OSOBISTE
ZABEZPIECZEN
IA SPŁATY
KREDYTU
Zabezpieczenia kredytów
Warunkiem udzielenia przez bank
kredytu jest przedstawienie przez
klienta ubiegającego się o kredyt
odpowiednich zabezpieczeń. Dobre
lub też odpowiednie zabezpieczenie
przesądzają o tym czy firma otrzyma
kredyt czy nie. Banki żądają
zabezpieczeń w wysokości co
najmniej dwukrotność kapitału
kredytu.
Do zabezpieczenia kredytowego
można zaliczyć to wszystko, co
zapewnia bankowi uzyskanie z
powrotem zaangażowanych w
ramach określonej umowy
kredytowej sumy kredytu wraz z jego
„ceną” (odsetkami i prowizją ),
zwrotem kosztów udzielenia
kredytów i ewentualnie, jeśli
kredytobiorca nie uregulował tych
płatności w terminach ustalonych
umową – kosztów przymusowego
dochodzenia wszystkich tych
roszczeń.
Czym kieruje się bank
ustalając sposób
zabezpieczenia
kredytu?
Banki stosują obecnie bardzo
wiele sposobów, żeby
zabezpieczyć udzielane kredyty,
jednak najlepszym
zabezpieczeniem dla banku jest
dobra sytuacja finansowa w
firmie zaciągającej kredyt.
Drugim sposobem
zabezpieczenia są tzw. prawne
sposoby zabezpieczenia.
Wybierając rodzaj zabezpieczenia,
bank bierze pod uwagę:
rodzaj i wielkość kredytu,
ryzyko związane z kredytem,
skuteczność zabezpieczenia się z
przyjętego zabezpieczenia,
koszty ustanowienia
zabezpieczenia,
formę prawną i kondycję finansową
kredytobiorcy i osoby
odpowiedzialnej z tytułu
ustanowionego zabezpieczenia.
Jakie są formy
zabezpieczenia kredytu?
Wybór formy zabezpieczenia ustalany jest w
porozumieniu z kredytobiorcą. Występuje tu
oczywiście konflikt interesów, którego
rezultat w dużym stopniu zależy od rozwoju
i konkurencji na rynku kredytów.
Wśród prawnych form zabezpieczenia
kredytów można wyróżnić:
zabezpieczenia osobiste
zabezpieczenia rzeczowe.
Zabezpieczeni
a
Zabezpieczenia
osobiste
Zabezpieczenia
rzeczowe
Poręczenie
Gwarancja
Pełnomocnictwo
Weksel in blanco
Przystąpienie i przejęcie
długu
Przelew wierzytelności
Hipoteki
Zastaw
Blokada środków na
rachunku bankowym
Przywłaszczenie
Zabezpieczenia osobiste
Zabezpieczenia osobiste charakteryzują
się osobistą odpowiedzialnością
kredytobiorcy i innych dłużników,
co w praktyce oznacza, że
odpowiadają wobec banku całym
majątkiem. Zazwyczaj powstają one
przez zaciągnięcie wobec banku
dodatkowego zobowiązania, które ma
na celu skłonienie dłużnika do
wykonania jego obowiązku lub ułatwić
bankowi windykację należności.
Zabezpieczenia osobiste są
często jedynymi
zabezpieczeniami małych
kredytów, np. kredytów
ratalnych. Przy dużych
kredytach większość z nich
pełni role akcesoryjną (nie
dotyczy to gwarancji
kredytowych).
Poręczenie
•
według prawa
cywilnego
•
wekslowe
Poręczenie według
prawa cywilnego
Przyjmowane przez bank jako jedna z form
zabezpieczenia kredytów. Poręczenie jest umową,
na mocy której poręczyciel zobowiązuje się
względem wierzyciela wykonać zobowiązanie na
wypadek, gdyby dłużnik zobowiązania nie
wykonał.
Poręczyciel odpowiada całym majątkiem
Poręczenie może być udzielone zarówno przez
osoby prawne, jak i przez osoby fizyczne oraz
może obejmować całość zobowiązania dłużnika
bądź jego część.
Wymogi poręczenia
powinno być złożone na
piśmie;
wskazywać osobę za którą
udzielono poręczenia;
konkretny kredyt którego
dotyczy;
bank na rzecz którego
udzielono poręczenia.
Poręczenie może być terminowe
lub bezterminowe. Poręczenie
terminowe nie może być
odwołane. Z tej racji dla ochrony
poręczyciela obowiązuje zasada,
że zmiany warunków umowy
kredytowej, dokonywane bez
zgody poręczyciela nie mogą
zwiększać zakresu jego
odpowiedzialności.
Poręczenie wekslowe
Stosuje się w celu wzmocnienia
zabezpieczenia spłaty udzielonych
wierzytelności, bank może przyjąć
weksel in blanco poręczony. Banki
życzą sobie ustanowienia
poręczenia wekslowego, kiedy np.
majątek wystawcy weksla nie
gwarantuje w dostatecznym
stopniu spłaty należności banku.
Poręczenie wekslowe powstaje
z chwilą złożenia na wekslu
podpisu przez poręczyciela;
Poręczenie powinno wskazywać
za kogo zostało udzielone, zaś
przy braku takiego wskazania
przyjmuje się, że zostało
udzielone za wystawcę weksla.
Odpowiedzialność
poręczyciela ma
charakter:
Akcesoryjny (tzn. jest taka sama jak
osoby, za którą poręczono);
Solidarny (poręczyciel odpowiada
solidarnie z innymi dłużnikami
wekslowymi do całej sumy wekslowej,
za którą poręczył);
Samoistny (zobowiązanie poręczyciela
jest ważne nawet gdyby zobowiązanie,
za które poręczył było nieważne z
jakiejkolwiek przyczyny).
Weksel in blanco
Weksel in blanco (niezupełny)
upowszechnił się dopiero niedawno
jako forma zabezpieczania
wierzytelności. Wymaga on zaufania do
osoby podpisanej na wekslu i dlatego
stosuje się go tylko wobec osób dobrze
bankowi znanych z rzetelności (w
formie weksla samoistnego). Znacznie
częściej banki stosują weksle in blanco
poręczone przez osoby trzecie.
Weksel tego rodzaju nie powinien zawierać sumy
wekslowej ani też terminu płatności. Sposób
uzupełnienia weksla przez bank zostaje
określony w deklaracji wekslowej złożonej
łącznie z wekslem in blanco.
W deklaracji tej zostają zawarte upoważnienia
dla banku określające:
Kiedy ma prawo uzupełnić weksel;
Jaka kwota może być na wekslu wpisana
(sposób obliczania);
Jaki może być ustalony termin płatności
weksla.
Weksel in blanco
Może być to zwykła kartka papieru;
Dla ważności zobowiązania
wekslowego nie jest niezbędne
zapłacenie opłaty skarbowej, choć
nieuiszczenie jej powoduje
odpowiedzialność karno-skarbową;
Może być przeniesiony na inne
osoby (przez tak zwany indos).
GWARANCJE BANKOWE
Pisemne zobowiązanie gwaranta
(banku) do zapłaty określonej kwoty
na rzecz beneficjenta gwarancji, w
przypadku niewywiązania się przez
zleceniodawcę gwarancji w stosunku
do beneficjenta z zobowiązań
umownych określonych w treści
gwarancji.
Udzielana jest w formie listu
gwarancyjnego;
Który zawiera dokładny opis
kredytu;
Strony, które zawarły umowę
kredytową;
Datę jej zawarcia;
Wysokość kredytu;
Termin spłaty.
PRZYSTĄPIENIE DO
DŁUGU KREDYTOWEGO
Przystąpienie do długu traktowane jest jako
jedna z form zabezpieczenia kredytów,
następuje na podstawie pisemnej umowy
zawartej pomiędzy bankiem a
przystępującym do długu lub pomiędzy
kredytobiorcą a przystępującym do długu.
Po przystąpieniu do długu nowego
dłużnika, odpowiada on za dług łącznie z
kredytobiorcą, który nie zostaje z długu
zwolniony.
PRZEJĘCIE DŁUGU
Polega na tym, że osoba trzecia wstępuje na
podstawie umowy, zawartej na piśmie w
miejsce dłużnika, który zostaje z długu
zwolniony.
Jeżeli wierzytelność była zabezpieczona
poręczeniem lub ograniczonym prawem
rzeczowym ustanowionym przez osobę trzecią,
poręczenie lub ograniczone prawo rzeczowe
wygasa z chwilą przejęcia długu, chyba że
poręczyciel lub osoba trzecia wyrazi zgodę na
dalsze trwanie zabezpieczenia.
Przelew wierzytelności
Nazywany też cesją należności od
odbiorców;
Jest to umowa między
kredytobiorcą a bankiem
udzielającym kredytu, na mocy
której kredytobiorca przenosi na
bank swoje prawo do otrzymania
konkretnej sumy za sprzedane
towary lub usługi.
W umowie kredytobiorca ceduje na
bank swoją wierzytelność wobec
osoby trzeciej, przy czym rozróżnia
się dwa rodzaje cesji:
1.
W cesji globalnej kredytobiorca ceduje na
bank wszystkie istniejące lub przyszłe
wierzytelności, wynikające z działalności
gospodarczej (przyszłe wierzytelności
powinny być jednoznacznie wymienione
w umowie);
2.
Cesja ograniczona może dotyczyć tylko
konkretnej wierzytelności lub kilku
wierzytelności, co powinno być w umowie
wyraźnie określone.
Akt cesji wierzytelności powinien być
dokonany w formie pisemnej, przy
równoczesnym pisemnym
powiadomieniu dłużnika przez
kredytobiorcę o dokonanej cesji jego
wierzytelności na rzecz banku;
Wskazane jest, aby dłużnik potwierdził
przeniesienie wierzytelności
kredytobiorcy na rzecz banku, a bank
może uzależnić udzielenie kredytu od
otrzymania takiego potwierdzenia.
Bank jest zainteresowany tym, aby
cedowane wierzytelności były
realne i łatwo ściągane.
Kredytobiorca dokonujący cesji nie
ponosi bowiem odpowiedzialności
za wypłacalność dłużnika a jedynie
za faktyczne wystąpienie cedowanej
wierzytelności. Dlatego banki przed
przyjęciem cesji zasięgają informacji
o sytuacji majątkowej dłużników.
Pełnomocnictwo do
dysponowania rachunkiem
bankowym
Potrącenia kwoty nie spłaconego
długu z rachunku bankowego (w
przypadku, gdy rachunek ten
znajduje się w banku - wierzycielu)
lub pobrania, tj. wypłacenia kwoty
nie spłaconego długu z rachunku
bankowego - w przypadku, gdy
bankiem prowadzącym rachunek
jest inny bank niż bank - wierzyciel.
Pełnomocnictwo, by należycie zabezpieczało interesy
banku, powinno zawierać:
stwierdzenie, iż jest ono nieodwołalne i nie
wygasa wraz ze śmiercią posiadacza
rachunku;
zobowiązanie się posiadacza do
nieustanawiania dalszych pełnomocników
do dysponowania tym samym rachunkiem
do czasu wygaśnięcia pełnomocnictwa
udzielonego bankowi;
upoważnienie dla banku prowadzącego
rachunek do zablokowania na nim
kwoty w wysokości pozostałego do
spłaty długu wraz z należnymi
odsetkami i innymi należnościami
banku, w przypadku niespłacenia w
terminie (oznaczonym w umowie) raty
kredytu lub pożyczki albo odsetek.
Bank prowadzący rachunek powinien
być również upoważniony do udzielania
bankowi - wierzycielowi informacji o
stanie środków na tym rachunku.
Należy mieć na uwadze fakt, że nie
zawsze i nie na każdym rachunku
można ustanowić zabezpieczenie
tego rodzaju. Wszystko zależy od
treści umowy rachunku
bankowego lub regulaminu
bankowego dotyczącego
rachunków bankowych (zakaz
ustanawiania pełnomocników).
Podsumowanie i
wnioski końcowe
Pierwszą rzeczą, jaką bank zbada w przypadku
ubiegania się o kredyt zarówno inwestycyjny, jak i
obrotowy, będzie to, czy kredytobiorca posiada
zdolność kredytową, czyli zdolność spłaty rat
zaciągniętego kredytu wraz z odsetkami. Zdolność
kredytowa określana jest indywidualnie przez bank
i zależy m.in. od: wysokości dochodów osiąganych
przez kredytobiorcę, jego przepływów pieniężnych,
wielkości kredytu, okresu jego spłaty oraz wielkości
oprocentowania, czyli generalnie od wysokości raty.
Wpływa to także na rodzaj i wysokość
oczekiwanego przez bank zabezpieczenia;
Dopiero po pozytywnym
zaopiniowaniu zdolności
kredytowej przedsiębiorstwa
bank może udzielić mu kredytu.
Jednak kredyt prawie zawsze
wymaga od kredytobiorcy
ustanowienia stosownego
zabezpieczenia, które będzie
chronić interesy banku oraz jego
pozostałych klientów (np.
właścicieli depozytów);
Banki stosują obecnie wiele sposobów, aby
zabezpieczyć udzielane kredyty. Nawet po
wnikliwym zbadaniu zdolności kredytowej
przedsiębiorstwa mogą zajść
niespodziewane wydarzenia, które zmienią
sytuację finansową kredytobiorcy, w efekcie
nie będzie on w stanie terminowo i w pełnej
wysokości regulować swoich zobowiązań
wobec banku. Jedynym ratunkiem będzie
wtedy właśnie zaspokojenie z
ustanowionego zabezpieczenia kredytu.
Należy podkreślić, że bank ustala
bardzo ogólnie, jakie zabezpieczenia
akceptuje w przypadku
poszczególnych kredytów. Często
możliwe są negocjacje co do
zabezpieczenia udzielanego kredytu.
Dlatego nie można jednoznacznie
określić, że zawsze w przypadku
określonego rodzaju kredytu wystąpi
dane zabezpieczenie.
Dziękujemy za uwagę ;)