Zarządzanie bezpieczeństwem i

higieną pracy

Tezy

• Koncepcje zarządzania bezpieczeństwem i

higieną pracy w przedsiębiorstwach

• Systemowe zarządzanie bezpieczeństwem

pracy w przedsiębiorstwie

• Podstawowe zasady skutecznego

zarządzania bezpieczeństwem i higieną

pracy

• Obowiązki pracodawcy w zakresie

zapewnienia bezpiecznych warunków pracy

Przyszłość ma wiele imion:

Dla słabych jest: nieosiągalna
Dla bojaźliwych jest: nieznana
Dla odważnych jest: szansą

Victor Hugo

Dyrektywa UE 89/391/EWG w sprawie
wprowadzenia środków w celu poprawy
bezpieczeństwa i zdrowia pracowników w
miejscu pracy,

Dyrektywa 89/654/EWG dotycząca
minimalnych wymagań bezpieczeństwa i
ochrony zdrowia podczas pracy,



Unikanie ryzyka,



Ocena ryzyka, którego nie można uniknąć,



Zapobieganie ryzyka u źródeł,



Dostosowanie pracy do pojedynczego człowieka,



Stosowanie nowych rozwiązań technicznych,



Zastępowanie niebezpiecznych środków
bezpiecznymi,



Nadawanie priorytetu środkom ochrony
zbiorowej
przed środkami ochrony indywidualnej,



Właściwe instruowanie pracowników.

DYREKTYWA RADY 89/391/EWG

z 12 czerwca 1989 r. o wprowadzeniu środków w celu

zwiększenia bezpieczeństwa i poprawy zdrowia pracowników

podczas pracy

W celu zapobiegania wypadkom – katastrofom

przemysłowym, w zależności od stopnia

zagrożenia nakłada na pracodawcę obowiązek:

• mniejsze zagrożenia – opis instalacji oraz opis

strategii zapobiegania katastrofom,

• poważne zagrożenia – raport bezpieczeństwa

pracy oraz wdrożony system zarządzania bhp:

w raporcie – przedstawiona analiza ryzyka

grupowego tzn. osób mieszkających i

przebywających w pobliżu danego

przedsiębiorstwa.

DYREKTYWA RADY 89/391/EWG

z 12 czerwca 1989 r. o wprowadzeniu środków w celu

zwiększenia bezpieczeństwa i poprawy zdrowia pracowników

podczas pracy

Integracja Systemów

Integracja Systemów

 ISO 9001 – system zarządzania jakością

 ISO 14001 – system zarządzania środowiskiem

 PN-N-18001 – SZBiHP

Struktura tych norm jest zbliżona , co oznacza, że

SZBiHP

można w łatwy sposób zintegrować z systemami

zarządzania jakością i środowiskiem.

Struktura tych norm jest zbliżona , co oznacza, że

SZBiHP

można w łatwy sposób zintegrować z systemami

zarządzania jakością i środowiskiem.



Konstytucja



Kodeks pracy



Inne ustawy



Rozporządzenia



Inne akty prawne



Polskie Normy



Normy branżowe

Przepisy obowiązujące

powszechnie:

Specyficzne źródła

prawa:



Układy zbiorowe pacy



Regulaminy pracy



Przepisy

wewnątrzzakładowe



Umowy międzynarodowe



Konwencje MOP



Zasady BHP

Jedną z najbardziej charakterystycznych cech przepisów dotyczących BHP jest to, że mają one
charakter prawa obowiązującego, a więc:
postanowienia przepisów prawnych nie mogą być zmienione, choćby obydwie strony (stosunku
pracy) sobie tego życzyły.

ŹRÓDŁA PRAWA PRACY

Podstawa prawna

Podstawa prawna

 Konstytucja RP
- Art. 24: „Praca znajduje się pod ochroną

Rzeczypospolitej

Polskiej. Państwo sprawuje nadzór nad warunkami

wykonywanej

pracy”

- Art. 66 ust 1: „Każdy ma prawo do bezpiecznych i

higienicznych

warunków pracy. Sposób realizacji tego prawa oraz

obowiązki

pracodawcy określa ustawa”
 Kodeks Pracy,
 Ustawy,
 Rozporządzenia, Zarządzenia

Normy Polskie

Normy Polskie

 PN-N-18001:2004 – System zarządzania
bezpieczeństwem i higieną

pracy. Wymagania (możliwość certyfikacji)
 PN-N-18002:2000 – System zarządzania
bezpieczeństwem i higieną

pracy. Ogólne wytyczne do oceny ryzyka zawodowego.
 PN-N-18004:2001 – System zarządzania

bezpieczeństwem i higieną

pracy. Wytyczne.

Ochrona Pracy -

jest dziedziną, w której prawo wkracza w

problematykę

techniczną i organizacyjną procesu

produkcji.

Cele

ochrony

pracy:



Ochrona pracowników przed wypadkami przy pracy.



Ochrona pracowników przed chorobami zawodowymi.



Ograniczenie zatrudnienia przy pracach szczególnie ciężkich i
uciążliwych.



Ochrona dóbr materialnych sfery pracy przed zniszczeniem.



Ochrona uprawnień pracowniczych, trwałości stosunku pracy,
wynagrodzenia,
szczególna ochrona pracy młodocianych i kobiet oraz ochrona innych
uprawnień.

CELE I SYSTEM OCHRONY

PRCY

ZAKŁAD PRACY:



służba bhp



społeczna inspekcja

pracy;



Komisja Bezpieczeństwa

i Higieny Pracy

PAŃSTWOWA

INSPEKCJA

PRACY

PAŃSTWOWA

STRAŻ POŻARNA

PAŃSTWOWA

INSPEKCJA

SANITARNA

URZĄD DOZORU

TECHNICZNEGO

PAŃSTWOWE ORGANA

NADZORU

nad warunkami pracy

Koncepcje zarządzania bhp

• tradycyjne podejście do bhp

• systemowe podejście do bhp (oparte

na filozofii jakości)

Koncepcje zarządzania bhp

Tradycyjne metody opierają się na działaniach

ukierunkowanych na:

• przestrzeganie istniejących przepisów

prawnych,

• unikanie kar.

Wada koncepcji:

• całkowita izolacja systemu,
• brak integracji z pozostałymi funkcjami

organizacji,

• nie daje zadawalających rezultatów.

Systemowe (nowoczesne)

podejście do zarządzania bhp

• Zmianie ulega cel – efektywne zapobieganie

wszystkim

wypadkom poprzez planowe działania

prewencyjne

• Zmienia się filozofia podejścia – ochrona człowieka

w procesie pracy =

efektywność ekonomiczna

• Zmienia się rozumienie podstaw systemu –

przepisy =

analiza i ocena ryzyka

• Zmienia się obszar działania – zagrożenia

dotyczące samego pracownika =

identyfikacja

zagrożeń dla pracownika, przedsiębiorstwa,

klienta i społeczeństwa

Systemowe (nowoczesne)

podejście do zarządzania bhp

c.d.

• Zmienia się rozumienie, kto i w jakim zakresie odpowiada

za bezpieczeństwo – służby bhp (ewentualnie kadra

kierownicza) = za bezpieczeństwo

odpowiadają wszyscy

pracownicy

• Zmienia się rola wskaźników bezpieczeństwa pracy -

wskaźniki reaktywne (informujących o stratach) =

wskaźniki proaktywne

• Zmienia się charakter działań w zakresie bezpieczeństwa

pracy – działania intuicyjne =

działania systemowe

,

opierające się na systematycznej identyfikacji zagrożeń,

oceny ryzyka zawodowego i precyzyjnego ustalenia

działań koniecznych do efektywnego zapobiegania

wypadkom i związanych z nimi strat.

Systemowe zarządzanie
bezpieczeństwem i higieną pracy jest
metodą, która pozwala uporządkować i
usystematyzować wszelkie działania
związane z ochroną pracy, a jej istotą jest
pełne i udokumentowane zaangażowanie
zarówno kierownictwa, jak i każdego
pracownika w autentyczne działania na
rzecz bezpieczeństwa służby i pracy.

System ten jest konieczny, a wdrożenie go

polega na konsekwentnej realizacji działań

obejmujących:

• opracowanie i ogłoszenie polityki oraz celów w

zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy,

będących wyrazem zaangażowania najwyższego

kierownictwa;

• określenie odpowiedzialności i uprawnień

poszczególnych pracowników na rzecz

bezpieczeństwa i higieny pracy;

• zapewnienie właściwych szkoleń oraz

motywowanie pracowników do bezpiecznej i

higienicznej pracy;

• ocenę ryzyka zawodowego;
• organizowanie sprawnego systemu

komunikowania się w zakresie

bezpieczeństwa i higieny pracy;

• opracowanie zasad reagowania na wypadki w

służbie i pracy oraz wdrażanie działań

korygujących i zapobiegawczych związanych z

bezpieczeństwem służby i pracy;

• monitorowanie i auditowanie systemu

zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy;

Kultura bezpieczeństwa

Jest funkcją kultury bezpieczeństwa

poszczególnych pracowników i klimatu

bezpieczeństwa stworzonego przez

kierownictwo oraz pracowników

nadzoru firmy.
Rozumie się zbiór norm, wartości i

przekonań, do których pracownicy

się stosują i która wyznacza sposób

życia jednostek i grup w

przedsiębiorstwie

Budowaniu wysokiej kultury

sprzyjają przede wszystkim

• Zaangażowanie najwyższego kierownictwa w problemy

bhp,

• Ustalenia deklaracji polityki bhp oraz odpowiednich

procedur i norm,

• Przekonanie, że bezpieczeństwo jest wartością połączoną z

każdym celem organizacji,

• Stymulowanie zaangażowania pracowników, wzmacnianie

ich poczucia własnej wartości,

• Identyfikowanie się pracowników z celami bhp,

przekonanie o ich wartości i konieczności realizacji oraz

praca zespołowa,

• Edukacja i szkolenie pracowników,

• Rozwijanie- wykraczające poza wymagania zawarte w

przepisach-troski o bhp własne i pracowników,

• Wyrażanie uznania dla osiągnięć na wzajemnym zaufaniu,

• Szybkie reagowanie na występujące problemy dot. bhp.

System zarządzania bhp powinien

zostać wprowadzony przede

wszystkim w każdej firmie, w

której:

• występują trudności z zapewnieniem wymaganego

prawem poziomu bezpieczeństwa i higieny pracy,

• wykonywane są zadania w trudnych warunkach

środowiska pracy,

• występują znaczące zagrożenia i wysoka

(odbiegająca od średniej krajowej w danej branży lub

średniej krajowej w ogóle liczonej na 100 000

zatrudnionych) liczba wypadków przy pracy oraz

chorób zawodowych,

• prowadzona działalność opiera się na

skomplikowanych przepisach prawnych (np. w

górnictwie, które ma własne przepisy

bezpieczeństwa i higieny pracy oraz wymagania

kwalifikacyjne, w transporcie).

Podstawowym założeniem systemu

zarządzania bezpieczeństwem i

higieną pracy jest ułatwienie

pracodawcy podejmowanie

właściwych decyzji oraz planowania i

realizacji wszystkich działań

odnoszących się do zapewnienia

bezpieczeństwa i ochrony zdrowia w

procesie pracy

Podstawowe zadania

systemu zarządzania bhp

•

określenie wymagań obowiązujących przepisów prawnych i

ustalenie wynikających z nich działań,

•

identyfikowanie występujących zagrożeń oraz analiza i

ocena ryzyka zawodowego na stanowiskach pracy oraz w

skali całego przedsiębiorstwa

•

analiza przyczyn wypadków przy pracy, zdarzeń prawie

wypadkowych i chorób zawodowych

•

ustalenie celów i priorytetów działań w zakresie poprawy

bezpieczeństwa pracy i ochrony zdrowia oraz planowanie

zadań ukierunkowanych na ich osiągnięcie

•

ciągłe monitorowanie warunków pracy przez wprowadzenie

procedur okresowej oceny i dokumentowania zagrożeń na

stanowisku pracy,

•

systematyczne prowadzenie audytów i przeglądów

okresowych systemu zarządzania oraz realizowanie

wynikających z ich działań korygujących.

System zarządzania

bezpieczeństwem pracy

powinien zawierać:

• Politykę bezpieczeństwa pracy
• Planowanie działań w zakresie

bezpieczeństwa pracy

• Wdrażanie i funkcjonowanie

bezpieczeństwa pracy

Polityka bezpieczeństwa

pracy

Powinna określać cele strategiczne oraz ustalić

jednoznacznie

priorytetowe zamierzenia, jak:

• zapobieganie wypadkom przy pracy i chorobom

zawodowym,

• dążenie do stałej poprawy stanu bezpieczeństwa i

higieny pracy,

• spełnienie wymagań przepisów prawnych oraz innych

istotnych wymagań dotyczących zakładu,

• ciągłe doskonalenie działań w zakresie zarządzania

bezpieczeństwem i higieną pracy,

• zapewnienie odpowiednich zasobów i środków do

wdrażania tej polityki,

• podnoszenie kwalifikacji pracowników w zakresie

bezpieczeństwa i higieny pracy oraz uwzględnianie ich

roli i zaangażowania na rzecz bezpieczeństwa i higieny

pracy.

Przy opracowywaniu polityki bhp
można ponadto rozważyć:

• Wyniki wstępnego przeglądu zarządzania bhp;
• Koordynację z polityką organizacji;
• Misją, wizją organizacji, jej podstawowymi

wartościami (np. etycznymi);

• Wymagania i oczekiwania zainteresowanych

stron;

• Współdziałanie wszystkich pracowników;
• Zobowiązanie do projektowania wyrobów w

sposób minimalizujący zagrożenia;

• Zachęcanie partnerów, poddostawców,

wykonawców do stosowania systemowego

podejścia do bhp.

Zaangażowanie pracowników

• tworzenie warunków do otwartych konsultacji z

pracownikami i ich przedstawicielami;

• informowanie pracowników i ich przedstawicieli o

wszystkich aspektach bhp związanych z

wykonywaną przez nich pracą;

• wprowadzanie rozwiązań organizacyjnych,

umożliwiających pracownikom i ich

przedstawicielom na aktywne uczestnictwo w

procesach planowania, wdrażania, utrzymywania,

sprawdzania, działań korygujących i

zapobiegawczych oraz wszelkich innych działaniach

na rzecz ciągłego doskonalenia systemu zarządzania

bhp oraz realizacji polityki w zakresie bhp.

Planowanie działań w

zakresie bhp

Określenie zadań prowadzących do realizacji założeń

przyjętej polityki jak:

• wymagania prawne zawarte w obowiązujących aktach

prawnych (ustawy, rozporządzenia, zarządzenia,

Polskie Normy i inne akty),

• cele ogólne i szczegółowe (np. zmniejszenie liczby

wypadków przy pracy, zapewnienie właściwego

stosowania środków ochrony indywidualnej przez

pracowników czy ograniczenie stosowania substancji

rakotwórczej w procesach technologicznych),

• planowanie działań poprzez:

o wyznaczenie odpowiednich służb lub osób

odpowiedzialnych za osiągnięcie celów,

o określenie środków niezbędnych do osiągnięcia celów,

o wyznaczenie terminów osiągnięcia celów.

Przy ustalaniu celów należy
wziąć pod uwagę:

• wymagania prawne i inne,
• zidentyfikowane zagrożenia,
• wyniki oceny ryzyka zawodowego,
• własne możliwości techniczne i

finansowe,

• opinie, sugestie oraz interesy

wszystkich zainteresowanych stron.

Wdrażanie i funkcjonowanie

bezpieczeństwa pracy

Struktura organizacyjna,

odpowiedzialność i uprawnienia

Zapewnienie środków
Szkolenie, świadomość, kompetencje

i motywacja

Przepływ informacji
Dokumentacja

System

System

z

z

arządzania bezpieczeństwem i

arządzania bezpieczeństwem i

higieną pracy - definicja

higieną pracy - definicja

Część ogólnego systemu zarządzania organizacją,
który obejmuje:

• strukturę organizacyjną,

• planowanie,

• odpowiedzialności,

• zasady postępowania,

• procedury,

• procesy i zasoby potrzebne do opracowania,
wdrażania, realizowania, przeglądu i utrzymania
polityki bezpieczeństwa i higieny pracy.

PN-N-
18001:2004

Jest

częścią

ogólnego

systemu

zarządzania organizacją i obejmuje
wszystkie te elementy, które służą
ustalaniu polityki i celów organizacji w
zakresie bhp oraz osiąganiu tych celów.

System Zarządzania

System Zarządzania

Bezpieczeństwem

Bezpieczeństwem

i Higieną Pracy

i Higieną Pracy

Myśl przewodnia

Myśl przewodnia

Nie czekaj, aż się wydarzy –

podejmuj działania wyprzedzające:

• Identyfikacja zagrożeń
• Ocena ryzyka
• Ustanowienie celów
• Monitorowanie realizacji celów
• Zarządzanie zmianami
•Świadomość członków organizacji

BEZPIECZEŃSTWO I HIGIENA PRACY

Stan warunków i organizacji pracy

oraz zachowań pracowników

zapewniający wymagany poziom

ochrony życia

i zdrowia przed zagrożeniami

występującymi

w środowisku pracy

Bezpieczeństwo pracy

to działania i angażowane w nie

środki, służące zapobieganiu

urazom

i wypadkom przy pracy

Higiena pracy

to działania i angażowane w

nie środki, zapobiegające

chorobom zawodowym



Ochrona zdrowia i życia pracowników poprzez

zapewnienie
bezpiecznych i higienicznych warunków pracy przy
odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i
techniki,
a w tym:

Art. 207 § 2 i 3, Art.208 oraz Art.212 Kodeksu
Pracy



organizowanie pracy w sposób

zapewniający zabezpieczenie

pracowników
przed wypadkami przy pracy, chorobami zawodowymi i innymi
związanymi
z warunkami środowiska pracy



zapewnienie przestrzegania w zakładzie pracy przepisów oraz

zasad
bezpieczeństwa i higieny pracy

, wydawanie polecenia usunięcia

uchybień,
w tym zakresie oraz kontrolowanie ich wykonania zapewnienie
wykonania
zaleceń społecznego inspektora pracy



dbać o sprawność środków ochrony zbiorowej i indywidualnej oraz

o ich
stosowanie zgodnie z przeznaczeniem



zapewnienie wykonania nakazów, wystąpień, decyzji i zarządzeń

wydawanych przez organa nadzoru nad warunkami pracy



zapewnienie wykonania zaleceń lekarza sprawującego opiekę

zdrowotną
nad pracownikami



Znajomość, w zakresie niezbędnym do wykonywania

ciążących na nim obowiązków, przepisów
o ochronie pracy, w tym przepisów oraz zasad
bezpieczeństwa i higieny pracy.

PODSTAWOWE OBOWIĄZKI

PRACODAWCY

Obowiązki osoby kierującej

pracownikiem

• organizować stanowiska pracy zgodnie

z przepisami i zasadami bhp,

• dbać o sprawność środków ochrony

indywidualnej oraz ich stosowanie zgodnie

z przeznaczeniem,

• organizować, przygotowywać i prowadzić

prace, uwzględniające zabezpieczenie

pracowników przed wypadkami przy pracy,

chorobami zawodowymi, innymi chorobami

związanymi z warunkami środowiska pracy,

Obowiązki osoby kierującej

pracownikiem

• dbać o bezpieczny i higieniczny stan

pomieszczeń pracy i wyposażenia technicznego,
a także o sprawność środków ochrony zbiorowej
i ich stosowanie zgodnie z przeznaczeniem,

• egzekwować przestrzeganie przez pracowników

przepisów i zasad bhp,

• zapewnić wykonanie zaleceń lekarza

sprawującego opiekę zdrowotną nad
pracownikami.

Prawo do bezpiecznej pracy

Prawo do wynagrodzenia

Prawo do urlopu

Prawo do opieki lekarskiej

Ochrona pracy młodocianych

Ochrona pracy kobiet

PRAWA PRACOWNIKA

Art. 283. § 1. Kodeksu Pracy

„ Kto będąc odpowiedzialnym za stan bezpieczeństwa i higieny pracy w
zakładzie pracy albo kierując pracownikami, nie przestrzega przepisów lub
zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, podlega karze grzywny”.

§ 2. Tej samej karze podlega, kto:

- w terminie 30 dni nie zawiadamia PIP i PIS o rozpoczęciu działalności,
- prowadzi budowy lub przebudowy na podstawie projektów, nie
zaopiniowanych
przez rzeczoznawców,
- wyposaża stanowiska pracy w maszyny i urządzenia nie spełniające
wymogów
oceny zgodności,
- nie dostarcza pracownikom środków indywidualnej ochrony, odzieży i
obuwia
roboczego,
- stosuje materiały bez ustalenia ich szkodliwości dla zdrowia,
- stosuje nie oznakowane substancje lub preparaty chemiczne lub nie
posiadające
kart charakterystyki tych substancji,
- nie zawiadamia PIP i prokuratora o śmiertelnym, ciężkim lub zbiorowym
wypadku
przy pracy lub o chorobie zawodowej,
- nie wykonuje w terminie nakazów PIP,
- utrudnia działalność PIP.

ODPOWIEDZIALNOŚĆ ZA

WYKROCZENIA

PRZECIWKO PRAWOM

PRACOWNIKA

Art. 220. Kodeksu karnego

§ 1.

„Kto, będąc odpowiedzialnym za

bezpieczeństwo i

higienę pracy, nie

dopełnia wynikającego stąd obowiązku

i przez to naraża pracownika na bezpośrednie
niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego
uszczerbku na zdrowiu, podlega karze

pozbawienia

wolności do lat 3.

§ 2.

Jeżeli działa nieumyślnie, podlega karze

ograniczenia
wolności albo pozbawienia wolności do roku.

§ 3.

Nie podlega karze sprawca, który dobrowolnie

uchylił
grożące niebezpieczeństwo.

ODPOWIEDZIALNOŚĆ ZA

WYKROCZENIA

PRZECIWKO PRAWOM

PRACOWNIKA

Przestrzeganie przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny
pracy
jest obowiązkiem pracownika, a w szczególności pracownik
jest zobowiązany:

Art.211

Kodeksu

Pracy



znać, przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny

pracy,

brać udział w szkoleniu

i instruktażu z tego

zakresu oraz poddawać się wymaganym egzaminom
sprawdzającym



wykonywać pracę w sposób zgodny z przepisami i

zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy oraz stosować
się do wydawanych w tym zakresie poleceń i wskazówek
przełożonych;



dbać o należyty stan maszyn, urządzeń narzędzi i

sprzętu oraz o porządek i ład w miejscu pracy

OBOWIĄZKI PRACOWNIKA

Art.211

Kodeksu

Pracy



stosować środki ochrony zbiorowej, a także używać

przydzielonych środków ochrony indywidualnej oraz
odzieży i obuwia roboczego, zgodnie z ich
przeznaczeniem



poddawać się wstępnym, okresowym i kontrolnym

oraz innym
zaleconym

badaniom lekarskim

i stosować się do

wskazań
lekarskich;



niezwłocznie

zawiadomić przełożonego

o

zauważonym
w zakładzie

pracy wypadku

albo zagrożeniu życia

lub zdrowia
ludzkiego oraz ostrzec współpracowników, a także
inne osoby
znajdujące się w rejonie zagrożenia, o grożącym im
niebezpieczeństwie



współdziałać z pracodawcą i przełożonymi w

wypełnianiu
obowiązków dotyczących bezpieczeństwa i higieny
pracy.

OBOWIĄZKI PRACOWNIKA

Za nieprzestrzeganie przez pracownika
ustalonego
porządku, regulaminu pracy, przepisów bhp i
ppoż.
pracodawca może stosować karę:

Art.108 – 113

Kodeksu
Pracy



kara pieniężna za jedno przekroczenie, jak i za każdy dzień nieusprawiedliwionej

nieobecności,
nie może być wyższa od jednodniowego wynagrodzenia



łącznie kary pieniężne nie mogą przewyższać dziesiątej części wynagrodzenia

przypadającego
pracownikowi do wypłaty



kara nie może być zastosowana po upływie 2 tygodni od powzięcia wiadomości o

naruszeniu
obowiązku pracowniczego i po upływie 3 miesięcy od dopuszczenia się tego
naruszenia



kara może być zastosowana tylko po uprzednim wysłuchaniu pracownika



o zastosowanej karze pracodawca zawiadamia pracownika na piśmie



przy stosowaniu kary bierze się pod uwagę rodzaj naruszenia obowiązków

pracowniczych,

stopień

winy pracownika i jego dotychczasowy stosunek do pracy



jeżeli zastosowanie kary nastąpiło z naruszeniem przepisów prawa, pracownik może w

ciągu

7

dni

od dnia zawiadomienia go o ukaraniu wnieść sprzeciw



pracownik, który wniósł sprzeciw, może w ciągu 14 dni od dnia zawiadomienia o

odrzuceniu

tego

sprzeciwu wystąpić do sądu pracy o uchylenie zastosowanej wobec niego kary



upomnienia
 nagany
 pieniężną

karę uważa się za niebyłą, a odpis zawiadomienia o ukaraniu

usuwa się

z akt osobowych pracownika po roku nienagannej pracy.

ODPOWIEDZIALNOŚĆ

PORZĄDKOWA PRACOWNIKA



WSTĘPNE -

badaniom tym podlegają:

»

osoby przyjmowane do pracy,

» pracownicy młodociani przenoszeni na inne stanowiska
pracy,

» pracownicy przenoszeni na stanowiska pracy, na
których
występują czynniki szkodliwe dla zdrowia lub warunki
uciążliwe

 OKRESOWE

- badaniom tym podlegają:

»

wszyscy zatrudnieni pracownicy,

» pracownicy, którzy byli zatrudnieni w warunkach narażenia na działanie
substancji
i czynników rakotwórczych lub pyłów zwłókniających, także po:

 zaprzestaniu pracy w kontakcie z tymi substancjami, czynnikami lub
pyłami,

 rozwiązaniu stosunku pracy, jeżeli zainteresowana osoba zgłosi wniosek
o objęcie takimi badaniami.

 KONTROLNE

- badaniom tym podlegają:

»

pracownicy, po niezdolności do pracy trwającej dłużej niż 30 dni,

spowodowanej chorobą.

Art.229 Kodeksu
Pracy

LEKARSKIE BADANIA

PROFILAKTYCZNE

Art.229 Kodeksu
Pracy

PRACODAWCA

ponosi koszty badań lekarskich oraz inne

koszty profilaktycznej opieki zdrowotnej nad
pracownikami, niezbędne
ze względu na warunki pracy.

Pracownik

nie może być dopuszczony do pracy bez przedstawienia badań lekarskich.

Pracodawca

obowiązany jest kontrolować czy pracownicy posiadają aktualne badania

lekarskie.

Badania profilaktyczne przeprowadzane są na podstawie skierowania wydanego przez
pracodawcę.
Skierowanie powinno zawierać:

 określenie rodzaju badania profilaktycznego;
 określenie stanowiska pracy;
 informację o występowaniu na stanowisku pracy czynników szkodliwych dla
zdrowia

lub

warunków uciążliwych oraz wyniki badań i pomiarów czynników szkodliwych dla
zdrowia.

Do przeprowadzania badań lekarskich pracowników uprawnieni są lekarze, którzy
uzyskali specjalizację w dziedzinie medycyny pracy.

LEKARSKIE BADANIA

PROFILAKTYCZNE

Wypadek przy pracy

Wypadek zrównany z

wypadkiem przy pracy

Za wypadek przy pracy uważa się: - nagłe
zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną,
które nastąpiło w związku z pracą i które
skutkowało urazem lub śmiercią.

1. Podczas lub w związku wykonywaniem przez
pracownika zwykłych czynności albo poleceń
przełożonych.

2. Podczas lub w związku z wykonywaniem przez
pracownika czynności w interesie zakładu pracy,
nawet bez polecenia.

3. W czasie pozostawania pracownika w
dyspozycji zakładu pracy, w drodze między
siedzibą zakładu pracy a miejscem wykonywania
obowiązku wynikającego ze stosunku pracy.

Na równi z wypadkiem przy pracy -
traktuje się – w zakresie uprawnień do
świadczeń

–

wypadek,

któremu

pracownik uległ:

1. W czasie trwania podróży służbowej, w
okolicznościach innych niż określone z lewej
strony.

2. Podczas szkolenia w zakresie powszechnej
samoobrony.

3. Przy wykonywaniu zadań zleconych przez
działające w zakładzie pracy organizacje
zawodowe.

URAZ

lub

ŚMIERĆ

W Y P A D K I



PRZYCZYNA ZEWNĘTRZNA :



POWYŻSZE

KRYTERIUM

OKREŚLA

,

ŻE

DANE

ZDARZENIE JEST TYLKO WTEDY WYPADKIEM W PRACY,
JEŻELI NASTĄPIŁO NA SKUTEK DZIAŁANIA CZYNNIKÓW
ZEWNĘTRZNYCH. DO NICH MIĘDZY INNYMI NALEŻY :

−

URAZY SPOWODOWANE DZIAŁANIEM ELEMENTÓW

RUCHOMYCH, LUŻNYCH, OSTRYCH I WYSTAJĄCYCH,
MASZYN, URZĄDZEŃ NARZĘDZI,

−

DZIAŁANIE ZBYT WYSOKICH LUB ZBYT NISKICH

TEPERATUR (OPARZENIA, ODMROZENIA),

−

DZIAŁANIA ENERGII ELEKTRYCZNEJ,

−

DZIAŁANIE SUBSTANCJI CHEMICZNYCH,

−

WYSIŁEK FIZYCZNY,

−

URAZY SPOWODOWANE POTKNIECIEM I UPADKIEM.

Za taki wypadek uważa się, jeśli:

- droga do pracy lub z pracy była drogą najkrótszą i nie została
przerwana;

- droga do pracy została przerwana, ale przerwa była życiowo
uzasadniona

i

jej

czas nie przekraczał granic potrzeby;

- droga nie była najkrótsza, ale ze względów komunikacyjnych dla
pracownika
najdogodniejsza.

Za drogę do pracy lub z pracy uważa się również drogę do
miejsca
lub z miejsca:

- innego zatrudnienia;

- zwykłego wykonywania funkcji lub zadań zawodowych;

- zwykłego spożywania posiłków;

- odbywania nauki lub studiów pracujących na podstawie skierowania;

- drobne zakupy po drodze;

- odprowadzanie i odbieranie dzieci ze żłobka, przedszkola, szkoły lub
opiekunów.

Jest to nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną, które pozostawało w
bezpośrednim związku z dojazdem (dojściem) pracownika z miejsca
zamieszkania do zakładu pracy przed rozpoczęciem pracy lub dojazdem
(dojściem) pracownika z zakładu pracy do miejsca zamieszkania – po
zakończeniu pracy.

WYPADEK W DRODZE DO/Z PRACY

Za śmiertelny wypadek przy pracy

uważa się wypadek, w wyniku którego nastąpiła

śmierć w miejscu wypadku lub w okresie nie przekraczającym 6 miesięcy od dnia
wypadku.

Za ciężki wypadek przy pracy

uważa się wypadek, w wyniku którego nastąpiło

ciężkie uszkodzenie ciała, a mianowicie: utrata wzroku, słuchu, mowy, zdolności
płodzenia lub inne uszkodzenie ciała, albo rozstrój zdrowia; naruszające podstawowe
funkcje organizmu, a także: choroba nieuleczalna lub zagrażająca życiu, trwała choroba
psychiczna, trwała, całkowita lub znaczna niezdolność do pracy w zawodzie albo
trwałe, poważne zeszpecenie lub zniekształcenie ciała.

Za zbiorowy wypadek przy pracy

uważa się

wypadek, któremu w wyniku tego samego
zdarzenia, uległo co najmniej dwie osoby

WYPADEK PRZY PRACY

/klasyfikacja/

Art. 234 i 236 Kodeksu pracy
oraz Rozporządzenie Rady
Ministrów z dnia 1 lipca 2009 r.
w

sprawie

ustalania

okoliczności

i

przyczyn

wypadków przy pracy (Dz.U. nr
105, poz.870)

Podjąć działania

eliminujące lub

ograniczające zagrożenie

Zapewnić udzielenie

pierwszej pomocy osobom

poszkodowanym

Zastosować środki

zapobiegające podobnym

wypadkom

Pracodawc

a

Niezwłocznie zawiadomić właściwego

inspektora pracy i prokuratora o

śmiertelnym, ciężkim lub zbiorowym

wypadku przy pracy oraz o każdym innym

wypadku, który wywołał wymienione skutki,

mającym związek z pracą, jeżeli może być

uznany za wypadek przy pracy

Systematycznie analizować przyczyny

wypadków przy pracy i na podstawie

wyników tych analiz stosować właściwe

środki zapobiegawcze

Zapewnić ustalenie okoliczności i przyczyn wypadku (koszty z tym związane ponosi

pracodawca)

Nie później niż w ciągu 14 dni od uzyskania zawiadomienia o wypadku,

Zespół Powypadkowy sporządza „Protokół powypadkowy”

OBOWIĄZKI PRACODAWCY

w razie wypadku przy pracy

Zarejestrowanie wypadku w prowadzonym

w Zakładzie Pracy Rejestrze Wypadków

przy pracy

Protokół powypadkowy zatwierdza pracodawca niezwłocznie,

nie później niż w ciągu 5 dni od dnia jego sporządzenia

Zatwierdzony Protokół Powypadkowy otrzymuje poszkodowany

pracownik (w razie śmierci pracownika, jego rodzina)

wraz z pouczeniem o sposobie i trybie odwołania

Na postawie zatwierdzonego Protokołu

Powypadkowego, w którym stwierdzono, że

wypadek jest wypadkiem przy pracy,

sporządza się statystyczną kartę wypadku

przy pracy

Nie później niż w ciągu 14 dni od uzyskania zawiadomienia o wypadku,

Zespół Powypadkowy sporządza „Protokół powypadkowy”

Art. 234 i 236 Kodeksu pracy
oraz Rozporządzenie Rady
Ministrów z dnia 1 lipca 2009
r.

w

sprawie

ustalania

okoliczności

i

przyczyn

wypadków przy pracy (Dz.U. nr
105, poz.870)

OBOWIĄZKI PRACODAWCY

w razie wypadku przy pracy

Kodeks
Pracy

Art. 235 i
236

Zapewnia realizację zaleceń
lekarskich

Niezwłocznie zgłasza właściwemu

organowi Państwowej Inspekcji

Sanitarnej i właściwemu inspektorowi

pracy każdy przypadek rozpoznanej

choroby zawodowej albo podejrzenia o

taką chorobę

Systematycznie analizuje przyczyny
chorób zawodowych i innych chorób
związanych z warunkami środowiska
pracy i na podstawie wyników tych
analiz

stosuje

właściwe

środki

zapobiegawcze

Prowadzić rejestr zachorowań na
choroby zawodowe i podejrzeń o
takie choroby

Ustala przyczyny powstania choroby

zawodowej oraz charakter i rozmiar

zagrożenia tą chorobą, działając w

porozumieniu z właściwym organem

Państwowej Inspekcji Sanitarnej

Przystępuje

niezwłocznie

do

usunięcia czynników powodujących
powstanie choroby zawodowej i
stosuje inne niezbędne środki
zapobiegawcze

Pracodawc

a

OBOWIĄZKI PRACODAWCY

w razie zgłoszenia/stwierdzenia choroby

zawodowej

ROZPORZĄDZENIE RADY MINISTRÓW

z dnia 30 czerwca z 2009 r.

W SPRAWIE CHRÓB

ZAWODOWYCH

Kodeks pracy

Art. 235. § 1. Pracodawca jest obowiązany niezwłocznie zgłosić
właściwemu

organowi Państwowej Inspekcji Sanitarnej i właściwemu
okręgowemu inspektorowi pracy każdy przypadek

rozpoznanej

choroby

zawodowej albo podejrzenia o taką chorobę.

Art. 230. § 1. W razie stwierdzenia u pracownika objawów
wskazujących

na

powstawanie choroby zawodowej, pracodawca jest

obowiązany,

na

podstawie orzeczenia lekarskiego, w terminie i na czas

określony

w

tym orzeczeniu, przenieść pracownika do innej pracy nie
narażającej go na działanie czynnika, który wywołał te

objawy.

§ 1. Za choroby zawodowe uważa się choroby określone w wykazie chorób

zawodowych, jeżeli zostały spowodowane działaniem czynników

szkodliwych

dla zdrowia, występujących w środowisku pracy.

§

5. 1. Właściwym do orzekania o rozpoznaniu choroby zawodowej lub o

braku

podstaw do jej rozpoznania jest lekarz spełniający

wymagania kwalifikacyjne

określone w odrębnych przepisach.

CHOROBY ZAWODOWE



zasiłek chorobowy

– dla ubezpieczonego, którego niezdolność do pracy

spowodowana została wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową



świadczenie rehabilitacyjne

– dla ubezpieczonego, który po wyczerpaniu

zasiłku chorobowego jest nadal niezdolny do pracy a dalsze leczenie rokują
odzyskanie zdolności do pracy



zasiłek wyrównawczy

– dla ubezpieczonego będącego pracownikiem, którego

wynagrodzenie uległo obniżeniu wskutek stałego lub długotrwałego uszczerbku
na zdrowiu,



jednorazowe odszkodowanie

– dla ubezpieczonego, który doznał stałego lub

długotrwałego uszczerbku na zdrowiu;



jednorazowe odszkodowanie

– dla członków rodziny zmarłego ubezpieczonego

lub rencisty;



renta szkoleniowa

dla ubezpieczonego, w stosunku do którego orzeczono

celowość przekwalifikowania zawodowego ze względu na niezdolność do pracy
w dotychczasowym zawodzie



renta rodzinna

– dla członków rodziny zmarłego ubezpieczonego lub rencisty;



renta z tytułu niezdolności do pracy

– dla ubezpieczonego, który stał się

niezdolny do pracy wskutek wypadku lub choroby zawodowej.



odszkodowanie

za

przedmioty

utracone

lub

uszkodzone wskutek wypadku przy pracy – dla
pracownika lub dla członków jego rodziny;



dodatek do renty rodzinnej

- dla sieroty zupełnej



dodatek pielęgnacyjny



pokrycie kosztów leczenia

w zakresie stomatologii i

szczepień ochronnych oraz zaopatrzenia w przedmioty
ortopedyczne w zakresie określonym ustawą

ŚWIADCZENIA Z TYTUŁU WYPADKÓW PRZY

PRACY



zasiłek chorobowy

– dla ubezpieczonego, którego

niezdolność do pracy spowodowana została wypadkiem w
drodze.



świadczenie rehabilitacyjne

– dla ubezpieczonego, który

po wyczerpaniu zasiłku chorobowego jest nadal niezdolny
do pracy a dalsze leczenie rokują odzyskanie zdolności do
pracy



renta inwalidzka

– w razie zaliczenia do jednej z grup

inwalidów

Członkom rodziny pracownika, który zmarł
wskutek takiego wypadku – przysługują:



świadczenia przewidziane w ustawie o

emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń
Społecznych m.in.



renta rodzinna

Pracownikowi przysługuje:



OD 1 STYCZNIA 2003 R UBEZPIECZENIE

NIE OBEJMUJE JEDNORAZOWEGO

ODSZKODOWANIA

ZA USZCZERBEK NA ZDROWIU Z TYTUŁU WYPADKU W DRODZE DO

PRACY LUB Z PRACY.

ŚWIADCZENIA Z TYTUŁU WYPADKÓW W

DRODZE

Literatura

• Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 roku Kodeks pracy

( Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.).

• Ustawa z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu

społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób

zawodowych (Dz. U. Nr 199, poz, 1673 z późn. zm.).

• Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 2 lipca 2009 r.

w sprawie ustalania okoliczności i przyczyn wypadków

przy pracy (Dz. U. Nr 105, poz. 870 z późn. zm.)

• Bogdan Rączkowski, BHP w praktyce, oddk, Gdańsk

2009.

• Red. Iwona Staniec, Janusz Zawiła-Niedźwiecki ,

Zarządzanie ryzykiem operacyjnym, C.H.Beck,

Warszawa 2008.