BADANIE

BADANIE

SPIROMETRYCZNE

SPIROMETRYCZNE

Joanna Mikołajczyk

Spirometria była pierwszą opisaną i

Spirometria była pierwszą opisaną i

wprowadzoną do praktyki lekarskiej

wprowadzoną do praktyki lekarskiej

metodą oceny czynnościowej układu

metodą oceny czynnościowej układu

oddechowego (Hutchinson w 1846r)

oddechowego (Hutchinson w 1846r)

Definicja

Definicja

Spirometria jest badaniem

Spirometria jest badaniem

umożliwiającym określenie wielkości

umożliwiającym określenie wielkości

objętościowych i przepływowych

objętościowych i przepływowych

charakteryzujących układ oddechowy

charakteryzujących układ oddechowy

badanego

badanego

Badanie spirometryczne można

Badanie spirometryczne można

sprowadzić do 3 procedur

sprowadzić do 3 procedur

pomiarowych:

pomiarowych:

Rejestracji spirogramu w czasie

Rejestracji spirogramu w czasie

spokojnego oddychania, umożliwiającego

spokojnego oddychania, umożliwiającego

zmierzenie pojemności życiowej (VC) i jej

zmierzenie pojemności życiowej (VC) i jej

składowych

składowych

Rejestracji manewru natężonego wdechu-

Rejestracji manewru natężonego wdechu-

wydechu umożliwiającego rejestrację

wydechu umożliwiającego rejestrację

krzywej maksymalny przepływ – objętość

krzywej maksymalny przepływ – objętość

oraz wartości z nią związanych

oraz wartości z nią związanych

Pomiaru maksymalnej wentylacji dowolnej

Pomiaru maksymalnej wentylacji dowolnej

Podczas badania

Podczas badania

spirometrycznego mierzy się:

spirometrycznego mierzy się:

składowe objętości powietrza w

składowe objętości powietrza w

płucach

płucach

szybkość przepływu powietrza przez

szybkość przepływu powietrza przez

drogi oddechowe podczas wdechu i

drogi oddechowe podczas wdechu i

wydechu

wydechu

Wzajemne stosunki przepływu i

Wzajemne stosunki przepływu i

objętości określają prawidłowość lub

objętości określają prawidłowość lub

odchylenia od normy w czynności

odchylenia od normy w czynności

wentylacyjnej płuc

wentylacyjnej płuc

Definicje objętości i pojemności

Definicje objętości i pojemności

Objętość – niepodzielna

Objętość – niepodzielna

Pojemności - stanowią sumę 2 lub

Pojemności - stanowią sumę 2 lub

więcej objętości

więcej objętości

Definicje objętości i

Definicje objętości i

pojemności

pojemności

TV (tidal volume) objętość

TV (tidal volume) objętość

oddechowa

oddechowa

. Objętość

. Objętość

powietrza wdychana do płuc i

powietrza wdychana do płuc i

wydychana w trakcie cyklu

wydychana w trakcie cyklu

oddechowego

oddechowego

ERV (expiratory reserve

ERV (expiratory reserve

volume) zapasowa objętość

volume) zapasowa objętość

wydechowa.

wydechowa.

Objętość

Objętość

powietrza, którą można max

powietrza, którą można max

wydmuchać z poziomu

wydmuchać z poziomu

zakończenia spokojnego

zakończenia spokojnego

wydechu.

wydechu.

IRV (inspiratory reserve

IRV (inspiratory reserve

volume) zapasowa objętość

volume) zapasowa objętość

wdechowa

wdechowa

. Max objętość

. Max objętość

powietrza, którą możemy

powietrza, którą możemy

wciągnąć do płuc z poziomu

wciągnąć do płuc z poziomu

zakończenia spokojnego

zakończenia spokojnego

wdechu.

wdechu.

IC (inspiratory capacity)

IC (inspiratory capacity)

pojemność dechowa

pojemność dechowa

. Jest to

. Jest to

zmiana objętości powietrza w

zmiana objętości powietrza w

płucach od poziomu końca

płucach od poziomu końca

spokojnego wydechu do

spokojnego wydechu do

poziomu max wdechu. TV+IRV

poziomu max wdechu. TV+IRV

VC (vital capacity) pojemność

VC (vital capacity) pojemność

życiowa

życiowa

. Jest to zmian

. Jest to zmian

objętości powietrza w płucach

objętości powietrza w płucach

pomiędzy najgłębszym

pomiędzy najgłębszym

wdechem i najgłębszym

wdechem i najgłębszym

wydechem. W pomiarach

wydechem. W pomiarach

rozróżnia się VC wdechową i

rozróżnia się VC wdechową i

wydechową.

wydechową.

VC

VC

max

max

(maximal vital capacity)

(maximal vital capacity)

maksymalna pojemność

maksymalna pojemność

życiowa

życiowa

Definicje objętości i

Definicje objętości i

pojemności

pojemności

FRC (functional residual

FRC (functional residual

capacity) czynnościowa

capacity) czynnościowa

pojemność zalegająca-

pojemność zalegająca-

objętość powietrza

objętość powietrza

pozoatająca w płucach i

pozoatająca w płucach i

drogach oddechowych po

drogach oddechowych po

zakończeniu spokojnego

zakończeniu spokojnego

wydechu

wydechu

RV (residual volume) objętość

RV (residual volume) objętość

zalegająca-objętość

zalegająca-objętość

pozostająca w płucach i

pozostająca w płucach i

drogach oddechowych po

drogach oddechowych po

zakończeniu pełnego wydechu

zakończeniu pełnego wydechu

TLC (total lung capalcity)

TLC (total lung capalcity)

całkowita pojemność płuc-

całkowita pojemność płuc-

objętość powietrza w płucach

objętość powietrza w płucach

po zakończeniu pełnego

po zakończeniu pełnego

wdechu

wdechu

FEV

FEV

1

1

(forced expiratory

(forced expiratory

volume i one second)

volume i one second)

natężona objętość wydechowa

natężona objętość wydechowa

pierwszosekundowa

pierwszosekundowa

. Objętość

. Objętość

powietrza wydmuchnięta w

powietrza wydmuchnięta w

czasie pierwszwj sekundy

czasie pierwszwj sekundy

natężonego wydechu

natężonego wydechu

FVC (forced vital capacity)

FVC (forced vital capacity)

natężona pojemność życiowa

natężona pojemność życiowa

.

.

Największa objętość powietrza

Największa objętość powietrza

wydmuchnięta po max

wydmuchnięta po max

wysiłku wydechowym po

wysiłku wydechowym po

uprzednim największym

uprzednim największym

możliwie wydechu

możliwie wydechu

FEV

FEV

1

1

%FVC

%FVC

określa jaki % FVC

określa jaki % FVC

pacjent jest w stanie

pacjent jest w stanie

wydmuchnąć w czasie 1 sek

wydmuchnąć w czasie 1 sek

natężonego wydechu

natężonego wydechu

Definicje objętości i

Definicje objętości i

pojemności

pojemności

FEV

FEV

1

1

%VC

%VC

określa stosunek FEV

określa stosunek FEV

1

1

do

do

pojemności życiowej płuc i wyrażone

pojemności życiowej płuc i wyrażone

jest w procentach (pojemności

jest w procentach (pojemności

życiowej). Wskaźnik ten nosi nazwę

życiowej). Wskaźnik ten nosi nazwę

wskaźnika Tiffenau

wskaźnika Tiffenau

Definicje przepływów

Definicje przepływów

PEF (peak expiratory flow) szczytowy

PEF (peak expiratory flow) szczytowy

przepływ wydechowy zarejestrowany w

przepływ wydechowy zarejestrowany w

trakcie badania max natężonego wydechu

trakcie badania max natężonego wydechu

PIF (peak inspiratory flow) szczytowy

PIF (peak inspiratory flow) szczytowy

przepływ wdechowy zarejestrowany w

przepływ wdechowy zarejestrowany w

trakcie badania max natężonego wdechu

trakcie badania max natężonego wdechu

MEF (maximal exiratory flow) max

MEF (maximal exiratory flow) max

przepływ wydechowy w wybranych

przepływ wydechowy w wybranych

momentach natężonego wydechu

momentach natężonego wydechu

WSKAZANIA DO WYKONANIA

WSKAZANIA DO WYKONANIA

SPIROMETRII

SPIROMETRII

WSKAZANIA DIAGNOSTYCZNE

WSKAZANIA DIAGNOSTYCZNE



Ocena czynności ukł oddechowego przy

Ocena czynności ukł oddechowego przy

wystąpieniu

wystąpieniu

–

Objawów podmiotowych (duszność, świsty,

Objawów podmiotowych (duszność, świsty,

kaszel, odkrztuszanie, ból w klatce piersiowej)

kaszel, odkrztuszanie, ból w klatce piersiowej)

–

Objawów przedmiotowych (nieprawidłowe

Objawów przedmiotowych (nieprawidłowe

dźwięki oddechowe, cechy rozedmy,

dźwięki oddechowe, cechy rozedmy,

wydłużenie fazy wydechu, sinica, deformacje

wydłużenie fazy wydechu, sinica, deformacje

kl piersiowej, palce pałeczkowate)

kl piersiowej, palce pałeczkowate)

–

Nieprawidłowości w bad dodatkowych

Nieprawidłowości w bad dodatkowych

(nieprawidłowości w obrazie radiologicznym

(nieprawidłowości w obrazie radiologicznym

kl piersiowej, hipoksemia, hiperkapnia)

kl piersiowej, hipoksemia, hiperkapnia)

WSKAZANIA DO WYKONANIA

WSKAZANIA DO WYKONANIA

SPIROMETRII

SPIROMETRII



Badania przesiewowe u osób z czynnikami

Badania przesiewowe u osób z czynnikami

ryzyka (palenie tytoniu-palacze po 45 r.

ryzyka (palenie tytoniu-palacze po 45 r.

życia, ekspozycja na czynniki toksyczne)

życia, ekspozycja na czynniki toksyczne)



Wpływ chorób (w tym pozapłucnych) na

Wpływ chorób (w tym pozapłucnych) na

czynność ukł oddechowego

czynność ukł oddechowego



Ocena ryzyka okołooperacyjnego

Ocena ryzyka okołooperacyjnego

–

Operacje pozapłucne

Operacje pozapłucne

–

Operacje torakochirurgiczne

Operacje torakochirurgiczne



Ocena stanu czynności ukł oddechowego

Ocena stanu czynności ukł oddechowego

przed rozpoczęciem forsownej aktywności

przed rozpoczęciem forsownej aktywności

fiz.

fiz.

WSKAZANIA DO WYKONANIA

WSKAZANIA DO WYKONANIA

SPIROMETRII

SPIROMETRII

MONITOROWANIE

MONITOROWANIE



Monitorowanie leczenia

Monitorowanie leczenia

–

Lekami rozkurczającymi oskrzela

Lekami rozkurczającymi oskrzela

–

Steroidami (astma, POCHP, chśp)

Steroidami (astma, POCHP, chśp)

–

Innymi (np.: antybiotykoterapia w

Innymi (np.: antybiotykoterapia w

mukowiscydozie)

mukowiscydozie)



Monitorowanie skutków leczenia o

Monitorowanie skutków leczenia o

znanym, potencjalnie uszkadzającym

znanym, potencjalnie uszkadzającym

wpływie na ukł oddechowy- amiodaron

wpływie na ukł oddechowy- amiodaron



U chorych po przeszczepach płuc i innych

U chorych po przeszczepach płuc i innych

narządów

narządów

WSKAZANIA DO WYKONANIA

WSKAZANIA DO WYKONANIA

SPIROMETRII

SPIROMETRII

ORZECZNICTWO

ORZECZNICTWO



Ocena niezdolności do pracy

Ocena niezdolności do pracy



Ocena stopnia niepełnosprawności

Ocena stopnia niepełnosprawności



Ocena efektów rehabilitacji

Ocena efektów rehabilitacji



Ocena czynności ukł oddech

Ocena czynności ukł oddech

–

Dla celów ubezpieczeniowych

Dla celów ubezpieczeniowych

–

Prawnych – orzekanie o chorobach

Prawnych – orzekanie o chorobach

zawodowych, postępowanie

zawodowych, postępowanie

odszkodowawcze, sądowe

odszkodowawcze, sądowe

WSKAZANIA DO WYKONANIA

WSKAZANIA DO WYKONANIA

SPIROMETRII

SPIROMETRII

WSKAZANIA EPIDEMIOLOGICZNE

WSKAZANIA EPIDEMIOLOGICZNE



Ocena stanu zdrowia populacji

Ocena stanu zdrowia populacji



Ocena odległych skutków zakażeń i

Ocena odległych skutków zakażeń i

wpływu zanieczyszczeń na ukł.

wpływu zanieczyszczeń na ukł.

oddech.

oddech.



Badania w celu określenia wartości

Badania w celu określenia wartości

referencyjnych populacji

referencyjnych populacji



Badania kliniczne

Badania kliniczne

PRZECIWSKAZANIA DO

PRZECIWSKAZANIA DO

SPIROMETRII

SPIROMETRII

PRZECIWWSKAZANIA BEZWZGLĘDNE

PRZECIWWSKAZANIA BEZWZGLĘDNE

Świeży zawał serca (1 miesiąc)

Świeży zawał serca (1 miesiąc)

Tętniaki (zagrożenie pęknięcia tętniaka i

Tętniaki (zagrożenie pęknięcia tętniaka i

krwotokom przy zwiększonym ciśnieniu w

krwotokom przy zwiększonym ciśnieniu w

kl piersiowej)

kl piersiowej)

Świeża operacja okulistyczna (operacja

Świeża operacja okulistyczna (operacja

zaćmy)

zaćmy)

Zwiększone ciśnienie wewnątrzczaszkowe

Zwiększone ciśnienie wewnątrzczaszkowe

Krwioplucie o nieznanej etiologii

Krwioplucie o nieznanej etiologii

Odma opłucnowa

Odma opłucnowa

Świeży (w okresie hospitalizacji) udar OUN

Świeży (w okresie hospitalizacji) udar OUN

PRZECIWSKAZANIA DO

PRZECIWSKAZANIA DO

SPIROMETRII

SPIROMETRII

PRZECIWWSKAZANIA WZGLĘDNE

PRZECIWWSKAZANIA WZGLĘDNE

Obecność stanu, który może wpłynąć

Obecność stanu, który może wpłynąć

na wiarygodność uzyskanych

na wiarygodność uzyskanych

wyników, np.:

wyników, np.:

–

nudności, wymioty, stały kaszel

nudności, wymioty, stały kaszel

–

Stan po operacji brzusznej lub w obrębie

Stan po operacji brzusznej lub w obrębie

kl piersiowej (bół pooperacyjny

kl piersiowej (bół pooperacyjny

uniemożliwiający prawidłowe wykonanie

uniemożliwiający prawidłowe wykonanie

manewrów oddechowych w czasie

manewrów oddechowych w czasie

badania

badania

PRZECIWSKAZANIA DO

PRZECIWSKAZANIA DO

SPIROMETRII

SPIROMETRII

PRZECIWWSKAZANIA WZGLĘDNE

PRZECIWWSKAZANIA WZGLĘDNE

Zawroty głowy, zaburzenia rytmu serca

Zawroty głowy, zaburzenia rytmu serca

Desaturacja dużego stopnia przy

Desaturacja dużego stopnia przy

przerwaniu tlenoterapii na czas trwania

przerwaniu tlenoterapii na czas trwania

badania

badania

Głuchota, upośledzenie umysłowe i

Głuchota, upośledzenie umysłowe i

zaburzenia psychiczne uniemożliwiające

zaburzenia psychiczne uniemożliwiające

poprawne wykonanie badania

poprawne wykonanie badania

PROCEDURA WYKONYWANIA

PROCEDURA WYKONYWANIA

BADAŃ

BADAŃ

1.

1.

Kontrola i przygotowanie sprzętu

Kontrola i przygotowanie sprzętu

(kalibracja)

(kalibracja)

2.

2.

Przygotowanie chorego do badania

Przygotowanie chorego do badania

spirometrycznego

spirometrycznego

Płeć, wiek, waga, wzrost

Płeć, wiek, waga, wzrost

Leki przyjmowane przed bad

Leki przyjmowane przed bad

Odzież nie powinna krępować ruchów

Odzież nie powinna krępować ruchów

Poinformowanie badanego o celu badania oraz

Poinformowanie badanego o celu badania oraz

konieczności włożenia max wysiłku w manewry

konieczności włożenia max wysiłku w manewry

oddech

oddech

Motywacja do najlepszego wykonania bad

Motywacja do najlepszego wykonania bad

PROCEDURA WYKONYWANIA

PROCEDURA WYKONYWANIA

BADAŃ

BADAŃ



Pacjent powinien siedzieć w pozycji

Pacjent powinien siedzieć w pozycji

wyprostowanej z lekko uniesionym

wyprostowanej z lekko uniesionym

podbródkiem, pacjent otyły powinien

podbródkiem, pacjent otyły powinien

stać

stać



W czasie badania pacjent nie zmienia

W czasie badania pacjent nie zmienia

pozycji i nie pochyla się

pozycji i nie pochyla się



Należy kontrolować szczelność pomiędzy

Należy kontrolować szczelność pomiędzy

ustnikiem i wargami.

ustnikiem i wargami.



Założyć zacisk na nos

Założyć zacisk na nos



W trakcie badania dorosły pacjent nie

W trakcie badania dorosły pacjent nie

powinien obserwować ekranu monitora

powinien obserwować ekranu monitora

PROCEDURA WYKONYWANIA

PROCEDURA WYKONYWANIA

BADAŃ

BADAŃ

Leki odstawiane przed spirometrią

Leki odstawiane przed spirometrią

:

:

8h

8h

wziewne betamimetyki i cholinolityki

wziewne betamimetyki i cholinolityki

krótkodziałające

krótkodziałające

12h

12h

krótkodziałające teofilinę i doustrne

krótkodziałające teofilinę i doustrne

betamimetyki

betamimetyki

24h

24h

betamimetyki długodziałające wziewne i

betamimetyki długodziałające wziewne i

doustne, teofilina o przedłużonym działaniu

doustne, teofilina o przedłużonym działaniu

(Retard), leki antyleukotrienowe

(Retard), leki antyleukotrienowe

48h

48h

teofilina o długotrwałym działaniu(long)

teofilina o długotrwałym działaniu(long)

7 dni

7 dni

tiotropium

tiotropium

PROCEDURA WYKONYWANIA

PROCEDURA WYKONYWANIA

BADAŃ

BADAŃ

Przed badaniem należy upewnić się,

Przed badaniem należy upewnić się,

czy badany:

czy badany:



Nie jadł obfitego posiłku (2h)

Nie jadł obfitego posiłku (2h)



Nie pił kawy, herbaty, coli

Nie pił kawy, herbaty, coli



Ni palił papierosów (1h)

Ni palił papierosów (1h)



Nie wykonywał większego wysiłku

Nie wykonywał większego wysiłku

fiz. (30min)

fiz. (30min)

PROCEDURA WYKONYWANIA

PROCEDURA WYKONYWANIA

BADAŃ

BADAŃ

Prawidłowy instruktaż pacjenta często

Prawidłowy instruktaż pacjenta często

wsparty demonstracją manewrów

wsparty demonstracją manewrów

oddechowych jest podstawą

oddechowych jest podstawą

uzyskania powtarzalnego i

uzyskania powtarzalnego i

wiarygodnego wyniku

wiarygodnego wyniku

WYKONYWANIE BADANIA

WYKONYWANIE BADANIA

Kolejność badań

Kolejność badań

–

Jeśli VC to zawsze jako pierwsze i lepiej

Jeśli VC to zawsze jako pierwsze i lepiej

jako wdechowe

jako wdechowe

Komendy w czasie badania

Komendy w czasie badania

–

Podniesiony głos, energiczne komendy!

Podniesiony głos, energiczne komendy!

WYKONYWANIE BADANIA VC

WYKONYWANIE BADANIA VC

Test należy wykonywać tak, aby pacjent

Test należy wykonywać tak, aby pacjent

oddychał spoczynkowo i żadnym

oddychał spoczynkowo i żadnym

momencie nie było elementów natężonego

momencie nie było elementów natężonego

oddechu. Nie może być też za wolny

oddechu. Nie może być też za wolny

Pacjent wykonuje kilka spokojnych

Pacjent wykonuje kilka spokojnych

oddechów przed manewrami

oddechów przed manewrami

Dozwolone techniki

Dozwolone techniki

–

Spokojny wydech, plateau, głęboki wdech,

Spokojny wydech, plateau, głęboki wdech,

plateau, spokojny wydech (IVC) – osoby o

plateau, spokojny wydech (IVC) – osoby o

normalnej wadze

normalnej wadze

–

Głęboki wdech, spokojny wydech, normalny

Głęboki wdech, spokojny wydech, normalny

wdech (EVC) – pacjenci otyli

wdech (EVC) – pacjenci otyli

WYKONYWANIE BADANIA VC

WYKONYWANIE BADANIA VC

Kryteria powtarzalności

Kryteria powtarzalności

–

Liczba manewrów: min. 2, max. 4

Liczba manewrów: min. 2, max. 4

–

Przerwa między manewrami > lub =1min

Przerwa między manewrami > lub =1min

–

Uzyskanie plateau na końcu max wdechu i max

Uzyskanie plateau na końcu max wdechu i max

wydechu jest warunkiem otrzymania

wydechu jest warunkiem otrzymania

prawdziwych i powtarzalnych wartości

prawdziwych i powtarzalnych wartości

spirometrycznych (kryteria EOT)

spirometrycznych (kryteria EOT)

–

Różnica między manewrami nie jest większa

Różnica między manewrami nie jest większa

niż 150ml

niż 150ml

WYKONYWANIE BADANIA

WYKONYWANIE BADANIA

PRZEPŁYW -OBJĘTOŚĆ

PRZEPŁYW -OBJĘTOŚĆ

1.

1.

Pacjent wykonuje spokojne, równe,

Pacjent wykonuje spokojne, równe,

stabilne oddechy

stabilne oddechy

2.

2.

Na początku spokojnego wydechu

Na początku spokojnego wydechu

polecamy pacjentowi wykonanie

polecamy pacjentowi wykonanie

spokojnego max wydechu po poziomu RV

spokojnego max wydechu po poziomu RV

3.

3.

Pacjent wykonuje forsowny, max wdech o

Pacjent wykonuje forsowny, max wdech o

wartości FVEIN

wartości FVEIN

4.

4.

Pacjent wykonuje forsowny, max wydech

Pacjent wykonuje forsowny, max wydech

o wartości FVCEX, po wydechu w

o wartości FVCEX, po wydechu w

płucach pozostaje jedynie objętość

płucach pozostaje jedynie objętość

zalegająca

zalegająca

KRYTERIA POPRAWNOŚCI BADANIA

KRYTERIA POPRAWNOŚCI BADANIA

PRZEPŁYW-OBJĘTOŚĆ

PRZEPŁYW-OBJĘTOŚĆ

Przy ocenie poprawności pomiarów zwraca

Przy ocenie poprawności pomiarów zwraca

się uwagę na:

się uwagę na:

–

Kształt krzywych przepływ-objętość i objętość-

Kształt krzywych przepływ-objętość i objętość-

czas

czas

Bez artefaktów i kaszlu w czasie 1 sek

Bez artefaktów i kaszlu w czasie 1 sek

Max, jednostajny wysiłek oddechowy

Max, jednostajny wysiłek oddechowy

Wypłaszczony koniec wydechu (płaska krzywa

Wypłaszczony koniec wydechu (płaska krzywa

objętość-czas)

objętość-czas)

–

Prawidłowe SOT i EOT

Prawidłowe SOT i EOT

–

Pomiędzy próbami pacjentowi należy polecić

Pomiędzy próbami pacjentowi należy polecić

spokojnie oddychać przez min. 15 sek

spokojnie oddychać przez min. 15 sek

KRYTERIA SOT

KRYTERIA SOT

(start of test criteria)

(start of test criteria)

KRYTERIA SOT (start of test criteria)

KRYTERIA SOT (start of test criteria)

Wstecznie ekstrapolowana objętość

Wstecznie ekstrapolowana objętość

mniejsza niż 5% uzyskanego FVC i 150ml

mniejsza niż 5% uzyskanego FVC i 150ml

Czas do osiągnięcia PEF (time To PEF – TPEF)

Czas do osiągnięcia PEF (time To PEF – TPEF)

nie przekracza 0,3sek

nie przekracza 0,3sek

KRYTERIA EOT

KRYTERIA EOT

(end of test criteria)

(end of test criteria)

KRYTERIA EOT (End of test criteria)

KRYTERIA EOT (End of test criteria)

Czas trwania natężonego wydechu (FET) nie

Czas trwania natężonego wydechu (FET) nie

krótszy niż 6sek, u dzieci do 10 r. ż. FET nie

krótszy niż 6sek, u dzieci do 10 r. ż. FET nie

krótszy niż 3 sek

krótszy niż 3 sek

Na krzywej objętość czas obserwuje się

Na krzywej objętość czas obserwuje się

plateau (zmiana objętości w czasie 1 sek jest

plateau (zmiana objętości w czasie 1 sek jest

mniejsza niż 25ml)

mniejsza niż 25ml)

Brak plateau przy FET powyżej 15 sek nie

Brak plateau przy FET powyżej 15 sek nie

dyskwalifikuje badania

dyskwalifikuje badania

U osób z restrykcją FET≥6 sek może być

U osób z restrykcją FET≥6 sek może być

trudne, o poprawności decyduje EOT

trudne, o poprawności decyduje EOT

KRYTERIA POWTARZALNOŚCI

KRYTERIA POWTARZALNOŚCI

BADANIA PRZEPŁYW-OBJĘTOŚĆ

BADANIA PRZEPŁYW-OBJĘTOŚĆ

Uzyskano co najmniej

Uzyskano co najmniej

3

3

technicznie

technicznie

akceptowalne manewry, w których:

akceptowalne manewry, w których:

–

Dwie największe zmierzone wartości FVC

Dwie największe zmierzone wartości FVC

różniły się o mniej niż 150ml

różniły się o mniej niż 150ml

–

Dwie największe zmierzone wartości FEV1

Dwie największe zmierzone wartości FEV1

różniły się o mniej niż 150ml

różniły się o mniej niż 150ml

U chorych z FVC

U chorych z FVC

≤1l należy przyjąć

≤1l należy przyjąć

kryterium powtarzalności

kryterium powtarzalności

FVC i FEV1 ≤

FVC i FEV1 ≤

100ml

100ml

Wykonuje się do 8 prób

Wykonuje się do 8 prób

Skala powtarzalności

Skala powtarzalności

A.

A.

2 najwyższe wartości FEV1 i 2 najwyższe

2 najwyższe wartości FEV1 i 2 najwyższe

wartości FVC nie różnią się o więcej niż 100ml

wartości FVC nie różnią się o więcej niż 100ml

B.

B.

2 najwyższe wartości FEV1 i 2 najwyższe

2 najwyższe wartości FEV1 i 2 najwyższe

wartości FVC różnią się między 101 a 150ml

wartości FVC różnią się między 101 a 150ml

C.

C.

2 najwyższe wartości FEV1 i 2 najwyższe

2 najwyższe wartości FEV1 i 2 najwyższe

wartości FVC różnią się między 151ml a 200ml

wartości FVC różnią się między 151ml a 200ml

D.

D.

Uzyskano tylko 1 poprawny pomiar lub więcej,

Uzyskano tylko 1 poprawny pomiar lub więcej,

ale różnice między 2 najwyższymi pomiarami

ale różnice między 2 najwyższymi pomiarami

FEV1 i FVC są większe niż 200ml

FEV1 i FVC są większe niż 200ml

E.

E.

Nie uzyskano żadnego poprawnego pomiaru

Nie uzyskano żadnego poprawnego pomiaru

WYKONANIE PRÓBY

WYKONANIE PRÓBY

ROZKURCZOWEJ

ROZKURCZOWEJ

Po poprawnym i powtarzalnym

Po poprawnym i powtarzalnym

oznaczeniu FEV1 i FVC pacjent otrzymuje

oznaczeniu FEV1 i FVC pacjent otrzymuje

lek rozszerzający oskrzela i kolejne

lek rozszerzający oskrzela i kolejne

badanie spirometryczne wykonywane jest

badanie spirometryczne wykonywane jest

w okresie szczytu działania podanego

w okresie szczytu działania podanego

środka

środka

Lek- salbutamol (najlepiej przez spejser)

Lek- salbutamol (najlepiej przez spejser)

4x100 w odstępach 30 sek, zalecając

4x100 w odstępach 30 sek, zalecając

głębokie wciągnięcie powietrza i

głębokie wciągnięcie powietrza i

zatrzymanie oddechu na 5-10sek

zatrzymanie oddechu na 5-10sek

Po 15 minutach powtórka badań

Po 15 minutach powtórka badań

ZASADY INTERPRETACJI WYNIKÓW

ZASADY INTERPRETACJI WYNIKÓW

BADANIA SPIROMETRYCZNEGO

BADANIA SPIROMETRYCZNEGO

Przed przystąpieniem do interpretacji

Przed przystąpieniem do interpretacji

wyników należy sprawdzić

wyników należy sprawdzić

poprawność techniczną badania

poprawność techniczną badania

(ilość manewrów, ich jakość

(ilość manewrów, ich jakość

techniczna oraz powtarzalność)

techniczna oraz powtarzalność)

Wyniki liczbowe powinny być zawsze

Wyniki liczbowe powinny być zawsze

zilustrowane wykresami

zilustrowane wykresami

ZASADY INTERPRETACJI WYNIKÓW

ZASADY INTERPRETACJI WYNIKÓW

BADANIA SPIROMETRYCZNEGO

BADANIA SPIROMETRYCZNEGO

W celu interpretacji porównuje się

W celu interpretacji porównuje się

uzyskane wyniki z wartościami należnymi

uzyskane wyniki z wartościami należnymi

–

Wartości należne są to hipotetyczne wartości

Wartości należne są to hipotetyczne wartości

poszczególnych parametrów wyliczane w

poszczególnych parametrów wyliczane w

oparciu o dane antropometryczne – wiek,

oparciu o dane antropometryczne – wiek,

wzrost i płeć (najczęściej wg ERS).

wzrost i płeć (najczęściej wg ERS).

–

Zaleca się, aby stosowane należne były

Zaleca się, aby stosowane należne były

jednolite dla FEV1, FVC i FEV1/FVC

jednolite dla FEV1, FVC i FEV1/FVC

–

Wartości należne odnoszą się do populacji w

Wartości należne odnoszą się do populacji w

określonym wieku, wzroście i gr. etnicznej.

określonym wieku, wzroście i gr. etnicznej.

Dlatego optymalnie należy stosować należne

Dlatego optymalnie należy stosować należne

dla populacji, z której pochodzi badana osoba

dla populacji, z której pochodzi badana osoba

lub najlepiej do nie dopasowanych.

lub najlepiej do nie dopasowanych.

ZASADY INTERPRETACJI WYNIKÓW

ZASADY INTERPRETACJI WYNIKÓW

BADANIA SPIROMETRYCZNEGO

BADANIA SPIROMETRYCZNEGO

„

„

Wartość należna” a „norma”

Wartość należna” a „norma”

–

Wartość należna jest konkretną liczbą i

Wartość należna jest konkretną liczbą i

znajduje się dokładnie w środku przedziału

znajduje się dokładnie w środku przedziału

normy

normy

–

Norma jest zakresem liczbowym o określonym

Norma jest zakresem liczbowym o określonym

statystyczne znaczeniu. Jest to przedział, w

statystyczne znaczeniu. Jest to przedział, w

którym mieszczą się wyniki 90% zdrowej

którym mieszczą się wyniki 90% zdrowej

populacji. (większość mierzonych parametrów

populacji. (większość mierzonych parametrów

w badaniu spirometrycznym ma rozkład

w badaniu spirometrycznym ma rozkład

zbliżony do normalnego)

zbliżony do normalnego)

ZASADY INTERPRETACJI WYNIKÓW

ZASADY INTERPRETACJI WYNIKÓW

BADANIA SPIROMETRYCZNEGO

BADANIA SPIROMETRYCZNEGO

Najczęściej stosowanym sposobem prezentacji wyników jest

Najczęściej stosowanym sposobem prezentacji wyników jest

prezentacja zmierzonej wartości w formie % wartości

prezentacja zmierzonej wartości w formie % wartości

należnej, jednak stosowanie wartości odpowiadającej 80%

należnej, jednak stosowanie wartości odpowiadającej 80%

należnej jako DGN prowadzi do błędów, zwłaszcza w

należnej jako DGN prowadzi do błędów, zwłaszcza w

populacji ludzi starszych

populacji ludzi starszych

Granice przedziału normy powinny być definiowane na

Granice przedziału normy powinny być definiowane na

poziomie wartości odpowiadających 5 i 95 percentylowi

poziomie wartości odpowiadających 5 i 95 percentylowi

(odpowiada odchyleniu standardowe od wartości należnej)

(odpowiada odchyleniu standardowe od wartości należnej)

Wynik wyrażony w percentylach mówi, jaki % populacji

Wynik wyrażony w percentylach mówi, jaki % populacji

zdrowej ma wyniki mniejsze niż badany osobnik (np.: 50

zdrowej ma wyniki mniejsze niż badany osobnik (np.: 50

percentyl oznacza, że wynik badanego osobnika

percentyl oznacza, że wynik badanego osobnika

reprezentuje dokładnie średnią wartość dla populacji

reprezentuje dokładnie średnią wartość dla populacji

zdrowej)

zdrowej)

Ogólnie przyjętą i akceptowalną wartością graniczną

Ogólnie przyjętą i akceptowalną wartością graniczną

kwalifikującą wynik jako „poza normą” jest wielkość 5

kwalifikującą wynik jako „poza normą” jest wielkość 5

percentyla = -1,645 przy założeniu rozkładu normalnego

percentyla = -1,645 przy założeniu rozkładu normalnego

Pozwala to na zindywidualizowanie granic przedziału normy

Pozwala to na zindywidualizowanie granic przedziału normy

ZASADY INTERPRETACJI WYNIKÓW

ZASADY INTERPRETACJI WYNIKÓW

BADANIA SPIROMETRYCZNEGO

BADANIA SPIROMETRYCZNEGO

ROZPOZNAWANIE ZABURZEŃ

ROZPOZNAWANIE ZABURZEŃ

CZYNNOŚCIOWYCH UKŁADU

CZYNNOŚCIOWYCH UKŁADU

ODDECHOWEGO

ODDECHOWEGO

OBTURACJA

OBTURACJA

ZASADY INTERPRETACJI WYNIKÓW

ZASADY INTERPRETACJI WYNIKÓW

BADANIA SPIROMETRYCZNEGO

BADANIA SPIROMETRYCZNEGO

OBRTURACJA definiowana jest jako

OBRTURACJA definiowana jest jako

ograniczenie przepływu powietrza

ograniczenie przepływu powietrza

przez drogi oddechowe. Zjawisko to

przez drogi oddechowe. Zjawisko to

skutkuje zmniejszeniem max

skutkuje zmniejszeniem max

wartości przepływu oraz objętości

wartości przepływu oraz objętości

powietrza w czasie podczas

powietrza w czasie podczas

natężonego wydechu w proporcji do

natężonego wydechu w proporcji do

pojemności życiowej

pojemności życiowej

ZASADY INTERPRETACJI WYNIKÓW

ZASADY INTERPRETACJI WYNIKÓW

BADANIA SPIROMETRYCZNEGO

BADANIA SPIROMETRYCZNEGO

Referencyjną metodą rozpoznawania

Referencyjną metodą rozpoznawania

obturacji jest analiza wskaźnika

obturacji jest analiza wskaźnika

Tiffeneau FEV1/VC poniżej DGN (5

Tiffeneau FEV1/VC poniżej DGN (5

percentyla i równa jest wartości

percentyla i równa jest wartości

należnej pomniejszonej o wartość

należnej pomniejszonej o wartość

1,645 SD)

1,645 SD)

VC ≥ FVC ≥ FEV6

VC ≥ FVC ≥ FEV6

FEV1/VC

FEV1/VC

≤ FEV1/FVC ≤ FEV1/FEV6

≤ FEV1/FVC ≤ FEV1/FEV6

Najczulszy jest wskaźnik

Najczulszy jest wskaźnik

FEV1/VC

FEV1/VC

ZASADY INTERPRETACJI WYNIKÓW

ZASADY INTERPRETACJI WYNIKÓW

BADANIA SPIROMETRYCZNEGO

BADANIA SPIROMETRYCZNEGO

Wartość 0,7 (70%) wskaźnika FEV1/FVC nie

Wartość 0,7 (70%) wskaźnika FEV1/FVC nie

jest rzeczywistą granicą normy i może

jest rzeczywistą granicą normy i może

mieć zastosowanie wyłącznie jako

mieć zastosowanie wyłącznie jako

kryterium w badaniach przesiewowych

kryterium w badaniach przesiewowych

Przyjęcie stałej DGN dla tego wsk. jest

Przyjęcie stałej DGN dla tego wsk. jest

sprzeczne z fizjologią ukł. oddech.

sprzeczne z fizjologią ukł. oddech.

Skutkuje fałszywie ujemnie wynikami u

Skutkuje fałszywie ujemnie wynikami u

młodych (gdzie należna oscyluje 82-84%, a

młodych (gdzie należna oscyluje 82-84%, a

DGN 71-73%)

DGN 71-73%)

Skutkuje fałszywie dodatnimi wynikami u

Skutkuje fałszywie dodatnimi wynikami u

ludzi starszych (należna 75-76%, DGN 63-

ludzi starszych (należna 75-76%, DGN 63-

66%)

66%)

ZASADY INTERPRETACJI WYNIKÓW

ZASADY INTERPRETACJI WYNIKÓW

BADANIA SPIROMETRYCZNEGO

BADANIA SPIROMETRYCZNEGO

Po rozpoznaniu obturacji,

Po rozpoznaniu obturacji,

następny krok to ocena stopnia

następny krok to ocena stopnia

obturacji

obturacji

ZASADY INTERPRETACJI WYNIKÓW

ZASADY INTERPRETACJI WYNIKÓW

BADANIA SPIROMETRYCZNEGO

BADANIA SPIROMETRYCZNEGO

JEŻELI FEV1/VC<DGN

JEŻELI FEV1/VC<DGN

FEV1≥100% NAL

FEV1≥100% NAL

FIZJOLOGICZNA

FIZJOLOGICZNA

70%NAL

70%NAL

≤FEV1<100% NAL.

≤FEV1<100% NAL.

ŁAGODNA

ŁAGODNA

60%NAL

60%NAL

≤FEV1< 70%NAL

≤FEV1< 70%NAL

UMIARKOWANA

UMIARKOWANA

50%NAL

50%NAL

≤FEV1<60% NAL

≤FEV1<60% NAL

UMIARKOWANIE CIĘŻKA

UMIARKOWANIE CIĘŻKA

35%NAL

35%NAL

≤FEV1<50%NAL

≤FEV1<50%NAL

CIĘŻKA

CIĘŻKA

FEV1<35%NAL

FEV1<35%NAL

BARDZO CIĘŻKA

BARDZO CIĘŻKA

ZASADY INTERPRETACJI WYNIKÓW

ZASADY INTERPRETACJI WYNIKÓW

BADANIA SPIROMETRYCZNEGO

BADANIA SPIROMETRYCZNEGO

RESTRYKCJA

RESTRYKCJA

ZASADY INTERPRETACJI WYNIKÓW

ZASADY INTERPRETACJI WYNIKÓW

BADANIA SPIROMETRYCZNEGO

BADANIA SPIROMETRYCZNEGO

RESTRYKCJA jest zmniejszeniem całkowitej

RESTRYKCJA jest zmniejszeniem całkowitej

pojemności płuc (TLC) poniżej DGN-

pojemności płuc (TLC) poniżej DGN-

metoda pletyzmograficzna

metoda pletyzmograficzna

Obniżenie VC spirometrii nie wystarcza do

Obniżenie VC spirometrii nie wystarcza do

rozpoznania, ani prawidłowa jej wartość

rozpoznania, ani prawidłowa jej wartość

nie wyklucza rozpoznania restrykcji

nie wyklucza rozpoznania restrykcji

objętościowej

objętościowej

na podstawie obniżonej VC przy

na podstawie obniżonej VC przy

prawidłowej lub zwiększonej wartości

prawidłowej lub zwiększonej wartości

FEV1/VC (85-90%) nie można sugerować

FEV1/VC (85-90%) nie można sugerować

zmian restykcyjnych

zmian restykcyjnych

ZASADY INTERPRETACJI WYNIKÓW

ZASADY INTERPRETACJI WYNIKÓW

BADANIA SPIROMETRYCZNEGO

BADANIA SPIROMETRYCZNEGO

Nie można przy pomocy spirometrii w

Nie można przy pomocy spirometrii w

sposób pewny rozpoznać

sposób pewny rozpoznać

współistnienia obturacji i restrykcji

współistnienia obturacji i restrykcji

Termin „zmiany mieszane” nie

Termin „zmiany mieszane” nie

powinien być stosowany

powinien być stosowany

Próbę rozkurczową można wykonać,

Próbę rozkurczową można wykonać,

gdy FEV1%(F)VC<DGN i (F)VC<DGN i

gdy FEV1%(F)VC<DGN i (F)VC<DGN i

gdy nie nastąpi normalizacja (F)VC

gdy nie nastąpi normalizacja (F)VC

-bodypletyzmografia

-bodypletyzmografia

ZASADY INTERPRETACJI WYNIKÓW

ZASADY INTERPRETACJI WYNIKÓW

BADANIA SPIROMETRYCZNEGO

BADANIA SPIROMETRYCZNEGO

INTERPRETACJA PRÓBY ROZKURCZOWEJ

INTERPRETACJA PRÓBY ROZKURCZOWEJ

Preferowaną kryterium znaczącej reaktywności na

Preferowaną kryterium znaczącej reaktywności na

lek rozkurczowy (+wynik) jest zwiększenie FEV1

lek rozkurczowy (+wynik) jest zwiększenie FEV1

lub (F)VC przekraczające 200ml i 12% wartości

lub (F)VC przekraczające 200ml i 12% wartości

należnej

należnej

Można stosować kryterium wzrostu wsk

Można stosować kryterium wzrostu wsk

odnoszące go do wartości wyjściowej (z

odnoszące go do wartości wyjściowej (z

wyjątkiem chorych z relatywnie niskimi

wyjątkiem chorych z relatywnie niskimi

wyjściowymi wartościami (F)VC i FEV1

wyjściowymi wartościami (F)VC i FEV1

Zmiana w zakresie wsk

Zmiana w zakresie wsk

Tiffeneau nie ma

Tiffeneau nie ma

znaczenia w interpretacji próby

znaczenia w interpretacji próby

rozkurczowej

rozkurczowej