P O L I T E C H N I K A R Z E S Z O W S K A

im. Ignacego Łukasiewicza

Wydział Zarządzania

ANALIZA PORÓWNAWCZA UBEZPIECZENIA KREDYTU KUPIECKIEGO NA PRZYKŁADZIE EULER HERMES, COFACE, ATRADIUS I KUKE

Rzeszów

1. Historia rozwoju ubezpieczeń kredytu kupieckiego

Kredyt kupiecki jest coraz popularniejszą formą towarzyszącą zakupowi towarów przez małe przedsiębiorstwa, które nie są w stanie samodzielnie zapłacić za towar w terminie, w którym go kupują. W najkrótszej definicji jest to każdy zakup, którego termin płatności zostaje odroczony na późniejszy termin. Jest on o tyle atrakcyjniejszy od tradycyjnego kredytu w banku, że wszelkie formalności są wypełniane między klientem a sprzedawcą. To jedna z najpopularniejszych pozabankowych form wspierania działalności gospodarczej, nie wymusza bowiem udziału skomplikowanych formalności i umów. Również dlatego jest on określany jako najważniejszy kredyt w gospodarce.

Jedną z najbardziej typowych wad tego kredytu jest fakt, że decydując się na niego, nie możemy liczyć na rabat. Liczba dni, na które zawierany jest kredyt, nazywana jest czasem kredytowania (kontrahenci najczęściej decydują się na termin 30 dni). Mimo tego często jest on prawdziwym zbawieniem dla małych i średnich przedsiębiorstw, które np. potrzebują nowych maszyn na zwiększenie produkcji, a nie mają pieniędzy by za nie zapłacić bezpośrednio podczas zakupu.

Rosnąca popularność kredytu kupieckiego sprawiła, że równocześnie wzrasta zainteresowanie nim. Mamy nadzieję, że na naszej stronie internetowej dowiesz się wszystkiego, co mogłoby ci pomóc w czasie uzgadniania transakcji kupna-sprzedaży na warunkach kredytu kupieckiego i maksymalnie skorzystać ze wszystkich jego zalet.

Ubezpieczenie kredytu kupieckiego jest jedną z najbardziej powszechnych w Europie finansową metodą transferu ryzyka kredytu kupieckiego. Mimo, że na świecie ubezpieczenia te funkcjonują od ponad 100 lat, w Polsce gwałtowny ich rozwój można odnotować od czasu przystąpienia do UE. Rozwój ubezpieczeń kredytu kupieckiego w Polsce jest nierozerwalnie związany z rozwojem gospodarczym, spadek liczby niewypłacalnych przedsiębiorstw, napływające inwestycje zagraniczne, deregulacja i otwarcie rynków są czynnikiem wspierającym rozwój ubezpieczeń kredytu, natomiast kryzys i recesja oraz rosnąca liczba zmian, które można zaobserwować na rynkach rozwiniętych bardzo szybko znajduje swoje odzwierciedlenie na rynku polskim. Wynika to przede wszystkim z obecności na tym rynku zakładów ubezpieczeń prowadzących swoją działalność na skalę międzynarodową i wprowadzających na polski rynek rozwiązania sprawdzone w innych krajach.

Początki działalności asekuracji kredytów w Polsce sięgają lat 20 XX w. Pierwszym polskim ubezpieczycielem kredytu eksportowego od 1957r. było Towarzystwo Ubezpieczeń i Reasekuracji „Warta”. Do końca lat 80 działalność ta, traktowana zawsze jako dodatkowa , prowadzona była pod kontrolą państwa. Niebawem do rynku dołączyło PZU oraz „Warta”.

W 1991r. Minister Finansów wraz z Ministrem Współpracy Gospodarczej z Zagranicą powołał Korporacje Ubezpieczeń Kredytów Eksportowych S.A. (KUKE). Jest to jedyna w Polsce instytucja, która zajmuje się ubezpieczeniami transakcji handlowych polskich firm z gwarancja Skarbu Państwa. Od 1992r. na rynku zaczęły pojawiać się nowe produkty, tj. ubezpieczenie: należności ratalnych, leasingowych oraz factoringu. 7 lipca 1994r. została wprowadzona w życie ustawa o gwarantowanych przez Skarb Państwa ubezpieczeniach kredytów eksportowych. Wejście w życie Ustawy o działalności ubezpieczeniowej spowodowało, że towarzystwa zaczęły stopniowo wprowadzać produkty obejmujące ubezpieczenia krajowego kredytu kupieckiego, kredytu eksportowego oraz gwarancje ubezpieczeniowe. Do największych ubezpieczycieli kredytów w Polsce należą: KUKE, EULER HERMES, COFACE, ATRADIUS.

1. Ubezpieczyciele Kredytu kupieckiego

Korporacja Ubezpieczeń Kredytów Eksportowych Spółka Akcyjna (KUKE S.A.) jest firmą ubezpieczającą transakcje handlowe polskich przedsiębiorstw. Od 1981r. roku oferuje usługi zapewniające bezpieczną wymianę handlową zarówno w kraju jak i za granicą. Działalność skupia się na ubezpieczaniu należności z tytułu sprzedaży towarów i usług z odroczonym terminem płatności, a także na udzielaniu gwarancji ubezpieczeniowych.

ATRADIUS oferuje obszerny zakres rozwiązań z dziedziny zarządzania należnościami, które chronią firmy różnych rozmiarów przed rynkowymi i politycznymi zagrożeniami w handlu lokalnym i globalnym. Poprzez ubezpieczanie wierzytelności handlowych, firmy redukują ryzyko związane z niepewnymi wierzytelnościami.

COFACE POLAND działa na rynku polskim od 1992r. gwarantując światowy standard usług zarządzania należnościami i ryzykiem kredytowym. Obsługując Klientów będących liderami w swoich branżach, zdobywa ekspercką wiedzę o każdym sektorze gospodarki. Jako jedyna firma na polskim rynku zapewnia klientom kompleksowe i zintegrowane rozwiązania z zakresu ochrony transakcji handlowych oparte o cztery linie biznesowe.

EULER HERMES S.A. specjalizuje się w ubezpieczeniach należności handlowych, gwarancjach ubezpieczeniowych oraz ubezpieczeniu ryzyka sprzeniewierzenia. Działa na polskim rynku od 1992r. roku i jest liderem na rynku ubezpieczeń należności handlowych oraz jedynym z liderów w zakresie gwarancji ubezpieczeniowych i windykacji należności.

2. Analiza Ogólnych Warunków Ubezpieczenia

Tabela 2. Prezentacja i analiza ogólnych warunków ubezpieczenia kredytu kupieckiego czterech wybranych Towarzystw Ubezpieczeniowych:

Lp.	Kryteria
	Zakres działalności objętych ubezpieczeniem	Produkcja i sprzedaż materiałów handlowych
	Zakres podmiotowy ubezpieczenia	Krajowy i zagraniczny
	Podstawa objęcia ochroną ubezpieczeniową	1 kwietnia 2004r.	1 maja 2004r.	1 września 2004r.
	Zakres ubezpieczenia	Bezsporne należności z tytułu sprzedaży lub dostawy towarów i/lub usług w wyniku prawnie potwierdzonej bądź faktycznej niewypłacalności klienta, o ile należności te powstały w okresie obowiązywania Umowy Ubezpieczenia określonym w Polisie oraz spełniają warunki zawarte w Umowie Ubezpieczenia, - objęty jest również podatek od towarów i usług (VAT) -ubezpieczone są jedynie należności od tych klientów, którzy mają siedzibę w krajach wymienionych w Warunkach Szczególnych	Bezsporne należności z tytułu sprzedaży towarów lub usług, jeżeli dostawa lub wysyłka towaru albo usługa zostały wykonane w okresie trwania umowy ubezpieczeniowej i faktury z tego tytułu zostały wystawione w maksymalnym okresie fakturowania.	Bezsporne, prawnie uzasadnione wierzytelności z tytułu sprzedaży towarów i usług w ramach zwykłej działalności gospodarczej w imieniu Ubezpieczyciela i na jego rachunek a także przewozów i składek ubezpieczeniowych, dyskonta i kosztów wekslowych.	Bezsporne należności pieniężne przysługujące Ubezpieczającemu od kontrahenta zagranicznego i/lub krajowego, z tyt. kontraktów na dostarczenie towarów lub wykonanie usług, których zapłata jest realizowana w kredycie krótkoterminowym.
	Maksymalne odszkodowanie	Wysokość odszkodowania z tytułu wszystkich wypadków ubezpieczeniowych, które wystąpiły w danym roku ubezpieczeniowym, jest ograniczona do wysokości określonej w Warunkach Szczególnych	40- krotność sumy składek zapłaconych za dany okres ubezpieczeniowy	40-krotność sumy składek zapłaconych za dany okres ubezpieczeniowy	Maksymalna kwota wypłaconych przez korporację odszkodowań nie może przekroczyć wielokrotności zapłaconych składek należnych w okresie rozliczeniowym, jest ograniczona i określona W warunkach szczególnych.
	Podstawa naliczenia składki	Sposób i dane do wyliczenia składki ustalone są w Warunkach Szczególnych, Składka naliczana jest od obrotu i od salda należności	Składka naliczana jest od obrotu (0,11%) i od należności, w zależności od grupy krajów. Za skrócony okres ubezpieczeniowy Oddziałowi przysługuje składka minimalna w wysokości 157000 zł., rozliczona proporcjonalnie do liczby miesięcy, w których trwała ochrona ubezpieczeniowa.	Składka naliczana od obrotu. Składka obliczana jest według taryfy, na podstawie wielkości obrotu z ubezpieczonymi klientami, a jej wysokości w szczególności uzależniona jest od struktury należności Ubezpieczającego, wielkości przeterminowanych należności, ich rotacji, wysokości strat należności oraz wielkości obrotu Ubezpieczającego. Podstawą kalkulacji składki może być również całkowita kwota wierzytelności należnych Ubezpieczającemu od jego klientów.	Składka obliczana jest na podstawie wysokości obrotów zgłoszonych przez Ubezpieczającego, wg stawki ustalonej na podstawie następujących kryteriów: wysokość obrotu, okres kredyty, zakres ochrony ubezpieczeniowej, kraj i branża dłużnika, wynik dotychczasowej współpracy z Ubezpieczającym.
	Płatność składek: kiedy? Jak? W jakiej formie?	14 dni od dnia wystawienia faktury przez Ubezpieczyciela	W terminie 14 dni od daty wystawienia odpowiednich faktur i rachunków przez Odział	W ciągu 7 di roboczych Ubezpieczający opłaci składkę po otrzymaniu rachunku	Składka płatna jest z góry jednorazowo lub w ratach, płatna na podstawie wystawionych przez korporację rachunków w terminie 15 dni od daty wystawienia.
	Opłata za rozpatrzenie wniosku o nadanie limitu kredytowego lub jego odnowienie	Brak informacji	Opłata za wykonanie analizy finansowej: PLN 110,- + VAT dla każdego dłużnika z siedzibą na terytorium RP PLN160,- + VAT dla każdego dłużnika z siedzibą poza terytorium RP	Brak informacji	Brak informacji
	Maksymalny okres kredytowania	Brak informacji	120 dni licząc od daty wystawienia faktury za sprzedane towary lub wykonane usługi	120 dni licząc od daty wystawienia faktury za sprzedane towary lub wykonane usługi	30 dni, lub okres inny ustalony pomiędzy stronami
	Możliwe opóźnienie płatności nieskutkujące koniecznością informowania Towarzystwa o braku płatności	Zawiadomienie niezwłocznie, nie później w terminie 3 dni roboczych od otrzymania wiadomości	30 dni (maksymalny termin zgłaszania przeterminowanych należności- maksymalny okres kredytu) Zawiadomienie niezwłocznie, 30 dni od daty dostarczenia dokumentów i towarów do miejsca dostawy- dla płatności w formie inkasa dokumentowego	Niewypełnienie obowiązku zgłoszenia przekroczenia ostatecznego terminu spłaty wierzytelności przez Ubezpieczającego nie spowoduje cofnięcia ochrony ubezpieczeniowej, jeśli niezgłoszenie przekroczenia ostatecznego terminu spłaty wierzytelności dotyczy okresu sprzed dwóch lat.	Brak informacji
	Opóźnienie w płatności skutkujące automatycznym wygaśnięciem ochrony ubezpieczeniowej	Jeżeli pierwsza rata składki nie zostanie zapłacona we właściwym terminie, Ubezpieczycielowi przysługuje prawo do odstąpienia od umowy ubezpieczenia. Z tego tytułu Ubezpieczający jest zobowiązany do uiszczenia opłaty manipulacyjnej w wysokości 25% składki minimalnej w terminie 7 dni od daty wysłania wezwania do zapłaty. Jeżeli którakolwiek z kolejnych rat składek nie zostanie zapłacona w terminie, Ubezpieczyciel wyznaczy Ubezpieczającemu dodatkowy 14-dniowy termin do jej zapłacenia. Po tym terminie Ubezpieczyciel może odstąpić od Umowy ze skutkiem natychmiastowym.	120 dni od wystawienia faktury	Jeżeli ostateczny termin wpłaty wierzytelności zostanie przekroczony lub przewiduje się jego przekroczenie, to ochrona ubezpieczeniowa zakończy się dla przyszłych wierzytelności z tytułu sprzedaży towarów i usług	Brak informacji
	Udział własny	Należne Ubezpieczającemu odszkodowanie pomniejszone zostanie o wysokość udziału własnego ustalonego w Warunkach Szczegółowych	10%	10%	15% kwoty uznanego roszczenia o ile nie zostanie uznanie wyższy
	Franszyza integralna	Ubezpieczyciel wypłaci odszkodowanie jeżeli kwota ubezpieczonych należności przewyższa granicę szkody, ustalona w Warunkach Szczególnych	2500 zł	2500 zł	Brak informacji
	Zgłoszenie zagrożenia szkody	Ubezpieczający zobowiązuje się niezwłocznie, jednak nie później niż w terminie 3 dni roboczych od dnia otrzymania wiadomości, powiadomić Ubezpieczyciela w formie pisemnej o niewypłacalności danego klienta	Niezwłocznie po otrzymaniu informacji w formie pisemnej lub w uzgodnionej formie elektronicznej	Informowanie na bieżąco w okresie ubezpieczenia o jakichkolwiek okolicznościach zwiększających ryzyko wystąpienia szkody dotyczących swoich klientów. Ubezpieczający jest również zobowiązany powiadomić o innych okolicznościach zwiększających niebezpieczeństwo wystąpienia szkody powiadomić niezwłocznie Atradius Polska	Zgłoszenie należy dostarczyć na wypełnionym formularzu korporacji przedstawić dokumenty i dowody niezbędne do ustalenia okoliczności powstania szkody, w terminie 7 dni.
	Próg obowiązku wystąpienia do Towarzystwa Ubezpieczeniowego o przyznanie limitu kredytowego	Ubezpieczający jest zobowiązany wystąpić z Wnioskami o ustalenie limitów kredytowych wobec poszczególnych klientów w takich wysokościach, które pozwolą na objęcie ubezpieczeniem wszystkich należności od poszczególnych klientów	Łączne saldo należności kontrahentów z limitem automatycznym nie może przekroczyć 30% należności od wszystkich dłużników. Obowiązek wystąpienia o przyznanie limitu kredytowego następuje, gdy należności przekroczą 110 000 zł.	Jeżeli kwota wszystkich wierzytelności wobec jednego klienta przekroczy przyznaną sumę ubezpieczenia, to Ubezpieczający zobowiązany jest bezzwłocznie wystąpić z wnioskiem o jej zwiększenie. Jeżeli kwota wszystkich wierzytelności wobec jednego klienta, dla którego przyznana suma ubezpieczenia nie osiągnęła minimalnej kwoty wierzytelności podlegającej obowiązkowi wystąpienia do Atradius Polska S.A. z wnioskiem o jej ubezpieczenie, wierzytelności te pozostaną nadal ubezpieczone.	Brak informacji
	Tryb zgłoszenia przekroczenia progu obowiązku wystąpienia do Towarzystwa Ubezpieczeniowego	Niezwłocznie, jednak nie później niż w terminie 3 dni roboczych. Każdorazowe zgłoszenie wniosku musi nastąpić na formularzu o ustalenie limitu kredytowego	Zgłoszenie w formie pisemnej informacji przesłanej pocztą,	Niezwłocznie telefonicznie, a następnie potwierdzić pisemnie listem poleconym lub telefaksem	Zgłoszenie w formie pisemnej informacji
	Konsekwencje nie zgłoszenia przekroczenia progu	W przypadku, gdy całość należności od danego klienta przekracza próg obowiązku zgłoszenia, a Ubezpieczający nie wystąpił z wymaganym wnioskiem o ustalenie limitu kredytowego wobec danego klienta, przestaje obowiązywać ochrona ubezpieczeniowa dla całości należności od tego klienta.	Brak wypłaty odszkodowania	Brak odpowiedzialności ubezpieczyciela	Brak odpowiedzialności ubezpieczyciela
	Okres przewlekłej zwłoki	120 dni liczonych od dnia zgłoszenia należności przeterminowanej do windykacji	180 dni	180 dni	Zgłoszenie powinno nastąpić po upływie 60 dni jednak nie później niż 90 dni licząc od momentu płatności przewidzianej w kontrakcie
	Naliczanie okresu przewlekłej zwłoki	Okres przewlekłej zwłoki naliczany jest od daty wpływu zlecenia windykacyjnego	Okres przewlekłej zwłoki naliczany jest od daty zafakturowania sprzedaży towarów lub wykonanej usługi	Okres przewlekłej zwłoki naliczany jest od daty zafakturowania sprzedaży towarów lub wykonanej usługi	Okres przewlekłej zwłoki liczony jest od momentu wystawienia faktury
	Pisemna prolongata terminu płatności	Zawarcie ugody lub zmiana warunków płatności przez Ubezpieczającego w okresie od powstania należności do wypłaty odszkodowania wymaga wcześniejszej pisemnej zgody Ubezpieczyciela	Ubezpieczający może wyrazić zgodę na jedną lub kilka przedłużeń kredytu z zastrzeżeniem, że łączna długość kredytu nie przekroczy maksymalnego okresu kredytu.		Brak informacji
	Klauzula o udziale w zysku	Brak informacji	Premia za niską szkodowość: - procent składki 40% - procent salda 25%	Brak informacji	Brak informacji
	Uzasadnienie odmowy przyznania limitów	W przypadku stwierdzenia zwiększenia ryzyka możliwość obniżenia lub zniesienia limitu kredytowego ze skutkiem natychmiastowym dla przyszłych należności danego klienta, z chwilą otrzymania przez Ubezpieczającego pisemnego zawiadomienia.	Brak informacji
	Rozliczenie płatności od dłużnika przed ustaniem lub cofnięciem limitu	Na potrzeby Umowy Ubezpieczenia i bez względu na odmienne ustalenia między Ubezpieczającym a klientem, każda płatność zaliczana jest na poczet najdawniej wymaganej w danej chwili należności.	Odzyskane należności otrzymane przed wypłatą odszkodowania, pomniejszają saldo niezapłaconych należności oraz są zaliczane w pierwszej kolejności na poczet należności w porządku chronologicznym.	Brak informacji	Brak informacji
	Traktowanie należności powstałych przed wejściem w życie polisy	Należności powstałe przed wejściem w życie polisy nie są nią objęte chyba, że ubezpieczający zapłacił dodatkową składkę gdy ryzyko się jeszcze nie rozpoczęło.	Brak informacji

1. Wnioski z analizy

Bardzo ważne znaczenie ma, któremu Towarzystwu Ubezpieczeniowemu powierzymy ryzyko wywiązania się naszego kontrahenta z obowiązku zapłaty za dostarczony towar czy wykonaną usługę. Dokonując wyboru firmy ubezpieczeniowej, z którą chcielibyśmy nawiązać współprace musimy zwrócić uwagę nie tylko na treść proponowanej umowy ubezpieczenia ale także na inne kwestie jak: zakres działalności, możliwość skorzystania z usług np. pomocy prawnej, windykacji należności, doradztwa w kwestiach zarządzania ryzykiem itp. W Polsce ubezpieczenia należności oferują cztery najbardziej wyspecjalizowane firmy, takie jak Coface, Euler Hermes, Atradius, Kuke. Każda z tych firm oferuje indywidualne dostosowanie się do klienta.

W projekcie dokonano analizy Ogólnych Warunków Ubezpieczeń kredytu kupieckiego czterech Ubezpieczycieli:

1. Euler Hermes S.A.

2. Coface Poland

3. Atradius Credit Insurance S.A.

4. Korporacji Ubezpieczeń Kredytów Eksportowych S.A.

Do analizy przyjęto 26 kryteriów, na podstawie których można było porównać OWU każdego z wybranych Ubezpieczycieli.

Spośród wybranych Towarzystw największe zainteresowanie wzbudziła oferta, którą posiada Atradius, ponieważ zawiera jasno i czytelnie określone warunki przyznania odszkodowania. Nie stanowiło dla nas większego problemu znalezienie potrzebnych do projektu informacji w przeciwieństwie do OWU innych Towarzystw m.in. Coface. Cechą charakterystyczną Atradius jest to, że istnieje możliwość elektronicznego składania wniosków o limity kredytowe oraz wysyłanie i otrzymywanie wszelkich informacji dotyczących polisy i ubezpieczenia dla poszczególnych odbiorców. Maksymalny okres kredytowania wynosi 120 dni, natomiast odroczenie może wynosi 180 dni. Naszym zdaniem najgorszą ofertę posiada Kuke, ponieważ w OWU nie ma dużo informacji, które powinny zostać zawarte, musieliśmy odnosić się do umowy. Ponadto jako jedyne Towarzystwo Ubezpieczeniowe nie posiada wyjaśnionych pojęć oraz brak w niej jasno sprecyzowanych informacji.