AKTYWIZACJA

RUCHOWA

RUDOLFA LABANA

Joanna Tatar

Magdalena Zając

Rudolf Laban urodził się w 1878 roku

w Bratysławie. Jest węgierskim
tancerzem, choreografem, twórcą
gimnastyki twórczej (ekspresyjnej).

Już w młodości zafascynował go

świat

tańca

i ruchu, możliwości ekspresyjne
ludzkiego ciała. Studiował sztuki
piękne

w

Monachium

i Paryżu. Jako pierwszy obserwował
naturalne możliwości człowieka i ujął
je w specjalne skale ruchowe- z
których wynikało,

że

wszystkie

możliwości

ruchowe

człowieka

tworzą idealną bryłę jaka jest kula.
Po opublikowaniu swoich wyników
doświadczeń Laban został uznany za
pierwszego

nowoczesnego

choreologa. Od tego czasu zaczęły
powstawać "ośrodki labanowskie",
w których taniec był traktowany jako
forma oddziaływań wychowawczych.

Gimnastykę twórczą Labana cechuje odchodzenie od ruchu
odwzorowanego, wykonywanego na komendę, na rzecz ruchu
podejmowanego zgodnie z własną inwencją twórczą, fantazją,
doświadczeniem. Jest to nic innego jak odwołanie się do koncepcji
wychowania naturalnego i postawienie na twórczy rozwój jednostki.

R. Laban stworzył podstawy tańca, składających się z pięciu
możliwych tematów:



wyczucie własnego ciała,



wyczucie ciężaru i czasu,



wyczucie przestrzeni,



doskonalenie płynności ruchów i wyczucie ciężaru ciała
w przestrzeni i czasie,



adaptacja ruchów własnych do ruchów partnera i grupy.

Zajęcia tego rodzaju nie są prowadzone według tradycyjnego toku
lekcyjnego odbywają się jednak zgodnie z zasadami pedagogicznymi:
wszechstronności, stopniowania wysiłku oraz przemienności pracy
mięśniowej.

Wg Labana kierunek ruchu określany był na podstawie
trójwymiarowości ludzkiego ciała, jego trzech osi
i utworzonych z ich połączeń płaszczyzn. I tak na
płaszczyźnie pionowej ruchy przebiegają w górę, w dół,
w bok, na płaszczyźnie poziomej w tył, przód i w bok,
na płaszczyźnie strzałkowej w górę, w dół, w przód i w
tył. Z połączenia tych płaszczyzn powstaje sześcian,
w których ruchy biegną też ukośnie do jego
narożników.

Autorem

tej

teorii

opartej

na

trójwymiarowości przestrzeni był właśnie Rudolf von
Laban, który za wzór przestrzeni przyjął platoński
kształt

ikosaederu.

Skonstruował,

więc

dwudziestościan,

złożony

z równobocznych, stykających się ze sobą trójkątów.
Ten model przestrzeni mógł w pełni opisywać ruch.

M. Bogdanowicz zaznacza, iż w metodzie R.
Labana wyróżnia się kilka kategorii ruchu:



ruch prowadzący do poznania własnego
ciała,



ruch kształtujący związek jednostki z
otoczeniem fizycznym,



ruch wiodący do wytworzenia się związku z
drugim człowiekiem,



ruch prowadzący do współdziałania w
grupie,



ruch kreatywny.

Ze względu na typ ruchu R. Laban klasyfikuje
związki międzyludzkie jako:

o

Ruch „z”- to takie czynności ruchowe, w
których jeden z partnerów jest bierny, drugi
zaś

aktywny

i opiekuńczy względem niego. Wymaga to ze
strony

aktywnego

partnera

zrozumienia

potrzeb
i możliwości drugiej osoby, a ze strony
partnera pasywnego- całkowitego zaufania do
osoby aktywnej. W ten sposób buduje się
wzajemne

zaufanie

i

zrozumienie

przy

pełnieniu odmiennych, uzupełniających się ról.

Przykład ćwiczenia: „Bujanie w kocu”-
dziecko leży w kocu, a dorośli kołyszą
je jak w hamaku.

 

o

Ruch „przeciwko” - celem tych zajęć
ruchowych

jest

uświadomienie

uczestnikom ich własnej siły oraz
asertywności przy współdziałaniu z
partnerem bez użycia agresji. Dlatego
nie jest wskazane pobudzanie do
konkurencyjności,

niewłaściwe

jest

również

wyłanianie

zwycięzców

i

pokonanych. Celem tych aktywności jest
pomoc

dziecku

w skupieniu i ukierunkowaniu działania
siły, kontrolowanie jej i używanie we
właściwy sposób.

Ćwiczenie: „Siłowanie się na stopy”

•

Ruch „razem”- to takie czynności ruchowe,
które wymagają jednakowego zaangażowania
partnerów. Zajęcia prowadzą do wytworzenia
harmonii
i

równowagi.

Udział

w

nich

wymaga

wzajemnego zaufania, zrozumienia, współpracy
i równego wkładu wysiłku fizycznego, co jest
warunkiem osiągnięcia sukcesu. Obaj partnerzy
są aktywni.

Ćwiczenie. Podskoki w trójkach ( dwie osoby
podtrzymują pod ramiona trzecią, która
wspierając się na nich, wykonuje podskoki).

Założeniem

gimnastyki

twórczej

Labana jest wiązanie ruchu z takimi
elementami, jak słowa, rytm i
muzyka. Bogactwo form ruchowych
oraz sposobów organizacji zajęć
stwarza

dzieciom

możliwość

twórczego działania - dziecko nie
odwzorowuje czynności, ale samo je
wymyśla.

W twórczej gimnastyce akcent jest

położny nie na efekt, lecz na sposób
wykonania, tworzenia ruchu.

Rudolf Laban jest twórcą (wraz z Albrechtem Knaustem
i Kurtem Joossem) zapisu ruchu, nie tylko tanecznego,
zwanego kinetografią. Oprócz możliwości utrwalania
przebiegów ruchowych, system ten pozwala także ruch
analizować i w formie zapisu przekazywać go na dowolną
odległość. Tancerz wyposażony w umiejętność jego
odczytywania może precyzyjnie odtworzyć ruch bez udziału
stadium pokazu. Na tej zasadzie odbywały się pokazy
labanowskich chórów ruchowych – grup wykonawców
poinstruowanych

uprzednio

na

odległość.

W 1956 roku Rudolf Laban opublikował zarys zasad
kinetografii w książce Principles of Dance and Movement
Notation. Kinetografia jest zapisem graficznym tańca -
opiera się na stosunkowo niewielkiej liczbie znaków,
z których każdy nosi kilka cech charakterystycznych
danego ruchu: oznacza kierunek ruchu, jego siłę i poziom.

„ Ruch ma swoje właściwości i nie
dotyczy to jego użytkowego czy
widocznego aspektu, ale sposobu, w
jaki go czujemy. Musimy wykonywać
ruchy tak, jak słyszymy dźwięki, aby
w pełni docenić ich siłę i znaczenie”.

R. Laban, F.C. Lawrence

BIBLIOGRAFIA:



M. Bogdanowicz, B. Kisiel, M. Przasnyska
„ Metoda Weroniki Sherborne w terapii
i wspomaganiu rozwoju dziecka”



M. Bogdanowicz, A. Kasica „ Ruch Rozwijający
dla wszystkich. Efektywność metody W.
Sherborne”



M. Trybuś „Metoda ruchu rozwijającego Weroniki
Sherborne”, w: Rozwój daje radość, J. Kielin (red.)



M. Bogdanowicz, D. Okrzesik „Opis i planowanie
zajęć według Metody Ruchu Rozwijającego
Weroniki Sherborne”