TEMAT:

ORGANIZACJA PROCESU WYCHOWANIA
FIZYCZNEGO W SZKOLE SPECJALNEJ

1. ZABAWA W PROCESIE WYCHOWANIA
DZIECI SPECJALNEJ TROSKI

Istotną rolę w rewalidacji (przywracaniu do zdrowia) dzieci głuchych
odgrywają zabawy i gry ruchowe. Szczególnie ważnym elementem
tego procesu jest oddziaływanie poprzez ruch na rozwój
spontanicznej i inspirowanej mowy a także przygotowanie do
kontaktu z rówieśnikami słyszącymi. Pomocne są zabawy zespołowe,
dzięki którym dzieci głuche uczą się dostosowywać swoje
zachowanie do wymogów grupy.
Podstawowe formy aktywności ruchowej odgrywają również istotną
rolę w procesie rewalidacji dzieci niewidomych. Problemem w
organizacji ćwiczeń dla dzieci niewidomych jest stwarzanie okazji do
analizy i syntezy poznawanych zjawisk oraz inspirowania reakcji
czasowo-przestrzennych. Zabawy i gry ruchowe powinny sprzyjać
kształtowaniu u dzieci niewidomych zmysłu równowagi, koordynacji
ruchów wrażliwości słuchowej i ogólnej sprawności.

Na szczególna uwagę zasługują gry i zabawy słuchowe. Sprawiają

one, że dziecko niewidome nabiera większej samodzielności, pewniej
orientuje się w terenie i ma dokładniejsze wyobrażenie sytuacji, w
której się znajduje.



W usprawnianiu dzieci upośledzonych umysłowo dużą rolę
odgrywają indywidualne ćwiczenia i gry ruchowe o
charakterze rytmicznym. Pod wpływem tych ćwiczeń
następuje zmniejszenie niezborności motorycznej, obserwuje
się także odprężenie psychiczne sprzyjające synchronizacji
ruchów. Ćwiczenia połączone z muzyką pozwalają nie tylko na
swobodną ekspresje ruchową, ale wywierają również
korzystny wpływ emocjonalny.



Dzieci i młodzież społecznie niedostosowana odznacza się

często nadpobudliwością psychoruchową i impulsywnością.
Jednym z ważnych elementów w zakresie wychowawczego
oddziaływania na te dzieci jest przygotowanie ich do kontaktu
z grupą rówieśniczą. Dobrą okazję ku temu dają zespołowe
gry sportowe o ustalonych regułach. Ważne jest zwłaszcza,
aby w trakcie tych form aktywności dominowały elementy
kooperacji nad rywalizacją (poszanowanie przepisów gry,
posłuszeństwo wobec kapitana zespołu, umiejętne
współdziałanie, szacunek dla przeciwnika i wyzbycie się chęci
zwycięstwa za wszelką cenę).

ORGANIZACJA LEKCYJNYCH I
POZALEKCYJNYCH FORM AKTYWNOŚCI
RUCHOWEJ



W organizacji zajęć szczególnie ważna jest zasada
przystępności. Materiał ćwiczebny musi być dostosowany nie
tylko do poziomu rozwoju motorycznego, ale przede
wszystkim do rodzaju upośledzenia.



Badania wykazały, iż u dzieci specjalnej troski występuje

wyraźne zróżnicowanie tępa rozwoju fizycznego i
motorycznego w obrębie obu płci. Wskazuję one na potrzebę
prowadzenia zajęć ruchowych w grupach jednorodnych pod
względem płci już od najmłodszych klas szkoły podstawowej.
W klasach młodszych należy dążyć do tego, aby zajęcia
ruchowe były dla dziecka interesujące i sprawiały mu radość.
Czyli zabawy pobudzające wyobraźnie i angażujące wiele
zmysłów jednocześnie.



Kolejny etap nauczania to dzieci w wieku 13 – 16
lat. Dzieci te mają duże trudności ze zrozumieniem
zadania stawianego przed nimi przez nauczyciela,
a przy nieudanych próbach jego wykonania szybko
się zniechęcają i zmieniają obiekt zainteresowania.
Stawiane przed nimi zadania trzeba zatem określać
w prosty i zrozumiały sposób, odpowiedni do
poziomu umysłowego, a zmienne zainteresowania
ożywiać przez odpowiedni dobór ćwiczeń,
urozmaicone przyrządy, współzawodnictwo
właściwe stosowanie pochwał, zachęt itp.



Organizowana lekcja powinna być
dokładnie zaplanowana przez nauczyciela.
A w czasie trwania zajęć stosować etapy
opisane w metodyce nauczania, czyli:



- dokładny opis słowny ćwiczenia,



- wykonanie ćwiczenia przez nauczyciela

i umożliwienie dzieciom obserwacji (w
przypadku niewidomych obserwacji
dotykowe),



- powtórzenie ćwiczenia przez ucznia

pod opieką nauczyciela korygującego
błędy.

muzyka



Bardzo ważną rolę w wychowaniu dzieci
specjalnej troski odgrywa muzyka. Żaden
nakaz, ani najbardziej precyzyjne wskazówki o
sposobie wykonania ruchu nie są tak
subtelne, aby dać ćwiczącemu wyobrażenie na
przykład o natężeniu, płynności lub lekkości
ruchu, jak kształtuje to właśnie muzyka.



Szczególnie wrażliwe na rytm i muzykę są
osoby z zespołem Downa.

taniec



Taniec jest równie ważny jak muzyka,
gdyż oddziałuje na tańczących poprzez
swój rytm i melodię. Taniec ma zarazem
istotne znaczenie w usprawnianiu
ruchowym, kształtowaniu zręczności
ruchów oraz podnoszeniu ogólnej
sprawności organizmu.

Zespołowe gry

sportowe



Kolejnym elementem pomocnym w
nauczaniu ruchu są zespołowe gry
sportowe. Angażują one całe ciało,
rozwijają szybkość, zwinność i
skoczność, poprawiają orientacje w
przestrzeni, uczą gry zespołowej i
odpowiedzialności.

Zabawy i gry terenowe



W procesie resocjalizacji młodzieży
społecznie niedostosowanej istotną rolę
odgrywają gry i zabawy terenowe, w
których uczestnictwo umożliwia
przeżycie niecodziennych sytuacji,
pełnych różnorodnych doznań, w
działalności korzystnej dla zdrowia i
społecznie aprobowanej.

Sport



Zajęcia sportowe dają możliwość sportowej walki,
zdobycia pierwszego miejsca i nagrody. Co wzmacnia
wiarę we własne siły i uznania w grupie rówieśników.



Dyscypliny sportu najczęściej uprawiane przez
młodzież z upośledzeniem umysłowym to:



- lekkoatletyka (biegi, rzuty oszczepem i dyskiem,
pchnięcie kulą, skoki wzwyż i w dal),



- pływanie,



- gry zespołowe,



- kajakarstwo,



- ringo,



- sporty zimowe (łyżwiarstwo i narciarstwo).

Gimnastyka

korekcyjna



U dzieci i młodzieży specjalnej troski
częściej niż u ich rówieśników
normalnych, występują wady
rozwojowe. Bardzo ważna więc jest
gimnastyka korekcyjna. Dzieci z
wadliwą postawą najczęściej nie
uświadamiają sobie tego stanu, należy
więc kształtować nawyk prawidłowej
postawy metodą reedukacji posturalnej.

Przeciwwskazania do uprawiania
ćwiczeń ruchowych



W każdym schorzeniu przedłużająca się
bezczynność powoduje dodatkowe
niekorzystne, a zarazem specyficzne,
objawy. Na przykład, w porażeniach
kończyn dolnych mogą wystąpić:
zwiększenie napięcia spastycznego,
infekcja dróg moczowych, odleżyny.

Lista chorób o bezwzględnym
zakazie uprawiania ćwiczeń:



- złamania (przy baku zrostu kości),



- stany zapalne (np. stawów, kości,

mięśni),



- wysoka gorączka,



- ostra niewydolność krążenia,



- rozległe stany zapalne skóry,



- po operacjach narządów

wewnętrznych,



- przy niektórych chorobach płuc i

wadach

serca.

Lista schorzeń z
ograniczeniem
ćwiczenia:



- niedowłady,



- porażenia kończyn,



- po amputacjach,



- choroby przemiany materii,



- cukrzyca,



- choroby wrzodowe.

 

Idealny nauczyciel



Do osób szczególnie pożądanych na
stanowisko nauczyciela, czy opiekuna osób
upośledzonych umysłowo należą ludzie
cechujący się: cierpliwością, wyrozumiałością,
systematycznością, konsekwencją w realizacji
zamierzonych celów. Nieodzownym w pracy
nauczyciela wychowania fizycznego z dziećmi
specjalnej troski jest takt pedagogiczny,
okazywanie im życzliwości, służenie radą,
pomocą i zachętą.