PRASÓWKA

z dnia 11.01.2016

UPRZYWILEJOWANE

BRANŻOWE SYSTEMY

EMERYTALNE W POLSCE

Monika Fabińska

nr indeksu 273436

Spis treści

I. Prasówka.
II. Referat problemowy.

•

Kogo dotyczą i czym są branżowe systemy
emerytalne ?

•

Historia Reform

•

Opisy poszczególnych grup

•

Skąd poszczególne jednostki pobierają świadczenia?

•

Przeciętna liczba emerytów

•

Struktury wieku emerytów

•

KRUS

III. Pytania.

Kogo dotyczą i czym są

branżowe systemy emerytalne ?

Zasady które poznaliśmy w poprzednich prezentacjach

nie dotyczą licznych grup obsługiwanych przez
branżowe systemy emerytalne:

-służb mundurowych
-górników
-nauczycieli
-kolejarzy
-prokuratorów
-sędziów
- osób rozliczających się za pośrednictwem KRUS

(zwykle rolników)

Służby mundurowe

Do służb mundurowych zaliczamy:



policjantów,



funkcjonariuszy straży granicznej,



pracowników straży pożarnej,



pracowników Centralnego Biura Antykorupcyjnego,



pracowników Agencji Bezpieczeństwa
Wewnętrznego,



pracowników Agencji Wywiadu,



pracowników Służby Wywiadu Wojskowego,



pracowników Służby Kontrwywiadu Wojskowego,



pracowników Służby Więziennej,



pracowników Biura Ochrony Rządu.

W tych grupach obowiązują zupełnie

inne zasady naliczania wysokości
emerytur, niższy wiek emerytalny i
korzystniejsze przeliczniki lat pracy,
co w praktyce oznacza, że ich
pracodawcy płacą niższe składki, a
sami ubezpieczeni otrzymują wyższe
emerytury lub płacąc bardzo niskie
składki otrzymują niższe emerytury
(KRUS).

Historia reform

Próby zreformowania tego systemu podjęto

w 1999 roku, kiedy emerytury służb
mundurowych zostały wcielone do
systemu powszechnego, jednak w 2003
roku przywileje zostały przywrócone
przez rząd SLD i PSL. W 2005 roku rząd
ten wprowadził również przywileje dla
osób zatrudnionych w górnictwie i
wcześniej, w 1997, roku przywileje
emerytalne dla pracowników wymiaru
sprawiedliwości

Służby mundurowe

•możliwość przejścia na emeryturę po 25

latach służby i osiągnięciu 55 roku życia

(od 2013r.)

•wcześniejsza emerytura to niższy jej

wymiar – 60% świadczenia po 25 latach

służby + dodatkowe 3% za każdy kolejny

przepracowany rok

Służby

mundurow

e



Funkcjonariusze policji, wojska
i innych służb, którzy rozpoczęli
służbę przed 2013 rokiem mieli
prawo do przejścia na emeryturę
po 15-letniej służbie, bez względu
na wiek. Zatem nawet 35-letni
funkcjonariusze mogli odejść
z pracy w służbach i pobierać
świadczenia.

•dwa warianty:

1. ukończenie 55 lat, okres pracy górniczej

wraz z pracą równorzędną – 20lat(k), 25lat(m),

w tym 10 lat pracy górniczej (jeśli 15 –

wystarczy ukończenie 50 lat)

2. przepracowanie 25lat pod ziemią do 2008

roku

•Rodzaje pracy górniczej określone są w prawie.

Praca równorzędna to np. wykonywanie

czynności inspekcyjno-technicznych w

kopalniach jako inżynier lub technik – zaliczana

po wykonywaniu przez 10 lat pracy górniczej

Górnicy

Górnicy



Dodatkowym przywilejem górników jest
korzystniejszy przelicznik
przepracowanych lat, jaki stosuje ZUS
przy obliczaniu wysokości emerytury.
Przykładowo, jeden rok przepracowany
w pełnym wymiarze pod ziemią liczony
jest jako 1,5 roku pracy zawodowej, rok
pracy na przodku (przy drążeniu chodnika)
lub w zespole ratowniczym – jako 1,8 roku,
a w rok pracy w kopalni odkrywkowej –
jako 1,2 roku. To pozwala osiągać
górnikom wysokości emerytur wyższe niż
przeciętnie.

Nauczyciele

• Trzy warianty:

1. prawo do emerytury bez względu na

wiek na podstawie Karty Nauczyciela po 30-

letnim okresie składkowym i nieskładkowym, w

tym po 20 latach pracy pedagogicznej, zaś

nauczyciele szkół i placówek, zakładów

poprawczych i schronisk dla nieletnich – 25-letni

okres zatrudnienia w tym 20 lat wykonywania

pracy w szczególnym charakterze w

szkolnictwie specjalnym

2. prawo do emerytury za pracę w

szczególnym charakterze – gdy do dnia

31.12.2008 osiągnięty został 55 rok życia(k) lub

60 rok życia(m) i miał miejsce do tego czasu

okres składkowy i nieskładkowy co najmniej 20

lat(k) i 25 lat(m), w tym 15 lat pracy

pedagogicznej w pełnym wymiarze – dotyczy

osób urodzonych między 31.12.1948 a

1.01.1969

3. uprawnienia szczególne – jeśli na dzień

1.01.1999 miał miejsce okres składkowy i

nieskładkowy 20lat(k) i 25lat(m), w tym 15 lat

pracy nauczycielskiej - dotyczy nauczycieli

urodzonych po 31.12.1948

nauczyciel

e



Reforma emerytalna z 2009 roku nieco zmodyfikowała
zasady przechodzenia na emeryturę przez nauczycieli.
Ogólnie podzieliła tę grupę zawodową na 3 grupy:

-urodzonych przed 1.01.1949 roku – emerytura

przyznawana na podstawie przepisów systemu
emerytalnego obowiązującego do 31.12.1998 roku,

-urodzonych pomiędzy 31.12.1948 a 1.01.1969 roku –

system mieszany,

-osoby urodzone po 1.01.1969 roku – osoby objęte

nowym systemem emerytalnym obowiązkowo
odkładają część składki w otwartych funduszach
emerytalnych.

Skąd poszczególne jednostki
pobierają świadczenia?



emerytury żołnierzy zawodowych - z
Ministerstwa Obrony Narodowej



emerytury funkcjonariuszy służb bezpieczeństwa
publicznego, m.in. policji, ABW, CBA i innych
służb - z Ministerstwa Spraw Wewnętrznych



emerytury pracowników służby więziennej - z
Ministerstwa Sprawiedliwości 



emerytury rolników - z Kasy Rolniczego
Ubezpieczenia Społecznego



emerytury górników, nauczycieli, kolejarzy i
pozostałych – z Zakładu Ubezpieczeń
Społecznych

Przeciętna miesięczna liczba emerytów

i rencistów w latach 2006-2012 (tys.)

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

dynamika
zmian
2006-
2012

ZUS

7 217,4

7

303,2

7

413,9

7

534,8

7

491,4

7

414,2

7

350,7

+2,3%

MON

155,2

156,4

158,4

159,9

160,5

161

163,3 +6,5%

MSW

167,2

173,5

180,4

184,4

188,5

192,3

197,3

+21,4

%

MS

24,8

25,6

26,6

27,5

28,4

29,4

30,4

+26,7

%

KRUS 1 586,0

1

530,2

1

477,9

1

425,8

1

374,7

1

326,6

1

285,7 -21,8%

Źródło: Opracowanie Sedlak & Sedlak na podstawie danych Głównego Urzędu Statystycznego

Powyższe dane wskazują na systematyczne zwiększanie się liczby
emerytów i rencistów wśród służb mundurowych, znacznie bardziej
dynamiczne niż ogólne zwiększanie się liczby emerytów i rencistów,
które związane jest z procesem starzenia się społeczeństwa,
stanowiącego wypadkową wydłużenia trwania życia ludzkiego i niżu
demograficznego.

1,6% 5,7%

27,0%

65,7%

Struktura wieku emerytów, pobierających świadczeniaw ramach ZUS w 2012r.

54 i mniej
55-59 lat
60-64 lata
powyżej 65 lat

1,4%9,2%

17,1%

23,3%

24,6%

24,4%

Struktura wieku emerytów, pobierających świadczenia w ramach MSW w 2012 roku

39 lat i mniej
40-44 lata
45-49 lat
50-54 lata
55-59 lat
60-64 lata

2,41% 3,42%

5,33%

88,84%

Udział emerytowanych kolejarzy, górników i nauczycieli w liczbie wszystkich emerytów, pobierających świadczenia w ramach systemu pozarolniczego w 2012 rok

pracownicy kolejowi
górnicy
nauczyciele
pozostali

26,0%

37,0%

37,0%

Struktura wieku osób, pobierających emerytury górnicze w 2013 roku

54 lata i mniej
55-64 lata
powyżej 65 lat

6,00%

35,00%

59,00%

Struktura wieku osób pobierających emerytury nauczycielskie w 2013 roku

54 lata i mniej
55-64 lata
powyżej 65 lat

Średni wiek pobierającego emeryturę górniczą lub
nauczycielską jest niższy niż przeciętny wiek
wszystkich emerytów ZUS. 

ZUS ogółem

emerytury

górnicze

emerytury

nauczycielsk

ie

Średni wiek

pobierającego

świadczenie

emerytalne

69,9

62,7

67,5

EMERYTURY Z KASY ROLNICZEGO

UBEZPIECZENIA SPOŁECZNEGO

•

Emerytura rolnicza przysługuje ubezpieczonemu

(rolnikowi, domownikowi), który spełnia łącznie
następujące warunki:

•

osiągnął wiek emerytalny

•

podlegał ubezpieczeniu emerytalno – rentowemu przez
co najmniej 25 lat

•

Podstawa prawna - Ustawa z dnia 20 grudnia 1990 r.
o ubezpieczeniu społecznym rolników

WCZEŚNIEJSZA EMERYTURA

ROLNICZA

Przysługuje tylko osobom, które do końca 2017 r.
spełnią następujące warunki:

•

wiek 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn

•

co najmniej 30 – letni staż ubezpieczeniowy rolniczy

•

zaprzestanie prowadzenia działalności rolniczej

Wysokość świadczenia jest niższa niż normalna
emerytura – obniżenie 0,5% kwoty najniższej
emerytury za każdy brakujący rok do osiągnięcia
ustawowego wieku emerytalnego. Wraz z
przybliżaniem się do tego wieku, kwota będzie co roku
podwyższana o 5 procent za każdy rok, aż do
osiągnięcia pełnej wysokości.

WCZEŚNIEJSZA EMERYTURA

ROLNICZA PRZYKŁAD

W styczniu 2016 r. kobieta, ur. 1 stycznia 1958 r., spełniła warunki
do wcześniejszej emerytury rolniczej . Wysokość części
uzupełniającej emerytury rolniczej zostanie obniżona za 3 lata,
ponieważ
w wyniku wydłużenia wiek emerytalny dla tej kobiety to 61 lat i 9
miesięcy. Jednak co roku emerytura będzie zmieniała się o 5%:



od 01.01.2013 r. – zmniejszenie o 30%,



od 01.01.2014 r. – zmniejszenie o 25%,



od 01.01.2015 r. – zmniejszenie o 20%,



od 01.01.2016 r. – zmniejszenie o 15%,



od 01.01.2017 r. – zmniejszenie o 10%,



od 01.01.2018 r. – zmniejszenie o   5%,



od 01.01.2019 r. – zmniejszenie o   0%.

WYSOKOŚĆ SKŁADEK (w III i IV kwartale 2013 r.)

Wysokość składki na ubezpieczenie w zł

status

ubezpieczone

go i wielkość

gospodarstwa

rolnego

emerytalno - rentowe

wypadkowe,

chorobowe,

macierzyńskie

składki łącznie

od jednego

ubezpieczoneg

o kwartalnie

podstawowa

składka

miesięczna

dodatkow

a składka

miesięczn

a

razem

składka

miesięczn

a (2+3)

kwartalnie

składka

miesięczna

kwartalnie

1

2

3

4

5

6

7

8

I. Rolnik prowadzący gospodarstwo rolne

do 50 ha

83,00

0,00

83,00

249,00

42,00

126,00

375,00

50 – 100 ha

83,00

100,00

183,00

549,00

42,00

126,00

675,00

100 – 150

ha

83,00

199,00

282,00

846,00

42,00

126,00

972,00

150 – 300

ha

83,00

299,00

382,00

1146,00

42,00

126,00

1272,00

powyżej

300 ha

83,00

399,00

482,00

1446,00

42,00

126,00

1572,00

domownik

83,00

0,00

83,00

249,00

42,00

126,00

375,00

WYSOKOŚĆ SKŁADEK (w III i IV kwartale 2013 r.)

Wysokość składki na ubezpieczenie w zł

status

ubezpieczone

go i wielkość

gospodarstwa

rolnego

emerytalno - rentowe

wypadkowe,

chorobowe,

macierzyńskie

składki

łącznie od

jednego

ubezpieczon

ego

kwartalnie

podstawowa

składka

miesięczna

dodatkow

a składka

miesięcz

na

razem

składka

miesięczn

a (2+3)

kwartalnie

składka

miesięczna

kwartalni

e

1

2

3

4

5

6

7

8

II. Rolnik prowadzący pozarolniczą działalność gospodarczą i gospodarstwo rolne

do 50 ha

166,00

0,00

166,00

498,00

42,00

126,00

624,00

50 – 100 ha

166,00

100,00

266,00

798,00

42,00

126,00

924,00

100 – 150 ha

166,00

199,00

365,00

1095,00

42,00

126,00

1221,00

150 – 300 ha

166,00

299,00

465,00

1395,00

42,00

126,00

1521,00

powyżej 300

ha

166,00

399,00

565,00

1695,00

42,00

126,00

1821,00

Domownik

prowadzący

pozarolnicza

działalność

gospodarczą

166,00

0,00

166,00

498,00

42,00

126,00

624,00

EMERYTURA CZĘŚCIOWA

•

dotyczy ubezpieczonych w ZUS i KRUS

•

kobiety

-ukończone 62 lata
-staż pracy – 35 lat

•

mężczyźni

-ukończone 65 lat
-staż pracy – 40 lat

•

Wysokość świadczenia – 50% kwoty „normalnej”
emerytury

•

Po osiągnięciu ustawowego wieku emerytalnego -
zamiana świadczenia na emeryturę ze względu na
wiek

Bibliografia



http://zer.msw.gov.pl/index.php?option=com_conte
nt&view=category&layout=blog&id=4&Itemid=9 ;



http://www.rynekpracy.pl/ ;



http://dziennikinwestora.pl/emerytury-pomostowe/e
merytury-mundurowe/

;



http://www.krus.gov.pl/ ;



„System emerytalny 9 lat po reformie”, WSKS,
Warszawa 2008;



„Wcześniejsze emerytury na nowych zasadach”,
Difin, Warszawa 2009.

Pytania do
grupy

1. Działalność jakiej kasy została
w ostatnim czasie zawieszona?



SKOK Kujawiak we Włocławku

2. Jakie państwo protestuje
przeciwko reformie emerytalnej?



Grecja

3. Z jakiego powodu bank centralny
Szwajcarii oczekuje straty za rok 2015?



To efekt spadku wartości jego rezerw
w walutach obcych.

4. Jakie grupy są obsługiwane przez
branżowe systemy emerytalne?



Służby mundurowe



Górnicy



Nauczyciele



Kolejarze



Prokuratorzy



Sędziowie



Osoby rozliczające się za
pośrednictwem KRUS

5. Czy w grupach tych obowiązują te same zasady
wyznaczania wieku emerytalnego jak w innych
poznanych prędzej zawodach?



Nie

6. Skąd rolnicy pobierają
świadczenia emerytalne?



Kasa Rolniczego Ubezpieczenia
Społecznego

7. Jakie warunki musi spełniać rolnik
chcący iść na wcześniejszą emeryturę?

•

wiek 55 lat dla kobiet i 60 lat dla
mężczyzn

•

co najmniej 30 – letni staż
ubezpieczeniowy rolniczy

•

zaprzestanie prowadzenia
działalności rolniczej

8. Po ilu latach funkcjonariusze
służb mundurowych, którzy
rozpoczęli służbę przed 2013
rokiem mieli prawo do przejścia
na emeryturę?



15 lat

9. Jaki jest średni wiek pobierającego świadczenie
emerytalne z ZUS?



69,9 lat

10. Czy jest możliwość zapłacenia
podatku przez innego członka rodziny?



Tak

11. Jakie warunki musi spełnić pracownik służb
mundurowych by móc przejść na emeryturę (po
2013 roku)?



25 lat służby



osiągnięcie 55 roku
życia

12. Kogo dotyczy emerytura
częściowa?



dotyczy ubezpieczonych w ZUS i
KRUS

13. Kogo zaliczamy do służb
mundurowych? (wymień 3)

•

policjantów,

•

funkcjonariuszy straży granicznej,

•

pracowników straży pożarnej,

•

pracowników Centralnego Biura Antykorupcyjnego,

•

pracowników Agencji Bezpieczeństwa
Wewnętrznego,

•

pracowników Agencji Wywiadu,

•

pracowników Służby Wywiadu Wojskowego,

•

pracowników Służby Kontrwywiadu Wojskowego,

•

pracowników Służby Więziennej,

•

pracowników Biura Ochrony Rządu.

14. Z czym związane jest zwiększanie
się liczby emerytów i rencistów?



Związane jest z procesem
starzenia się społeczeństwa,
stanowiącego wypadkową
wydłużenia trwania życia
ludzkiego i niżu demograficznego.

15.

W strukturze emerytów, pobierających

świadczenia z ZUS znacząco przeważają osoby
mające lat…



Powyżej 65 rż.

Dziękuję za uwagę! 