Etyka w doświadczeniach

na zwierzętach -

laboratorium

Jakie zabiegi są

wykonywane na

zwierzętach

laboratoryjnych?

• chwytanie i przenoszenie
• znakowanie
• unieruchomienie
• podawanie środków farmakologicznych (

sonda, podskórnie,

dootrzewnowo, dożylnie, domięśniowo, pompa osmotyczna

)

• oznakowanie płci
• pobieranie materiału do badań (

mocz, kał, tkanki

)

• proste zabiegi chirurgiczne
• określenie stanu hormonalnego samic (

wymazy pochwowe

)

• anestezja i eutanazja

Znakowanie zwierząt

wykorzystywanych w

doświadczeniach

• wygalanie sierści
• barwienie sierści/skóry, pancerzy gadów lakierami,

farbami

• grawerowanie pancerzy żółwi
• obrączkowanie na kończynach (do 54% masy ciała)
• kolczykowanie (wyj. nietoperze-echolokacja)
• pigmenty fluorescencyjne
• metki
• nadajniki radio-telemagnetyczne
• diody

Znakowanie myszy i

szczurów w hodowli

• małżowiny uszne – nacinanie,

kolczykowanie

• golenie włosów, sierści
• barwienie sierści
• transmitery
• tatuaż atramentem chińskim na

nieowłosionych częściach ciała np.
stopy

Eutanazja

z gr. „dobra śmierć”

Powody uśmiercania zwierząt

laboratoryjnych:

•

na końcu doświadczenia

• w celu pozyskania krwi, tkanek
• ból, dyskomfort, cierpienie zwierzęcia zbliża się do

niedopuszczalnego poziomu

• zagrożenie zdrowia
• utracenie zdolności do rozrodu
• gdy dana grupa zwierząt nie posiada pożądanych

przez badaczy cech

Kryteria wyboru metod eutanazji:

•

minimalizacja bólu

• szybkie osiągnięcie stanu nieprzytomności i

śmierci

• ograniczenie do min. braku swobody,

niepokoju, stresu

• wiek, gatunek, stan zdrowia zwierzęcia
• wybrana metoda powinna być: łatwa do

wykonania, skuteczna, powtarzalna,
estetyczna, bezpieczna dla osoby
wykonującej zabieg

PRZYTOMNOŚĆ – stan świadomości zwierzęcia, w

którym może ono odbierać bodźce ze środowiska
i odpowiadać na nie swoim normalnym
zachowaniem , typowym dla zdrowego osobnika

BÓL – negatywne odczucie, które wyzwala reakcje

obronne, prowadzi do wyuczonego unikania i
modyfikacji zachowanie swoistego dla danego
gatunku

ZGON – stan charakteryzujący się ustaniem oznak

życia, spowodowany nieodwracalnym
zachwianiem równowagi funkcjonalnej i
załamaniem wewnętrznej organizacji ustroju

Oznaki bólu i stresu:

• c

harakterystyczne odgłosy

• walka/próba ucieczki
• stres
• bezruch
• dyszenie, ślinotok, pocenie się
• częste oddawanie moczu, kału
• rozszerzenie źrenic
• przyspieszone tętno
• drżenie

Mechanizmy wywoływania śmierci:

FIZYCZNE

CHEMICZNE

1. Bezpośrednie/ pośrednie niedotlenienie
2. Bezpośrednia blokada funkcji ośrodków

nerwowych odpowiedzialnych za
czynności życiowe

3. Fizyczne zatrzymanie aktywności mózgu

Dopuszczalne metody eutanazji.

Dopuszczalne metody eutanazji –

zwierzęta nieprzytomne

• zniszczenie mózgu (płazy, ryby,
gady)
• gwałtowane zamrożenie –
redukcja aktywności
enzymatycznej: zanurzenie w
ciekłym azocie
• skrwawienie

Warunki przeprowadzania

eutanazji:

1. Oddzielne pomieszczenie
2. Przeszkolony personel
3. Profesjonalizm i wrażliwość
4. Ograniczenie ruchów zwierzęcia –

środki unieruchamiające i
uspokajające

5. Sprzątane i dezynfekowane

pomieszczenia

Niedopuszczalne metody!

• Dekompresja
• Hipo- i hipertermia
• Topienie/usuwanie z wody
• Skręcenie szyi
• Uduszenie
• Eter – podrażnienie błon śluzowych
• Chloroform – kancerogenny
• Gaz cyjanowodorowy - uduszenie

Warunki hodowli – standaryzacja

warunków

1. Pora roku – najwięcej młodych przy 14h

światła/10 h ciemności, temp. 20°C,
wilgotność 50%.

2. Pożywienie – wszystkie niezbędne składniki

pokarmowe: cukry, tłuszcze, białko, witaminy.

3. Wyposażenie klatek – odpowiedni materiał,

wielkość, ściółka

4. Status higieniczny – monitorowanie stanu

zdrowia.

Bibliografia: