Systemy wspomagania

planowania produkcji i

sterowania produkcją

(przedsiębiorstwem, łańcuchiem

dostaw)

Prowadzący: Dr hab. inż. Radim Lenort, Prof. AGH

Treść wykładu

• Zdefiniowanie logistyki produkcji

– Czym zajmuje się zarządzanie logistyczne produkcji?

• Powody szukania rozwiązań w zakresie logistyki

produkcji

– Dlaczego pojawiają się nowe systemy i koncepcje?

• Systemy wspomagania planowania produkcji i

sterowania produkcją

– Które systemy stosowane są w logistyce produkcji?

• Zastosowanie systemów w czeskiej i polskiej

produkcji przemysłowej

– Jaka jest sytuacja w naszych przedsiębiorstwach?

• Treść następnych wykładów

– Z którymi systemami zapoznamy się bardziej

szczegółowo?

Zdefiniowanie logistyki produkcji

Czym zajmuje się zarządzanie logistyczne produkcji?

• Logistyka (zarządzanie logistyczne) jest procesem

planowania, realizacji i kontrolowania sprawności i
ekonomicznej efektywności przepływu surowców, produkcji
nie zakończonej i wyrobów gotowych oraz związanych z tym
informacji od miejsca pochodzenia do miejsc konsumpcji
w celu zaspokojenia wymagań klientów.

• Logistyka procesu produkcyjnego zajmuje się planowaniem,

realizacją i kontrolowaniem ekonomicznie efektywnego
przepływu i składowania surowców, produkcji nie zakończonej,
wyrobów gotowych oraz związanych z tym informacji w
procesach produkcyjnych przedsiębiorstw w celu
zaspokojenia wymagań klientów.

Powody szukania rozwiązań w
zakresie logistyki produkcji

Dlaczego pojawiają się nowe systemy i koncepcje?

• Odpowiedź na to pytanie można znaleść na podstawie

przykładu przemysłu samochodowego:

– Rewolucyjny sposób produkcji Henriego Forda (początek

20. wieku, USA) – Produkcja masowa:

• „Właściwy sposób produkcji samochodu jest robić ciągle taki

sam, wtedy samochód dotrze do ludzi jako przedmiot
codziennego użytku i nie tylko jako ozdoba arystokracji albo
zabawka ekshibicjonistów.“

Powody szukania rozwiązań w
zakresie logistyki produkcji

Dlaczego pojawiają się nowe systemy i koncepcje?

• Odpowiedź na to pytanie można znaleść na podstawie

przykładu przemysłu samochodowego:

– Rewolucyjny sposób produkcji Henriego Forda (początek

20. wieku, USA) – Produkcja masowa:

• jedyny produkt
• głęboki podział pracy: „U mnie każdy robotnik nauczy się

swojej pracy za godzinę.“

• wymuszany ruch produktu dzięki taśmie produkcyjnej
• wynikiem było powstanie „Modelu T“ („Blaszanej Elżbietki“):

sprzedane zostało 15 milionów (1910 – 1927)

Powody szukania rozwiązań w
zakresie logistyki produkcji

Dlaczego pojawiają się nowe systemy i koncepcje?

• Odpowiedź na to pytanie można znaleść na podstawie

przykładu przemysłu samochodowego:

– Rewolucyjny sposób produkcji Henriego Forda (początek

20. wieku, USA) – Produkcja masowa:

• idealny sposób zwłaszcza dla ekonomiki produkcji: osiąganie

dużych oszczędności w wyniku korzyści skali, niska cena
samochodów (1908: 825 $, 1913: 440 $, 1927: 250 $),
wysokie zyski (1914: 30 mil. $, 1916: 60 mil. $)

• również jednak dla logistyki – planowanie i sterowanie

przepływów materiałowych i informacyjnych było relatywnie
proste: w 20. latach produkowało 42 000 pracowników Forda
wg jednego centralnego planu

• warunkiem jego stosowania był jednak tzw. „Rynek

producenta“: przewaga popytu nad sprzedażą

Powody szukania rozwiązań w
zakresie logistyki produkcji

Dlaczego pojawiają się nowe systemy i koncepcje?

• Odpowiedź na to pytanie można znaleść na podstawie

przykładu przemysłu samochodowego:

– Wzrost konkurencji i wymagań konsumentów – przejście do

zindywidualizowanej produkcji na zamówienie:

• około lat 60. ostatecznie już powstaje „Rynek konsumenta“

(General Motors, Chrysler, Toyota)

• dla sukcesu na rynku niezbędne jest oferowanie szerokiego

asortymentu samochodów wysokiej jakości i w krótkich
terminach dostaw, i to wszystko po akceptowalnej cenie

• dochodzi do radykalnych zmian w sposobu produkcji,

gwałtownie rośnie ilość potrzebnych komponentów i części a
więc także złożoności logistyki produkcji

• bez nowych rozwiązań w tym obszarze nie można spełnić

nieustannie rosnące wymagania konsumentów przy
zachowaniu akceptowalnej wysokości kosztów

Systemy wspomagania planowania
produkcji i sterowania produkcją

Które systemy stosowane są w logistyce produkcji?

• W latach 70. powstają się i są w praktyce w różnym stopniu

stosowane następujące systemy PPS / PPC

(Produktionsplanung und –steuerung / Production Planning and

Control):

– systemy MRP

(Material Requirement Planning / planowanie

potrzeb materiałowych, Manufacturing Resource Planning /

planowanie zasobów produkcyjnych)

– system OPT

(Optimized Production Technology / technologia

optymalnej produkcji)

– koncepcja JIT

(Just-in-Time / dokładnie na czas)

– system Kanban
– system BOA

(Belastungsorientierte Auftragsfreigabe /

sterowanie obtiążeniowe)

– FZ system

(Fortschrittzahlen / sterowanie na postawie

numerów postępowych)

Systemy wspomagania planowania
produkcji i sterowania produkcją

Które systemy stosowane są w logistyce produkcji?

• Za przełomowe można uważać dwa podejścia:

– „Droga amerykańska”:

• Systemy MRP, których pierwotnym zadaniem było stworzenie

planu zamawiania materiału i przekazywania półproduktów do
produkcji tak, żeby został spełniony harmonogram główny
produkcji i zminimalizowano powstanie zapasów.

• Rozwój wymienionych systemów poszedł drogą poszerzania ich

funkcjonalności aż do postaci systemów ERP (planowanie
zasobów przedsiębiorstwa – np. SAP), SCM (zarządzanie
łańcuchiem dostaw) i APS (systemy zaawansowanego
planowania i harmonogramowania).

– „Droga japońska”:

• Powstanie systemu TPS (systemu produkcyjnego Toyoty),

którego celem było maksymalne skrócenie czasu produkcji i
eliminacja wszystkich strat w procesie produkcyjnym.

• Rozwój TPS prowadził do powstania systemów i koncepcji znanych

jako Kanban, Just-in-Time albo Szczupła produkcja.

Zastosowanie systemów w czeskiej i
polskiej produkcji przemysłowej

Jaka jest sytuacja w naszych przedsiębiorstwach?

• Po przejściu Czech i Polski do gospodarki rynkowej

radykalnie zmieniły się warunki dla producentów:

– konieczność wielokrotnego poszerzenia asortymentu

produkcyjnego

– nacisk na obniżenie czasów dostaw
– obniżające się wielkości zamówień
– akcent na zwiększanie jakośi i produkty z wyższą wartością

dodaną

• Przedsiębiorstwa przemysłowe powoli rozpoczęły z

rozwiązywaniem problemów logistycznych, najpierw
częściowo, jednak póżniej już coraz bardziej kompleksowo –
stosując nowoczesne systemy wspomagania planowania
produkcji i sterowania produkcją, przedsiębiorstwem oraz
całym łańcuchiem dostaw.

Zastosowanie systemów w czeskiej i
polskiej produkcji przemysłowej

Jaka jest sytuacja w naszych przedsiębiorstwach?

• Najczęściej stosowane rozwiązania należą do kategorii

systemów MRP/ERP. Do skutecznego planowania i sterowania
jednak wymagają ogrąmną ilość danych produkcyjnych. W
dużej ilości przedsiębiorstw więc funkcjonują bez możliwości
planowania zaawansowanego (np. optymalizacji planu,
szybkiego przeplanowania, harmonogramowania produkcji).

• Podejścia japońskie (JIT, Kanban) znajdują najlepsze

zastosowanie w produkcjach zsynchronizowanych (stopnie
produkcyjne o jednakowej zdolności produkcyjnej, proces
produkcyjny bez zaburzeń).

• Nowoczesnym rozwiązaniem, które potrafi zwalczyć problemy

poprzednich systemów jest zastosowanie Teorii ograniczeń
(Theory of Constraints, TOC) – zwłaszcza systemu DBR (Drum-
Buffer-Rope / bęben-bufor-lina).

• Stosowanie systemów klasy SCM jest wciąż raczej wyjątkiem.

Treść następnych wykładów

Z którymi systemami zapoznamy się bardziej
szczegółowo?

• Systemy MRP
• Systemy DRP (zastosowanie zasad MRP w

dystrybucji)

• Systemy SCM, SCOR
• TOC / system DBR
• Koncepcja JIT / system Kanban