Ś

Ś

rodki o działaniu

rodki o działaniu

odka

odka

ż

ż

aj

aj

ą

ą

cym i

cym i

antyseptycznym

antyseptycznym

Środki o działaniu

Środki o działaniu

odkażającym i

odkażającym i

antyseptycznym

antyseptycznym

•

Środki o działaniu odkażającym i

Środki o działaniu odkażającym i

antyseptycznym- są to związki

antyseptycznym- są to związki

niszczące drobnoustroje patogenne -

niszczące drobnoustroje patogenne -

bakterie, pierwotniaki, grzyby, prątki,

bakterie, pierwotniaki, grzyby, prątki,

czy niektóre wirusy.

czy niektóre wirusy.

•

w porównaniu z antybiotykami

w porównaniu z antybiotykami

charakteryzuje je mniejsza selektywność

charakteryzuje je mniejsza selektywność

działania na komórki mikroorganizmów,

działania na komórki mikroorganizmów,

niekiedy bardzo duża toksyczność dla

niekiedy bardzo duża toksyczność dla

tkanek makroorganizmu

tkanek makroorganizmu

Środki o działaniu

Środki o działaniu

odkażającym i

odkażającym i

antyseptycznym

antyseptycznym

•

środki

środki

odkażające (dezynfekujące)

odkażające (dezynfekujące)

- stosuje sie w celu

- stosuje sie w celu

zniszczenia wszystkich wegetatywnych form

zniszczenia wszystkich wegetatywnych form

drobnoustrojów chorobotwórczych w pomieszczeniach, na

drobnoustrojów chorobotwórczych w pomieszczeniach, na

sprzęcie i wyposażeniu medycznym, artykułach

sprzęcie i wyposażeniu medycznym, artykułach

spożywczych i w wodzie. niektóre wyjaławiają wszystkie,

spożywczych i w wodzie. niektóre wyjaławiają wszystkie,

włącznie z przetrwalnikowymi, formy drobnoustrojów.

włącznie z przetrwalnikowymi, formy drobnoustrojów.

•

środki

środki

antyseptyczne

antyseptyczne

niszczą drobnoustroje bądź hamują

niszczą drobnoustroje bądź hamują

ich namnażanie. Można je stosować na skóre i błony

ich namnażanie. Można je stosować na skóre i błony

śluzowe ( rany, oparzenia) lub doustnie (chemioterapeutyki

śluzowe ( rany, oparzenia) lub doustnie (chemioterapeutyki

nie wchłaniające sie z przewodu pokarmowego. Stosując je

nie wchłaniające sie z przewodu pokarmowego. Stosując je

ważne jest stężenie użytego związku, czas ekspozycji,

ważne jest stężenie użytego związku, czas ekspozycji,

rodzaj rozpuszczalnika oraz odczyn środowiska.

rodzaj rozpuszczalnika oraz odczyn środowiska.

Kwasy- wiekszosc bakterii rozwija sie w

Kwasy- wiekszosc bakterii rozwija sie w

srodowisku o odczynie zasadowym.

srodowisku o odczynie zasadowym.

•

Obniżenie pH prowadzi do zahamowania ich rozwoju

Obniżenie pH prowadzi do zahamowania ich rozwoju

•

kwas salicylowy- masc, roztwory

kwas salicylowy- masc, roztwory

–

działanie: antyseptyczne i keratolitycznie

działanie: antyseptyczne i keratolitycznie

–

dz.niep: rzadko podrażnienie, pieczenie i zaczerwienienie skory

dz.niep: rzadko podrażnienie, pieczenie i zaczerwienienie skory

lub zapalenie kontaktowe skory

lub zapalenie kontaktowe skory

–

p/wsk: uczulenie na salicylany

p/wsk: uczulenie na salicylany

•

kwas undecylenowy - maść, płyn, zasypka, aerozol

kwas undecylenowy - maść, płyn, zasypka, aerozol

–

stos: zakażenia grzybicze skory stop, pachwin i pach

stos: zakażenia grzybicze skory stop, pachwin i pach

–

dz.niep: objawy podrażnienia

dz.niep: objawy podrażnienia

–

p/wsk: uczulenie

p/wsk: uczulenie

Substancje uwalniajace tlen

Substancje uwalniajace tlen

atomowy

atomowy

•

nadtlenek wodoru

nadtlenek wodoru

–

dz: p/bakteryjne słabe- ogranicze je obecność

dz: p/bakteryjne słabe- ogranicze je obecność

związków organicznych w miejscu zastosowania,

związków organicznych w miejscu zastosowania,

–

denaturacja białka (wydzieliny z rany),

denaturacja białka (wydzieliny z rany),

–

odwadniająco, wybielajaco

odwadniająco, wybielajaco

•

nadmanganian potasu-

nadmanganian potasu-

uwalnia tlen

uwalnia tlen

atomowy i dwutlenek manganu

atomowy i dwutlenek manganu

–

dz: odkazajaco, sciagajaco, przebarwienie tkanek

dz: odkazajaco, sciagajaco, przebarwienie tkanek

–

dz.niep: omylkowe spozycie - zatrucie z

dz.niep: omylkowe spozycie - zatrucie z

objawami uszkodzenia nerek, watroby,

objawami uszkodzenia nerek, watroby,

Jod i jodofory

Jod i jodofory

•

Jod i jodofory - jod zabija wszystkie formy

Jod i jodofory - jod zabija wszystkie formy

drobnoustrojów z przetrwalnikami włącznie.

drobnoustrojów z przetrwalnikami włącznie.

aktywny w stosunku do bakterie, pierwotniaki,

aktywny w stosunku do bakterie, pierwotniaki,

grzyby, prątki, wirusy.

grzyby, prątki, wirusy.

–

stosowany w zabiegach odkażających w postaci

stosowany w zabiegach odkażających w postaci

roztworów alkoholowych lub w postaci tzw. jodoforow;

roztworów alkoholowych lub w postaci tzw. jodoforow;

które stanowią kompleksowe połączenie jodu z

które stanowią kompleksowe połączenie jodu z

wielocząsteczkowym polimerem.

wielocząsteczkowym polimerem.

–

Jodofory słabiej od roztworów jodu drążnią tkanki, nie

Jodofory słabiej od roztworów jodu drążnią tkanki, nie

barwią skóry i nie powodują korozji narzędzi medycznych

barwią skóry i nie powodują korozji narzędzi medycznych

–

dz.niep: miejscowe podrażnienia i odczyny uczuleniowe,

dz.niep: miejscowe podrażnienia i odczyny uczuleniowe,

nasilenie toksycznego dzialania związków rtęci, stos. jodu

nasilenie toksycznego dzialania związków rtęci, stos. jodu

na dużych powierzchniach skory może doporowadzić do

na dużych powierzchniach skory może doporowadzić do

objawów zatrucia.

objawów zatrucia.

Betadine

Betadine

Jodyna jod w jodku potasu

Jodyna jod w jodku potasu

Alkohole

Alkohole

•

Alkohole - dz. p/bakteryjnie.

Alkohole - dz. p/bakteryjnie.

optymalne stężenie alkoholu

optymalne stężenie alkoholu

etylowego to 70% - w ciągu 2min

etylowego to 70% - w ciągu 2min

stałej ekspozycji zmniejsza liczbę

stałej ekspozycji zmniejsza liczbę

bakterii o 90%.

bakterii o 90%.

•

Stężenie >70% wykazuje słabsze

Stężenie >70% wykazuje słabsze

działanie antyseptyczne

działanie antyseptyczne

•

etanol

etanol

Barwniki - pochodne

Barwniki - pochodne

a

a

k

k

rydyny

rydyny

•

Mleczan etoksydiaminoakrydyny (Rivanol)

Mleczan etoksydiaminoakrydyny (Rivanol)

- dz:

- dz:

p/bakteryjnie

p/bakteryjnie

–

wsk: odkażanie powierzchownych uszkodzeń skóry i błon

wsk: odkażanie powierzchownych uszkodzeń skóry i błon

śluzowych, przemywanie lub okłady

śluzowych, przemywanie lub okłady

–

p/wsk: nadwrażliwość , nie stosować na duże powierzchnie

p/wsk: nadwrażliwość , nie stosować na duże powierzchnie

uszkodzonej skory

uszkodzonej skory

•

Fiolet krystaliczny

Fiolet krystaliczny

- działa antyspet. na bakterie G (+) i

- działa antyspet. na bakterie G (+) i

niektóre grzyby zwłaszcza drożdżaki , ściagająco i

niektóre grzyby zwłaszcza drożdżaki , ściagająco i

osuszająco, w stężeniach leczniczych nie drażni tkanek.

osuszająco, w stężeniach leczniczych nie drażni tkanek.

–

Dz. niep.- przemijające przebarwienia skory, przy

Dz. niep.- przemijające przebarwienia skory, przy

przemywaniu zmian ziarninujących może dojść do trwalej

przemywaniu zmian ziarninujących może dojść do trwalej

inkrustacji tkanki barwnikiem

inkrustacji tkanki barwnikiem

•

Trypaflawina (chlorek diaminometyloakrydyny), zieleń

Trypaflawina (chlorek diaminometyloakrydyny), zieleń

brylantowa (chlorek tetraetylenodiaminotrifenylometanu),

brylantowa (chlorek tetraetylenodiaminotrifenylometanu),

błekit metylenowy

błekit metylenowy

Sole metali ci

Sole metali ci

ęż

ęż

kich

kich

•

Sole metali ciężkich - sole srebrowe sulfadiazyny i

Sole metali ciężkich - sole srebrowe sulfadiazyny i

sulfatiazolu

sulfatiazolu

•

stos: w leczeniu zakażonych oparzeń skory,

stos: w leczeniu zakażonych oparzeń skory,

odleżyn, owrzodzeń

odleżyn, owrzodzeń

•

dz.niep: miejscowe podrażnienia skory, nadkażenia

dz.niep: miejscowe podrażnienia skory, nadkażenia

grzybicze, na dużych powierzchniach może dojść

grzybicze, na dużych powierzchniach może dojść

do przedawkowania - uszkodzenie szpiku, zmiany

do przedawkowania - uszkodzenie szpiku, zmiany

zapalnozłuszczające skóry, uszkodzenia wątroby-

zapalnozłuszczające skóry, uszkodzenia wątroby-

zwłaszcza u osób z upośledzoną funkcja nerek

zwłaszcza u osób z upośledzoną funkcja nerek

•

p/wsk: nadwrażliwość na sulfonamidy, ciąża i okres

p/wsk: nadwrażliwość na sulfonamidy, ciąża i okres

karmienia, upośledz. czynności wątroby i nerek

karmienia, upośledz. czynności wątroby i nerek

Pochodne biguanidu

Pochodne biguanidu

•

Chlorheksydyna

Chlorheksydyna

– jest syntetycznym

– jest syntetycznym

antyseptykiem, pochodną biguanidu.

antyseptykiem, pochodną biguanidu.

Stosowana w postaci glukonianu lub

Stosowana w postaci glukonianu lub

octanu działa silnie na bakterie Gram-

octanu działa silnie na bakterie Gram-

dodatnie, natomiast słabiej na Gram-

dodatnie, natomiast słabiej na Gram-

ujemne. Jest używana gł. jako środek

ujemne. Jest używana gł. jako środek

odkażający skórę, błony śluzowe, rany

odkażający skórę, błony śluzowe, rany

oraz narzędzia chirurgiczne. P

oraz narzędzia chirurgiczne. P

/wsk:

/wsk:

zakażenia szczepami Pseudomonas i Proteus

zakażenia szczepami Pseudomonas i Proteus