niezbędnych dokumentów.
Wykonywanie zawodu lekarza-c.d.
Wykonywanie zawodu lekarza-c.d.
Lekarz odbywa staż podyplomowy w celu pogłębienia
Lekarz odbywa staż podyplomowy w celu pogłębienia
wiedzy teoretycznej i praktycznej z zakresu:
wiedzy teoretycznej i praktycznej z zakresu:
chorób wewnętrznych,
chorób wewnętrznych,
pediatrii w tym neonatologii,
pediatrii w tym neonatologii,
chirurgii ogólnej i urazowej,
chirurgii ogólnej i urazowej,
położnictwa i ginekologii,
położnictwa i ginekologii,
psychiatrii, intensywnej terapii,
psychiatrii, intensywnej terapii,
medycyny ratunkowej,
medycyny ratunkowej,
medycyny rodzinnej (opieka domowa,
medycyny rodzinnej (opieka domowa,
ambulatoryjna, stacjonarna).
ambulatoryjna, stacjonarna).
Staż podyplomowy
Staż podyplomowy
Staż podyplomowy lekarza trwa 13 miesięcy.
Staż podyplomowy lekarza trwa 13 miesięcy.
Staż rozpoczyna się 1 marca lub 1 października.
Staż rozpoczyna się 1 marca lub 1 października.
Staż może odbywać się w :
Staż może odbywać się w :
zakładzie opieki zdrowotnej (szpitalu),
zakładzie opieki zdrowotnej (szpitalu),
jednostce zatrudniającej lekarzy posiadających
jednostce zatrudniającej lekarzy posiadających
kwalifikacje odpowiadające zakresowi szkolenia
kwalifikacje odpowiadające zakresowi szkolenia
stażowego (np. w poradni specjalistycznej),
stażowego (np. w poradni specjalistycznej),
gabinecie prywatnym.
gabinecie prywatnym.
Staż podyplomowy
Staż podyplomowy
Gabinety prywatne, w których odbywa się staż muszą
Gabinety prywatne, w których odbywa się staż muszą
spełniać następujące warunki:
spełniać następujące warunki:
posiadać sprzęt niezbędny do prowadzenia
posiadać sprzęt niezbędny do prowadzenia
szkolenia stażowego,
szkolenia stażowego,
lekarz prowadzący staż musi posiadać co najmniej
lekarz prowadzący staż musi posiadać co najmniej
pięcioletnie doświadczenie zawodowe lub
pięcioletnie doświadczenie zawodowe lub
specjalizację w dziedzinie medycyny, której
specjalizację w dziedzinie medycyny, której
dotyczy staż cząstkowy,
dotyczy staż cząstkowy,
udzielać świadczeń zdrowotnych odpowiadających
udzielać świadczeń zdrowotnych odpowiadających
zakresowi stażu.
zakresowi stażu.
Staż podyplomowy- c.d.
Staż podyplomowy- c.d.
Z lekarzem odbywającym staż podyplomowy
Z lekarzem odbywającym staż podyplomowy
zawierana jest umowa o pracę na czas określony
zawierana jest umowa o pracę na czas określony
(czas odbywania stażu).
(czas odbywania stażu).
Umowa może zostać zawarta wyłącznie przez ZOZ,
Umowa może zostać zawarta wyłącznie przez ZOZ,
który zapewnia zrealizowanie programu stażu co
który zapewnia zrealizowanie programu stażu co
najmniej z zakresu chorób wewnętrznych, chirurgii
najmniej z zakresu chorób wewnętrznych, chirurgii
ogólnej i intensywnej terapii.
ogólnej i intensywnej terapii.
Staż podyplomowy- c.d.
Staż podyplomowy- c.d.
Lekarz może odbywać staż w ORL, której jest
Lekarz może odbywać staż w ORL, której jest
członkiem lub na terenie innej ORL.
członkiem lub na terenie innej ORL.
Lekarz odbywający staż otrzymuje od ORL:
Lekarz odbywający staż otrzymuje od ORL:
kartę stażu podyplomowego,
kartę stażu podyplomowego,
ankietę dotyczącą
ankietę dotyczącą
oceny stażu.
oceny stażu.
Staż cząstkowy lekarza stomatologa nadzorowany jest
Staż cząstkowy lekarza stomatologa nadzorowany jest
przez opiekuna.
przez opiekuna.
Całość stażu nadzoruje koordynator stażu.
Całość stażu nadzoruje koordynator stażu.
Staż podyplomowy- c.d.
Staż podyplomowy- c.d.
Lekarz stażysta zobowiązany jest do pełnienia sześciu
Lekarz stażysta zobowiązany jest do pełnienia sześciu
dyżurów miesięcznie.
dyżurów miesięcznie.
Lekarz stażysta może pełnić dyżur:
Lekarz stażysta może pełnić dyżur:
dodatkowy członek zespołu na oddziałach o
dodatkowy członek zespołu na oddziałach o
specjalności zachowawczej lub w izbie przyjęć
specjalności zachowawczej lub w izbie przyjęć
oraz jako dodatkowy członek zespołu pogotowia
oraz jako dodatkowy członek zespołu pogotowia
ratunkowego,
ratunkowego,
pod nadzorem lekarza posiadającego pełne prawo
pod nadzorem lekarza posiadającego pełne prawo
wykonywania zawodu.
wykonywania zawodu.
Staż podyplomowy- c.d.
Staż podyplomowy- c.d.
Lekarz stażysta odbywa staż podyplomowy w
Lekarz stażysta odbywa staż podyplomowy w
wymiarze nie przekraczającym norm czasu pracy
wymiarze nie przekraczającym norm czasu pracy
w ZOZ.
w ZOZ.
Czas pracy lekarza nie może przekroczyć 7 godzin i 35
Czas pracy lekarza nie może przekroczyć 7 godzin i 35
minut w ciągu dnia i 40 godzin tygodniowo.
minut w ciągu dnia i 40 godzin tygodniowo.
UWAGA!
UWAGA!
Czas pracy w zakładach patomorfologii,
Czas pracy w zakładach patomorfologii,
histopatologii, medycyny nuklearnej, radioterapii,
histopatologii, medycyny nuklearnej, radioterapii,
nie może przekroczyć 5 godzin w ciągu dnia i 26
nie może przekroczyć 5 godzin w ciągu dnia i 26
godzin 15 minut w ciągu tygodnia.
godzin 15 minut w ciągu tygodnia.
Staż podyplomowy- c.d.
Staż podyplomowy- c.d.
Staż cząstkowy kończy się kolokwium.
Staż cząstkowy kończy się kolokwium.
Kolokwium przeprowadza ordynator oddziału,
Kolokwium przeprowadza ordynator oddziału,
kierownik będący lekarzem innego ZOZ, który
kierownik będący lekarzem innego ZOZ, który
prowadzi staż cząstkowy.
prowadzi staż cząstkowy.
W przypadku odbywania stażu cząstkowego w
W przypadku odbywania stażu cząstkowego w
gabinecie prywatnym, kolokwium przeprowadzane
gabinecie prywatnym, kolokwium przeprowadzane
jest przez lekarz wyznaczonego przez ORL w
jest przez lekarz wyznaczonego przez ORL w
obecności opiekuna stażysty.
obecności opiekuna stażysty.
Staż podyplomowy- c.d.
Staż podyplomowy- c.d.
Złożenie kolokwium z pozytywnym wynikiem jest
Złożenie kolokwium z pozytywnym wynikiem jest
podstawą do zaliczenia stażu cząstkowego.
podstawą do zaliczenia stażu cząstkowego.
W razie negatywnego wyniku kolokwium,
przeprowadzający staż wyznacza termin nowego
kolokwium.
W przypadku dwóch negatywnych wyników
kolokwium, opiekun informuje o tym fakcie
koordynatora, który wyznacza termin
dodatkowego przeszkolenia.
Po odbyciu dodatkowego przeszkolenia wyznaczany
jest nowy termin kolokwium.
Staż podyplomowy- c.d.
Staż podyplomowy- c.d.
Egzamin kończący staż podyplomowy (LEP), składany jest
Egzamin kończący staż podyplomowy (LEP), składany jest
w formie pisemnego testu w pierwszą sobotę grudnia
w formie pisemnego testu w pierwszą sobotę grudnia
lub pierwszą sobotę maja każdego roku
lub pierwszą sobotę maja każdego roku
kalendarzowego.
kalendarzowego.
Lekarz chcący przystąpić do LEP, musi najpóźniej na 25 dni
Lekarz chcący przystąpić do LEP, musi najpóźniej na 25 dni
przed terminem egzaminu złożyć do ORL następujące
przed terminem egzaminu złożyć do ORL następujące
dokumenty:
dokumenty:
kartę stażu,
kartę stażu,
ankietę dotyczącą stażu,
ankietę dotyczącą stażu,
wniosek o dopuszczenie do stażu,
wniosek o dopuszczenie do stażu,
decyzję o uznanie części lub całości stażu odbytego za
decyzję o uznanie części lub całości stażu odbytego za
granicą za równoważny ze stażem w Polsce.
granicą za równoważny ze stażem w Polsce.
Staż podyplomowy- c.d.
Staż podyplomowy- c.d.
Wynik egzaminu jest pozytywny, jeśli lekarz uzyskał co
Wynik egzaminu jest pozytywny, jeśli lekarz uzyskał co
najmniej 56% możliwych do uzyskania punktów.
najmniej 56% możliwych do uzyskania punktów.
W ciągu 21 dni od daty złożenia egzaminu z wynikiem
W ciągu 21 dni od daty złożenia egzaminu z wynikiem
pozytywnym, lekarz stomatolog otrzymuje z Centrum
pozytywnym, lekarz stomatolog otrzymuje z Centrum
Edukacji Medycznej świadectwo zdania egzaminu
Edukacji Medycznej świadectwo zdania egzaminu
państwowego.
państwowego.
W przypadku negatywnego wyniku LEP, lekarz może
W przypadku negatywnego wyniku LEP, lekarz może
przystąpić do egzaminu w kolejnym terminie.
przystąpić do egzaminu w kolejnym terminie.
Staż podyplomowy- c.d.
Staż podyplomowy- c.d.
REZYDENTURA – specjalizacja odbywana w ramach umowy
REZYDENTURA – specjalizacja odbywana w ramach umowy
o pracę na czas odbywania specjalizacji.
o pracę na czas odbywania specjalizacji.
W ramach rezydentury nie może odbywać specjalizacji
W ramach rezydentury nie może odbywać specjalizacji
lekarz, który jest uczestnikiem dziennych studiów
lekarz, który jest uczestnikiem dziennych studiów
doktoranckich.
doktoranckich.
Postępowanie kwalifikacyjne dotyczące rezydentury
Postępowanie kwalifikacyjne dotyczące rezydentury
przeprowadzane jest przez WCZP. Postępowanie
przeprowadzane jest przez WCZP. Postępowanie
konkursowe obejmuje:
konkursowe obejmuje:
rozmowę kwalifikacyjną,
rozmowę kwalifikacyjną,
wynik LEP,
wynik LEP,
formalną ocenę wniosku
formalną ocenę wniosku
Specjalizacja lekarza
Specjalizacja lekarza
Jeżeli etat rezydencki zostanie przyznany, WCZP musi
Jeżeli etat rezydencki zostanie przyznany, WCZP musi
skierowć lekarza na odbycie specjalizacji, w terminie
skierowć lekarza na odbycie specjalizacji, w terminie
nie dłuższym niż 5 dni.
nie dłuższym niż 5 dni.
Na okres odbywania specjalizacji zawierana jest umowa.
Na okres odbywania specjalizacji zawierana jest umowa.
Zawarcie umowy następuje 1 marca lub 1 sierpnia
Zawarcie umowy następuje 1 marca lub 1 sierpnia
każdego roku.
każdego roku.
UWAGA!
UWAGA!
Umowa o pracę może zostać zawarta również w
Umowa o pracę może zostać zawarta również w
ciągu 15 dni lub 3 miesięcy od zakończenia
ciągu 15 dni lub 3 miesięcy od zakończenia
postępowania kwalifikacyjnego, na podstawie
postępowania kwalifikacyjnego, na podstawie
skierowania wystawionego przez WCZP.
skierowania wystawionego przez WCZP.
Specjalizacja lekarza
Specjalizacja lekarza
Lekarz, który odbył szkolenie specjalizacyjne w jednej z
Lekarz, który odbył szkolenie specjalizacyjne w jednej z
dziedzin medycyny, nie może ubiegać się o ponowne
dziedzin medycyny, nie może ubiegać się o ponowne
odbywanie specjalizacji w tym trybie.
odbywanie specjalizacji w tym trybie.
Kontynuowanie specjalizacji nie jest możliwe, jeżeli:
Kontynuowanie specjalizacji nie jest możliwe, jeżeli:
lekarza zwieszono w prawie wykonywania zawodu,
lekarza zwieszono w prawie wykonywania zawodu,
sąd lekarski ograniczył wykonywanie wybranych
sąd lekarski ograniczył wykonywanie wybranych
czynności medycznych przez lekarza,
czynności medycznych przez lekarza,
lekarz zrezygnował (zaniechał) ze szkolenia
lekarz zrezygnował (zaniechał) ze szkolenia
specjalizacyjnego,
specjalizacyjnego,
upłynął czas przeznaczony na szkolenie,
upłynął czas przeznaczony na szkolenie,
szkolenie nie zostało rozpoczęte w wyznaczonym
szkolenie nie zostało rozpoczęte w wyznaczonym
czasie.
czasie.
Specjalizacja lekarza
Specjalizacja lekarza
Minister Zdrowia może przyznać etat rezydencki osobie,
Minister Zdrowia może przyznać etat rezydencki osobie,
która odbywa specjalizację w innym trybie, jeżeli:
która odbywa specjalizację w innym trybie, jeżeli:
lekarz ukończył studia doktoranckie, a do zakończenia
lekarz ukończył studia doktoranckie, a do zakończenia
pierwszej specjalizacji zostało nie więcej niż 1/3 całości
pierwszej specjalizacji zostało nie więcej niż 1/3 całości
jej trwania,
jej trwania,
umowa o pracę na podstawie której lekarz odbywał
umowa o pracę na podstawie której lekarz odbywał
specjalizację została rozwiązana.
specjalizację została rozwiązana.
Specjalizacja lekarza
Specjalizacja lekarza
Specjalizacja może być odbywana także w następujących
Specjalizacja może być odbywana także w następujących
trybach:
trybach:
umowy o pracę z jednostką prowadzącą specjalizację,
umowy o pracę z jednostką prowadzącą specjalizację,
płatnego urlopu szkoleniowego,
płatnego urlopu szkoleniowego,
poszerzenia zajęć programowych dziennych studiów
poszerzenia zajęć programowych dziennych studiów
doktoranckich o program specjalizacji,
doktoranckich o program specjalizacji,
umowy cywilnoprawnej o szkolenie specjalizacyjne,
umowy cywilnoprawnej o szkolenie specjalizacyjne,
Specjalizacja lekarza
Specjalizacja lekarza
Odpowiedzialność cywilną dzieli się na:
Odpowiedzialność cywilną dzieli się na:
Odpowiedzialność
Odpowiedzialność
ex contarctu –
ex contarctu –
z tytułu niewykonania lub
z tytułu niewykonania lub
nienależytego wykonania zobowiązania
nienależytego wykonania zobowiązania
przez lekarza
przez lekarza
(np. uszkodzenie ciała pacjenta w trakcie wykonywania
(np. uszkodzenie ciała pacjenta w trakcie wykonywania
czynności leczniczych)
czynności leczniczych)
Odpowiedzialność
Odpowiedzialność
ex delicto -
ex delicto -
z tytułu popełnienia czynu
z tytułu popełnienia czynu
niedozwolonego (np. uchylenie tajemnicy lekarskiej,
niedozwolonego (np. uchylenie tajemnicy lekarskiej,
leczenie bez zgody pacjenta).
leczenie bez zgody pacjenta).
Przesłanki odpowiedzialności cywilnej
Przesłanki odpowiedzialności cywilnej
zdarzenie wyrządzające szkodę
zdarzenie wyrządzające szkodę
szkoda
szkoda
związek przyczynowy między zdarzeniem a powstałą szkodą.
związek przyczynowy między zdarzeniem a powstałą szkodą.
Odpowiedzialno
Odpowiedzialno
ść cywilna
ść cywilna
lekarza
lekarza
Odpowiedzialność cywilna uzależniona jest od
Odpowiedzialność cywilna uzależniona jest od
zaistnienia następujących przesłanek:
zaistnienia następujących przesłanek:
zdarzenia wyrządzającego szkodę,
zdarzenia wyrządzającego szkodę,
powstania szkody szkoda,
powstania szkody szkoda,
związek przyczynowy między zdarzeniem a
związek przyczynowy między zdarzeniem a
powstałą szkodą.
powstałą szkodą.
Odpowiedzialno
Odpowiedzialno
ść cywilna
ść cywilna
lekarza
lekarza
Odpowiedzialność cywilna a
Odpowiedzialność cywilna a
forma wykonywania zawodu
forma wykonywania zawodu
lekarza
lekarza
lekarz zatrudniony w
lekarz zatrudniony w
publicznym lub
publicznym lub
niepublicznym ZOZ-
niepublicznym ZOZ-
wyłączenie
wyłączenie
odpowiedzialności cywilnej,
odpowiedzialności cywilnej,
lekarz prowadzący
lekarz prowadzący
prywatną praktykę
prywatną praktykę
lekarską- odpowiedzialność ex contractu
lekarską- odpowiedzialność ex contractu
i ex delicto,
i ex delicto,
lekarz wykonujący zawód w ramach
lekarz wykonujący zawód w ramach
spółki cywilnej lub w spółki z
spółki cywilnej lub w spółki z
ograniczoną odpowiedzialnością-
ograniczoną odpowiedzialnością-
odpowiedzialność ex delicto.
odpowiedzialność ex delicto.
Odpowiedzialno
Odpowiedzialno
ść
ść
cywilna
cywilna
-
-
odszkodowanie
odszkodowanie
Odszkodowanie może przyjąć postać:
Odszkodowanie może przyjąć postać:
świadczenia pieniężnego
świadczenia pieniężnego
- w celu
- w celu
przywrócenia stanu poprzedniego
przywrócenia stanu poprzedniego
,
,
jednorazowego świadczenia pieniężnego
jednorazowego świadczenia pieniężnego
- w
- w
celu pokrycia kosztów i wydatków w związku
celu pokrycia kosztów i wydatków w związku
z uszkodzenie ciała lub rozstrojem zdrowia
z uszkodzenie ciała lub rozstrojem zdrowia
,
,
jednorazowego świadczenia pieniężnego
jednorazowego świadczenia pieniężnego
-
-
w
w
celu kompensacji strat moralnych lub cierpień
celu kompensacji strat moralnych lub cierpień
fizycznych
fizycznych
renty
renty
- w formie świadczenia okresowego
- w formie świadczenia okresowego
,
,
renta
renta
- w formie jednorazowej zapłaty.
- w formie jednorazowej zapłaty.
Do osób, które mogą mieć roszczenia
Do osób, które mogą mieć roszczenia
odszkodowawcze w razie śmierci pacjenta należą:
odszkodowawcze w razie śmierci pacjenta należą:
Roszczenia odszkodowawcze
Roszczenia odszkodowawcze
innych osób ni
innych osób ni
ż
ż
pacjent
pacjent
osoby, które ponios
osoby, które ponios
ł
ł
y koszty leczenia i
y koszty leczenia i
pogrzebu
pogrzebu
,
,
osoby najbliższe względem których pacjent
osoby najbliższe względem których pacjent
miał obowiązek alimentacyjny
miał obowiązek alimentacyjny
,
,
osoby najbli
osoby najbli
ż
ż
sze, którym zmar
sze, którym zmar
ł
ł
y pacjent
y pacjent
dobrowolnie dostarcza
dobrowolnie dostarcza
ł
ł
ś
ś
rodków utrzymania
rodków utrzymania
.
.
Przedawnienie roszczeń
Przedawnienie roszczeń
cywilnych
cywilnych
Zasadą jest, że obowiązuje 10-letni termin
Zasadą jest, że obowiązuje 10-letni termin
przedawnienia od momentu ujawnienia szkody.
przedawnienia od momentu ujawnienia szkody.
Uwaga!
Uwaga!
W ciągu 10 lat od momentu powstania
W ciągu 10 lat od momentu powstania
szkody, pacjent ma tylko trzy lata na
szkody, pacjent ma tylko trzy lata na
dochodzenie roszczeń odszkodowawczych w
dochodzenie roszczeń odszkodowawczych w
stosunku do lekarza.
stosunku do lekarza.
Trzyletni termin przedawnienia rozpoczyna się w
Trzyletni termin przedawnienia rozpoczyna się w
momencie, gdy pacjent dowiedział się o
momencie, gdy pacjent dowiedział się o
istnieniu szkody.
istnieniu szkody.
Przedawnienie roszczeń
Przedawnienie roszczeń
cywilnych
cywilnych
Przykład:
Przykład:
Jeżeli szkoda w postaci rozstroju zdrowia pacjenta nastąpiła
Jeżeli szkoda w postaci rozstroju zdrowia pacjenta nastąpiła
w 1998 roku, termin przedawnienia upływa w 2008 roku.
w 1998 roku, termin przedawnienia upływa w 2008 roku.
W przypadku, gdy pacjent dowiedział się w 2000 roku, o tym,
W przypadku, gdy pacjent dowiedział się w 2000 roku, o tym,
że rozstrój zdrowia nastąpił w wyniku zabiegu wykonanego
że rozstrój zdrowia nastąpił w wyniku zabiegu wykonanego
w 1998 roku, może dochodzić roszczeń
w 1998 roku, może dochodzić roszczeń
odszkodowawczych tylko przez trzy lata, czyli do roku
odszkodowawczych tylko przez trzy lata, czyli do roku
2003.
2003.
Jeżeli pacjent dowiedział się o powstaniu szkody w 2007 roku,
Jeżeli pacjent dowiedział się o powstaniu szkody w 2007 roku,
może dochodzić swoich roszczeń do momentu upływu
może dochodzić swoich roszczeń do momentu upływu
ogólnego okresu przedawnienia, czyli do roku 2008.
ogólnego okresu przedawnienia, czyli do roku 2008.
Przedawnienie roszczeń
Przedawnienie roszczeń
cywilnych
cywilnych
W odniesieniu do czynności o charakterze
W odniesieniu do czynności o charakterze
dzieła (np. korekta nosa, zabiegi
dzieła (np. korekta nosa, zabiegi
estetyczne), pacjent może dochodzić
estetyczne), pacjent może dochodzić
roszczeń odszkodowawczych od lekarza
roszczeń odszkodowawczych od lekarza
w ciągu dwóch lat od momentu
w ciągu dwóch lat od momentu
wykonania zabiegu.
wykonania zabiegu.
Błąd w sztuce lekarskiej:
Błąd w sztuce lekarskiej:
błąd diagnostyczny-
błąd diagnostyczny-
wadliwe
wadliwe
rozpoznanie stanu zdrowia pacjenta
rozpoznanie stanu zdrowia pacjenta
•
błąd pozytywny,
błąd pozytywny,
•
błąd negatywny,
błąd negatywny,
•
błąd mieszany.
błąd mieszany.
Błąd w sztuce lekarskiej
Błąd w sztuce lekarskiej
Błąd w sztuce lekarskiej-
Błąd w sztuce lekarskiej-
c.d.
c.d.
błąd terapeutyczny-
błąd terapeutyczny-
zastosowanie
zastosowanie
niewłaściwej metody leczenia lub
niewłaściwej metody leczenia lub
nieprawidłowe przeprowadzenie
nieprawidłowe przeprowadzenie
leczenia,
leczenia,
błąd techniczny-
błąd techniczny-
niewłaściwe
niewłaściwe
wykonanie określonej czynności
wykonanie określonej czynności
terapeutycznej.
terapeutycznej.
Błąd w sztuce lekarskiej-
Błąd w sztuce lekarskiej-
c.d.
c.d.
Błąd operacyjny-
Błąd operacyjny-
błąd terapeutyczny
błąd terapeutyczny
powstały w trakcie zabiegu
powstały w trakcie zabiegu
operacyjnego,
operacyjnego,
Błąd organizacyjny-
Błąd organizacyjny-
błąd polegający
błąd polegający
na złym zorganizowaniu pracy w
na złym zorganizowaniu pracy w
zespole lub zakładzie opieki
zespole lub zakładzie opieki
zdrowotnej przez osoby kierujące
zdrowotnej przez osoby kierujące
pracą.
pracą.
Przyczynienie się pacjenta do
Przyczynienie się pacjenta do
powstania lub zwiększenia
powstania lub zwiększenia
szkody
szkody
Art. 362 k.c.
Art. 362 k.c.
Obowiązek naprawienia szkody
Obowiązek naprawienia szkody
zmniejsza się odpowiednio do
zmniejsza się odpowiednio do
okoliczności, a zwłaszcza winy obu stron.
okoliczności, a zwłaszcza winy obu stron.
Uwaga!
Uwaga!
Jeżeli pacjent przyczynił się do
Jeżeli pacjent przyczynił się do
powstania szkody, ponosi
powstania szkody, ponosi
odpowiedzialność proporcjonalnie do
odpowiedzialność proporcjonalnie do
przyczynienia się do powstania szkody.
przyczynienia się do powstania szkody.
Odpowiedzialność zawodowa
Odpowiedzialność zawodowa
lekarza
lekarza
Art. 41 UoIL- członkowie samorządu
Art. 41 UoIL- członkowie samorządu
lekarskiego podlegają
lekarskiego podlegają
odpowiedzialności zawodowej przed
odpowiedzialności zawodowej przed
sądami lekarskimi za postępowanie
sądami lekarskimi za postępowanie
sprzeczne z zasadami etyki i
sprzeczne z zasadami etyki i
deontologii zawodowej oraz
deontologii zawodowej oraz
naruszenie przepisów o
naruszenie przepisów o
wykonywaniu zawodu lekarza.
wykonywaniu zawodu lekarza.
Sąd Lekarski
Sąd Lekarski
Sąd lekarski może orzec stosunku
Sąd lekarski może orzec stosunku
do lekarza karę:
do lekarza karę:
upomnienia,
upomnienia,
nagany,
nagany,
zawieszenia prawa wykonywania
zawieszenia prawa wykonywania
zawodu na okres od 0,5-3 lat,
zawodu na okres od 0,5-3 lat,
pozbawienia prawa wykonywania
pozbawienia prawa wykonywania
zawodu.
zawodu.
Pozbawienie prawa
Pozbawienie prawa
wykonywania zawodu
wykonywania zawodu
Pozbawienie prawa wykonywania
Pozbawienie prawa wykonywania
zawodu powoduje skreślenie z listy
zawodu powoduje skreślenie z listy
OIL, bez prawa ubiegania się o
OIL, bez prawa ubiegania się o
ponowny wpis.
ponowny wpis.
Uwaga!
Uwaga!
Z rejestru ukaranych nie usuwa
Z rejestru ukaranych nie usuwa
się wzmianki o karze pozbawienia
się wzmianki o karze pozbawienia
prawa wykonywania zawodu
prawa wykonywania zawodu
Nieudzielenie pomocy
Nieudzielenie pomocy
przez lekarza
przez lekarza
Art. 162 k.k. § 1
Art. 162 k.k. § 1
K
K
to cz
to cz
ł
ł
owiekowi znajdującemu si
owiekowi znajdującemu si
ę
ę
w po
w po
ł
ł
o
o
ż
ż
eniu
eniu
gro
gro
żą
żą
cym bezpo
cym bezpo
ś
ś
rednim niebezpiecze
rednim niebezpiecze
ń
ń
stwem
stwem
utraty
utraty
ż
ż
ycia albo ci
ycia albo ci
ęż
ęż
kiego uszczerbku
kiego uszczerbku
na zdrowiu
na zdrowiu
nie udziela pomocy, mog
nie udziela pomocy, mog
ą
ą
c jej udzieli
c jej udzieli
ć
ć
bez
bez
nara
nara
ż
ż
enia siebie lub innej osoby na
enia siebie lub innej osoby na
niebezpiecze
niebezpiecze
ń
ń
stwo utraty
stwo utraty
ż
ż
ycia albo ci
ycia albo ci
ęż
ęż
kiego
kiego
uszczerbku na
uszczerbku na
zdrowiu, podlega karze
zdrowiu, podlega karze
pozbawienia wolno
pozbawienia wolno
ś
ś
ci do lat 3.
ci do lat 3.
Nieudzielenie pomocy
Nieudzielenie pomocy
przez lekarza
przez lekarza
– c.d.
– c.d.
Art. 2 k.k.
Art. 2 k.k.
Odpowiedzialno
Odpowiedzialno
ś
ś
ci karnej za przest
ci karnej za przest
ę
ę
pstwo
pstwo
skutkowe pope
skutkowe pope
ł
ł
nione przez zaniechanie
nione przez zaniechanie
podlega ten tylko, na kim ci
podlega ten tylko, na kim ci
ąż
ąż
y
y
ł
ł
prawny,
prawny,
szczególny obowi
szczególny obowi
ą
ą
zek zapobiegni
zek zapobiegni
ę
ę
cia
cia
skutkowi.
skutkowi.
Działanie lekarza bez zgody
Działanie lekarza bez zgody
pacjenta
pacjenta
Art. 192
Art. 192
§
§
1 k.k.- Kto wykonuje zabieg
1 k.k.- Kto wykonuje zabieg
leczniczy bez zgody pacjenta
leczniczy bez zgody pacjenta
podlega grzywnie, karze
podlega grzywnie, karze
ograniczenia wolności albo
ograniczenia wolności albo
pozbawienia wolności do lat 2.
pozbawienia wolności do lat 2.
Uwaga!
Uwaga!
Ściganie następuje na
Ściganie następuje na
wniosek pokrzywdzonego.
wniosek pokrzywdzonego.
Odpowiedzialność lekarza za
Odpowiedzialność lekarza za
uchylenie tajemnicy
uchylenie tajemnicy
lekarskiej
lekarskiej
Art. 266 k.k.- kto wbrew przepisom ustawy
Art. 266 k.k.- kto wbrew przepisom ustawy
lub przyjętemu na siebie zobowiązaniu
lub przyjętemu na siebie zobowiązaniu
ujawnia lub wykorzystuje informację, z
ujawnia lub wykorzystuje informację, z
którą zapoznał się w związku z pełnioną
którą zapoznał się w związku z pełnioną
funkcją, wykonywaną pracą (…) podlega
funkcją, wykonywaną pracą (…) podlega
grzywnie, karze ograniczenia wolności
grzywnie, karze ograniczenia wolności
lub pozbawienia wolności do lat 2.
lub pozbawienia wolności do lat 2.
Uwaga!
Uwaga!
Ściganie następuje na wniosek
Ściganie następuje na wniosek
pokrzywdzonego.
pokrzywdzonego.