mgr Magdalena Gawałko

AWF-Medicover

-Pielęgniarstwo –

Europejski Standard

Zawodu

POZ – miejsce w opiece zdrowotnej

Rys historyczny

pielęgniarstwa

społecznego

Początków opieki środowiskowej nad

osobą chorą i rodziną można się
doszukiwać w początkach
chrześcijaństwa. Z inicjatywy
Kościoła tworzono: przytułki, ochronki
i szpitale. Udzielano też niezbędnej
pomocy chorym w domach. Opiekę
realizowały zakony a także osoby
świeckie związane z Kościołem.

Florencja Nightingale (1820-1910)

zwróciła uwagę na środowisko, jako
główne źródło infekcji wywołującej
chorobę. W podręczniku
pielęgniarstwa Notes on Nursing
(1859) przedstawiła propozycję
kształcenia „misjonarek higieny”
wraz ze szczegółowymi zadaniami
dotyczącymi pielęgnowania dziecka i
propagowania higieny osobistej i
otoczenia.

Intensywny rozwój praktyki pielęgniarskiej w

USA i Kanadzie na przełomie XIX i XX wieku,
zainicjował rozwój opieki zdrowotnej i
pielęgniarstwa środowiskowego w Polsce.

1882r – pielęgniarka Julia Aleksandrowicz

założyła ambulatorium dla chorych,

1890r – otwarcie samodzielnej katedry higieny

na Uniwersytecie Jagiellońskim,

1906r – z inicjatywy Tadeusza Boya-Żeleńskiego,

podjęta została akcja „kropla mleka”.

• 1907r – Towarzystwo Przeciwgruźlicze przy

Szpitalu Św. Ducha w Warszawie, zainicjowało
działania polegające na kontakcie
pracowników (lekarzy i pielęgniarek
wizytujących) ze środowiskiem rodzinnym,

• 1909r – Lwowskie Towarzystwo do Walki z

Gruźlicą zatrudniło pierwszą pielęgniarkę
wizytującą osoby chore w ich domach
(szerzenie oświaty i przygotowanie rodziny do
opieki nad chorym),

Działalność środowiskowo-higieniczna w

szczególny sposób rozwinęła się w okresie
międzywojennym i skierowana była do
grupy najsłabszej ekonomicznie w której
obserwowano zwiększoną zachorowalność
na choroby zakaźne oraz umieralność
niemowląt i dzieci.

Po 1924r lekarze ubezpieczalni i higienistki-

wywiadowczynie realizowali zadania POZ
w około 70 ośrodkach zdrowia na wsiach.

• 1925r – w Warszawie powstała Stacja

Higieny Zapobiegawczej, którą
następnie przekształcono w I
Ośrodek Zdrowia obejmujący 8
okręgów wytyczonych granicami
dzielnic miasta . W Ośrodku
prowadzono dokumentację określaną
jako karta odwiedzin środowiskowych
która była podstawą do rozpoznania i
ustalenia kierunku prowadzonej
opieki społeczno-zdrowotnej.

• Po II wojnie światowej wzrosło

zainteresowanie POZ (Anglicy
wprowadzili w 1948r Narodową
Służbę Zdrowia). W Polsce tzw.
otwartą opiekę zdrowotną
(ambulatoryjną), sprawowała
samorządowa służba zdrowia z
miejskimi i wiejskimi ośrodkami
zdrowia i około 1800 lekarzami
domowymi Ubezpieczalni
Społecznej.

Okres powojenny przyniósł zmiany w

modelu opieki. Organizację lecznictwa
ambulatoryjnego oparto na koncepcji
Siemaszki, która zakładała nielimitowany
dostęp do usług ambulatoryjnych.

W II połowie lat 50tych wprowadzono

rejonizację. Powołani zostali lekarze
rejonowi którzy mieli świadczyć opiekę
zapobiegawczo-leczniczą nad ludnością
zamieszkałą na terenie danego rejonu.

W przychodniach rejonowych

powstawały poradnie ogólne „O”, oraz
poradnie dla dzieci i kobiet.

W zakładach pracy uruchamiano

poradnie przemysłowe.

W szkołach – poradnie szkolne
Dostęp do lekarza specjalisty był

możliwy jedynie na podstawie
skierowania od lekarza rejonowego.

Początkowo bezpłatna opieka

zdrowotna nie dotyczyła rolników ani
ich rodzin. Dopiero w 1972roku
ubezpieczenie zdrowotne zostało
rozszerzone na rolników.

W latach 1973-1975 w Polsce

przeprowadzono reformę, w wyniku
której POZ stanowiła podstawę
„piramidy” określającej poziomy
referencyjnej opieki zdrowotnej.

lk

Miejscem realizacji świadczeń POZ była
• przychodnia rejonowa,
• ośrodki zdrowia na wsi,
• Przychodnie przy zakładach pracy i w szkołach.
Świadczenia profilaktyczno-lecznicze obejmowały

cztery tzw. „specjalności podstawowe:

• Medycynę ogólną lub choroby wewnętrzne,
• Pediatrię,
• Ginekologię,
• Stomatologię.

Świadczenia POZ obejmowały:
• Świadczenia zapobiegawcze,
• indywidualne świadczenia zapobiegawczo-

lecznicze (również w domu chorego),

• Pracę socjalną z jednostką, rodziną i

środowiskiem.

Pacjent mógł korzystać jednocześnie z usług

kilku lekarzy POZ, którzy leczyli go
niezależnie od siebie.

Opisany socjalistyczny model opieki

charakteryzuje się:

• skoncentrowaniem się na chorobie i

ograniczanie się tylko do leczenia,

• epizodycznym udzielaniem świadczeń,
• skoncentrowaniem się na

biomedycznych aspektach choroby,

• fragmentaryzacją świadczeń (różni

specjaliści niezależnie od siebie),

• pracą w oparciu o duże

zcentralizowane struktury
organizacyjne z rozbudowanym
systemem hierarchicznych
zależności,

• brakiem współdziałania pomiędzy

pracownikami POZ szczególnie
między lekarzami a pielęgniarkami.

• Brakiem współpracy

międzysektorowej na poziomie
społeczności lokalnej.

KONCEPCJA POZ WG ŚWIATOWEJ

ORGANIZACJI ZDROWIA (WHO)

Motorem rozwoju POZ jest WHO.
Nowoczesna idea POZ opiera się na:
• aktywnym uczestnictwie wszystkich obywateli,
• kształtowaniu polityki zdrowotnej,
• bezpośrednich działaniach na rzecz własnego

zdrowia,

• nadrzędnym celem przemian w POZ wg WHO jest

poprawa stanu zdrowia obywateli i ich rodzin.

SAMOOPIEKA ZDROWOTNA „SELF

CARE”

Jako I poziom systemu opieki

zdrowotnej.

Proces, w którym ludzie sami działają na

rzecz wzmocnienia swojego zdrowia,
zapobiegania chorobom, wykrywania
chorób i leczenia na poziomie
podstawowym istniejącego systemu
ochrony zdrowia.

PIĘĆ OBSZARÓW SAMOOPIEKI

1. KONTROLA ZDROWIA,
2. ZAPOBIEGANIE CHOROBOM,
3. ROZPOZNAWANIE I OCENIANIE

OBJAWÓW,

4. SAMOLECZENIE,
5. KORZYSTANIE ZE SWIADCZEŃ

INSTYTUCJI OCHRONY ZDROWIA.

PODSTAWOWA OPIEKA ZDROWOTNA

Jako II POZIOM SYSTEMU OPIEKI

ZDROWOTNEJ

Pierwszy kontakt pacjenta z profesjonalistami

POZ – lekarzami, pielęgniarkami, położnymi.

Lekarz POZ decyduje o dalszym postępowaniu

w stosunku do pacjenta: podjęciu leczenia w
ramach swoich kompetencji, skierowaniu
pacjenta do opieki specjalistycznej lub do
szpitala, poziom III, IV i V.

• Poziomy referencyjne opieki

zdrowotnej, zgodnie z kryteriami
WHO.

POZIOM V Szpitale kliniczne
POZIOM IV Szpitale
POZIOM III Lekarze specjaliści
POZIOM II

Podstawowa opieka

zdrowotna

POZIOM I Samoopieka

Rok 1978 – konferencja WHO w Ałma-

Ata

. Przyjęto deklarację w której

zapisano, iż podstawowa opieka

zdrowotna jest niezbędnym

środkiem zapewnienia zdrowia

wszystkim mieszkańcom krajów

członkowskich. Efektem

konferencji były trzy dokumenty:

Deklaracja, Rekomendacje oraz

Raport wspólny Dyrektora

Generalnego WHO i Dyrektora

Zarządzającego UNICEF.

W DEKLARACJI zapisano:
„Podstawowa Opieka Zdrowotna

jest najważniejszą forma opieki
zdrowotnej dostępną jednostkom
i rodzinom w społeczeństwie, w
sposób przez nie akceptowany,
przy ich pełnym uczestnictwie,
oraz finansowaniu
dostosowanym do możliwości
społeczeństwa”.

Elementy charakteryzujące POZ na

podstawie dokumentów z Ałma-Aty:

• Nowe określenie funkcji POZ,
• Powiązanie ze społecznością lokalną,
• Wielosektorowe podejście,
• Zasada pracy zespołowej przy

udziale osób bez profesjonalnego
przygotowania.

• Rok 1979 WHO przyjęła Rezolucję WHA

32.30

Sprecyzowano założenia

„Zdrowie dla wszystkich w roku 2000”.

Rozwój każdego systemu opieki zdrowotnej

powinien być oparty na POZ. Oznacza to stały
postęp w opiece zdrowotnej i zdrowiu
publicznym oraz integrację działań na rzecz
zdrowia w dziedzinach: rolnictwo, przemysł,
wychowanie, nauczanie i ochrona środowiska.

Najważniejsze zagadnienia rezolucji:
• Poprawa zaopatrzenia w żywność i

wodę pitną

• Prawidłowe odżywianie,
• Poprawę ogólnego stanu sanitarnego

kraju,

• Opiekę nad matką i dzieckiem,
• Planowanie rodziny,
• szczepienia

Zagadnienia Rezolucji cd.
• Zapobieganie i zwalczanie chorób

endemicznych,

• Edukację zdrowotną,
• Odpowiednie leczenie chorób,
• Zapobieganie urazom.

Rok 1983 - Bordeaux.

Rok 1986 – Ottawa „Karta Ottawska”

na

podstawie której opracowano Narodowe
Programy Zdrowia,

Rok 1988 – Ryga.
Przyjęte wówczas rekomendacje zakładały

przemiany POZ świadczącej opiekę ciągłą,
wszechstronną, zintegrowaną, skoordynowaną
z innymi szczeblami publicznymi, wysokiej
jakości i zgodną ze standardami.

Rok 1996 – Ljubljana – Karta

Ljubljańska

.

Podkreślono istotną rolę zapewnienia

świadczeń z zakresu ochrony zdrowia
stosownie do potrzeb społeczeństwa.
Reformy powinny uwzględniać
potrzeby ludzi ale nie wykluczać
częściowej ich odpowiedzialności za
własne zdrowie.

 Usługi zdrowotne mają obejmować:

promocję zdrowia, poprawę jakości życia,
zapobieganie i leczenie chorób,
rehabilitację pacjentów, opiekę nad
cierpiącymi i terminalnie chorymi.

 Wspólne wzmacnianie decyzji pacjenta i

osób udzielających świadczeń.

 Promocja kompleksowości usług.
 Ciągłość opieki z uwzględnieniem

kulturowości.

Przesuwanie kompetencji ze szpitali

do POZ.

Odpowiednia informacja w celu

powiązania świadczeń nieformalnych
(samoopieka, opieka w rodzinie.
Działalność w organizacjach
harytatywnych) ze świadczeniami
formalnymi oferowanymi przez
wyspecjalizowane służby.

„

Raport WHO opublikowany 14

października 2008r przyczynił się do
rozpoczęcia debaty na temat
równomiernego rozłożenia środków
przeznaczonych na ochronę zdrowia
oraz podniesienia rangi profilaktyki w
POZ.

Dyrektor Generalna WHO – Margaret Chan, w komentarzu redakcyjnym The Lancet

napisała :

„Podstawowa Opieka Zdrowotna stanowi przede wszystkim sposób na zorganizowanie

pełnego zakresu opieki,

od gospodarstw domowych po szpitale, profilaktyka ma szansę stać się równie ważna co

leczenie, a środki będą wtedy inwestowane racjonalnie na różnych szczeblach
opieki”.

Kształtowanie nowoczesnego systemu opieki w

oparciu o cztery podstawowe kierunki
polityki zdrowotnej:

• Powszechność – wszyscy ludzie muszą mieć

dostęp do opieki zdrowotnej niezależnie od
swoich możliwości finansowych.

• Usługi zorientowane na jednostkę –

punkty świadczące usługi medyczne powinny
być silniej zakorzenione w życie wspólnot np.
rodziny.

• Działania polityczne ukierunkowane na

zdrowie – Zdaniem WHO rządy państw
powinny uwzględniać czynnik zdrowia we
wszystkich dziedzinach polityki państwa.

• Liderzy – powinni negocjować i przewodzić

zmianom w określonym kierunku zamiast
nakazywać i kontrolować. Ogromną rolę
mają tu do odegrania wspólnoty lokalne,
sektor biznesu, sektor prywatny a przede
wszystkim społeczeństwo obywatelskie.

PODSTAWOWA OPIEKIA

ZDROWOTNA

Jest zasadnicza formą opieki zdrowotnej bazującą

na praktyce, nauce i społecznie akceptowanych
metodach i technologiach.

Zapewnia powszechny dostęp poszczególnym

osobom i rodzinom w środowisku poprzez ich
pełne uczestnictwo, w oparciu o koszty na jakie
środowisko i dany kraj może sobie pozwolić.
Tworzy ona integralną część narodowego systemu
zdrowia każdego kraju.

Cele POZ:
• Powszechność – opieka podstawowa

dla kazdego

• Dostępność – wtedy gdy jest

potrzebna, w tym w dniu zgłoszenia

• Ciągłość – osobisty, stały lekarz
• Koordynacja procesu leczenia,

podejście całościowe

• Skupienie na promocji zdrowia

Podstawowe zasady ochrony zdrowia

opartej na POZ

1. Równy i powszechny dostęp do

opieki zdrowotnej,

2. Uczestnictwo środowiska w

określaniu i wdrażaniu programów
zdrowotnych,

3. Wielosektorowe podejście do

zdrowia,

4. Odpowiednia technologia.

WARTOŚCI stanowiące podstawę do

określenia priorytetów narodowych.

1. Prawo do najwyższego możliwego do

osiągnięcia poziomu zdrowia.

2. Sprawiedliwość,
3. Solidarność,

ZASADY MAJĄCE WPŁYW NA ROZWÓJ

OCHRONY ZDROWIA OPARTEJ NA POZ

1. Odpowiadanie na potrzeby zdrowotne

ludności,

2. Ukierunkowanie na jakość,
3. Odpowiedzialność rządu,
4. Sprawiedliwość społeczna,
5. Zrównoważenie,
6. Współuczestnictwo,
7. Wielosektorowość.

ELEMENTY POZ (wg PAHO Pan American

Health Organization)

1. Opieka medyczna adekwatna do potrzeb,
2. Miejsce pierwszego kontaktu z systemem

ochrony zdrowia,

3. Wszechstronna, zintegrowana, ciągła opieka,
4. POZ oparta na rodzinie i społeczeństwie,
5. Ukierunkowanie na prewencję i promocję

zdrowia,

6. Dostarczanie odpowiedniej opieki,

A

ELEMENTY POZ cd.

7. Aktywny mechanizm uczestnictwa,
8. Programy polityki równości,
9. Optymalne zarządzanie i organizacja,
10. Odpowiednie zasoby ludzkie,
11. Odpowiednie i zrównoważone zasoby,
12. Działania wielosektorowe

MIEJSCE PIELĘGNIARKI W POZ

Centralne miejsce pielęgniarki w POZ

gwarantuje:

• Łatwiejszy dostęp do opieki

zdrowotnej,

• Skuteczniejsze zapobieganie

chorobom przewlekłym,

• Obniżenie kosztów leczenia,
• Polepszenie wyników

Miejsce pielęgniarki w POZ cd.

• Skuteczniejszy nadzór,
• Skuteczniejsze działanie w sytuacji

katastrofy/klęsk żywiołowych

• Stosowanie się pacjentów do zleceń
• Wpływ technologii na POZ

W Polsce Podstawowa Opieka Zdrowotna

została zorganizowana na podstawie
Ustawy o zakładach opieki zdrowotnej z
1991r, która umożliwia realizację świadczeń
przez:

• Publiczne zakłady opieki zdrowotnej – ZOZ,
• Niepubliczny ZOZ (utworzony przez spółki

akcyjne i cywilne),

• Osoby fizyczne tj. lekarze i pielęgniarki

praktykujący prywatnie.

Świadczenia POZ są kontraktowane (kupowane)

przez samorządy terytorialne, administrację
rządową oraz przez Narodowy Fundusz Zdrowia
jako organ zarządzający ubezpieczeniem
zdrowotnym.

Są realizowane bez skierowania przez:
• Lekarza POZ lekarza rodzinnego
• Lekarza dentystę
• Pielęgniarki środowiskowe/rodzinne
• Położne środowiskowe/rodzinne
• Pielęgniarkę w środowisku nauczania/wychowania

Diagnostyka
laboratoryjna
Pogotowie i obrazowa Położna

Lekarz

Specjaliści

PACJENT

Szpital

Pielęgniarka/arz

Opieka

Rehabilitacja

Psychologiczna

Opieka Pielęgniarka/arz
socjalna szkolna/y

Założeniem ustawy było finansowanie

świadczeń z kilku źródeł i zasada że
pieniądz ma podążać za klientem.

Pacjent ma prawo do wyboru lekarza.
Liczba osób zadeklarowanych do

jednego lekarza nie powinna
przekraczać 2500 osób.

Odpowiednią jakość świadczeń

powinny gwarantować:

• Odpowiednie kwalifikacje zawodowe,
• Wprowadzenie standardowych

procedur diagnostyczno-
terapeutyczno-pielegnacyjnych,

• Kontrola jakości świadczeń,
• Opracowanie centralnego banku

danych.

Ustawa o świadczeniach opieki zdrowotnej

z 2004r, definiuje pojęcia dotyczące
realizacji m.in. Świadczeń POZ:

• Podstawowa Opieka Zdrowotna -

świadczenia zdrowotne profilaktyczne, diagnostyczne,
lecznicze, rehabilitacyjne oraz pielęgnacyjne z zakresu
medycyny ogólnej, rodzinnej i pediatrii, udzielane w
ramach ambulatoryjnej opieki zdrowotnej.

• Świadczenie opieki zdrowotnej –

świadczenie zdrowotne, świadczenie zdrowotne
rzeczowe i towarzyszące.

• Świadczenie gwarantowane -

finansowane w

całości lub współfinansowane ze środków publicznych,
na zasadach i w trybie określonym w ustawie.

• Świadczenie zdrowotne -

działanie służące

profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu lub
poprawie zdrowia oraz inne działania medyczne
wynikające z procesu leczenia lub odrębnych
przepisów, regulujących zasady ich udzielania.

• Świadczenie specjalistyczne -

świadczenie

opieki zdrowotnej we wszystkich dziedzinach medycyny
z wyłączeniem świadczeń udzielanych w zakresie POZ.

• Świadczenie zdrowotne rzeczowe -

leki,

wyroby medyczne , ortopedyczne związane z
procesem leczenia.

• Świadczenie towarzyszące -

zakwaterowanie,

wyżywienie, transport.

• Świadczeniodawca :
1) zakład opieki zdrowotnej

wykonujący zadania

określone w jego statucie, grupowa praktyka lekarska,
grupowa praktyka pielęgniarek i położnych, osoba
wykonująca zawód medyczny w ramach indywidualnej
praktyki lub indywidualnej specjalistycznej praktyki.

2) Świadczeniodawca jako Osoba fizyczna –

inna niż wyżej wymieniona, która uzyskała fachowe
uprawnienia do udzielania świadczeń zdrowotnych w
ramach wykonywanej działalności gospodarczej.

3) Świadczeniodawca jako Państwowa

jednostka budżetowa –

tworzona i nadzorowana

przez Ministra Obrony Narodowej, Ministra Spraw
Wewnętrznych, Ministra Sprawiedliwości lub Szefa Agencji
Bezpieczeństwa Wewnętrznego, posiadające w strukturze
organizacyjnej ambulatorium, ambulatorium z izbą
chorych lub lekarz POZ, o której mowa w art. 20 Ustawy z
dnia 30 czerwca 2005r o finansach publicznych.

4) Świadczeniodawca jako Podmiot

realizujący

czynności z zakresu opatrzenia w środki pomocnicze i
wyroby medyczne będące wyrobami ortopedycznymi,

• Lekarz podstawowej opieki zdrowotnej
Lekarz posiadający specjalizacje (co najmniej

I stopnia) z medycyny ogólnej, chorób
wewnętrznych lub pediatrii lub specjalista
w dziedzinie medycyny rodzinnej, chorób
wewnętrznych lub pediatrii.

Zadania lekarza podstawowej opieki

zdrowotnej:

1. Wybrany przez pacjenta, koordynuje udzielanie

świadczeń

2. Działa na rzecz zachowania zdrowia:
1)prowadzi edukację zdrowotną
2)prowadzi systematyczną ocenę stanu zdrowia

w badaniach bilansowych

3)uczestniczy w realizacji programów

zdrowotnych na rzecz społeczności lokalnej

4)rozpoznaje środowisko pacjenta

Zadania lekarza podstawowej opieki

zdrowotnej:

3. Działa na rzecz profilaktyki chorób:

1)identyfikuje czynniki ryzyka i zagrożenia zdrowotne

oraz podejmuje działania na rzecz ich ograniczenia

2)koordynuje, kwalifikuje i zapewnia wykonanie

obowiązkowych szczepień ochronnych, oraz informuje o
szczepieniach zalecanych

3)realizuje programy profilaktyczne
4)prowadzi systematyczną i okresową ocenę stanu

zdrowia w ramach badań przesiewowych zgodnie z
odrębnymi przepisami

Zadania lekarza podstawowej opieki

zdrowotnej:

4.

Rozpoznaje choroby

1)w razie potrzeby kieruje do

specjalisty lub do szpitala

2)integruje, koordynuje lub

kontynuuje leczenie pacjenta przez
innych świadczeniodawców

5. Leczy choroby

Świadczenia podstawowej opieki

zdrowotnej (POZ) są wykonywane
od poniedziałku do piątku w
godzinach 8.00 do 18.00, z
wyłączeniem sobót, niedziel i innych
dni ustawowo wolnych od pracy. W
uzasadnionych przypadkach istnieje
również możliwość wezwania lekarza
rodzinnego na wizytę domową.

Zmiany lekarza, pielęgniarki i położnej,

można dokonywać bezpłatnie dwa razy w roku
kalendarzowym. W przypadku każdej kolejnej
zmiany pacjent musi wnieść opłatę w wysokości
80 zł., chyba ze było to w następstwie zmiany
miejsca zamieszkania, zaprzestania udzielania
świadczeń przez wybraną placówkę oraz innych
przyczyn niezależnych od pacjenta. W celu
dokonania zmiany, należy wypełnić u nowo
wybranego lekarza/pielęgniarki/położnej POZ
druk deklaracji

Pacjent nie ma obowiązku złożenia

deklaracji na wszystkie trzy zakresy
świadczeń w jednej przychodni.
Pacjent może dokonać wyboru w
zakresie który go interesuje. Wybór
dotyczy imiennie osób udzielających
świadczeń – lekarza – pielęgniarki –
położnej.

Zasady obowiązujące w poradniach POZ:
• Pacjent może rejestrować się do lekarza POZ

osobiście, telefonicznie lub za
pośrednictwem osób trzecich;

• W przypadkach uzasadnionych medycznie

porada jest udzielana w dniu zgłoszenia;

• W schorzeniach przewlekłych z wyłączeniem

stanów zaostrzenia w przebiegu tych
schorzeń, świadczenia udzielane są w
terminie uzgodnionym z pacjentem;

Zasady obowiązujące w poradniach POZ:
• Na realizację zleceń pozostających w

kompetencjach pielęgniarki POZ, lekarz POZ wydaje
skierowanie do pielęgniarki POZ, do której
zadeklarowany jest pacjent.

• Lekarz POZ kierując pacjenta do lekarza specjalisty

lub do szpitala, zobowiązany jest do wykonania i
dołączenia do skierowania wyników niezbędnych
badań diagnostycznych zgodna z rozpoznanym
schorzeniem, aktualną wiedzą i praktyką
medyczną, w celu potwierdzenia wstępnego
rozpoznania;

Zasady obowiązujące w poradniach POZ:
• Lekarz rodzinny może wystawić zadeklarowanym

pacjentom skierowanie na zabiegi
fizjoterapeutyczne w warunkach ambulatoryjnych
i domowych z wyjątkiem skierowań na zabiegi
fizjoterapeutyczne związane z leczeniem wad
postawy oraz dysfunkcji narządu ruchu, których
przyczyną są te wady;

• Lekarz POZ może wystawić pacjentowi

skierowanie do poradni rehabilitacyjnej lub
;ortopedycznej

Zasady obowiązujące w poradniach POZ:
• Lekarz POZ uczestniczy w realizacji

profilaktycznych programów zdrowotnych
finansowanych przez Fundusz (program
profilaktyki chorób układu krążenia, program
profilaktyki chorób odtytoniowych (w tym
POCHP) – etap podstawowy;

• Lekarz POZ konsultuje merytorycznie i ustala

zasadność realizacji wniosków zadeklarowanych
do niego pacjentów o zlecania świadczenia
transportu „dalekiego” w POZ;

Zasady obowiązujące w

poradniach POZ:

• Ubezpieczony ma prawo do

bezpłatnych świadczeń z zakresu
podstawowej opieki zdrowotnej poza
miejscem zamieszkania w
przypadkach nagłego zachorowania
lub nagłego pogorszenia stanu
zdrowia.

Pielęgniarka podstawowej opieki zdrowotnej
Pielęgniarka która ukończyła szkolenie specjalizacyjne

lub kurs kwalifikacyjny w dziedzinie: rodzinnego,
pediatrycznego, środowiskowego, środowiskowo-
rodzinnego, przewlekle chorych i niepełnosprawnych,
opieki długoterminowej, w ochronie zdrowia
pracujących oraz środowiska nauczania i wychowania,
pielęgniarstwa zachowawczego, promocji zdrowia i
edukacji zdrowotnej lub odbywa szkolenie
specjalizacyjne albo kurs z wyżej wymienionych
dziedzin pielęgniarstwa lub też posiada tytuł magistra
pielęgniarstwa i co najmniej 3-letni staż pracy w POZ,
będąca świadczeniodawcą.

Zadania pielęgniarki/arza POZ
1. Promocja zdrowia i profilaktyka chorób

•

Rozpoznawanie, ocenę i zapobiegania zagrożeniom zdrowotnym;

•

Rozpoznawanie potrzeb pielęgnacyjnych i problemów zdrowotnych;

•

Prowadzenie edukacji zdrowotnej;

•

Prowadzenie poradnictwa w zakresie zdrowego stylu życia;

•

Monitorowanie rozwoju dziecka zgodnie z odrębnymi przepisami

•

Realizacja programów zdrowotnych i profilaktyki chorób ;

•

Prowadzenie działań profilaktycznych u pacjentów z grup ryzyka
zdrowotnego;

•

Organizacja grup wsparcia;

•

Profilaktyka chorób wieku rozwojowego;

•

Edukacja w zakresie obowiązkowych szczepień ochronnych oraz
informacje o szczepieniach zalecanych

Zadania pielęgniarki/arza POZ
2. Świadczenia pielęgnacyjne
• Realizacja opieki pielęgnacyjnej w

różnych stanach zdrowia i choroby;

• Wykonywanie zabiegów

pielęgnacyjnych;

• Przygotowanie i aktywizowanie do

samoopieki i samopielęgnacji w
chorobie i niepełnosprawności;

Zadania pielęgniarki/arza POZ
3.Świadczenia diagnostyczne:

•

Przeprowadzanie wywiadów środowiskowych;

•

Wykonywanie badania fizykalnego;

•

Wykonywanie podstawowych pomiarów życiowych ich ocenę i interpretację;

•

Ocena stanu ogólnego chorego oraz procesu jego zdrowienia

•

Ocena jakości życia i wydolności psychofizycznej;

•

Wykrywanie odchyleń od normy rozwojowej;

•

Wykonywanie testów diagnostycznych poza laboratorium w oparciu o zestawy
i aparaturę przeznaczoną do wykonywania oznaczeń w miejscu zamieszkania
pacjenta;

•

Ocena i monitorowanie bólu;

•

Ocena wydolności pielęgnacyjno-opiekuńczej rodziny;

•

Pobieranie materiału do badań diagnostycznych zgodnie z odrębnymi
przepisami

Zadania pielęgniarki/arza POZ
4. Świadczenia lecznicze:

•

Udzielanie pierwszej pomocy w stanach zagrożenia życia i w
nagłych zachorowaniach, w tym resuscytacji krązeniowo-
oddechowej;

•

Podawanie leków zleconych przez lekarza oraz zgodnie z
odrębnymi przepisami, w tym wykonywanie iniekcji dożylnych,
podskórnych, śródskórnych oraz wykonywanie wlewów
dożylnych;

•

Zakładanie opatrunków na rany, odleżyny, odparzenia;

•

Cewnikowanie pęcherza u kobiet;

•

Płukanie pęcherza u kobiet;

•

Wykonywanie wlewów/wlewek doodbytniczych;

Zadania pielęgniarki/arza POZ
4. Świadczenia lecznicze:

•

Wykonywanie zabiegów pielęgnacyjno-leczniczych w stomiach,
przetokach i ranach trudno gojących się w porozumieniu z
lekarzem;

•

Zdejmowanie szwów;

•

Wykonywanie inhalacji;

•

Wykonywanie zabiegów z zastosowaniem ciepła i zimna,
stawianie baniek;

•

Ustalanie diety w żywieniu przewlekle chorych;

•

Dobór techniki karmienia w zależnie od stanu chorego;

•

Doraźna modyfikacja dawki leków przeciwbólowych w
uzgodnieniu z lekarzem i zgodnie z wykazem leków do
podawania, których uprawniona jest pielęgniarka.

Zadania pielęgniarki/arza POZ
5. Świadczenia rehabilitacyjne:

• Rehabilitacja przyłóżkowa w celu zapobiegania

powikłaniom wynikającym z choroby i
długotrwałego unieruchomienia;

• Usprawnianie ruchowe;
• Drenaż ułozeniowy, prowadzenie gimnastyki

oddechowej;

• Ćwiczenia ogólnousprawniające;
• Ułożenie i przemieszczanie chorego w łóżku.

Położna podstawowej opieki zdrowotnej
Położna która ukończyła szkolenie

specjalizacyjne lub kurs kwalifikacyjny w
dziedzinie pielęgniarstwa rodzinnego,
środowiskowego, środowiskowo-rodzinnego,
promocji zdrowia i edukacji zdrowotnej lub
posiada tytuł zawodowy magistra
położnictwa oraz co najmniej 3-letni staż
pracy w POZ, udzielająca świadczeń w
ramach POZ, będąca świadczeniodawcą.

1. Jaki jest I i II poziom systemu opieki

zdrowotnej w Polsce?

2. Kto wchodzi w skład zespołu

terapeutycznego w POZ?

3. Ilu pacjentów może mieć pod opieką jeden

lekarz POZ?

4. Jakie czynniki gwarantują odpowiednią

jakość świadczeń w POZ?

5. Na jakich zasadach odbywa się udzielanie

porad lekarskich w poradni POZ?