WYKLUCZENIE

KOBIET

Halina Antropik

Liliana M. Leszczyńska

Katarzyna Nowoszycka

WYKLUCZENIE SPOŁECZNE

• należy rozumieć jako ograniczenie lub brak możliwości

korzystania przez jednostki (grupy) społeczności, z
przysługujących im praw obywatelskich, prowadzące do
osłabienia lub zerwania więzi z resztą społeczeństwa(K.
Wódz)

• stanowi skumulowany efekt oddziaływania niekorzystnych

warunków życia, ubóstwo materialne, niedostatki kapitału
społecznego

kulturowego

procesów

społecznych

związanych z globalnymi przekształceniami gospodarki
(restrukturyzacja przemysłu, upadek branż i regionów),
indywidualnych

deficytów

(niskie

kwalifikacje,

niepełnosprawność, choroba), braku odpowiedniej ochrony
prawnej, socjalnej, dostępu do zasobów i instytucji
społecznych, dyskryminacji lub przemocy ze strony innych.

Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej

Art. 32.

1. „Wszyscy są równi wobec prawa.
Wszyscy mają prawo do równego traktowania
przez władze publiczne.
2. Nikt nie może być dyskryminowany w życiu
politycznym, społecznym lub gospodarczym
z jakiejkolwiek przyczyny”.

Art. 33

„Kobieta i mężczyzna w Rzeczypospolitej
Polskiej mają równe prawa w życiu rodzinnym ,
politycznym społecznym i gospodarczym.
Kobieta i mężczyzna mają w szczególności
równe prawa do kształcenia, zatrudnienia
i awansów, do jednakowego wynagrodzenia za
pracę jednakowej wartości, do zabezpieczenia
społecznego oraz do zajmowania stanowisk,
pełnienia funkcji oraz uzyskiwania godności
publicznych i odznaczeń”

Równość wobec

prawa

Formalne równouprawnienie kobiet nie
jest

tożsame

ich

faktyczną

równością.
W sferze obyczajów nadal istnieje
wiele dyskryminacji i nierówności
skutecznie podtrzymywanych przez
wzory i stereotypy upowszechniane w
toku socjalizacji (

B. Szacka

PRZEJAWY DYSKRYMINACJI

KOBIET

Do najczęściej wymienianych przejawów dyskryminacji
kobiet przez osoby, które zetknęły się z jej przejawami
(wg. badania CBOS z 2007r), są:

• dyskryminacja w sferze publicznej
• dyskryminacja w środowisku rodzinnym
• dyskryminacja w środowisku

zawodowym

dyskryminacja w sferze publicznej:

- w szkołach,
- na uczelniach,
- w instytucjach i miejscach
publicznych (lekceważący
stosunek do kobiet,
poniżanie ),
- brak kobiet we
władzach

i życiu politycznym,

- odrzucanie kobiet w
wyborach

Dyskryminacja w środowisku

rodzinnym

inaczej „przemoc w

rodzinie”

(fizyczna i psychiczna), to

m.in. :

• stosowanie przemocy,
• bicie, gwałty,
• poniżanie, wyzwiska,
• ograniczanie kontaktów
z rodziną, kolegami,

koleżankami,

• ograniczanie praw i

wolności

Dyskryminacja w środowisku

rodzinnym

Ponadto

łagodniejszym

przejawem

dyskryminacji

w środowisku

rodzinnym

jest nierówny podział
obowiązków

dyskryminacja w środowisku

zawodowym

Niższe wynagrodzenie,
mniejsze szanse na awans
zawodowy,
nierówne traktowanie w

pracy,

trudności w znalezieniu

pracy,

brak dostępu do niektórych
zawodów,
poniżanie,
obrażanie,
molestowanie seksualne

Segregacja zawodowa kobiet w

Polsce

Segregacja zawodowa

według płci sprowadza
się do oddzielenia od
siebie pracujących
kobiet

i mężczyzn.
Prowadzi do

relatywnego
upośledzenia kobiet

w nagrodach za pracę ,

nierówności płci w
sferze pracy zawodowej.

Segregacja
zawodowa może
przybierać dwie
formy:

horyzontalną

wertykalną

Segregacja horyzontalna =

„lepka podłoga”

aktywność zawodowa
kobiet koncentruje
się głównie w kilku
dziedzinach
zatrudnienia (np.
edukacja, służba
zdrowia, usługi).
Prowadzi to do
stłoczenia kobiet

w mniej płatnych

sekcjach i zawodach.

Wertykalna segregacja

zawodowa

Wyraża się niższą proporcją

kobiet w stosunku do
mężczyzn na
stanowiskach
kierowniczych („szklany
sufit” ).

Segregacja wertykalna, to

mniejsza możliwość
awansów i przemieszczeń
w hierarchii stanowisk
pracy w
przedsiębiorstwach (tzw.
„szklane ruchome
schody”)

RYNEK PRACY

obecnie kobiety stają się coraz bardziej aktywne

zawodowo. Posiadają wysokie kwalifikacje, doświadczenie

i zajmują stanowiska kierownicze.

Jednak w tej drodze do sukcesu napotykają wiele

przeszkód, które często są trudne do pokonania, ponieważ

firmy przyjmują polityki dyskryminujące…

RYNEK PRACY

Już w procesie rekrutacji możemy
spotkać się z dyskryminacją.
Wiele ogłoszeń pracy jest
kierowanych wyłącznie do
mężczyzn.
Podczas rozmów rekrutacyjnych
kobietom zadaje się pytania
dotyczące ich stanu cywilnego,
czy są w ciąży, ewentualnie czy
planują dzieci w przyszłości.

Macierzyństwo w oczach
podmiotu zatrudniającego
w znacznym stopniu ogranicza
dyspozycyjność potencjalnej
pracownicy.

Polski rynek pracy bardzo nie lubi kobiet

Na rozmowie kwalifikacyjnej o pracę kobieta ma mniejsze szanse

niż

mężczyzna - wynika z międzynarodowego badania firmy

Ranstad

"Monitor rynku pracy", które przytacza "Metro".
O szanse kobiet i mężczyzn na rozmowach kwalifikacyjnych spytano

ponad 13 tys. pracowników z 29 krajów.

W Polsce 40 proc. badanych przyznało, że mężczyźnie łatwiej zdobyć

pracę. W żadnym innym państwie odsetek takich odpowiedzi nie był
równie wysoki. Dyskryminację kobiet częściej zauważają mężczyźni.
Dokładnie co drugi, ale tylko co trzecia kobieta.

Niemal połowa pracodawców przyznaje, że woli zatrudniać mężczyznę.

Zaledwie co dziesiąty preferowałby kobietę, a dla 42 proc. jest to
obojętne.

Sytuację kobiet zmienić jest tym trudniej, że także one same nie

oceniają się najlepiej. Jak wynika z badania Ranstadu, aż dwie trzecie
Polek woli pracować z mężczyznami i mieć za szefa mężczyznę. Co
trzecia w tym gronie przyznaje też, że chciałaby, by w jej zespole
ilościową przewagę mieli panowie.

RYNEK PRACY

Wśród najczęściej wymienianych przyczyn dyskryminacji
kobiet w sferze biznesu są różnice wynikające w

naturalnych

predyspozycji płci:
- mężczyzn uważa się za bardziej agresywnych,

chętnych do rywalizacji,

- kobiety - za delikatniejsze, dążące do kompromisu.
W świecie biznesu zdominowanym przez mężczyzn

kobieta,

która chce z nimi rywalizować, musi się

podporządkować

i zaakceptować ich warunki.
Przyjęcie zasad mężczyzn może być negatywnie

odebrane

przez inne kobiety. Te dwa czynniki : działanie wbrew

własnej naturze

i społeczny ostracyzm mogą spowodować, że kobieta

zrezygnuje

z potencjalnej rywalizacji.

POLITYKA

Z inicjatywy Kongresu Kobiet
Polskich w grudniu ubiegłego

roku

w Sejmie złożony został

obywatelski

projekt ustawy parytetowej,

którego

głównym celem jest

wzmocnienie

udziału kobiet w życiu

politycznym

kraju.
Aby zlikwidować nierówny

dostęp

kobiet do funkcji

politycznych, należy

– wzorem wielu państw –

wprowadzić

równościową odmianę

kwot, czyli

parytety.

Dyskryminacja kobiet w

polityce to fakt - oto kolejny

dowód!

Kobiety rzadziej pojawiały się w spotach wyborczych

wszystkich partii politycznych - wynika z analizy
Instytutu Spraw Publicznych. Jeśli kobieta i
mężczyzna są ekspertami od budżetu, to ona - na
poziomie domowym, on - globalnym - podkreślają
ekspertki ISP.

Jak pokazała analiza, której wyniki przedstawiono w

spotach nadawanych w bezpłatnym czasie
antenowym zaprezentowano w sumie 81
kandydatek i 219 kandydatów; średni czas, jaki
przypadł startującej w wyborach kobiecie to 80
sekund, mężczyźnie - 156 sekund.

Granica wieku emerytalnego a

równe traktowanie mężczyzn i

kobiet

Pomimo istnienia wielu regulacji

mających na celu zapewnienie
równego traktowania, występują
liczne przykłady dyskryminacji
mężczyzn i kobiet ze względu
na płeć i wiek.

Z nierównym traktowaniem

mężczyzn i kobiet ze względu na
wiek spotykamy się między
innymi w systemach
emerytalnych.

Prawo Unii Europejskiej

Pierwszą wspólnotową regulacją dotyczącą równego traktowania ze

względu na płeć był artykuł 119 Traktatu Rzymskiego z 25.03.1957
r., który odnosił się jedynie do równego wynagradzania kobiet
i mężczyzn za równą pracę.

Kwestię równego traktowania regulują też dyrektywy: 75/117/EWG9 w

sprawie zbliżania ustawodawstwa państw członkowskich w zakresie
równego wynagradzania mężczyzn i kobiet, 76/207/EWG10
dotycząca równego traktowania mężczyzn i kobiet w zakresie
dostępu do zatrudnienia, kształcenia i awansu zawodowego
oraz warunków pracy (znowelizowana przez dyrektywę 2002/73/WE)
oraz dyrektywa 97/80/WE o ciężarze dowodu w sprawach dyskryminacji
ze względu na płeć.

Bezpośrednio do kwestii równego traktowania mężczyzn i kobiet ze

względu na wiek odnoszą się dyrektywy 79/7/EWG13 w sprawie
realizowania zasady równego traktowania mężczyzn i kobiet w
dziedzinie ubezpieczeń społecznych (której uzupełnienie stanowi
dyrektywa 86/613/EWG