TŁOCZĄC SIĘ W

BEHAWIORALNYM

BAGNIE

Spis treści:

1.Wstęp
2.Stanowisko teoretyczne
3.Metoda
4.Wyniki
5.Wnioski i znaczenie
6.Krytyka
7.Najnowsza literatura

Wstęp

Zatłoczenie(crowding) – subiektywne
psychiczne doświadczenie powstałe na skutek
zagęszczenia.

Zagęszczenie(denisty) – odnosi się do liczby
jednostek na określonej powierzchni.

Calhoun J. B. (1962)
„Population denisty and social pathology.”

John B. Calhoun

Jochn B, Calhoun
przeprowadził w 1962
roku jedno z pierwszych i
najbardziej klasycznych
badań z udziałem zwierząt
Pozwolił, żeby w
pomieszczeniu o
wymiarach 3,5 x 4,5 m
populacja białych
szczurów wzrastała aż do
podwojenia się liczby
zwierząt i przez około 16
miesięcy obserwował ich
zachowania społeczne

Stanowisko teoretyczne

Calhoun w szczególności chciał poznać wpływ
dużego zagęszczenia na zachowania
społeczne. Odkrycia dokonane przez tego
badacza we wcześniejszych badaniach nad
zachowaniem szczurów skłoniły go do
zaprojektowania w laboratorium bardziej
kontrolowanego środowiska, które mogłoby
posłużyć do dokładniejszego zbadania rodzaju
zmian zachodzących wtedy, gdy szczury żyją
na obszarze o dużym zagęszczeniu.

Metoda

•Podczas serii trzech badań, 32 szczury albo 56 szczurów umieszczono
w laboratorium o powierzchni 3,5 x 4,5 metra podzielonym na cztery
części lub zagrody.

•Skonstruowano rampy, dzięki którym szczury mogły przechodzić z
zagrody pierwszej do drugiej, z drugiej do trzeciej i z trzeciej do
czwartej. Były to zagrody końcowe. Kiedy szczur chciał przejść z
zagrody pierwszej do czwartej, musiał przejść przez drugą i trzecią.

•Przegrody między zagrodami były pod napięciem i szczury szybko się
nauczyły, że nie mogą przez nie przechodzić.

•W zagrodach umieszczono karmidła, poidła i wydzielone miejsca na
gniazda. Szczurom dostarczano dużo pożywienia, wody i materiałów do
budowy gniazd. W suficie pomieszczenia było okno umożliwiające
obserwowanie i rejestrowanie zachowania szczurów.

•W zagrodach było miejsce na 48 szczurów (po 12 w każdej zagrodzie).
Pozwolono im się rozmnażać do momentu, kiedy ich liczba osiągnęła 80,
czyli niemal podwojenia normalnego zagęszczenia.

•Obserwacje prowadzono przez 16 miesięcy.

•Samce po osiągnięciu dojrzałości zaczynały
WALCZYĆ o swoją pozycję, tak jak to robią na
wolności.

•Walki te toczyły się w tych samych
zagrodach, ale wyniki nie były takie same w
każdej z nich

Wyniki

Zagrody końcowe

Zagrody środkowe

•Każdą z końcowych zagród

zajmował tylko jeden
samiec

•Samice rozdzieliły się
mniej więcej po równo we

wszystkich czterech
zagrodach

•Aby zapobiec infiltracji,
samce spały bezpośrednio

przy rampie i stale
zachowywały czujność.

•Ewentualne osobniki
męskie były uległe i

nieaktywne płciowo

•Samice były dobrymi

matkami

•Około połowy młodych

szczurów z tej zagrody
osiągało wiek dorosły

•Szczury miały wiele okazji

do komunikowania się ze
sobą
•

Behawioralne bagno

Behawioralne bagno – „wynik wszelakich
procesów behawioralnych powodujących
gromadzenie się w jednym miejscu
niezwykle dużej liczby osobników”

Bagno behawioralne przyczynia się do
nasilenia wszystkich form patologii
występujących w grupie.

•Samce stojące najwyżej w hierarchii
musiały nieustannie walczyć o utrzymanie
swej pozycji

•Objawy patologiczne: szał, atakowanie
samic, gryzienie innych szczurów w ogon…

Agresja:

•Inne grupy samców ignorowały bitwy o dominację i
unikały ich.

•Jedna z tych grup składała się z kilku najzdrowiej
wyglądających szczurów w zagrodzie: były grube, ich
futro było pełne, bez nagich miejsc pozostałych po
walkach.

•Były otępiałe, nie interesowały się aktywnością
seksualną

•Inna grupa szczurów wykazywała skrajną aktywność
seksualną, nieustannie polując na gotowe do
spółkowania samice.

•Calhoun nazwał te szczury podrywaczami.

•Były one często atakowane przez dominujące samce,
ale nie interesowała ich walka o status.

•Były hiperseksualne, wiele z nich stało się
kanibalami

Uległość

•Jedynie podrywacze nie przestrzegali naturalnych
rytuałów łączenia się w pary. Podążali do nory za
samicą. Niekiedy w gnieździe w norze były młode i
właśnie w takich sytuacjach w późniejszym okresie
badania dochodziło do kanibalizmu.

•Inną grupę samców nazwano panseksualistami,
ponieważ próbowały się łączyć w pary z każdym
dowolnym szczurem - z samcami, młodymi i z
samicami, które nie były w okresie rui.

•Była to uległa grupa, często atakowana przez
bardziej dominujących samców i niewalcząca o
dominację.

Dewiacje seksualne:

•Samice w bagnie bahawioralnym zatraciły zdolność (lub
chęci) do prawidłowego budowania gniazd. W końcu młode
rodziły się bezpośrednio na trocinach pokrywających
podłogę zagrody.

•Matki szczurów zatraciły również macierzyńską
umiejętność przenoszenia młodych w bezpieczne miejsce w
razie wyczuwania niebezpieczeństwa. Przenosiły część
potomstwa, zapominając o reszcie, lub po prostu
upuszczały je na ziemię podczas przenoszenia. Upuszczone
młode zazwyczaj były porzucane i umierały. Śmiertelność
młodych w środkowych zagrodach była niezwykle wysoka i
wahała się od 80 do 96%.

•Poza macierzyńską indolencją samice w okresie rui były
ścigane przez duże grupy samców aż do chwili, kiedy nie
były w stanie uciec. U tych samic występował duży odsetek
komplikacji podczas ciąży i porodu. Pod koniec badań
prawie połowa z nich nie żyła.

Zaburzenia

reprodukcyjne:

U szczurów naturalne zachowania społeczne i
związane z przetrwaniem drastycznie się
zmieniły wskutek stresu towarzyszącego życiu
w środowisku o zagęszczonej populacji.
Dzięki dodatkowym badaniom oraz
udoskonalonym metodom i interpretacjom
wyników jego praca badawcza i inne
pokrewne prace mogą się przyczynić do
zrozumienia podobnych zagadnień
dotyczących ludzi.
Odkrycia Calhouna zainspirowały wiele badań
na temat skutków dużej gęstości zaludnienia

Wnioski i znaczenie:

McCain, Cox i Paulus, 1980
W zatłoczonych więzieniach wykazano intotnie
wyższe

wskaźniki

śmiertelności,

zabójstw,

samobójstw, chorób i problemów z dyscypliną

Evans, 1979
Poczucie zatłoczenia ma negatywny wpływ na
zdolności do rozwiązywania problemów.
Kiedy odczuwamy zagrożenie, wzrasta nam ciśnienie
krwi i tempo pracy serca. Jednocześni, w miarę
wzrostu gęstości zaludnienia mamy coraz większą
skłonność do oceniania innych ludzi jako wrogo
nastawionych do nas i do siebie nawzajem oraz
sądzimy, że czas płynie wolniej.

Krytyka:

•Musimy zawsze z wielką ostrożnością odnosić
do ludzi wyniki badań nad zwierzętami. W
najlepszym przypadku zwierzęta reprezentują
pewne aspekty ludzi.

•1975, Freedman, Heshka, Levy – nieudana
próba replikacji niektórych odkryć Calhouna
w badaniach nad ludźmi

Najnowsza literatura:

•Torrey i Yolken (1998) – badania nad związkami
dorastania

w

zatłoczonych

środowiskach

i

występowaniem schizofrenii oraz dwubiegunowych
zaburzeń afektywnych (w oparciu o badania Calhouna).
Ryzyko wystąpienia tych zaburzeń w późniejszym
okresie życia jest większe u ludzi wychowywanych w
gęsto zaludnionych miastach i mieszkaniach.

•Price (1999) – zmiany w zachowaniu zwierząt
towarzyszące udomowieniu. Genetyczne i rozwojowe
zmiany zachowań przystosowujące zwierzęta do życia z
człowiekiem.

•Paydarfar

(1996)

–

badania

międzykulturowe

prowadzone w Iranie. Populacyjne sprzężenie zwrotne
służy obniżeniu wzrostu populacji, midey gęstość
zaludnienia osiąga bardzo wysoki poziom.

Dziękujemy za uwagę