Nawozy fosforowe

Podział nawozów

fosforowych

• Nawozy fosforowe ze względu na szybkość

działania dzieli się na grupy:

• szybko działające

- rozpuszczalne w wodzie

(superfosfaty); najszersze zastosowanie w

rolnictwie mają superfosfaty, które różnią się

między sobą zawartością fosforu i formą.

• wolno działające

-  rozpuszczalne w słabym

kwasie cytrynowym (supertomasyna obecnie

nie stosowana);

• bardzo wolno działające

- słabo

rozpuszczalne w słabym kwasie cytrynowym

(mączki fosforytowe i kostne).

Otrzymywanie nawozów

fosforowych

• Nawozy fosforowe

- nawozy mineralne, których

głównym składnikiem jest fosfor, makroelement

w odżywianiu roślin, składnik białek, fityny,

także organicznych kwasów nukleinowych

ortofosforanów i metafosforanów.

 

• Nawozy, których główny składnik stanowi

fosfor pomagają w zwiększeniu jakości roślin

uprawnych, za to nie są bardzo skuteczne przy

zwiększaniu ilości plonu. Fosfor wraz z potasem

sprzyja zrównoważeniu gospodarki

węglowodanowej (cukrowej) roślin, a

dodatkowe zastosowanie azotu sprzyja

lepszemu wzrostowi i rozwojowi roślin.

Niedobór fosforu hamuje wzrost roślin.

Najważniejsze nawozy

fosforowe

•

Superfosfaty

;

• superfosfat podwójny  - który jest  mieszaniną fosforanu jedno

wapniowego i siarczanu wapnia. Fosforan jedno wapniowy rozpuszcza
się w wodzie, przez co jest łatwo przyswajalny przez rośliny

• Superfosfat pojedynczy pylisty
• Superfosfat pojedynczy granulowany
• Superfosfat potrójny granulowany
• Precypitat

-

będący fosforanem dwu wapniowym

• Supertomasyna – otrzymywana przez stapianie fosforytów z sodą i

krzemionką

• Termofosfaty
• Metafosforany
• Niektóre mączki nawozowe – mączki fosforytowe ,mączki kostne

Właściwości

•

Nawozy fosforowe cechują -

się ogólnie małym

współczynnikiem wykorzystania z superfosfatu przez

rośliny. Jeśli azot i potas są wykorzystywane z nawozów

mineralnych w ponad 50% to w przypadku fosforu

wykorzystanie sięga zależnie od gleby i rośliny 10-20%, z

tym że następcze działanie nawozów fosforowych trwa

bardzo długo ze średnim rocznym wykorzystaniem 1-2%

• Superfosfaty, mimo kwaśnego odczynu, nie zakwaszają

gleby, są nawozami typowo przedsiewnymi pod wszystkie

rośliny. Największą efektywność mają  na glebach o

odczynie słabo kwaśnym i obojętnym. Na gleby kwaśne

polecana jest forma granulowana gdyż wolniej się

uwstecznia. Nawozem siarkowo-fosforowym jest superfosfat

prosty (13%S). Nadaje się on szczególnie pod rośliny z rodz.

krzyżowych.

Stosowanie nawozów

fosforowych

• Zasady nawożenia roślin fosforem:

1. Nawozy fosforowe wymagają bardzo dokładnego

wymieszania z glebą.

2. Dobrym terminem stosowania jest jesień, przed orką

przedzimową. Znajdujące się w tych nawozach metale

ciężkie, pochodzące z fosforytów i apatytów używanych do

ich produkcji, zdążą do wiosny wytworzyć w glebie trudno

rozpuszczalne i nieprzyswajalne dla roślin związki.jest to

ważne szczególnie przy uprawach warzywniczych

3. Mączki fosforytowe i kostne powinno się stosować na

gleby kwaśne i bardzo kwaśne.

4. Nawozów fosforowych nie wolno mieszać z nawozami

zawierającymi wapń.

5. Nawozy fosforowe można stosować łącznie z nawozami
potasowymi

.

Niedobór fosforu

• Zwykle objawy niedoboru fosforu

pojawiają się na starszych liściach,
wykazując ciemnozielone
zabarwienie.Liście drzew owocowych
często są zabarwione na brunatno i
opadają przedwcześnie.
• Nadmiar fosforu może doprowadzić
do  osłabienia wzrostu roślin.

Nawożenie

• Efektywność nawożenia

mineralnego fosforem  zależy
głównie od:

• Zasobności gleby w przyswajalne
formy fosforu
• Formy nawozu fosforowego
• Wysokości nawożenia
• Właściwości fizyko-chemicznych gleb

Właściwości fizykochemiczne

gleby

• Na efektywność nawożenia fosforem wpływają

właściwości fizykochemiczne gleb:

•    pH,

•     zawartość próchnicy

•     skład granulometryczny.

Wykorzystanie fosforu z nawozów fosforowych

zawierających fosfor w formie H2PO4- i HPO42-

Najmniejsze wykorzystanie P występuje na

glebach silnie kwaśnych. W Polsce większość 

gleb jest niestety kwaśna i silnie kwaśna, co jest

jedną z głównych przyczyn niskiego plonowania i

słabego wykorzystania fosforu przez rośliny z

nawozów mineralnych

.

Eutrofizacja wód

• Eutrofizacja-czyli wzrost żyzności wód, to proces

stopniowego wzbogacania zbiornika wodnego w

substancje pokarmowe w skutek wzmożonego ich

dopływu.Głównymi żródłami tych składników są nawozy

(azotowe, fosforowe i potasowe), przemysł (spożywczy,

chemiczny)oraz ścieki.Eutrofizacja prowadzi do

zachwiania równowagi ekologicznej, bujnego wzrostu

danej roślinności wodnej , zbyt intensywnej aktywności

drobnoustrojów zużywających duże ilości

tlenu.Skutkiem tego jest deficyt tlenowy i

zahamowanie rozkładu tlenowego materii  organicznej

(stopniowe zapełnienie zbiorników rozkładającą się

substancją organiczną)jak również wyniszczenie wielu

najwrażliwszych  tlenowych organizmów, w tym

najwartościowszych ryb.

Producenci nawozów

fosforowych

• Producenci nawozów fosforowych

Producentami nawozów fosforowych
w Polsce są:
ZNF Fosfory - Gdańsk
Zakłady chemiczne Luboń
ZPS Siarkopol-Tarnobrzeg
ZNF Superfosfat-Szczecin

Bibliografia

www.seoteka.pl
www.nawozy.rolnicy.com
www.ppr.pl

Podręcznik do ćwiczeń „chemia rolna”