DIAGNOSTYKA

NOWOTWORÓW

O PODEJRZENIU NOWOTWORU ZŁOŚLIWEGO,
MOGĄ ŚWIADCZYĆ OBJAWY:



Zgrubienie tkanek – guzek



Niegojące się owrzodzenia



Krwawienie z otworów naturalnych –cewka
moczowa, odbyt(niefizjologiczne)



Nieprawidłowe wydzielanie i wydalanie
(upławy, zaparcia i in.)



Zaburzenia czynności narządów (chrypka,
trudności połykania, bóle ...)



Zmiany koloru i wzrost znamion i brodawek
(A,B,C,D, E)



Zmiany w normalnym funkcjonowaniu
przewodu pokarmowego(bóle, biegunka,
zaparcia, brak apetytu przedłużające się)

 

CECHY CZERNIAKA



A oznacza : asymetrię znamienia, niepokojące jest
jeśli jedna połowa znamienia różni się od drugiej,



B oznacza: obrzeże znamienia (ang. border),
niepokojące jest, jeśli wykazuje  nierówności;



C oznacza: kolor znamienia (ang. color), 
niepokojące jest jeśli jest różny w różnych
częściach znamienia (od barwy białej i
niebieskawej, do czerwonej, brązowej i czarnej)



D oznacza: średnicę znamienia ( ang. diameter ) –
należy zwrócić szczególną uwagę na każde
znamię, które ma 6 mm średnicy lub więcej, a
także na każde, które powiększyło się lub
wzniosło ponad powierzchnię skóry.

CZERNIAK C.D.



U kobiet czerniak występuje najczęściej na
twarzy bądź kończynach dolnych, u mężczyzn
na tułowiu. Należy przyjąć generalną zasadę,
że wszystkie znamiona barwnikowe  z którymi 
zaczyna się dziać, to znaczy: zaczynają
zmieniać kolor, pojawiło się swędzenie,
powiększają się i różnią się od innych  trzeba
koniecznie dokładnie zdiagnozować u
lekarza.   Niektóre z placówek dysponują
specjalistycznym urządzeniem o nazwie

dermatoskop,

który pozwala na określenie

prawdopodobieństwa ” złośliwości ” danej
zmiany barwnikowej na ciele.

ZDJĘCIA CZERNIAKA

DIAGNOSTYKA HISTOPATOLOGICZNA



Podstawową metodą
rozpoznawania
nowotworów jest
badanie
histopatologiczne
wycinka pobranego z
guza

.

BADANIE HISTOPATOLOGICZNE POZWALA
ODPOWIEDZIEĆ NA SZEREG PYTAŃ

.



Czy badana zmiana jest nowotworem?



Czy jest to nowotwór złośliwy czy
łagodny?



Czy jest to zmiana przedrakowa, rak
przedinwazyjny czy postać inwazyjna?



Czy jest to tzw. rak wczesny czy
zaawansowany?



Jaki jest typ histologiczny nowotworu?



Jaki jest stopień histologicznej
złośliwości guza?



Badaniu podlegają wycięte w całości
zmiany (guzy), większe wycinki (biopsje)
lub oligo (mini) biopsje czyli bardzo
drobne (średnicy kilku mm) wycinki
pobierane na ogół w czasie endoskopii
(np. broncho- lub gastrofiberoskopii)

• W trybie pilnym (do 30 minut) wykonuje

się tzw. badania doraźne (zwane też
śródoperacyjnymi).

• Badania te wykonuje się podczas zabiegu

operacyjnego aby podjąć decyzję o jego
rodzaju (np. operacja radykalna w razie
stwierdzenia, że guz sutka jest bardzo
złośliwym rakiem), aby upewnić się, że
granice cięć chirurgicznych są wolne od
zmian nowotworowych oraz dla
śródoperacyjnego ustalenia zakresu
przerzutów w węzłach chłonnych.

• W dobrych ośrodkach

patomorfologicznych gdzie pracują
doświadczeni cytopatolodzy rozpoznanie
większości np. guzów sutka jest ustalone
przed operacją biopsją aspiracyjną
cienkoigłową .

CYTODIAGNOSTYKA



Cytodiagnostyka jest sztuką rozpoznawania
nowotworów na podstawie oceny cech
morfologicznych poszczególnych „wyrwanych
z kontekstu” tkankowego komórek lub ich
grup.



Komórki nowotworu złośliwego wykazują
cytologiczne cechy złośliwości czym różnią się
od komórek prawidłowych.



Ponadto prawie każdy typ histologiczny ma
charakterystyczne dla niego cechy
cytologiczne, które w niektórych przypadkach
umożliwiają nawet rozpoznanie typu
histologicznego nowotworu na podstawie
badania cytologicznego.



Wyróżnia się cytodiagnostykę

złuszczeniową

i cytodiagnostykę aspiracyjną.

CYTODIAGNOSTYKA
ZŁUSZCZENIOWA



Badanie cytologiczne polega tutaj na
ocenie rozmazów z komórek, które
złuszczyły się spontanicznie np. w płynach
z surowiczych jam ciała, moczu, plwociny
lub zostały złuszczone za pomocą
odpowiednich szczoteczek z części
pochwowej szyjki macicy lub zmian
stwierdzanych w oskrzelach, żołądku czy
jelicie grubym .



ma największe zastosowanie w diagnostyce
raka szyjki macicy, płuc, pęcherza
moczowego, żołądka, jelita grubego i
płynów z nowotworowo nacieczonych
surowiczych jam ciała.

SYSTEM BETHESDA(ZAMIAST P APANICOLAU)- BADANIE
CYTOLOGICZNE SZYJKI MACICY



system Bethesda zaleca: określenie czy rozmaz zawiera
odpowiedni materiał do oceny (świadczy o tym ilość
materiału oraz obecność komórek z kanału szyjki macicy,
gdzie najczęściej podstępnie rozwija się 70% raków szyjki
macicy),



ogólne stwierdzenie czy obraz cytologiczny jest
prawidłowy czy nie oraz



dokładny opis stwierdzanych zmian zgodnie z
obowiązującą terminologią ( określenie rodzaju
zakażenia, zmian naprawczych, obecności
nieprawidłowych komórek nabłonkowych, komórek
innych nowotworów oraz ocenę stanu hormonalnego
pacjentki).



 Masowe i powtarzane badania cytologiczne rozmazów z
części pochwowej szyjki macicy (tzw. badania
przesiewowe) są wykonywane u kobiet między 20 – 60 r.
ż. co 2-3 lata. Dzięki tym badaniom wykrywa się zmiany
przedrakowe lub na etapie przedinwazyjnym kiedy są
całkowicie wyleczalne

CYTODIAGNOSTYKA
ASPIRACYJNA



Z każdego guza nowotworowego niezależnie od
jego umiejscowienia można pobrać materiał
cytologiczny do badania drogą biopsji
aspiracyjnej cienkoigłowej zwanej też punkcją
cienkoigłową.



Jeżeli guz jest niewyczuwalny nakłucia
dokonujemy pod kontrolą ultrasonografii,
komputerowej tomografii lub pod kontrolą
rentgenowską.



Guz nakłuwa się igłą o średnicy 0,6 – 0,8 mm i
aspiruje strzykawką o pojemności 10 lub 20
cm

3

. Z otrzymanej jednej kropli lub kilku kropli

zawiesiny komórek wykonuje się rozmaz na
szkiełku podstawowym i utrwala w 96%
alkoholu

BIOPSJA ASPIRACYJNA
CIENKOIGŁOWA



Okazała się szczególnie przydatna w
diagnostyce raka sutka, tarczycy, płuca,
przerzutów nowotworowych do węzłów
chłonnych i wątroby.



Badaniem tym można ustalić
rozpoznanie nowotworu złośliwego a
często również określić jego typ
histologiczny

BIOPSJA CIENKOIGŁOWA



Polega na wprowadzeniu cienkiej igły do zmiany w piersi.
Wykonuje się ją najczęściej w znieczuleniu miejscowym. Metoda
jest szybka i mało uciążliwa dla pacjentki.



Jej największą wadą jest niedokładność.



Za pomocą cienkiej igły można pobrać do badania jedynie
materiał komórkowy.



Wówczas lekarz (cytolog) dokonuje jego oceny. Materiał
komórkowy (cytologiczny) jest absolutnie niewystarczający do
prawidłowej, pełnej i jednoznacznej oceny diagnostycznej. Z
budowy samych komórek pobranych cienką igłą nie da się
postawić jednoznacznej oceny onkologicznej.



Potrzebny jest większy fragment tkankowy (bioptat), który ma
umożliwić ocenę całej architektury tkankowej. Mamy wtedy do
czynienia z badaniem histopatologicznym.



Obecnie ocenia się, że ok. 20% biopsji pobranych cienką igłą
zawiera fałszywe wyniki!!!

W Stanach Zjednoczonych, które

prowadzą jedne z najlepszych na świecie programów wczesnego
wykrywania nowotworu - biopsja cienkoigłowa nie jest rozważana
jako standard postępowania w diagnostyce onkologicznej

.

BIOPSJA GRUBOIGŁOWA

Jest to jedna z metod mało inwazyjnych,
wykonywanych w znieczuleniu
miejscowym, w której tkanka pobrana
zostaje po wielokrotnym wprowadzeniu
igły w zmianę. Pojedyncze preparaty
pobierane są za każdym razem, co
wymaga kilku wkłuć.



Biopsja chirurgiczna - Większość kobiet
wymagających pobrania tkanki do badania
poddawana jest otwartej biopsji chirurgicznej,
wykonywanej w miejscowym lub ogólnym
znieczuleniu. Procedura ta rozpoczyna się w
pracowni rentgenowskiej, gdzie umieszczany
jest w piersi specjalny marker, aby oznaczyć
miejsce zmiany. Następnie chirurg wykonując
3-, 4-centymetrowe nacięcie pobiera tkankę
do badania. Nacięcie zamknięte zostaje
szwem. Choć rekonwalescencja nie jest długa,
większość kobiet narzeka na ból oraz blizny i
deformacje piersi.

IMMUNOCYTOCHEMIA



Metody immunocytochemiczne mają
zastosowanie w histopatologii.
Użyteczne są tutaj markery, dzięki nim
uwidaczniają się procesy nowotworowe
w badanych tkankach

MARKERY NOWOTWOROWE



To substancje o różnorodnej budowie chemicznej,
produkowane przez organizm pod wpływem
rozwijającego się guza nowotworowego.



to szereg białek, hormonów i enzymów które
można wykryć w surowicy krwi (i innych płynach
ustrojowych) osób chorych z nowotworami.



Po doszczętnym przeciwnowotworowym zabiegu
operacyjnym następuje spadek stężenia markerów
nowotworowych



Kiedy mamy do czynienia z nawrotem choroby
(rozrost guza, pojawienie się przerzutów
odległych) występuje ponowny wzrost poziomu
markerów.

 

BIOMARKERY NOWOTWOROWE



Są one wykorzystywane w wykrywaniu niektórych
nowotworów w grupach wysokiego ryzyka (np. PSA w
raku gruczołu krokowego),



monitorowaniu wyników leczenia operacyjnego,
monitorowaniu nawrotów,



monitorowaniu odpowiedzi na chemioterapię,



klasyfikacji i monitorowaniu białaczek a także w



ocenie rokowania (chorzy z podwyższonym CEA przed
operacją raka jelita grubego mają gorsze rokowanie
niż pacjenci, u których nie stwierdzono CEA przed
zabiegiem operacyjnym) i w



ocenie stopnia zaawansowania choroby
nowotworowej (poziom markera w surowicy zależy od
masy guza pierwotnego i wzrasta wraz z pojawieniem
się przerzutów)- w przypadku np. raka jajnika wzrost
3 mies. przed pojawieniem się przerzutów .



Poziomy markerów wspomagają
rozpoznanie, nie mają jednak znaczenia
rozstrzygającego (rozpoznanie ustala
zawsze badanie histopatologiczne).



Za pozytywnym rozpoznaniem przemawia
narastanie poziomu markera w czasie
kilkakrotnego badania w pewnych
odstępach czasu.

 

BIOMARKERY NOWOTWOROWE I NOWOTWORY, W KTÓRYCH SĄ ONE WYKORZYSTYWANE DO DIAGNOSTYKI, MONITOROWANIA LUB PROGNOZOWANIA

.

Markery

Nowotwory

CEA

Rak jelita grubego, wątroby, trzustki, żołądka, płuca, sutka

.

AFP

Rak z komórek wątrobowych, nienasieniakowe guzy jąder.

hCG

Nienasieniakowe guzy jąder.

NSE

Rak drobnokomórkowy płuca, neuroblastoma.

PSAP

Rak gruczołu krokowego.

PSA

Rak gruczołu krokowego.

Kalcytonina

Rak rdzeniasty tarczycy.

Katecholaminy

Phaeochromocytoma.

Immunoglobuliny

Szpiczak mnogi.

CA-15-3

Rak sutka.

CA-19-9

Różne raki.

CA-125

Rak jajnika.

TdT

Białaczki.

Abp53

Rak jelita grubego i inne raki.

CEA – antygen karcinoembrionalny, AFP – -fetoproteina, hCG – ludzka
gonadotropina łożyskowa, NSE – enolaza swoista dla neuronów, PSAP – kwaśna
fosfataza swoista dla prostaty, PSA – antygen swoisty dla prostaty, CA – antygen
rakowy, TdT- transferaza nukleotydów terminalnych, Abp53 – przeciwciała
przeciwko p53.

BADANIA ENDOSKOPOWE – WZIERNIKOWANIE



ezofagoskopia



gastroskopia



duodenoskopia



rektoskopia



kolonoskopia



laryngoskopia



bronchoskopia



mediastinoskopia

BADANIA RADIOLOGICZNE



klasyczne – bez lub z kontrastem



komputerowe tomograficzne



rezonans magnetyczny

BADANIA OBRAZOWE W ONKOLOGII MAJĄ ZA ZADANIE:



– wykryć zmianę,



– rozpoznać chorobę,



– ocenić stopień zaawansowania
choroby nowotworowej,



– monitorować przebieg i oceniać
skuteczność leczenia.



W badaniach tych w większości przypadków
daje się dokładnie zmierzyć wielkość guza

pierwotnego ale już takie objawy jak naciekanie

struktur otaczających ocenia się w
przybliżeniu.



Pomimo ścisłego przylegania guza do rożnych
tkanek ich naciekanie nie zawsze jest dobrze

widoczne.



Dotyczy to przede wszystkim tkanek
miękkich, narządów miąższowych oraz naczyń.



Najłatwiej jest rozpoznać naciekanie i
niszczenie struktur kostnych, przede
wszystkim

w badaniu tomografii komputerowej.

TOMOGRAFIA KOMPUTEROWA



Badanie za pomocą tomografu komputerowego jest jednym z
rodzajów badań radiologicznych wykorzystujących
promieniowanie rentgenowskie.



Pacjent umieszczony na specjalnym ruchomym stole jest
przesuwany do wnętrza aparatu.



We wnętrzu aparatu na specjalnej ramie, dookoła ciała
pacjenta porusza się lampa wytwarzająca promieniowanie
rentgenowskie. Promieniowanie to, przechodząc przez
poszczególne tkanki ciała pacjenta, ulega osłabieniu.
Stopień osłabienia promieniowania zależy od rodzaju tkanki,
np. przechodząc przez kości - fala rentgenowska ulega
silnemu osłabieniu, natomiast przechodząc przez powietrze -
osłabienie to jest minimalne. Dzięki temu zjawisku można
dobrze zróżnicować między sobą poszczególne tkanki w ciele
pacjenta.



Dodatkowo, dzięki temu, że lampa rentgenowska poruszając
się dookoła ciała człowieka w aparacie powoduje
naświetlanie pacjenta dokładnie z każdego punktu wokół
jego długiej osi, uzyskuje się możliwość otrzymania na
monitorze obrazu wybranej warstwy ciała pacjenta. Dawka
promieniowania rentgenowskiego jest stosunkowo duża (ok.
100-300x 1RGT klp).

WSKAZANIA DO WYKONANIA BADANIA
W KONTEKŚCIE ONKOLOGICZNYM

*Podejrzenie nowotworu pierwotnego i
wtórnego mózgowia.
* Podejrzenie nowotworu płuc i drzewa
oskrzelowego.

•

Podejrzenie nowotworów łagodnych i
złośliwych wątroby, trzustki, pęcherzyka
żółciowego, nerek, śledziony i przestrzeni
zaotrzewnowej.

•

Nowotwory narządów rodnych kobiety i
gruczołu krokowego u mężczyzny.

* Guzy pęcherza moczowego.
 

SPOSÓB PRZYGOTOWANIA DO BADANIA



Do badania należy zgłosić się na czczo - co najmniej 6
godzin wcześniej nie należy przyjmować pokarmów
stałych i 3 godziny płynów,



Pacjenci przyjmujący stale leki powinni je zażyć jak
zwykle!. W przypadku badania jamy brzusznej ważne
jest przygotowanie pacjenta poprzez odpowiednie
wypełnienie przewodu pokarmowego specjalnym
środkiem kontrastowym.



W tym celu przed rozpoczęciem badania pacjent musi
wypić wodny roztwór środka kontrastowego.



Aby wyeliminować powstanie zaburzeń obrazu
spowodowanych ruchami jelit, w niektórych
przypadkach wskazane jest wcześniejsze zastosowanie
środków hamujących perystaltykę jelit (np. Buscopan).
Unika się wykonywania badania u osób z klaustrofobią.



Małym dzieciom przed badaniem podaje się środki
uspokajające.



Kobiety jeśli są w ciąży muszą ten fakt zgłosić.

.

PACJENT POWINIEN TAKŻE(CT):

-wybrać wygodne, luźne ubranie na
czas badania
-unikać metalowych dodatków takich
jak zamki, guziki, klamry pasków,
agrafki itp.
-zdjąć spinki do włosów, biżuterię,
okulary, aparaty słuchowe, niestałe
protezy zębowe
 



CZAS trwania: zwykle od kilkunastu
do kilkudziesięciu minut

POZYTRONOWA TOMOGRAFIA
EMISYJNA (ANG. POSITRON EMISSION
TOMOGRAPHY, PET)



Podstawą wykorzystania metody jest
fakt, że w tkankach chorobotwórczo
zmienionych występuje wzmożony
metabolizm niektórych substancji.
Obecnie technika ta, z uwagi na szybki
jej rozwój oraz znaczną przewagę nad
pokrewnymi metodami obrazowania.



Technika PET daje możliwość najbardziej
efektywnego i dokładnego zróżnicowania
między nowotworami złośliwymi i
łagodnymi oraz pozwala na wykrycie
ewentualnych nawrotów.



W badaniu PET wykorzystuje się fakt, że
określonym zmianom chorobowym
towarzyszy podwyższony metabolizm
niektórych związków chemicznych, np.
cukrów. PET pozwala na wykrycie
mikroognisk nowotworowych i ich dokładną
lokalizację- po podaniu glukozy znaczonej
radioizotopem, która gromadzi się w
miejscach jej podwyższonego zużywania- w
guzach nowotworowych.

PRZYGOTOWANIE DO BADANIA PET-CT, PRZEBIEG

•4-6h bez posiłku oraz napojów (tylko można pić
czysta wodę- chory powinien mieć poziom glukozy
poniżej 120mg%-150mg %) gdy osoba badana choruje
się na cukrzycę, lub jest w ciąży musi o tym fakcie
poinformować lekarza
•Na 24-48 godz przed badaniem nie należy wykonywać
ćwiczeń fizycznych- mięśnie zużywają glukozę, nie pić
alkoholu i napojów zawierających kofeinę



Badanie powinno być wykonane przed lub dopiero 6-
8 tygodni po innych badaniach inwazyjnych
(bronchoskopiach, biopsjach, endoskopiach) oraz po
radioterapii, ze względu na odczyny zapalne.

•Obrazowanie ok. 60min po podaniu radioizotopu;
Badanie jest całkowicie bezbolesne i bezpieczne, ale
trwa dość długo, i problem mogą mieć osoby z
klaustrofobią



U chorych po chemioterapii badanie
powinno być wykonane dopiero 1-3
miesiące poźniej.



Leki z tej grupy mogą przejściowo znacznie
zmniejszyć gromadzenie radioizotopu
18FDG w obrębie zmian nowotworowych.
Zbyt wczesne wykonanie badania wiąże się
z dużym ryzykiem uzyskania wyniku
fałszywie ujemnego.



Badania PET są coraz częściej wykonywane
również w celu ustalenia, czy wybrany
schemat chemioterapii może okazać się
skuteczny. W tym wskazaniu kontrolne
badanie PET należy wykonać bezpośrednio
przed drugim lub trzecim kursem leczenia

POZYTONOWA EMISYJNA
TOMOGRAFIA (PET)

chorego z
NDRP-
niedrobnokomór
kowy rak płuca .
PET uwidacznia
poza guzem
płuca przerzut
do wątroby

PET JEST WYKORZYSTYWANY
DO WYKRYWANIA RAKÓW :



okolicy głowy i



szyi,



czerniaki,



chłoniaki,



raki płuc,



jelita grubego,



mięsaki,



raki trzustki,



jajników,



glejaki.



nasieniaki,



raki endometrium,



żołądka i dróg żółciowych

PET-CT W POLSCE



Jednym z najnowszych osiągnięć w
dziedzinie obrazowania
diagnostycznego jest połączenie
pozytonowej tomografii emisyjnej z
tomografią komputerową (CT) zwane
PET-CT) Badanie takie jest wykonywane
w POLSCE- 11 ośrodków(Kraków,
Bydgoszcz, Warszawa, lublin PSK 4,
gliwice)

REZONANS MAGNETYCZNY

o

Badanie to polega na umieszczeniu pacjenta w
komorze aparatu, w stałym polu magnetycznym o
wysokiej energii.

o

Komputer na żądanie operatora może dokonać też
obliczeń w taki sposób, aby przedstawić obraz
anatomiczny w dowolnie wybranej płaszczyźnie.

o

Obrazy badanych struktur u poszczególnych
pacjentów zapamiętywane są w pamięci
komputera, tj. na dyskach optycznych i mogą być
potem wielokrotnie odtwarzane

o

Jest to badanie całkowicie nieinwazyjne, gdyż w
przeciwieństwie do innych badań radiologicznych
nie wykorzystuje promieniowania
rentgenowskiego, lecz nieszkodliwe dla organizmu
pole magnetyczne i fale radiowe.

WSKAZANIA:
*Nowotwory mózgu trudne do oceny w innych
badaniach.
*Guzy serca.
*Guzy płuc naciekające ścianę klatki piersiowej.
*Nowotwory narządów rodnych u kobiet i gruczołu
krokowego (prostaty) u mężczyzn.
 

SPOSÓB PRZYGOTOWANIA DO BADANIA MR



Do badania należy zgłosić się na czczo (co najmniej 6 godzin
wcześniej nie należy przyjmować pokarmów stałych). W
przypadku badania jamy brzusznej wskazane jest wcześniejsze
zastosowanie środków hamujących ruchy (perystaltykę) jelit (np.
Buscopan).



Małym dzieciom przed badaniem podaje się środki uspokajające.
Wykonanie badania w znieczuleniu ogólnym jest możliwe jedynie
wtedy gdy, gabinet wyposażony jest w specjalną aparaturę
przystosowaną do pracy w polu magnetycznym.
Do pomieszczenia w którym znajduje się aparat, nie wolno
wchodzić z żadnymi metalowymi przedmiotami (np. klucze,
breloczki itp.), gdyż te mogą zostać przyciągnięte przez magnes i
mogą spowodować uszkodzenie aparatu lub uraz pacjenta.



Nie wolno także wchodzić do pomieszczenie z magnesem,,
zegarkiem oraz z kartami magnetycznymi (karty bankomatowe,
kredytowe itp.) gdyż te mogą ulec rozmagnesowaniu.



Wszelkie metalowe przedmioty znajdujące się w pobliżu badanej
okolicy powodują powstanie dużych zaburzeń obrazu (np. w
przypadku badania oczodołów należy zmyć makijaż, w którym
znajdują się drobiny metali kolorowych).

SCYNTYGRAFIA



jest metodą uzyskiwania obrazu
narządów(np.kości), a przede wszystkim
oceny ich czynności, przy pomocy
niewielkich dawek izotopów
promieniotwórczych (radioznaczników).
Izotopy podawane są zwykle
bezpośrednio do naczyń krwionośnych,
wyjątkowo doustnie.

BADANIA USG W DIAGNOSTYCE I
MONITOROWANIU
LECZENIA(TARCZYCA, WĘZŁY
CHŁONNE, PROSTATA, SCHORZENIA
GINEKOLOGICZNE)



badanie pierwszego kontaktu wykrywające
zmiany podejrzane o złośliwy charakter,



wygodne narzędzie do wykonania biopsji
celowanej w celu pobrania materiału do badań
cytologicznych lub histopatologicznych,



jedna z metod obrazowych przy ustalaniu
stopnia zaawansowania klinicznego choroby
nowotworowej,



wczesna metoda oceny skuteczności leczenia
onkologicznegonp. chemio- i radioterapii,



narzędzie do diagnostyki powikłań związanych
z terapią,

WĘZEŁ WARTOWNICZY



 (ang. sentinel node) to pierwszy węzeł na drodze
spływu chłonki z piersi (lub innego narządu, jeśli
omawiamy inne nowotwory złośliwe). To do niego,
jako pierwszego, następują przerzuty raka
piersi drogą chłonną.



Biopsja węzła wartowniczego polega na usunięciu
jedynie 1-3 pierwszych węzłów, znajdujących się na
drodze spływu chłonki z piersi, tak aby
patomorfolog mógł przyjrzeć się im pod
mikroskopem pod kątem obecności przerzutów i
następnie poinformować chirurga, czy konieczne
jest usuwanie wszystkich pozostałych węzłów
pachy (jeśli stwierdzono przerzuty w „wartowniku”)
czy też nie (gdy węzeł wartowniczy jest „zdrowy”).

JAK WYKONUJE SIĘ BIOPSJĘ
WĘZŁA WARTOWNICZEGO



Przed udaniem się na salę operacyjną
chirurg wstrzykuje pacjentce małą dawkę
znacznika promieniotwórczego, Technetu-
99, w okolicę guza piersi. Technet-99
powoduje mniejsze promieniowanie niż
standardowe zdjęcie rentgenowskie, jest
więc uznawany za bezpieczny.



Oprócz tego, wstrzykiwany jest też
niebieski barwnik (błękit metylenowy),
który ma ułatwić poszukiwanie węzła
podczas procedury. 

JAK WYKONUJE SIĘ BIOPSJĘ WĘZŁA WARTOWNICZEGO CD



Następnie operator czeka, aż znacznik i barwnik
przedostaną się do węzła wartowniczego, tak jak to się
dzieje z chłonką.



Po 1-8 godzinach (zależnie od przyjętego w danym
ośrodku protokołu) pacjentka jest zawożona na salę
operacyjną, gdzie wykonana zostanie biopsja węzła.



Chirurg używa specjalnego urządzenia, zwanego
gamma-kamerą, do odnalezienia rejonu, w którym
znajduje się „wartownik”.



Gamma-kamera wydaje sygnał dźwiękowy, gdy jej
czujnik znajdzie się nad rejonem, w którym
skoncentrowany jest Technet-99. W tym miejscu lekarz
wykonuje nacięcie. W identyfikacji poszukiwanego węzła
pomaga mu dodatkowo jego niebieskie zabarwienie.



Usunięty węzeł lub węzły pachowe (czasem
„wartowników” jest nawet trzech) wysłany zostaje do
badania histopatologicznego. Patomorfolog poszukuje
pod mikroskopem komórek nowotworowych

JAK WYKONUJE SIĘ BIOPSJĘ WĘZŁA
WARTOWNICZEGO C.D.



Po zabiegu skóra w miejscu iniekcji
barwnika jest przejściowo przebarwiona
na niebiesko.



Wydalanie barwnika powoduje, że w
ciągu pierwszej doby mocz jest
zielonkawy.



Energia radioaktywna ulega natomiast
samoistnemu rozproszeniu, nie
pozostawiając w ciele pacjentki ani
śladu radioaktywności.

MIEJSCE PODANIA ZNACZNIKA IZOTOPOWEGO
ORAZ BARWNIKOWEGO U MĘŻCZYZNY- 1% CA PIERSI

UWIDOCZNIENIE WYBARWIONEJ DROGI CHŁONNEJ ORAZ WĘZŁA
WARTOWNIKA.