Jakość życia w
zdrowiu i
chorobie…

Definicja zdrowia i jakości życia
wg WHO
 
„Zdrowie jest pełnym dobrostanem
fizycznym, psychicznym i
społecznym, a nie tylko brakiem
choroby lub niedomagania.”

Jakość życia to:
„spostrzeganie przez
jednostkę jej pozycji w życiu
w kontekście kultury i
systemów wartości w jakich
żyje oraz w relacji do jej
celów, oczekiwań,
standardów i zainteresowań”

Zależna od zdrowia jakość
życia to: poczucie
jednostki co do jej
stanu:
-fizycznego
-psychicznego
-pozycji społecznej

WHO wyodrębnia sześć stanów
podstawowych wymiarów
dotyczących  jakości  życia.
1. Wymiar fizyczny 
-Ból i dyskomfort
-Energia i zmęczenie
-Aktywność seksualna
-Sen i odpoczynek
-Funkcje sensoryczne

2. Wymiar
psychologiczny 



Uczucia pozytywne



Uczucia negatywne



Procesy umysłowe



Obraz ciała



Samoocena

3. Niezależność 



Niezależność ruchowa



Aktywność na co dzień



Brak uzależnienia od środków

medycznych lub innych



Zdolność porozumienia się



Zdolność do pracy

4. Relacje społeczny

 



Osobiste więzi



Wsparcie społeczne



Zachowania

wspierające innych

5. Środowisko



Środowisko domowe



Wolność i bezpieczeństwo

fizyczne



Zadowolenie z pracy



Zasoby finansowe



Opieka zdrowotna i socjalna



Możliwość wypoczynku



6. Wymiar

duchowy/przekonania
osobiste - najczęściej
przekonania i praktyki
religijne

Na gruncie nauk medycznych funkcjonuje
wprowadzone przez Shippera pojęcie jakości życia
uwarunkowanej stanem zdrowia (health related
quality of life - HRQOL). Jakość życia rozumiana jest
tutaj jako "funkcjonalny aspekt choroby i jej leczenia
przeżywany przez chorego" . Jest ona
wieloczynnikową strukturą obejmującą różnorodne
sfery funkcjonowania osoby chorej, za najważniejsze
uznaje się: stan fizyczny (sprawność podstawowych
funkcji fizjologicznych) i sprawność ruchową,
funkcjonowanie psychologiczne, sytuację społeczną
(rodzaj i jakość kontaktów interpersonalnych,
zdolność i chęć do podejmowania aktywności
społecznej), warunki ekonomiczne oraz doznania
somatyczne (objawy choroby, odczuwany ból).

Zdefiniowanie jakości życia do dziś nastręcza
wiele trudności. Pojęcie to było i jest różnie
interpretowane przez socjologów. Zgodność
dotyczy poglądu, iż jakość życia odnosi się do
faktu zaspokojenia potrzeb, a także stanowiska, iż
przy opisie zakresu pojęcia jakości życia ważna
jest zarówno analiza determinantów
obiektywnych, jak i subiektywnych. W
początkowym okresie rozwoju badań nad jakością
życia wiele z nich dotyczyło obiektywnych
wskaźników stopnia zaspokojenia potrzeb.
Dopiero później brano pod uwagę wskaźniki
subiektywne, będące wyrazem sposobu
zaspokojenia potrzeb. Niniejszy artykuł wyjaśnia,
czym jest jakość życia i dlaczego jest ona tak
ważna zarówno dla pacjentów, jak i lekarzy.

Jakość życia osób
z chorobami
cywilizacyjnymi

Jakość życia osób po przebytym udarze
mózgu - badania ankietowe
Wyniki: W wyniku przeprowadzonych
badań stwierdzono, że jakość życia osób
w poszczególnych grupach zależna jest od
czasu, jaki upłynął od występowania
pierwszych objawów udaru mózgu. Jakość
życia osób po udarze mózgu w grupie do 3
miesięcy od zachorowania była gorsza niż u
osób w grupie do 6 miesięcy w 8 na 12
podskal. Nie stwierdzono istotnego wpływu
płci i wieku na ocenę jakości życia osób po
udarze mózgu.

Jakość życia rodziców dzieci z porażeniem mózgowym
Wyniki i wnioski: Istotne statystycznie okazały się różnice w
ocenie poziomu zadowolenia, poziomu
umiejętności/produktywności oraz poziomu możliwości
działania/niezależności. Wartości współczynnika p były niższe
od przyjętego poziomu istotności statystycznej p<0,05.
Ankietowani mogli zdobyć maksymalnie 30 pkt. a minimalnie
10 pkt. Osoby z grupy badanej zaznaczały średnio niższe
wartości co świadczy o gorszym ich poziomie zadowolenia z
życia. Wykazano istotną statystycznie zależność między oceną
satysfakcji z życia rodziców dzieci z porażeniem mózgowym a
umiejętnościami ruchowymi dziecka. Średnio najlepiej oceniali
swoją satysfakcję rodzice dzieci najbardziej sprawnych.
Najgorsze oceny odnotowano w przypadku rodziców dzieci w
pełni zależnych od otoczenia. Satysfakcja z życia grupy
badanej jest zależna od zdolności ruchowych dziecka.

Czy ból wpływa na jakość życia pacjentów
ze stwardnieniem rozsianym?
Wyniki: Badania zrealizowano w okresie marzec 2011 - maj
2012. Stwierdzono występowanie bólu u 90% pacjentów.
Najczęściej był to ból przewlekły (90,3%). Dominowały kurcze
mięśni szczególnie kończyn dolnych i ból kręgosłupa, którego
przyczynę można powiązać z nieprawidłową postawą i zmianą
napięcia mięśni uniemożliwiającą pacjentowi wykonanie
fizjologicznych ruchów.
Wnioski: Wraz ze wzrostem intensywności bólu pogarsza się
znacząco jakość życia pacjentów ze stwardnieniem
rozsianym. Pacjenci z powodu odczuwania bólu często skarżą
się na niemożliwość wykonywania czynności życia
codziennego i często rezygnują z pracy. Mają zaniżoną
samoocenę, czują się niepotrzebni, czują się odrzuceni przez
rodzinę i przyjaciół oraz występuje u nich brak satysfakcji z
pożycia małżeńskiego.

Jakość życia osób po urazie rdzenia kręgowego
Wyniki: Na podstawie przeprowadzonych badań stwierdzono
obniżenie jakości życia osób z paraplegią we wszystkich ośmiu
sferach. Stan osób ankietowanych oceniany wskaźnikiem
Barthel jest średnio ciężki. Większość badanych radzi sobie
samodzielnie w czynnościach życia codziennego. Największe
trudności sprawiają prace wymagające dużego wysiłku
fizycznego, oraz problemy fizjologiczne. Bez większych
problemów badani radzili sobie z przemieszczaniem się na
wózku inwalidzkim po powierzchniach płaskich.
Wnioski: Z możliwości funkcjonalnych największe problemy
sprawia poruszanie się po schodach, ubieranie się i
rozbieranie, oraz kąpiel całego ciała. Osoby z paraplegią
odczuwają ból, ale nie jest to czynnik zakłócający ich pracę
zawodową czy domową.

Nordic walking jako czynnik poprawiający
jakość życia u kobiet po 55 roku życia
Wyniki: Regularna aktywność fizyczna w formie
treningów Nordic Walking istotnie statystycznie
wpłynęła na zwiększenie poziomu jakości życia,
spadku masy ciała oraz ogólnej sprawności
fizycznej w badanej grupie.
Wnioski: Trening osób starszych powinien być
zorganizowany, ogólnodostępny, tani i bezpieczny.
Niekorzystne zmiany w organizmie osób starszych
można zmniejszyć lub opóźnić przez utrzymanie
zdolności wysiłkowej i siły mięśni na odpowiednim
poziomie.

Jakość życia kobiet po mastektomii
Wyniki: W badaniu wzięły udział kobiety zamieszkujące głównie
miasto, o różnym stanie cywilnym i różnym okresie po operacji. Wyniki
wskazują na obniżenie poziomu ogólnej jakości życia badanych kobiet,
ich funkcjonowania fizycznego, zawodowego, emocjonalnego,
społecznego oraz poznawczego. Badane osoby przyznawały się do
częstego występowania ubocznych skutków terapii dotyczących piersi
(blizny) i ramienia. Cierpiały również na problemy z zaakceptowaniem
własnego ciała. Stwierdzono zależność między stanem cywilnym
kobiety, a funkcjonowaniem seksualnym. Mężatki chętniej podejmują
współżycie niż kobiety rozwiedzione, wolne i wdowy. Wykazano, że
miejsce zamieszkania kobiety po mastektomii wpływa na poziom
jakości jej życia. „Amazonki” mieszkające na terenach wiejskich
osiągają wyższy poziom jakości życia.
Wnioski: Jakość życia kobiet zrzeszonych w Klubie Sądeckich
Amazonek jest niższa w porównaniu z poziomem jakości życia grupy
standaryzacyjnej. Poziom jakości życia ,,Amazonek” obniża się wraz z
wiekiem i wpływem czasu po mastektomii. Kobiety zamieszkujące teren
wiejski uzyskały istotnie wyższą sprawność, częściej podejmują pracę,
rzadziej cierpią z powodu zmęczenia, bólu, nudności.

Jakość życia rodziny dziecka autystycznego
Materiał i metoda. Metodą zastosowaną w celu przeprowadzenia
badania był sondaż diagnostyczny z wykorzystaniem autorskiego
kwestionariusza ankiety. Badani podzieleni byli na cztery grupy.
Łącznie przebadano 120 osób, po 30 z każdej grupy. Pierwsza
(30 matek dzieci zdrowych) i druga ( 30 ojców dzieci zdrowych)
stanowiła grupę kontrolną, trzecia (30 matek dzieci chorujących na
autyzm) i czwarta (30 ojców dzieci chorujących na autyzm) grupę
badaną. Badania przeprowadzane zostały w Rzeszowskim
Stowarzyszeniu Na Rzecz Dzieci Niepełnosprawnych i Autystycznych
„Solis Radius”. Natomiast grupę kontrolną stanowiły losowo wybrane
osoby mieszkające w Rzeszowie i w jego okolicy.
Wyniki i wnioski. Z badań wynika, że obecność dziecka chorego na
autyzm negatywnie wpływa na małżeństwo, to matki poświęcają
więcej czasu dziecku i to one rezygnują z pracy zawodowej całkowicie
lub z części etatu. W związku z tym mają mniej czasu dla siebie i ich
jakość życia zmienia się. Pojawienie się w rodzinie dziecka
niepełnosprawnego nie pogorszyło relacji między drugim, zdrowym
dzieckiem a rodzicami i poświęcają mu tyle samo uwagi.

W skali europejskiej i światowej Światowa Organizacja Zdrowia
identyfikując cztery filary, na których działalność na rzecz
zdrowia musi być oparta, wymienia:



zaangażowanie polityczne i społeczne oraz zdecydowane
ukierunkowanie na zdrowie dla wszystkich jako główne
zadanie społeczne w nadchodzących dekadach;



uczestnictwo społeczności lokalnej polegające na aktywnym
zaangażowaniu ludzi i mobilizacji sił społecznych na rzecz
zdrowia;



współpracę międzysektorową pomiędzy sektorem zdrowia i
innymi sektorami kluczowymi dla rozwoju, takimi jak
rolnictwo, edukacja, komunikacja, przemysł, energetyka,
transport, prace publiczne i mieszkalnictwo;



wsparcie odpowiednich systemów w celu zapewnienia
dostępności podstawowej opieki zdrowotnej oraz opartej na
podstawach naukowych i osiągalnej dla ludzi technologii
medycznej.

Koniec
Dziękujemy za uwagę

Katarzyna Chmielewska
Katarzyna Furtak
Karolina Parszewska
Magdalena Bracka

Izabela Hanćko