S Y LW I A S I E M I ĄT K O W S KA

M A G D A L E N A P I E L A C H

J U S T Y N A R A J K O W S KA

Diagnoza i wczesne

wspomaganie rozwoju

dziecka z dysfunkcją narządu

słuchu

Definicja



Dziecko głuche - dziecko, które pozbawione jest słuchu, a więc treści
dźwiękowych, płynących ze świata i które w skutek tego znajduje się w
gorszych warunkach niż słyszący, jeżeli chodzi o poznanie
zewnętrznego świata i przygotowanie do życia społecznego.



Dziecko głuchonieme - dziecko, które w skutek głuchoty nie
opanowało mowy, nie posługuje się nią i nie rozumie jej na drodze
odczytywania z ust. 



Dziecko głuchoniewidome - dziecko, które ma poważne uszkodzenie
wzroku i słuchu, powodujące poważne trudności w osiągnięciu
szkolnych, zawodowych, niezawodowych i społecznych celów.



Dziecko niedosłyszące - dziecko, u którego ubytki słuchu pozwalają
opanować mowę w sposób naturalny.



Dziecko ogłuchłe mówiące  - dziecko, które opanowało mowę, ale
utraciło słuch w późniejszym okresie życia.



Dziecko niesłyszące  - każda dziecko z uszkodzeniem słuchu w
stopniu znacznym i głębokim.

Przyczyny głuchoty



wrodzone,



związane z aktem porodu i okresem

okołoporodowym,



występujące w zakresie życia pozapłodowego.

Klasyfikacja głuchoty



klasyfikacja głuchoty według stopnia utraty słuchu:



głuchota całkowita,



głuchota częściowa.



klasyfikacja głuchoty ze względu na czas występowania przyczyny
powodującej wadę słuchu:



głuchota dziedziczna,



głuchota wrodzona,



głuchota nabyta.



klasyfikacja głuchoty według lokalizacji uszkodzenia:



uszkodzenie części przewodzącej narządu słuchu (ucho zewnętrzne i
środkowe),



uszkodzenie narządu przetwarzającego drgania dźwiękowe na impulsy
nerwowe (ślimak),



uszkodzenie centralnej drogi słuchowej (przedłużenia nerwu słuchowego
w obrębie mózgu, jądra nerwu słuchowego, włókna i dalszych dróg
słuchowych szlaków kojarzeniowych, a wreszcie kory ośrodka słuchowego
w płacie skroniowym).

Klasyfikacja wad słuchu

Problemy dzieci z wadą słuchu:



percepcji,



językowy,



porozumiewania się,



procesów poznawczych,



społeczny,



emocjonalny,



pedagogiczny,



intelektualny.

Rodzaje diagnozy:



diagnoza medyczna,



diagnoza psychologiczna,



diagnoza logopedyczna,



diagnoza pedagogiczna.

Funkcje diagnozy

pedagogicznej



stanowi punkt wyjścia w czynnościach

projektowania,



pozwala na systematyczną kontrolę przebiegu

terapii,



służy ocenie wyników działań, korekcie

danego cyklu postępowanie lub
konstruowania następnych etapów
działalności terapeutycznej.

Badane dziecko, na ile to możliwe, powinno

czynnie uczestniczyć w procesie

diagnostycznym. Należy jednak pamiętać,

że pełnoprawnymi uczestnikami procesu

diagnostycznego są również rodzice,

nauczyciele, terapeuci. Im więcej wiedzą o

dziecku, tym większą mają szansę na

dobranie stosownych oddziaływań.

Zadania wczesnej interwencji:



zmniejszanie pierwotnych uszkodzeń,



zapobieganie wcześniej wymienionym

skutkom,



upewnienie się, że potrzeby dziecka i jego

rodziny, mimo niepełnosprawności, są brane
pod uwagę.

Techniki wczesnej interwencji:



Dzięki pionierskim pracom uczonych wiadomo, że
pierwsze lata w życiu dziecka są najważniejsze w
kształtowaniu się jego późniejszej osobowości.



Badania doświadczalne oraz modelowe programy
prowadzone od 40 lat w USA wykazały skuteczność
wczesnej interwencji (do 36 miesiąca życia) u
dzieci niepełnosprawnych, jak też korzyści dla
rodzin tych dzieci.



Wczesna interwencja (medyczna, psychologiczna,
logopedyczna, techniczna, pedagogiczna) może
zapobiec późniejszym skutkom niepełnosprawności
lub je zredukować i polepszyć jakość życia tych
dzieci oraz zaoszczędzić koszty rodzinne i państwu.

Etapy działania w zakresie wczesnej,

wielospecjalistycznej pomocy:

Pierwsze objawy lub tylko uświadomienie

zagrożenia rozwoju.

Wstępna diagnoza (medyczna,

psychologiczna) we współpracy z rodzicami.

Pogłębiona diagnoza wielospecjalistyczna:

medyczna, rehabilitacyjno-terapeutyczna,

terapeutyczna, psychologiczna, logopedyczna i

pedagogiczna z uwzględnieniem aspektu

rodziny.

Kompleksowy program rehabilitacyjno –

terapeutyczno - wspomagający dla dziecka i

rodziny (opracowanie i wdrożenie).

Śledzenie przebiegu realizacji programu i

efektów – aktualizowanie diagnozy.

Modyfikowanie programu rehabilitacyjno –

terapeutyczno - wspomagającego dla dziecka i

rodziny.

Ponowne śledzenie przebiegu realizacji
modyfikowanego programu i efektów oraz

aktualizowanie diagnozy.

Rewalidacja dzieci z wadą słuchu

W procesie praktyki rewalidacyjnej

surdopedagogika uwzględnia następujące
metody i zasady :



profilaktyka,



kompensacja,



korektura,



usprawnianie,



dynamizowanie.

Cele działań rewalidacyjnych



przywracanie sprawności uszkodzonego

zmysłu słuchu przez umożliwienie korzystania
z posiadanych resztek słuchowych drogą
odpowiednich ćwiczeń bądź pobudzanie
nerwu słuchowego i centralnego układu
nerwowego poprzez zastosowanie wszczepu
ślimakowego i rewalidację,



przywracanie sprawności psychicznej przez

usprawnianie procesów poznawczych,
zaburzonych wskutek ograniczenia percepcji
bodźców słuchowych, w tym mowy
dźwiękowej.

Placówki, w których można szukać

pomocy



Instytut Fizjologii i Patologii Słuchu w Warszawie,



Rejonowe Przychodnie dla Dzieci,



Poradnie Zdrowia dla Dzieci,



Ośrodki Wczesnej Interwencji,



Specjalistyczne Poradnie Leczniczo –
Rehabilitacyjne dla Dzieci i Młodzieży z Wadą
Słuchu,



Specjalistyczne Ośrodki Diagnozy i Rehabilitacji
Dzieci i Młodzieży z Wadą Słuchu Polskiego
Związku Głuchych.

Bibliografia



Cytowska B., Winczura B., Wczesna

interwencja i wspomaganie rozwoju małego
dziecka, Oficyna Wydawnicza "Impuls„,
Kraków 2008.



Gałkowski T., Kunicka - Kaiser I., Smoleńska

J., Psychologia dziecka głuchego, PWN,
Warszawa 1978.



Eckert U. (red.), Wybrane zagadnienia z

surdopedagogiki, WSPS, Warszawa 1998,.