dr inż. Aleksandra Wicka

1

Ubezpieczenia finansowe

dr inż. Aleksandra Wicka

2

Struktura przedsiębiorstw w Polsce w
2009 r.

dr inż. Aleksandra Wicka

3

Udział wybranych ubezpieczeń w składce
przypisanej brutto zebranej od
przedsiębiorstw (%)

Wyszczególnienie/ specification

2005

2006

2007

2008

2009

Ubezpieczenia wypadku /accident

(gr.1)

2,7

3,0

3,8

5,8

5,1

Ubezpieczenia casco pojazdów

lądowych /casco insurance of land

vehicles (gr.3)

24,9

25,8

28,2

28,6

24,3

Ubezpieczenia szkód

spowodowanych żywiołami/ fire and

natural forces (gr.8)

17,2

15,6

12,7

10,3

11,6

Ubezpieczenia odpowiedzialności

cywilnej wynikającej z posiadania

pojazdów lądowych/ motor vehicle

liability arising out of the possession

of land vehicles (gr.10)

13,7

13,5

13,5

15,0

15,3

Ubezpieczenia odpowiedzialności

cywilnej ogólnej /general liability

(gr.13)

10,0

10,3

9,7

8,9

9,5

Ubezpieczenia kredytu /credit

(gr.14)

6,1

7,4

8,5

6,4

5,6

Gwarancja ubezpieczeniowa

/shuretyship (gr.15)

2,4

2,2

2,2

2,4

2,9

Ubezpieczenia różnych ryzyk

finansowych /various financial

risks(gr. 16)

3,9

4,4

5,7

6,5

9,9

pozostałe

19,2

17,8

15,7

16,0

15,7

Total

100,0

100,0 100,0 100,0 100,0

dr inż. Aleksandra Wicka

4

Liczba upadłości firm w latach
2008-2009

2009 r.- 673

2010r. - 1500

dr inż. Aleksandra Wicka

5

Upadłości w podziale na

sektory

dr inż. Aleksandra Wicka

6

Zmiany w korzystaniu z ubezpieczeń
finansowych
(tys. zł.)

dr inż. Aleksandra Wicka

7

Zmiany w korzystaniu z
ubezpieczeń finansowych

l.

p.

Składka przypisana

brutto

2005

2006

2007

2008

2009

tys.

1

Ogółem

przedsiębiorstwa

5 103

459

5 970
885

6 635

568

7 610

707

8 163

855

2

Ubezpieczenia

kredytu

313 024

442

813 564 988 488 309 459 197

3

Gwarancja

ubezpieczeniowa

123 556

134

307 145 750 184 283 239 420

4

Ubezpieczenia

różnych ryzyk

finansowych

197 806

262

146 379 636 497 748 810 620

5

Razem
ubezpieczenia

finansowe (2+3+4)

634 386

839

266

1 090

374

1 170

340

1 509

237

6

Udział ubezpieczeń

finansowych w

składce ogółem

dz.II (%) (5/1)

12

14

16

15

18

dr inż. Aleksandra Wicka

8

Stopień wykorzystania instrumentów

zabezpie-czających przeciwko złym długom

w Polsce i w krajach Europy Środkowo-

Wschodniej w 2008 r

dr inż. Aleksandra Wicka

9

Typowe ubezpieczenia

Gwarancje:

• Turystyczna

• Dobrego wykonania

kontraktu

• Usunięcia wad i usterek
• Kaucyjne
• Koncesyjne
• Przetargowe

• Zapłaty długu celnego

• Zwrotu zaliczki

Ubezpieczenie:
• Kredytu kupieckiego
• Należności

eksportowych

• Należności

faktoringowych

• Należności krajowych
• Spłaty kredytu
• Spłaty rat

leasingowych

dr inż. Aleksandra Wicka

10

Czemu służą?

1. Ograniczenie ryzyka związanego z:
• obrotem gospodarczym,
• spłatą należności.
2. Gwarantują wykonanie umowy lub

kontraktu.

3. Wpływają na poprawę płynności

finansowej firmy.

dr inż. Aleksandra Wicka

11

Ubezpieczenie kredytu

Istota ubezpieczenia sprowadza się
do zapewnienia przez zakład
ubezpieczeń pokrycia strat
majątkowych powstałych u
kredytodawców, z powodu
nieotrzymania od kredytobiorców, w
sytuacjach określonych w umowie
ubezpieczenia należności za
udzielony kredyt.

dr inż. Aleksandra Wicka

12

Zasady ubezpieczenia kredytu

(7)

I. Zasada współpracy

Współpraca między zakładem
ubezpieczeń a ubezpieczonym jest
warunkiem fundamentalnym.

dr inż. Aleksandra Wicka

13

Zasady ubezpieczenia

kredytu

II. Zasada partycypowania

ubezpieczonego w ryzyku.
ubezpieczony powinien zawsze ponosić

część ryzyka. Odszkodowanie nigdy nie

powinno równać się sumie faktury i w razie

zajścia wypadku ubezpieczeniowego

powinno być zredukowane o procent,

pozostawiony na ryzyku własnym

ubezpieczającego. Udział własny powinien

przekraczać wysokość przypuszczalnego

zysku kredytodawcy, aby go zainteresować

właściwym przebiegiem transakcji

kredytowej.

dr inż. Aleksandra Wicka

14

Zasady ubezpieczenia

kredytu

III. Zasada gwarantowania

ostatecznego rezultatu.
Zakład ubezpieczeń nie powinien
gwarantować zapłaty w terminie
płatności określonym w umowie, lecz
tylko ostateczny rezultat transakcji
kredytowej.

dr inż. Aleksandra Wicka

15

Zasady ubezpieczenia

kredytu

IV. Zasada okresu karencji

…między zaistnieniem wypadku
ubezpieczeniowego a powstaniem
roszczenia o odszkodowanie, co ma
na celu upewnienie się zakładu
ubezpieczeń, że należność jest
definitywnie stracona.

dr inż. Aleksandra Wicka

16

Zasady ubezpieczenia

kredytu

V Zasada dobrej informacji.

Przed przyjęciem do ubezpieczenia
zakład ubezpieczeń powinien
zasięgnąć informacji o
kredytobiorcach z dwóch
niezależnych źródeł, które powinny
pozwolić na określenie górnej granicy
pokrycia ich zdolności kredytowej.

dr inż. Aleksandra Wicka

17

Zasady ubezpieczenia

kredytu

VI. Zasada selekcji ryzyk

Zakład zastrzega sobie prawo selekcji
zarówno ubezpieczonych jak i ryzyka.

VII. Zasada stałego monitoringu

ryzyka
zakład po przyjęciu kredytu do
ubezpieczenia powinien prowadzić
stałą kontrolę nad ryzykiem.

dr inż. Aleksandra Wicka

18

Monitoring - schemat

dr inż. Aleksandra Wicka

19

Rodzaje i istota ubezpieczeń

finansowych

1. Ubezpieczenie kredytu

kupieckiego
Dzięki niemu sprzedawca towarów
bądź usług ma pewność, że otrzyma
zapłatę za wysyłany towar lub
zrealizowane usługi w sytuacji, gdy
jego kontrahent stanie się
niewypłacalny.

dr inż. Aleksandra Wicka

20

Mechanizm ubezpieczenia kredytu

kupieckiego

Ubezpieczający

Ubezpieczony

(dostawca)

Zakład

ubezpieczeń

Składka

ubezpie-

czeniowa

Umowa

ubezpie-

czenia

01

02

03

Umowa dostawy

Limit kredytowy

dr inż. Aleksandra Wicka

21

Korzyści ubezpieczenia kredytu

kupieckiego

• Zmniejszenie ryzyka handlowego,
• Zabezpieczenie przed nieprzewidywalnymi

upadłościami,

• Zmniejszenie poziomu złych długów =

poprawa struktury bilansu firmy,

• Zwiększenie konkurencyjności poprzez

oferowanie lepszych warunków płatności,

• Możliwość segmentacji portfela klientów

według ich wiarygodności,

• Ograniczenie innych zabezpieczeń

płatności.

dr inż. Aleksandra Wicka

22

Kredyt kupiecki

… w praktyce odroczenie terminu

zapłaty.
Postawienie do dyspozycji
kupującego towaru bez wymagania
natychmiastowej za niego zapłaty.

dr inż. Aleksandra Wicka

23

Wybór ubezpieczyciela

Liderzy w segmencie ubezpieczeń
kredytu kupieckiego to:

1. Euler Hermes
2. Coface Poland
3. Atradius

dr inż. Aleksandra Wicka

24

Co oferuje Eurel Hermes

Ubezpieczenie należności dla

małych przedsiębiorstw
Ubezpieczenie ryzyka kredytu
kupieckiego "Kredyt+" to oferta dla
małych przedsiębiorstw realizujących
sprzedaż towarów lub świadczących
usługi z odroczonym terminem
płatności w kraju i zagranicą.

dr inż. Aleksandra Wicka

25

Co oferuje Eurel Hermes

Jaki jest przedmiot i zakres ubezpieczenia?

• Ochrona ubezpieczeniowa obejmuje

należności

bezsporne

z tytułu sprzedaży towarów i usług na

warunkach kredytowych. Maksymalny termin

płatności to 120 dni. Ochroną ubezpieczeniową

mogą być objęte należności od klientów mających

siedzibę w następujących krajach: Andora,

Australia, Austria, Belgia, Czechy, Dania, Estonia,

Finlandia, Francja, Grecja, Hiszpania, Holandia,

Irlandia, Islandia, Japonia, Kanada, Lichtenstein,

Litwa, Luksemburg, Łotwa, Malta, Monaco, Niemcy,

Norwegia, Nowa Zelandia, Polska, Portugalia, San

Marino, Słowacja, Słowenia, Stany Zjednoczone

Ameryki, Szwajcaria, Szwecja, Węgry, Wielka

Brytania, Włochy.

dr inż. Aleksandra Wicka

26

Rodzaje należności

• należności bezsporne, czyli środki pieniężne należne

jednostce, zagwarantowane prawem i niekwestionowane

przez dłużnika,

• należności sporne to niezapłacone przez dłużnika kwoty,

przez niego kwestionowane (odmowa zapłaty jest

udokumentowana na piśmie),

• należności wątpliwe, czyli środki pieniężne prawnie

należne jednostce, których z powodu trudności finansowych

dłużnika lub trudności z ustaleniem miejsca jego pobytu albo

z innych powodów, nie można wyegzekwować,

• należności przedawnione to te kwoty obciążające

dłużnika, które po upływie terminu określonego prawem

(Kodeks Cywilny) nie mogą być egzekwowane, ponieważ

wierzyciel utracił prawo ich dochodzenia,

• należności nieściągalne to te kwoty, które są należne

jednostce, lecz niemożliwe do wyegzekwowania, także kwoty

orzeczone przez sąd

dr inż. Aleksandra Wicka

27

Eurel Hermes

Jakie są zalety tego produktu?
• Ubezpieczenie ryzyka kredytu daje małym i

średnim przedsiębiorstwom możliwość

uniezależnienia się od kłopotów finansowych

odbiorców. Jest to szczególnie ważne w

początkowym okresie funkcjonowania firmy.

Podstawowe zasady ubezpieczenia:
• Kredyt+ charakteryzuje uproszczona

procedura zawarcia umowy oraz łatwa

obsługa w trakcie roku ubezpieczeniowego.

dr inż. Aleksandra Wicka

28

Eurel Hermes

Koszty

• Składka ubezpieczeniowa jest wyliczana na początku danego

roku ubezpieczeniowego w oparciu o Tabelę Opłat.
Poszczególnym wysokościom sumy ubezpieczenia przypisane

zostały odpowiednie poziomy składek rocznych.

Suma ubezpieczenia to łączna wartość odszkodowań, które

mogą zostać wypłacone w czasie trwania roku

ubezpieczeniowego. Wysokość sumy ubezpieczenia nie może

być niższa niż otwarte saldo należności na ostatni dzień

zakończonego okresu obrachunkowego.

Dodatkowym kosztem jest opłata za rating klientów

ubezpieczającego i monitoring ich sytuacji finansowej

przez

12 miesięcy.

dr inż. Aleksandra Wicka

29

Ubezpieczenie kredytu

bankowego

Przedmiotem ubezpieczenia jest spłata
przez kredytobiorcę kwoty kredytu wraz z
odsetkami w wysokości, terminie i na
zasadach określonych w umowie
kredytowej.*

* Ubezpieczenie zazwyczaj nie obejmuje

odsetek karnych, do których zobowiązany
jest kredytobiorca tytułem zwłoki w
uiszczeniu należności.

dr inż. Aleksandra Wicka

30

Ubezpieczenie kredytu

bankowego

• Suma ubezpieczenia

Stanowi całkowitą sumę rat kredytu
pozostałych do spłacenia wraz z
odsetkami i jest górną granicą
odpowiedzialności zakładu
ubezpieczeń.

dr inż. Aleksandra Wicka

31

Ubezpieczenie kredytu

bankowego

Od czego zależy wysokość składki:
• wysokości sumy ubezpieczenia,
• długości umowy kredytowej,
• stopnia zabezpieczenia spłaty

kredytu,

• oceny sytuacji finansowej

kredytobiorcy.

dr inż. Aleksandra Wicka

32

Przykładowe wyłączenia

odpowiedzialności z.u.

1. W okresie ubezpieczenia bank

zmienił warunki umowy kredytowej.

2. Kredytobiorca jako przedsiębiorca

świadomym działaniem doprowadził
do ogólnej niewypłacalności.

3. Przedsiębiorca w dniu zawarcia

umowy ubezpieczenia był
postawiony np. w stan upadłości.

Gwarancje

ubezpieczeniowe

dr inż. Aleksandra Wicka

34

Mechanizm funkcjonowania

gwarancji ubezpieczeniowej

Zobowiązany

Gwarant

Beneficjent

Umowa o wydanie gwarancji

Składka ubezpieczeniowa

Gwarancja ubezpieczeniowa

dr inż. Aleksandra Wicka

35

Procedura wydania gwarancji

ubezpieczeniowej

1.

Złożenie wniosku o wydanie gwarancji,

zawierającego dane na temat rodzaju

gwarancji, sposobu udzielenia ochrony,

sumy gwarancyjnej, okresu

obowiązywania gwarancji oraz

załączenia odpowiednich dokumentów.

2.

Ocena ryzyka na podstawie

dostarczonych dokumentów i

informacji wewnętrznych zakładu

ubezpieczeń.

dr inż. Aleksandra Wicka

36

Procedura wydania gwarancji

ubezpieczeniowej

3.

Podjecie decyzji co do przyjęcia bądź
odrzucenia danego ryzyka (i pod
jakimi warunkami),

4.

Określenie składki za wydanie
gwarancji ubezpieczeniowej i
warunków umowy,

5.

Podpisanie umowy, opłacenie składki
i wydanie odpowiedniej gwarancji.

dr inż. Aleksandra Wicka

37

Od czego zależy wysokość

składki?

Wysokość składki za wydanie

gwarancji ubezpieczeniowej zależy
przede wszystkim od:

• Rodzaju danej gwarancji,
• Sytuacji finansowej zobowiązanego,
• Okresu trwania gwarancji,
• Formy zabezpieczenia,
• Wysokości sumy gwarancyjnej.

dr inż. Aleksandra Wicka

38

Rodzaje i istota ubezpieczeń

finansowych

2. Gwarancje kontraktowe

Szczególnie chętnie wykorzystywane

przez firmy budowlane.
Ubezpieczyciel gwarantuje jakość i

terminowość wykonania konkretnego

projektu. Przedsiębiorstwo budowlane

nie musi dzięki temu wpłacać na

konto zleceniodawcy środków

będących zabezpieczeniem

wykonania usługi.

dr inż. Aleksandra Wicka

39

Zabezpieczenia

Przy udzielaniu gwarancji wymagane

są typowe zabezpieczenia spotykane

w umowach kredytowych np. weksel

połączony z wpisem do hipoteki

nieruchomości należącej do

ubezpieczającego, przy czym wartość

proponowanych zabezpieczeń musi

być odpowiednia do wysokości kwoty

udzielanej gwarancji.

dr inż. Aleksandra Wicka

40

KOSZTY

• Indywidualne ceny!!!
Przykładowo:
• koszt wystawienia gwarancji

kontraktowej na jeden rok wynosi
zwykle

1 % wartości realizacji projektu.
• Gwarancja zwrotu zaliczki, to zwykle

koszt 1,5-2% wartości ubezpieczenia.

dr inż. Aleksandra Wicka

41

Gwarancja przykład

Firma budowlana wygrała przetarg na

realizację inwestycji o wartości 20 mln.zł,

w której zamawiającym jest agencja

rządowa. Okres trwania kontraktu 3 lata,

do tego dochodzą dwa lata rękojmi i

gwarancji na wykonane roboty.

Zamawiający oczekuje w momencie

podpisania umowy wniesienia

zabezpieczenia dobrego wykonania

kontraktu w wys.5% jego wartości.

dr inż. Aleksandra Wicka

42

Gwarancja przykład

Jedną z dopuszczalnych form

zabezpieczenia jest gwarancja.

Ubezpieczyciel wystawia gwarancję

dobrego wykonania kontraktu w kwocie 1

milion na trzy lata, pobiera za to składkę

45 tys. zł. Następnie po upływie trzech

lat zawierana jest kolejna gwarancja na

zabezpieczenie usunięcia wad i usterek

w okresie rękojmi w kwocie 300 tys. Na

okres kolejnych dwóch lat. Koszt 9 tys. zł.

dr inż. Aleksandra Wicka

43

Rodzaje i istota ubezpieczeń

finansowych

• Gwarancje usunięcia wad i usterek

Są pewnym przedłużeniem gwarancji

wykonania umowy lub kontraktu.

• Gwarancje przetargowe

Dzięki nim oferent zwolniony jest od
obowiązku wniesienia wadium .

• Gwarancje zapłaty długu celnego i

akcyzowe.

dr inż. Aleksandra Wicka

44

Gwarancje usunięcia wad i usterek

Gwarancja ta zabezpiecza inwestora przed
stratami, które mógłby ponieść w przypadku,
gdy kontrakt wykonano w terminie i zakresie
przewidzianym w umowie, ale jego jakość
jest niska, niezgodna z wcześniejszymi
ustaleniami, bądź wada ujawniła się po
odbiorze końcowym, a dostawca odmawia
bądź nie jest w stanie usunąć usterek w
okresie rękojmi. Gwarancje te wydawane są
najczęściej na okres kilku lat od przyjęcia
usługi lub towaru. Suma gwarancyjna wynosi
zazwyczaj 5-10% wartości kontraktu.

dr inż. Aleksandra Wicka

45

Gwarancje przetargowe

Inaczej gwarancja zapłaty wadium

W ramach tej umowy ochroną objęte są straty

organizatora przetargu wynikające z

niespełnienia w terminie przez

zobowiązanego, który wygrał przetarg

warunków przetargu co do zapłaty ceny lub

nie podpisaniem umowy na warunkach

określonych w ofercie lub na warunkach

wylicytowanych. Wysokość sumy gwarancyjnej

wynosi zwykle do 10% wartości kontraktu,

który jest przedmiotem przetargu i jest równa

kwocie wymaganego wadium.

dr inż. Aleksandra Wicka

46

Gwarancje zapłaty długu celnego i

akcyzowe.

Przedmiotem gwarancji są ustalone przez

urząd celny należności celne i podatkowe np.

dług celny, jakie w związku z dopuszczeniem

do wwozu(/wywozu) na polski obszar celny

określonych towarów ciążą na przedsiębiorcy

dokonującym importu/ eksportu.

Przedsiębiorca nie musi zamrażać na

określony czas środków pieniężnych w pełnej

wysokości ustalonej należności celnej i

podatkowej (w formie kaucji podatkowej) przy

np. czasowym składowaniu towarów w

magazynie celnym do chwili nadania im

przeznaczenia celnego.

dr inż. Aleksandra Wicka

47

Wykorzystana literatura

1. Ubezpieczenia gospodarcze.

Sangowski T. (red.) poltext. 2001

2.

www.Eurel

Hermes

3. www. Hestia
4. Poradnik Ubezpieczeniowy .Dodatek

specjalny Forbes.

5. www.Warta.pl