Stan astmatyczny

Określenie

• Stan zagrożenia życia – ostra niewydolność oddechowo-

krążeniowa

• Ciężkie nasilenie astmy oskrzelowej, które bardzo

trudno poddaje się leczeniu.

• Może doprowadzić do zgonu chorego.
• Czynnikiem wyzwalającym może być każdy czynnik

prowadzający do nasilenia astmy: kontakt z alergenem,
infekcja układu oddechowego, zmiana temperatury i
wilgotności powietrza, drażniące zapachy,
zanieczyszczenia powietrza, emocje.

Przebieg

1.

Nagły, nieprzewidywany, bez objawów prodromalnych - "jak
grom z jasnego nieba” - po zadziałaniu nawet niewielkiego
bodźca. Ta postać jest często przyczyną nagłego zgonu
chorego przed uzyskaniem pomocy (70% zgonów
pozaszpitalnych)

2.

Postępujące, pogłębiające się objawy nasilenia astmy
oskrzelowej nie ustępujące pomimo zwiększania dawek
leków zmniejszających napięcie mięśniówki oskrzeli.

3.

Nagłe pogorszenie na skutek zadziałania czynnika
dodatkowego (np. infekcja) w okresie nasilenia astmy .

Mechanizmy i powikłania

• Uogólniony, rozległy skurcz mięśniówki oskrzeli
• Zatkanie drzewa oskrzelowego przez gęstą, lepką

wydzielinę, która uniemożliwia wymianę powietrza w
płucach,

• Mechanizm kardiogenny - martwica węzłów skurczowych

mięśnia serca (typ martwicy skrzepowej)

• Powikłania z zakresu OUN (niedotlenieniowe

uszkodzenie mózgu, udar mózgu)

• Zaburzenia rytmu serca,
• Odma opłucnowa lub śródpiersiowa
• Ostry krwotok z wrzodu stresowego żołądka.

Rozpoznaniem stanu astmatycznego

• Nasilenie duszności nie reagujące na beta-mimetyki

krótkodziałające

• Niemożność mówienia pełnymi zdaniami na jednym wydechu
• Ortopnoé
• Pobudzenie psycho-motoryczne
• Widoczna praca dodatkowych mięśni oddechowych
• Przyśpieszenie częstości oddechowej >25/min.
• Świsty i furczenia nad płucami
• Przyśpieszenie częstości serca >120/min.
• PEF mniejszy od 50% najlepszego wyniku lub mniejszy od 120

l/min.

• FEV1 mniejsze od 25% wartości należnej lub mniejsze od 1 l/s
• Hipoksemia w badaniu gazometrycznym
• Brak poprawy po podaniu teofiliny i hydrokortizonu

Objawy zagrożenia życia

• Zaburzenia świadomości
• Zwolnienie częstości oddechów i częstości tętna
• Ściszenie zmian osłuchowych przy

współistnieniu ciężkiego stanu ogólnego

• Paradoksalne ruchy klatki piersiowej i brzucha
• Pogłębianie się niewydolności oddechowej

pomimo leczenia

• Wystąpienie powikłań kardiologicznych

(zaburzenia rytmu serca, zawał serca)

Różnicowanie

• Ciężkim nasileniem astmy ale nie

spełniającym powyższych kryteriów

• Ostry zawał serca
• Ostra niewydolność krążenia
• Zator tętnicy płucnej
• Odma opłucnowa
• Ostra kwasica metaboliczna

Badania standardowe

• Rtg klatki piersiowej
• Ekg spoczynkowe
• Badanie gazometryczne krwi tętniczej

Postępowanie (1)

• Unieruchomienie w pozycji półwysokiej lub

siedzącej

• Tlen przy użyciu wąsów tlenowych lub maski
• Monitorowanie stanu ogólnego,

przytomności, oddechu, tętna, ciśnienia

tętniczego, EKG, wysycenia krwi tętniczej

tlenem (saturacja metodą przezskórną) lub

gazometrii, PEF lub FEV1, stężenia sodu i

potasu, diurezy

• Hospitalizacja

Postępowanie (2)

• Leki -adrenergiczne

 -mimetyki krótko-działające drogą wziewną lub
– salbutamol 0,5-1mg lub adrenalina 0,5-1mg s.c. Lub
– salbutamol 0,5-1mg powoli i.v. lub wlew kroplowy 2,5-5

mg z prędkością 0,75-1 mg/godz.

• Glikokortykosteroidy

– metylprednizolon 60-125 mg dożylnie co 6-8 godzin lub
– prednizolon 25-50 mg dożylnie co 6-8 godzin lub
– hydrocortizon 2-4mg/kg co 3-4 godziny (nie należy

stosować u chorych z nietolerancją NLPZ
ponieważ może dojść do paradoksalnego
nasilenia duszności)

Postępowanie (3)

• Aminofilina, teofilina dożylnie 5-7 mg/kg w

ciągu 30 min. gdy chory nie stosował
lub nie dostał tego leku wcześniej, a następnie
lub od razu gdy metyloksantyny były
stosowane wlew podtrzymujący z prędkością
0,5-0,7 mg/kg/godzinę

• Cholinolityki - bromek ipratropium w

nebulizacji 0,25-0,5 mg co 6 godzin

Postępowanie (4)

• Odpowiednie nawodnienie,
• Leki mukolityczne
• Antybiotyk, jeżeli są wskazania
• Inhibitor receptora H2 (profilaktyka

krwotoków z przewodu
pokarmowego)

• Wyrównywanie hipokaliemii.

Intubacja i mechaniczna wentylacja

W sytuacji nieskuteczności leczenia lub objawów:

• wyczerpanie
• bezdechy
• zaburzenia świadomości
• utrzymuje się częstość oddechów powyżej 40/min.
• objawy zmęczenia mięśni oddechowych
• zaburzenia hemodynamiczne i kardiologiczne
• utrzymują się wartości PEF lub FEV1 < 25% należnej
• utrzymuje się PaO2 < 50 mmHg i narasta wartości

PaCO2