BUDŻET PAŃSTWA

Wykład 4

BUDŻET PAŃSTWA

Jest to plan finansowy zawierający
dochody i wydatki państwa związane
z realizacją przyjętej polityki
społecznej, gospodarczej i obronnej.
Ilustruje on jakie dobra rząd chce
kupić w danym roku, jakich chce
dokonać płatności transferowych i jak
chce za to zapłacić.

2

BUDŻET PAŃSTWA

Budżet państwa jest częścią systemu
finansów publicznych, w skład
którego wchodzą: budżet centralny,
budżety samorządowe (powiatowy,
gminny, wojewódzki), funduszy
ubezpieczeń społecznych, pozostałe
fundusze publiczne.

3

Funkcje budżetu państwa:

Funkcja fiskalna – polega na
gromadzeniu dochodów
budżetowych, umożliwiających
utrzymanie aparatu państwowego
oraz realizację określonych zadań

4

Funkcje budżetu państwa:

Funkcja redystrybucyjna – ma na
celu zmniejszanie dysproporcji w
podziale dochodu narodowego,
niwelowanie zróżnicowania
dochodowego i tworzenie warunków
bezpieczeństwa socjalnego różnych
grup społecznych.

5

Funkcje budżetu państwa:

Funkcja stymulacyjna – polega na
oddziaływaniu dochodów i wydatków z
budżetu państwa na życie gospodarcze i
społeczne.
Państwo wpływa na poziom dochodu
narodowego, stymulacja do
odpowiedniego poziomu konsumpcji i jej
kierunku, łagodzenie bezrobocia,
wzmacnianie lub osłabianie bodźców do
pracy.

6

Mechanizm powstawania

budżetu



Projekt ministra finansów



Dyskusja w gronie rządu



Parlament – dyskusja i zatwierdzenie



Bank centralny – wykonawca budżetu

7

Zasady polityki budżetowej:

1). Zasada rocznego

budżetowania – plan dochodów i

wydatków obejmuje okres jednego

roku (nie musi się on pokrywać z

rokiem kalendarzowym)

2). Zasada zupełności – budżet

obejmuje wszystkie dochody i

wydatki państwa, żadna z dziedzin

nie może tu być pominięta

8

Zasady polityki budżetowej:

3). Zasada jedności – budżet
państwa powinien tworzyć jedną
całość – jeden dokument

4). Zasada jawności – budżet
państwa powinien być podany do
publicznej wiadomości ( uchwalanie,
wykonanie i kontrola)

9

Dochody budżetu państwa

Źródła dochodów: podatki, cła,

prywatyzacja, opłaty skarbowe,

sądowe, notarialne, opłaty skarbowe,

znaczki skarbowe.
Podatki – to przymusowe, bezzwrotne

i nieodpłatne świadczenia pieniężne

pobierane przez państwo.

10

FUNKCJE PODATKÓW:



finansowanie wydatków państwa



sposób redystrybucji dochodów



ograniczanie konsumpcji

niektórych produktów (papierosy,

alkohol)



jako narzędzia polityki

antycyklicznej

i antyinflacyjnej

11

Stopy podatkowe a wpływy z

podatków

Krzywa Laffera:

Stopa podatkowa

W

p

ły

w

y

z

p

o

d

a

tk

ó

w

50%

12

Wydatki budżetu państwa

1). Wydatki tradycyjne – obrona

narodowa, administracja i wymiar

sprawiedliwości

2). Wydatki związane z realizacją celów

społecznych – oświata, kultura ochrona

zdrowia, świadczenia społeczne

3). Wydatki wynikające z pełnienia funkcji

interwencyjnych – oddziaływanie na

inwestycje produkcyjne, infrastrukturalne,

subsydia dla rolnictwa, transfery

4). Wydatki związane z obsługą długu

publicznego

13

Stan budżetu państwa

Wydatki

Do

ch

od

y

DEFICYT

NADWYŻKA

PKB

1000

Do

ch

od

y =

Y

* t

Dochody
Wydatki

Y*

Równowaga

14

WYDATKISEKTORA PUBLICZNEGO

(jako % PKB)

15

DEFICYT/NADWYŻKA BUDŻETU

(jako % PKB)

16

DŁUG PUBLICZNY

(jako % PKB)

17

Sposoby finansowania deficytu

budżetowego:

1). Wzrost podatków
2). Pożyczki od społeczeństwa
3). Prywatyzacja
4). Kredyty krajowe i zagraniczne
5). Dodatkowa emisja pieniędzy

18

SKUTKI NADMIERNEGO

ZADŁUŻENIA PAŃSTWA

Efekt rygla (wypychania) – nie musi
występować zawsze. Dotyczy
głównie zakupów na raty oraz małych
firm, które finansują inwestycje z
kredytu. Duże firmy reagują w
mniejszym stopniu na wzrost
wydatków państwa.
Następstwem wzrostu długu
publicznego jest wzrost kosztów jego
obsługi.

19

SKUTKI ZADŁUŻENIA

Skutkiem zadłużenia wewnętrznego
jest redystrybucja dochodu
narodowego od płatników podatków
do instytucji finansowych (banki,
firmy ubezpieczeniowe)
Skutki zadłużenia zagranicznego –
jeśli na inwestycje prorozwojowe -
pozytywne, jeśli na konsumpcję -
negatywne

20

Dziękuję za uwagę!